Tíminn - 06.04.1963, Blaðsíða 13

MINNING
Eiríkur Jónsson
Vorsabæ
E®fN af vormörmum fslands,
Eiríkur Jónsson bóndi í Vorsabæ
á Skeiðum og sveitarhöfðingi þar
í áratugi, er genginn til feðra
sinna, eftir gifturíkt ævistarf,
tæpra 72 ára að aldri, en hann var
fæddur í Vorsabæ 13. apríl 1891,
og voru foreldrar hans Jón bóndi
Einarsson og kona hans Helga
Ragnhildur Eiríksdóttir ljósmóðir.
Mig langar að minnast þessa
ágæta vinar míns og samherja með
fáum orðum, en ég þykist vita, að
aðrir skrifi æviminningu hans, svo
þetta verða aðeins nokkur kveðju-
orð. Eiríkur í Vorsabæ hafði góða
forustuhæfileika. Hann var vel gáf-
aður og aflaði sér þegar á unga
aldri glöggrar þekkingar á mál-
efnum bændastéttarinnar og þjóð
arinnar í heild. ,
Hugsjónir ungmennafélaganna
og samvinnustefnunnar grópuðust
á unga aldri inn í hug og hjarta
Eiríks. Skaparinn gaf honum flesta
þá kosti er góðan forustumann
mega prýða. Hann var gjörfuleg-
ur á vöxt, hár og spengilegur, ljós
yfirlitum, sviphreinn og djarf-
mannlegur, hógvær í framkomu,
hreinskilinn og undirhyggjulaus
og kom fyrir að hann var misskil
inn vegna þess, að hann kunni
ekk'i að segja annað en meiningu
sfna umbúðalaust við hvem sem
var og um hvert það mál, er hann
ræddi.
Eiríkur var mikill áhugamaður
um hvers konar umbætur og fram
farir á högum og lífsaðstöðu al-
mennings í landinu og sá að slíku
yrði ekki fram hrundið nema með
samtakamætti fjöldans.
Þess vegna var hann alla tíð
mikill félagshyggjumaðyr og tók
mikinn þátt í samvinnumálum í
héraði sínu og vann íyrir þann
stjórnmálaflokk, Framsóknarflokk
inn, er beitti sér fyrir úrræðum
samvinnustefnunnar í margvísleg
um vandamálum þjóðarinnar.
Hann gaf kost á sér til fram-
boðs í öðru sæti á lista Framsókn-
arflokksins í Árnessýslu árið 1949,
en náði ekki kosningu öðru vísi
en sem varaþingmaður. Hann sat
þó aldrei á þingi, en hefði áreið-
anlega sómt sér þar vel, ef til
hefði þurft að taka.
Hreppsnefndaroddviti var hann
í Skeiðahreppi í tæpa þrjá ára-
tugi. Hann beitti sér fyrir bygg-
ingu heimavistarbarnaskóla á
Skeiðum. Var sá skóli reistur ár-
ið 1933 og er því einna elztur
slíkra skóla á landi hér, og var til
hans vandag eins og kostur var á
þeim tíma, enda er hann enn í
fullu gildi.
Sýslunefndarmaður var Eiríkur
i aldarfjórðung og lét þar til sín
taka.
Eftir að Skeiðamenn, meðal ann
ars fyrir forgöngu Eiríks, gengu í
Mjólkurbú Flóamanna, fljótlega
eftir stofnun þess, var hann kos-
inn annar endurskoðandi reikn-
inga þess og hélt þeim starfa til
dauðadags. Var Eiríkur talna-
glöggur og hafði góða stærðfræði-
hæfileika.
