Alþýðublaðið - 24.07.1940, Blaðsíða 2

MIÐVIKUDAGUR 24. JÚLÍ 194*.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
S|eiieyfisleiðin
Reykjavíh - Keflavik - Oarðar - Saadgerðf
Tvær ferðir á dag alla daga
ÞJÓÐFRÆGAR BIFREIÐAR
Steindór, sími 1580.
Útsolnverð á GAMP eldspitnm
má eigi vera hærrp en hér segir:
í Reykjavík og Hafnarfirði 7 aura stokkurinn.
— .— — 84 aura 12 stokka búnt.
Utan Reykjavíkur og Hafnarfjarhar má útsöluverðið
vera 3% hærra vegna flutningskostnaðar.
Tóbakseinkasala rikisins.
Þingvallafðr
Alþýðuflokksfélaganna
verður n.k. sunnudag. Komið verður saman í
Hvannagjá og fara þar fram ýmis konar skemmt-
anir, sem síðar verður nánar auglýst.
Farseðlar verða seldir í afgreiðslu Alþýðublaðs-
ins fimmtudag og föstudag.
Vegna Jarðarfarar
móður minnar verður bifreiðastöð mín lokuð á morgun frá
kl. 'lVs til 4 eftir hádegi.
Steindór Einarsson
j-------UM DAGINN OG VEGINN-----------------------
< Drykkjuskapur í borginni. Hverjir drekka? Haustið og skammdeg-
j ið. Minkarnir skaðræðisgripir. Áhyggjur fólksins og loftvarnirnar.
-------- ATHUGANIR HANNESAR Á HORNINU. ..........-
Rjóðverjar hirða
sparifé almeanings
á Prakklaidi!
REGNIR FRÁ FRAKKLANDI
greina frá því, að mikil mót-
spyrna sé undir niðri í Frakk-
landi gegn Pjóðverjum. Hafa
Þjóðverjar víða fyrirskipað lög-
reglunni að gera húsrannsóknir,
einkaniega par, sem grunur er á
að prentaðir séu áróðursmiðar.
Þá hafa borizt fregnir um, að
Þjóðverjar séu sums staðar i
Frakklandi farnir að hirða inn-
stæður almennings í póstspari-
sjóðum. Varar brezka útvarpið
almenning í Frakklandi við pessu
og ennfremur við því, að selja
Þjóðverjum varning sinn fyrir
pýzka seðla, því að þeir muni
reynast verðlausir, er frá líður.
Skotæfingar Breta ð
Seltjarnarnesi.
O KOTÆFINGAR munu strand-
virki brezka hersins 'á Sel-
tjamarnesi hafa í dag eða á
imiorgiun. Hefir eftirfarandi aug-
lýsing verið gefin út um þær:
AUGLÝSING
Fallbyssuskotæfingar fara fram
við Gróttu þann 24. ^ulí 1940 og
byrja ki. 5 e. h.
Ef æfingunum verður aflýst 24.
júJí, munu þær fara fram 25.
júlí 1940 kl. 5 e. h.
Að æfingunum afloknum verð-
ur flaggað í hálfa stöng á æf-
ingasvæðinu í eina klukkustund.
íbúar í nágrenni æfingasvæð-
isins ættu að opna alla glugga
áður en æfingarnar hefjast.
H. L. DAVIES
LT.-COL.
STAFF OFFICER
Brezká setuliðið á íslandi.
AÐ ER MJÖG kvartað undan
því um þessar mundir, að
drykkjuskapur hér í bænum sé
meiri nú cn nokkru sinni undan-
farið. Ég verð að játa það, að ég er
sjaldann „á rúntinum“ og held mig
að öllu jöfnu, minna á krossgötum
lífsins en ég ætti að gera með þessu
æfistarfi, en síðastliðið laugardags-
kvöld brá ég út af venjunni og mér
blöskraði alveg drykkjuskapurinn.
Það var oft að ég mætti svo að
segja ekki ódrukknum manni.
SVONA ER ÞAÐ: Þetta er sorg-
legur vottur um vanþroska og
skammsýni. Ég vil þó taka það
skýrt fram, að ég hef ekki orðið
var við það, að verkamenn eða
sjómenn drekki meira en undanfar-
ið. Yfirleitt drekka verkamenn
mjög lítið hér í Reykjavík og hafa
alltaf gert — og um sjómennina er
það að segja, að ég hygg, og það
hefir nákunnugur maður sagt mér,
að þeir drekki að mun minna en
þeir hafa oft gert undanfarið. Það
eru aðallega fastlaunamenn, sem
drekka sér til vansæmdar og
#
skaða.
