Alþýðublaðið - 17.07.1940, Blaðsíða 3

ALÞYÐUBLAÐIÐ
MIÐVÍKUDAGUR 17. JÚLI 194«
--------- ALÞÝÐÐ6LAÐIÐ --------------------
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgetu.
Símar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson (heima) Hringtaraut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjálms-
sen (heima) Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr. 2.50 á mánuði. lt aurar í lausaselu.
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN H. F.
í óþökk þjóðarinnar.
Hungurvofan yfir Evrópu.
AÐ er erfitt að hugsa sér
öllu meiri hræsni en þá,
þegar nazistar og kommúnistar
hér þykjast vera að taka upp
þykkjuna fyrir íslenzku þjóð-
ina yfir því, að hlutleysi henn-
ar hefir verið brotið af Bretum
og land hennar hernumið. Enda
er enginn maður með viti í nein-
um vafa um það, að það er allt
annað en særð þjóðernistilfinn-
ing, sem nazistum og kommún-
istum gengur til með hinu sí-
fellda naggi þeirra um hernám
landsins svo að ekki sé minnzt á
hinar stöðugu rógsögur um
brezku hermennina, sem þeir
bersýnilega af ráðnum hug
breiða út á meðal almennings í
þeirri von, að geta skapað and-
úð á þeim og þá um leið á hin-
um góða málstað frelsisins og
lýðræðisins, sem Bretar berjast
fyrir gegn einræðisríkjunum.
Þeim ferst líka, nazistum og
kommúnistum, eða hitt þó held-
ur, að setja sig á háan hest yfir
hlutleysisbroti Breta, á sama
tíma og þeir kunna sér engin
læti af fögnuði yfir því, að
hvert landið eftir annað úti í
Evrópu skuli með blóðugu of-
beldi vera kúgað til þess að
beygja sig undir ok Hitler-
Þýzkalands eða Sovét-Rúss-
lands! Þá er ekki verið að tala
um hernám né hlutleysisbrot!
Nei, öðru nær: Þá heitir það
bara að ,,frelsa“ hin herteknu
lönd, eins og Pólland, Eystra-
saltslöndin, Finnland, Bessara-
bíu og Bukovinu, eða „varðveita
hlutleysi þeirra gegn yfirvof-
andi hlutleysisbrotum Breta“,
eins og Danmerkur, Noregs,
Hollands, Belgíu og Luxem-
burg!
Þessi fögnuður nazista og
kommúnista hér yfir kúgun
hvers landsins eftir annað und-
ir ógnarstjórn Hitlers og Stalins
er allt of ótvíræður til þess, að
nokkur hugsandi maður geti
tekið þykkju þeirra alvarlega
yfir hernámi íslands, hvað þá
heldur haft nokkra samúð með
fjandskap þeirra við Breta og
slúðursögunum, sem þeir í
laumi eru að reyna að breiða
út um brezku hermennina hér.
Það er ekki sjálfstæði og hlut-
léysi íslenzku þjóðarinnar, sem
nazistar og kommúnistar hafa í
huga, þegar þeir eru að reyna að
skapa andúð og árekstra milli
almennings hér og brezku her-
mannanna, heldur stórveldis-
hagsmunir Hitler-Þýzkalands
og Sovét-Rússlands og valda-
draumarnir, sem við þá eru
bundnir í heilabúi hinna þýzku
og rússnesku erindreka. Það er
ekki vitað, að nazistar hafi
hingað til haft neitt við það að
athuga, þótt þýzkir njósnarar
iOg undirróðursmenn léku hér
lausum hala. Þvert á móti: Þeir
hafa nuddað sér af svo mikilli
áfergju upp við þá, að öllum
þjóðlega hugsandi mönnum hér
hefir ofboðið. Og kommúnistar
hafa ekki farið svo fáar ferð-
irnar utan, til Moskva, til þess
að taka þar við fyrirskipunum
um undirróðursstarfið fyrir
Rússa hér, og það er ekki svo
langt síðan þeir urðu opinber-
lega uppvísir að því að starfa
hér fyrir rússneskt fé, svo að
ekki sé talað um gruninn, sem
á þeim hvílir, um að hafa einn-
ig fengið fjárstyrk frá þýzkum
nazistum, að þeim farist að
vera að reyna að slá sig
til ■ riddára sem verðir ís-
lenzks sjálfstæðis með eilífum
vandlætingarskrifum í Þjóðvilj-
ann og ábyrgðarlausum rógsög-
um á bak við tjöldin um Breta.