Hann var einn af þeim bændum,
er beittu sér fyrir stofnun Kaup-
félags Árnesinga. Varð hann strax
deildarstjóri þess í sinni sveit og
átti nú mörg hin síðari ár sæti í
stjórn félagsins. Þau eru mörg
trúnaðar- óg félagsmálastörfin,
sem Eiríkur tók þátt í innan' sveit-
ar og» í héraði um ævina og eru
fæst talin hér. Hann var alltaf
tiilögugóður og hreinskiptinn og
tillögu góður og hreinskdinn og
á hlut sinn. Og þó hann væri orð-
prúður og hógvær á mannfundum
þá þótti ekki auðvelt að eiga við
hann rökræður, því hann var fróð
ur og minnugur, lipur ræðumaður
og hafði glögga yfirsýn um al-
menn mál.
Eiríkur var lagvirkur við öll
störf, vandvirkur og vandlátur. —
Hann var myndarbóndi og bætti
og prýddi jörð sína, sem honum
þótti mjög vænt um. Fyrir mörg
um árum stofnaði Jón, sonur Ei-
ríks, — nú oddviti Skeiðahrepps,
— nýbýli á óðali föður síns. Er
staðarlegt um að litast í Vorsabæ,
reisuleg húsaþyrping og tvö góð
býli, þar sem áður var eitt, eins
og reyndar víða er orðið nú á
Skeiðum.
Það mun vera óhætt að segja,
að Eirikur háfi verið gæfumaður.
Hann naut trausts, virðingar og
vinsælda í sveit sinni og héraði.
Hann fékk að sjá margar af æsku-
hugsjónum sínum rætast. Hann
naut þess, sem lífið getur bezt gef
ið hverjum manni, en það var góð
kona og myndarleg böm og gott
heimdi.
Eftirlifandi kona Eiríks er
Kristrún Þorsteinsdóttir. Börn
þerra voru 7, og eru 6 á lífi. Mjög
var ástúðleg sambúð þeirra Vorsa-
bæjarhjóna og heimilislífið frið-
Framhald á 15. síðu.
MIN NIN G:
Kristín Stefánsdóttir
Frú Kristín Stefánsdóttir var
fædd að Ásólfsstöðum í Þjórsár-
dal 6. apríl 1889. Foreldrar henn-
ar voru hjónin Helga Jónsdóttir
og Stefán Eiríksson, seinni maður
Helgu. Þau bjuggu lengi að Ásólfs
stöðum við rausn. Á þessum árum
var þar margt manna heimilisfast,
en böm þeírra voru aðeins 2 telp-
ur, en þau ólu upp fjögur böm og
var oft glatt á hjalla á því heim-
ili, þó allmikið kapp væri lagt á
vinnuna þar, eins og annars stað- ■
ar á þeim tímum. Eg var tekinn á !
heimilið um nokkurra ára skeið j
laust eftir aldamótin. Þá var Krist-
ín ung telpa, lítið eitt eldri en ég,
og varð því brátt leikfélagi minn
og fyrirmynd. Hún var kát og ]
gáskafull, aðlaðandi og hvers
manns hugljúfi. Þá voru hvers kon
ar áhyggjur fjarlægar, enda dalur
inn friðsæll og þeir tveir bæir
sem eru í inndalnum, langt frá
öðru byggðu bóli. Þessi ár eru
rnér minnisstæð. Þá hjálpaði hún
mér oft, er mér þótti lífið þung-
bært. Þegar fóstri var hastur þá
átti ég athvarf hjá Stínu. Þá sagði
hún mér'sögur af álfum og huldu-
fólki, sem bjó í hólum og klettum
f landareigninni. Hún sagði mér
:
sögur af mannlífinu, af ást og un-
sði, af vonum og vonsvikum og
dró upp myndir, sem ef til vill
að sínu leyti hafa orkað á líf mitt
síðar. Þannig leið æska Kristínar
í ströngum skóla foreldranna í
fjallafaðmi stórbrotinnar nátt-
úru langt frá glaumi heims
og glysi. Þar gneistaði barnssálin
með öllum sínum tilbrigðum, þar
urðu til dásamleg draumalönd
djarfra framtíðavona. Þar mótað-
ist Kristín.