ÞAÐ ERU ÝMSIR, sem kvíða
fyrir skammdeginu og haustinu og
má vera að það sé eðlilegt. Að
mínu áliti ættu yfirvöldin, ríkis-
stjórnin þá fyrst og fremst, að búa
sig undir þann tíma. Það þarf að
loka vínverzluninni alveg og sér-
stakar reglur og takmarkanir þarf
að setja um skemmtanir dansleiki
og þess háttar. Við verðum að gera
okkur ljóst, að nú eru þeir tímar,
að við höfum aldrei lifað slíka, og
það setur eðlil. og óhjákvæmilega
nýjan svip á líf okkar. þ>að er líka
heppilegra að eyða þeim peningum,
sem við vinnum fyrir mat, og fatn-
að, en áfengi og dansleiki.
HAUSTIÐ OG VETURINN ættu
að verða til þess að skapa nýja og
betri heimilismenningu hjá okkur
Reykvíkingum en við höfum get-
að skapað til þessa: Meiri tryggð
við sína eigin stofu, meiri lestur,
meiri vinnu á sínu eigin heimili,
minna flakk og minna göturáp.
minni næturvökur og meiri heil-
brigðan svefn. Ykkur finnst þetta
ef til vill leiðinlegt siðakjaftæði,
en hvað um það. Hver dæmir eftir
eigin hyggju.
MINKARNIR virðast ætla að
verða meiri landplága en margir
bjuggust við í þann tíð er ég og
fleiri töldu, að þeir myndu verða
ný hjálp fyrir bændur og þurra-
búðarmenn við sjóinn. Þeir hafa
drepið fugla og flæmt burtu svani
af tjörninni. Þeir grafa sig inn í
sumarbústaði og önnur híbýli fyr-
ir innan ár og þeir leggjast í veiði-
ár og eyðileggja ungviði. Það er
bersýnilegt, að margir hafa misst
minka úr búum sínum án þess að
tilkynna það, og er það illa gert.
HUILDA skrifar mér á þessa leið:
„Ég er stundum að velta því fyrir
mér, hvað hildarleikurinn. sem nú
geisar, muni færa okkur fslending-
um að lokum. Og þá hugsa ég fyrst
til okkar Reykvíkinga, sem hér bú-
um. Einhver vísir hefir hér verið
gerður til loftvarna, en það .skyggi
legasta við það allt saman virðist
mér vera skeytingarleysi húsráð-
| enda og annarra einstaklinga í að
taka til greina það, sem loftvarna-
nefnd hefir gefið til leiðbeiningar.“
„FÓLK REYNIR að telja sér trú
um að til slíkra óheilla komi ekki:
hér, og fyrir þá sé óþarft að vera:
að þessu umstangi. ]þéss óska víst
allir, að við fáum að vera óáreitt,
en við erum nú búin að sjá, að við
erum ekki fjarlæg lengur, og það
spillir ekki neinu þó litið sé nú til
hlutanna með fullri alvöru, og að
við fljótum ekki alveg sofandi að-
feigðarósi."
„ÞAÐ ERU NÚ sem stendur all-
margir utanbæjar í sumar. mörg-
um börnum hefir verið komið í
burtu o. s. frv. En hvað hafa hinir
fullorðnu gert í þessu efni, að
koma sér úr borginni, og hvað tek-
ur við þegar haustar Það virðist
fullkomin ástæða til a® athug«
þessa hluti í tíma, eða nú þegar.
Við erum oft sein að snúa okkur-
við. og það gæti orðið í ótíma, og:
þann tíma ber fljótt að, að fólk.
fer að hugsa til Reykjavíkur, án.
Frh. á 4. síðu.
Guðjón Halldórsson;
Baráttan gegn áfenginn er pátt-
nr í freisisbaráttn pióðarinnar.
Erindi flutt á útiskemmtun góðtempl-
ara að Jaðri þann 21. júlí síðastliðinn.
------»------
AÞEIM tímum, sem við
lifum nú á, höfum við ís-
lendingar orðið að standa aug-
liti til auglitis við þann hræði-
lega sannleika, að flugfjaðrir
okkar fegurstu drauma um
frelsi og frið hafa verið stýfðar
við rætur.
Svartamyrkur ógna og eyði-
legginga herjar um víða veröld
og dökkir skuggar hafa seilzt
hingað norður og drúpa nú yfir
Einbúanum í Atlantshafi.
Með þýðum vorblænum bár-
ust þungar stunur þjáðra
þjóða, kvalaóp þúsundanna,
sem hníga til jarðar særðar til
óiífis undan grimmdar- og
djöfulæði styrjaldarinnar.
Það voraði seint á landi voru,
en það kom nú samt með „söng-
inn að sunnan til að sigra hér
norður frá‘L En þýðróma
strengir vorsins voru of veikir
til þess, að sigrast á kvíða hinn-
ar íslenzku þjóðar. Sólskin sum-
arsins megnaði ekki heldur að
reka á burt með öllu það svart-
sýni, sem gripið hafði hugi
fólksins og valdið þungum
trega. Því þjóðarsálin var særð
vegna vonbrigða sinna.