Það er þjóð okkar vissulega
ærið ' áhyggjuefni, að til þess
skyldi koma, að landið væri her-
tekið af Bretum. Og ríkisstjórn-
in, sem ein hefir umboð til þess
að tala í nafni þjóðarinnar út á
við, hefir líka mótmælt því
hlutleysisbroti á þann hátt, sem
í hennar og okkar valdi stóð. En
íslenzku þjóðinni er enginn
greiði gerður með því, að ein-
stakir menn eða flokkar séu að
reyna að ala á illindum við
brezka setuliðið með sífelldum
árásum í blöðum sínum og enn-
þá hættulegri slúðursögum, sem
lætt er frá manni til manns. Og
það er áreiðanlega í fullkom-
inni óþökk þjóðarinnar,, þegar
erindrekar Hitlers og Stalins
hér eru á þann hátt að reyna að
gera illt verra í von um að geta
skarað eld að köku yfirboðara
sinna í Berlín og Moskva, og
sjálfir fiskað í gruggugu vatni.
HANDÁBURÐUB
mýkir 00 græð .
Seynið og gérmun
uð sannfærast.
Eftirfarandi grein, sem er
eftir Henry Albert Philips,
frægan rithöfund og ferða-
lang, birtist í tímaritinu
Readers Digest, júníhefti
þessa árs.
FTIR að hafa ferðast um
mestalt meginlandið undan-
farna mánuði er é« sannfæröur
um ,að Európa stendur nú and-
spænis hungursneyð. Ég var í sjö
idaga gestur í einu gróðursælasta
héraði Transylvaniu. — Fyrir ári
síðan sagði gestgjafi minn, hefði
ég sent vagn eftir yður. En allir
vagnar hafa verið teknir af okk-
ur. Þeir hafa tekið vörubílinn
minn og dráttarvélina. Þeir sögöu
að við gætum notað hjólbörur.
Við? Og allir, sem vetlingi geta
valdið eru í herþjónustu. Aðeins
fáeinir gamlir menn eru eftirfyr-
ir utan konur, börn og fatlaðar
ínenn. Um þetta leyti að ári verð
ur ekkert til að borða.
Að norðan stóð rússneski her
inn viðbúinn. Skurðir höfðu ver-
ið grafnir í 'ótal krákustigum um
hinar víðáttumiklu hveitiekrum.
Seinna ferðaðist ég um hina
breiðu dali Bukovinu þar sem
hveiti og byggekmmar em, sem
eiga að fæða að nn'nnsta kosti
12 prósent þýzku þjóðarinnar.
Flutningalestirnar voru sva hlaðn
ar af olíu, sem átti að fara til
Þýzkalands, að engum matvælum
var hægt að koma þar fyrir.
Ennfremur eru ennþá í Rúm-
eníu um 100 þúsund pölskir flótta
menn, sem eyða daglega tonn-
um hinna skömmtuðu matvæla.
Og sakir þess að Rúmenar geta
átt von á árás úr þremur áttum
hafa þeir stofnað nærri því
tveggja milljón manna her. Og
þar-na er ein af aðal „matar-
Skemmum“ Mið-Evrópu á jarð-
yrkjusviðinu eyðilögö. I Júgó-
siavíu, Tyrklandi, Grikklandi og
Búlgaríu sá ég setuliðsstöðvar og
umhverfis stöðvarnar vom auðir
akrar í órækt.
Ég varð þess var, að ftalir tóku
málefni þetta mjög alvarlegá. Að
eins 20 prósent af Italíu er hægt
að rækta, og nýlendur hennar
ge)a litlu miðlað. Verð á matvæl-
um hækkaði um tíu prósent á
einni viku. Menn urðu óttaslegn-
ir og fóru að hamstra. Fjölda-
margir voru teknir fastir.
Spánn hefir þó orðið verst
úti. Borgarastyrjöldin hafði farið
þar eins og logi yfir akur. Akrar
og engi höfðu eyðilagst og allur
búpeningur skorinn. Heil þorp
hafa dögum saman verið mjólk-
urlaus og brauðlaus.
Eftir koruppskerubrestinn 1939
og komu hinna 10) þúsund pólsku
flóttamanna fóm Ungverjar að
skammta brauð og bönnuðu kjöt-
neyzlu tvo daga i viku.
Áður fyrr treystu stríðsþjóðir á
það, að hægt væri að fá matvæli
frá nágrannaþjóðum sinum, sem
íekki voru í stríði. En það, sem
hafði mest áhrif á mig á þessu
ferða'agi rnínu um Evrópu var
það, að jrað er ekki einasta, að
jressar þjóðir séu ófærar unr að
miðla stríðsþjóðunum matvæl-
unr, heldur eiga þær ekki nóg
handa sjálfum sér. Með árás yfir-
vofandi á allar hliðar verða þær
að láta ai vwnjuiegum llfnaðar-
háttum og búa sig undir stríð.