Er hún var fulltíða, giftist hún
eftirlifandi manni sínum Ágústi
Sveinssyni. Hófu þau búskap á
föðurleifð hans, Ásum í G-núp-
verjahreppi, og bjugu þar allan
sinn búskap. Þannig lifði hún og
starfaði í sömu sveit frá vöggu
til grafar.
Eftir að Ágúst og Kristín byrj-
uðu búskap, var ég heimagangur
á heimili þeirra alla tíð — og er
raunar enn hjá dóttur þeirra og
tengdasyni — og alltaf mættu mér
sömu hlýindin og gamansama
kímnin, sem Kristín átti í svo
rikum mæli.
Á heimili Ása-hjónanna var ætíð
mikill gestagangur, en aldrei bar
svo gest að garði, hvernig sem á
scóð, að ekki væri tekið á móti
sem „týnda syninum“ og þó gest-
risni sé rómuð í sveitum landsins,
þá var hún með afbrigðum á þessu
heimili.
Og til hvíldar lagðist Kristín,
þrotin að kröftum, eftir langan
sfarfsdag. Við unnum henniyhvíld-
arinnar og geymum hugljúfar
rninningar um góða og göfuga
konu.
St. J.
Skák
Framhald af 8 síðu.
(Svartur hefur nokkuð mótvægi,
þar sem b-peð hvíts er).
27. Rd3, Rd7. 28. Bf4, —
(Petrosjan tekur hlutunum með
ró og vakir það sennilega fyrir
honum að koma skákinni í bið,
áður en hann þarf að taka nokkra
örlagaríka ákvörðun).
28. —, Hb8b7. 29. Be3, f6.
30. h4, h5.
(Botvinnik leyíir að sjálfsögðu
ekki 31. h5, sem mundi torvelda
hreyfanleika peða hans á kóngs-
vængnum).
31. He4, Rb6. 32. Hc2, c4.
(Svartur er kominn í talsverða
klípu hér og afræður að fórna
peði til ag losa um sig. Honum
hefur greinilega ekki fallið vel í
geð framhaldið 32. —, Rd7. 33.
Rf4, Re5f 34. Ke2, g6. 35. Rd5).
33. Bxb6, cxd3. 34. Hc8ý Kf7.
35. Bd4, g5. 36. Hc4, Hb4. 37.
Hxb4, Hxb4. 38. Bc3, Hc4. 39.
hxg5, fxg5. 40. Hxd3, Bf6.
(Svartur hefur meiri möguleika
til jafnteflis eftir biskupakaup).
41. a3, —
(Hér fór skákin í bið. Eins og að
framan er sagt tókst Botvinnik,
við athugun sína á biðskákinni,
ag finna ákaflega skemmtilega
leið til að tryggja sér jafntefli og
í rauninni er skákin því „teoret-
iskt“ jafntefli hér. Petrosjan reyn
ir í framhaldinu að villa um fyrir
andstæðingi sínum, en tekst það
ekki, enda er staðan ekki vand-
tefld fyrir Botvinnik).
41. —, h4. 42. gxh4, Bxc3.
43. Hxc3, Hxh4.
(Botvinnik hefur nú sennilega
varpað öndinni léttar, því að þessa
stöðu er ógerningur fyrir hvít að
vinna. Framhaldið þarfnast í raun-
inni ekki mikilla skýringa við).
44. Hc5, Kf6. 45. Hb5, Hf4.
46. Ke3, Hli4. 47. Hb4, —
(f fljótu bragði virðist manni, að
svartur verði nú að hörfa með
hrók sinn til ag koma í veg fyrir
uppskipti, en þetta er einungjs
blekking. Svartur þolir vel upp-
skipti, þar sem svarta a-peðið
heldur niðri báðum peðum hvíts
á drottningarvængnum).
47. —, Ke5. 48. Kd3, —
(Auðvelt er að sannfæra sig um,
að 48. Hxh4, gxh4. 49. Kf3, Kf5.
50. Kg2, Kg4 gagnar ekki hvíti).
48. —, Ke6. 49. Hb5, —
(Ekki gagna heldur hrókakaupin
hér: 49. Hxh4, gxh4. 50. Ke4, h3.