En þrátt fyrir allt skóp vor-
gyðjan nýja von í þjáðum hug-
um. Það var að vísu veik von,
en hún var sú, að eitt sinn muni
þó áreiðanlega birta til eftir
fárveður hatursins og hefni-
girninnar, kúgunarinnar - og
valdagræðginnar.
Og ekkert hefði í sjálfu sér
verið ólíkara íslendingum en að
gefast upp, þó að syrti að, og
flytjast sofandi að feigðarósi.
Ekkert er fjær þeim en vilja
ganga í myrkri, því á öllum
tímum hafa þeir leitað ljóssins
og þráð það. Ekkert megnar að
brjóta á bak aftur þann kraft,
sem þeim hefir verið í brjóst
blásinn, né heldur að deyða
þann draum, sem var fegurstur
og helgastur — draumurinn um
frelsið,
Þegar erfiðleikar steðja að,
reyna íslendingar að mæta
þeim með festu og karl-
mennsku.
Er gömlu og fjölförnu verzl-
unarleiðirnar lokuðust, voru
fundnar nýjar. Og mitt í hætt-
um hafsins sigla íslenzk skip.
Sjómannastéttin er örugg og
leggur líf sitt í hættu til bjargar
þjóð sinni á tímum þrenging-
anna. Ekkert er hetjum hafsins
fjarstæðara en leggja árar í bát
og láta bugast á hættunnar
stund. Barátta þeirra er barátta
fyrir lífsmöguleikum — lífróð-
ur fámennrar þjóðar við norð-
urhvel. — Útlit allt er ískyggi-
legt, en þjóðin reynir að standa
sameinuð á hinum viðsjálu
tímum. Og í dreifbýlinu víðs
vegar um land allt ganga bænd-
ur og búalið að störfum sínum.
—Oft var þörf, en nú er nauð-
syn. — Og enn einu sinni hefir
íslenzka þjóðin sýnt það, að hún
býr yfir styrkleika, þegar í
nauðir rekur. Hún veit, að erf-
iðleikarnir eru miklir og nú er
úr vöndu að ráða, en hún veit
það einnig, að aldrei frekar en
einmitt nú þarf hún „að vaka,
vinna og stríða“.
En samfara því, sem hin ís-
lenzka þjóð finnur þann kraft,
sem leynist meðal hennar, þá
sér hún einnig að margvísleg
meinsemd hefir tekið sér ból-
festu í þjóðlífinu og valdið
henni mikilla þrauta. Og gegn
slíkum meinsemdum í sínu eig-
in lífi verður hún fyrst og
fremst að snúa baráttu sinni
með ráðum og dáð, þar til yfir
lýkur. Því þá aðeins, og ekki
fyrr, getur hún staðið algerlega
sameinuð 'í frelsisbaráttunni. ís-
lenzka þjóðin verður aldrei
sterk, nema hún standi einhuga
um sinn fegursta draum, hug-
sjón allra góðra íslendinga —
frelsið.
Góðtemplarar hafa bent á
hættuna, sem af áfengisbölinu
leiðir, og jafnframt unnið gegn
því. Það starf er einn þátturinn
í frelsisbaráttu þjóðarinnar, og
ekki hvað veigaminnstur.
Áfengisæðið hefir flætt yfir
landið, og varpað skuggum yfir
líf þeirra, sem landið byggja.
Áratug eftir áratug hafa marg-
ir hinna mikilhæfustu manna
fallið á kné við fótskör vínguðs-
ins og fært honum að fórn
mannkosti sína og sjálfsvirð-
ingu. Veigar Baecusar hafa
brennt úr þeim vit og vilja.
Þetta hefir átt sér stað á öllum
tímum. Það er sagan frá í gær,,
og hún endurtekur sig í dag. —
Og ef til vill hefir áfengis-
neyzla þjóðarinnar aldrei verið
átakanlegri en einmitt nú. Á-
fengissala hefir aukizt gífur-
lega, drykkjuskapur fer í vöxt.
En það afhroð, sem þjóðin geld-
ur vegna þess, verður ekki með
tölum talið, né heldur rakin sú
harmsaga, sem mörkuð er dýr-
um fórnum úr lífi fjölda ein-
staklinga.
í þessu sambandi kom mér til
hugar frásögn og samlíking eins
kunningja míns, sem ég hitti
fyrir nokkru síðan. Hún er á
þessa leið:
Ég var á ferð um Reykja-
nes. Svo langt sem augað eygðil
var ekkert að sjá nema auðn.
En allt í einu birtist mér, mitt
í hinni ömurlegu auðn, grasi
gróinn blettur, sem girtur er á
alla vegu tvöföldum vegg, til
varnar sandfoki. Þetta er til-