Allir verkfærir mehn í hlutlausu
löndunum hafa verið gerðir að
„atvinnuleysingjum" i hernianna-
búningum, , ' j i ! I ; í
Þjóðverjar gerðu alla Evrópu-
rnenn undrandi með matvæla-
áætluninni fyrir sjö árum. Þeir
komust það lengst, að geta sjálfir
fullnægt 80 prósent af matvæla-
þörf sinni. En þessi tala lækkar
með hverjum stríðsde,gi, sem líð-
ur. Þrem dögum áður en Þjóð-
verjar réðust inn í Pólland, gaf
stjórnin út yfirlýsingu um það,
að kornbirgðirnar væru 8 600000
tonn. En komneyzla Þjóðverja á
venjulegum tímum er 25 000 000
tonn á ári.
Þjóðverjar urðu fyrir hinu
versta áfalli af náttúrunnar völd-
um með hinum harðasta vetri,
sem komið hefir um áraskeið,
þegar frostið eyðilagði geysilegar
birgðir af grænmeti.. Styrjöldin
hefir lokað hinum mikilvægu
fiskimiðum. Áður fyr fengu Þjóð-
verjar hveitibiigðir sínar frá Ar-
gentínu. Nú verða þeir að flýja
ti'l Balfcanskagans í leit að hveiti,
en þar eru akrarnir að mestu ó-
plægðir og ósánir. Það er ekkert
annað en kraftaverk, sem getur
bjargað Þjóðverjum frá því að
líða sarns konar hungursneyð og
árið 1918.
Og hvað er svo um Rússland
að segja? Það er mesta hveiti-
lan-dið í heiminum. En það er
þriðja' landið í röðinni, hvað
hungursneyð. snertir. Aðeins Ind-
land oíg Kína taka því fram á því
sviði. Veturinn 1939 hófst með
skorti á mjólk og kartöflum. Og
í byrjun þessa árs fóru að berast
út fréttir um mesta matvæla-
skortinn frá því veturinn 1932
—33. Bændur fluttu sig hópum
saman til borganna, en það er
alltaf ömurlegt tákn. Lögreglu-
menn rannsöikuðu farþegana í
járnbrautarlestunum, til þess aö
vita, hvort þeir væru ekki að
fara með mat með sér úr borg-
ar og Englendingar orðið meiri
og meiri iðnaðarþjóðir. En af
þessura þjóðum er Frakkland
mesta landbúnaðarþjóðin. En
Frakkar geta ekki takmarkað við
sig mataræðið, án þess að of-
bjóða heilsu sinni. Frakkar bönn-
uðu ekki kjötneyzlu vissa dagar
fyr en í janúar. Og skömmt-
unarseðlar sáust þar ekki fyrr en
í marz. Og fram að þeim tíma
höfðu þeir þó haft á fóörum um
200 þúsund spanska flóttamenn
og um 100 þúsund þýzka flótta-
menn. Þegar leið að vorönnum
og það kom í Ijós, að flestar
konurnar unnu í skotfæraverk-
smiðjunum og fáar voru eftir til
þess að sinna landbúnaðarstörÞ
um, var ákveðið að sækja 70
þúsund akuryrkjumenn til ný-
lendnanna. En munu Frakkar
gera betur en að framleiða handa
sjálfum sér.
Eftir að brezka stjórnin hafði
velt fy.rir sér matvælavandamál-
inu í sex mánuði sagði Lioyd
George: , , , , •; ,
„Hin ömurlega hungurvofa er
jkomin í sjónmál.“ Og svo bætti
hann við: „Við þurfum að fá að-
send um 60 prósent af matvælum
okkar. Og núna þurfum við að
seðja um fimm milljórí mutmum
fleira en árið 1918, og burðar-
magn skipa okkar er milljón
tn. mínna en þá. England þarfn-
ast sérhverrar ekru lands og ser-
hvers manns og konu til þess að
vinna sigur.“
Ræða þessi leiddi til þess, að
3 000 000 ekiur af landi aðalsins
voru lagðar undir plóginn.
Um þrjátíu milljónir manna eru
iundir vopnum í Evrópu. Og það
er næg vinna fyrir tvo menn að
sjá hverjum þeirra fyrir nauð-
þurftum. Á þennan hátt eru níu-
tíu milljónir manna tepptar frá
framleiðslu ven}ulegra tima. Á
venjulegum tímum á Eviópa
erfitt með að brauðfæða sig. Og
hvað mun þá verða, ef striðið
heldur áfram?
unum.
Eins og Þjóðverjar hafa Frakk-
Frh. á 4. sfðu.
Ný amboðs
»9
heiMverzlan
Útvegum alls konar amerískar vörur, með
beztu fáanlegum kjörum, beint frá framleið-
endum.
Einnig kaupum við íslenzkar afurðir gegn
staðgreiðslu eða seljum þær í umboðssölu til
Bandarík j anna.
Leggjum áherzlu á skjóta afgreiðslu og vand-
aðar vörur, enda höfum við aðeins sambönd
við þekkt og viðurkennd firmu.
Kjörorð okkar er: FLJÓTT OG VEL.
Guðmundiir Oiafsson & Co.
UMBOÐS- OG HEILDVERZLUN.
Austurstræti 14. — Sími 5904.