51. Kf3, Kf5. 52. Kg3, Ke4 og
drepi hvítur nú á h3, kemst svarti
kóngurinn til f3. Eini möguleikinn, ■
sem hvítur hefur til vinnings, er
að skipta upp á b-peði sínu fyrir
a-peð svarts og reyna síðan að
gera sér mat úr frelsingjanum,
sem við það myndast á a-línunni.
Áður en Petrosjan gerir þetta vill
hann þó sannfæra sig um, að eng-
inn annar möguleiki leynist á borð
inu).
49. —, Kf6. 50. Ke2, He4f
51. Kfl, Hh4. 52. Kgl, Hg4f
53. Hh2, Hh4f. 54. Kg2, Hg4f
55. Kf3, Hh4f 56. Kg3, Hd4.
57. Kf3, Hf4f 58. Ke3, lih4.
59. Hb8, Ke6. 60. He8f Kf6.
61. Kd2, Kf7. 62. He3, Hf4.
63. f3, IIh4. 64. Kc3, Hh3. 65.
Kd4, Hh2. 66. b4, axb. 67.
Hxb3, Ke6. 68. Kc5, Kd7. 69.
Kd5, He2. 70. a4, Kc7. 71. a5,
Ha2. 72. Hb5, Ha4. 73. Ke5,
g4. 74. f4, g3. 75. Hb3, Hxa5f
76. Ke6, Ha6t 77. Ke7, Hg6.
78. Hc3f Kb6. 79. Hcl, g2. 80.
Hgl, Kc7. 81. f5, Hg3. 82. f6,
He3t. 83. Kf7, Hg3. 84. Ke6,
He3f 85. Kf5, Hg3. 86. f7,
Hf3f. — (Jafntefli).
Kristniboð
FramnaiO aí 9 síðu.)
vér að hiýða boði Krists, kristni
bosskipuninni. Hvorki er henni
takmörk sett af tíma eða stað,
né heldur spursmáli um hör-
undslit eða kynflokka. Tírni
kristniboðs er ekki undir lok
liðinn“.
Þannig mæltist Albert Luth-
uli, manninum, sem nú nýtur
mestrar virðingar allra afrík-
anskra leiðtoga.
★
Kristniboðsskipunin er eng
um sönnum lærisveini Krists
óviðkomandi, og er það almennt
viðurkennt. Hún var í fyrstu
gefin postulunum sem stofn-
endum og fulltrúum safnað-
anna. A3 gera allar þjóðir að
lærisveinum Krists, var ekki
þá — og er því síður nú — starf
til þess að hafa í hjáverkum,
eða sem takmörkuðum hóp
kristinna manna er ætlað að
t sinna.
Sú skylda er kristinni kirkju
sem slíkri á herðar lögð —
hennar meginskylda.
Ólafur Ólafsson
il solu
eru jarðirnar Asparvík og Brúará í Kaldrananes-
hreppi Strandasýslu. Jarðirnar eru samliggjandi,
milli oFssár og Brúarár. í ánum eru góð skilyrði
fyrir laxaeldi. Mjög gott berjaland. Trjáreki. Góð
lendingarskilyrði fyrir smábáta og nærliggjandi
fiskimið.
Semja ber við eiganda jarðanna Andrés Sigurðs-
son, Asparvík, símstöð Drangsnes.
Upplýsingar gefur einnig Halldór Jónsson, Njörva-
sundi 9, Reykjavík, sími 3 29 40
Atvinna
Stúlkur helzt vanar kápusaurr. geta fengið vinnu
strax.
YLUR H.F.
Skúlagötu 26, 3. hæð Sími 13591
TIL SÖLU
Jarðýta DT6
ásamt ámokstrarslyskju. GMC trukkur, 10 hjóla,
með spili. Chevrolett vörubífreið árg. 1942. .—
Upplýsingar gefur símstöðin Galtafell
T f MIN N , laugardaginn 6. apríl 1963
13