Alþýðublaðið - 10.08.1940, Blaðsíða 1
RITSTJÓRI: STEFAN PETURSSON
ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XXI. Afi®AN6Ht
LAUGARÐAGUR 10. ágúst 1940.
182. TÖLUBLAÐ
Togarinn Skutull bjargar 27
sænskum skipbrotsmönnum
—,-----------^----------------
Skip peirra var skotið í kaf fyr-
ir viku siðan vestan við Skotland.
'T'OGAKINN SKUTUU, frá ÍsafirSi kom hiirgaft í morg-
Miklar skotæfingar
mánndaginn.
BEZKA setuliðsstjórnin
tilkynnir, að miklar skot-
æfingar fari fram í nágrenni
Reykjavíkur á mánudaginn.
Skotæfingar af fallbyssum
fara fram:
ll. í norðvesturenda Viðeyjar
kl. 11—12 f. h. Skip frá
brezka flotanum mun verða
á vettvangi til þess að vara
skip við að vera fyrir inn-
;an línu, dregna frá Engey
upp að Grímsnesi á Kjalar-
ilesi.
% Á norðurenda Álftaness eft-
ar kX 2.30. Þar verða her-
meníi;á verði til þess að sjá
xtm að menn fari ekki inn á
æfingasvasðið.
3;. Á lítinn hólma eða eyju á
;Sker faf irði eftir kL 4.
.Skotæfingar úr loftvarna-
l>y$mm í nágrenni Reykjavíkur
fara fram kl. 2.30 í norðvestur-
átt úr á sjó, kl. 3,30 í suðvestur-
átt, einnig út á sjó, og M. 4.30
í vesturátt út á sjö.
Reykjarmekkir munu sjást á
loftí, þegar kúlurnar springa.
Frh, á 4. síðu.
un úr Englandsferð. Hinn 3. þ. m. bjargaði tögárinn
27 skipbrotsmönnum, sem höfðu verið á skipinu „Atos",
sem var sænskt, en það hafði verið skotið í kaf af kafbáti.
Alþýðublaðið fekk í morgun tækifæri til að sjá skýrslu,
sem loftskeytamaðurinn á Skutli, Bergþór Guðmundsson,
hafði skrifað um atburðinn. og fer meginefni hehnar hér
á eftir:
Frásöp loftskeytamanns
í erlendum fregnum íslenzka
ríkisútvarpsins 8. ág. 1940 er
sagt frá því að sænska skipinu
„Atos" hafi verið sökkt í Norð-
ursjó, en þar sem fregnin um
þann atburð er ekki alVeg á rök
um byggð, tel ég mér skylt að
skýra frá þeim viðburði, þar
sem ég er einn af þeim lán-
sömu mönnum, sem urðu til að
bjarga áhöfninni af áðurnefndu
skipi.
Hinn 3. ágúst vorum við
staddir um 8 sjómílur sunnan
Skeryvore, á vesturströnd
Skotlands. Sást til tveggja líf-
báta á siglingu og voru menn-
irnir í bátunum einnig undir
árum. Var frekár dimmviðri, en
hægur vindur og hlýtt í veðri.
Stefnu var þegar breytt og hald-
ið í áttina til bátanna. Beyndust
þetta vera skipsbátar s.s. Atos
frá Helsingborg í Svíþjóð, eig-
Lokun áfengisverzlun-
arinnar eða skðmmtun?
Ríkisstjörmin heffir skipaH meffmd
tii að gera tiiiilgmr iim málið.
RÍKISSTJÓRNIN hefir
skipað 5 manna nefnd
til að athuga og gera tillög-
ur um meðfefð áfengismál-
anna hér á næstunni.
í nefnd þessari, sem skipuð
var um síðustu helgi, eru Felix
Guðmundsson og Friðrik Ás-
mundsson Brekkan sem fulltrú-
ar Stórstúku íslands, Sveinn
Sæmundsson, Iögreglufulltrúi
sem fulltrúi lögreglunnar, Árni
Benediktsson fulltrúi Áfengis-
verzlunarinnar og Ragnar Bjark
an fulltrúi ríkisstjórnarinnar.
Nefndin mun þegar hafa
. komið saman einu sinni og lagt
grundvöllinn að starfi sínu.
Hefir henni og verið falið að
gera tillögur til ríkisstjórnar-
innar og hraða störfum sínum
sem mest.
Það munu fyrst og fremst
vera tvö mál, sem nefndin mun
ræða um í sambandi við þetta.
Mun hún verða að taka afstöðu
til þess, hvort Áfengisverzlun
ríkisins verði lokað eða hvort
taka skuli upp skömmtun á á-
fengi.
Alþýðublaðið hafði í morgun
tal af Friðrik Ásmundssyni
Brekkan.' Sagði hann, að nefnd-
in væri aðeins komin skammt
á veg með störf sín og ekkert
væri raunar hægt að seg]a um
þau að svo komnu.
Frh. á 4. siðu.
andi var Börjesonsrederí. Skip-
stjórinn gaf mér greinilegar
upplýsingar um ferðir skipsins
og annað, viðvíkjandi sjóslysinu
— eða réttara sagt, árás kaf-
bátsins. Skipstjórinn héitir F.
Funning, ög er frá Hernösand í
Svíþjóð. Var ég búinn að vera
skipstjóri á Atos, segir hann, í
6 ár samfleytt. Skipið var 3500
smálestir að stærð á leið til Pet-
samo í Finnlandi er kafbátur-
inn sökkti skipinu. Kl. 9.20 þ.
3. ; ágúst var. s.s. Atos statt á
56° norðurbr. og 7° . vestur-
lengdar. Sást þá kafbátur í ca.
1 sjóm. fjarlægð. Skaut kafbát-
urinn þegar tundurskeyti á
skipið og varð ægileg sprenging
í afturhluta þess. — Aftur-
mastrið féll út af bakborðslunn-
ingunni og allar lúkur af aft-
urlestinni fuku eins og fiður —
langt út á sjó. Bátsmaðurinn á
Atos var við að laga til og
„surra bómur" við afturmastur
skipsins og sást hann ekki eftir
að sprengingin varð. Var hann
sá' eini, sem fórst með skipinu.
27 manns björguðust, 26 karl-
menn og ein kona. Heitir hún
Gertrud. Bergström. Var hún
farþegi ásamt manni sínum,
Bergström, sem var umboðs-
maður fyrir sænskt rafmagns
firma í London. Var hann í
verzlunarerindum og ætlaði til
Svíþjóðar. Bæði voru þau barn-
fædd í Svíþjóð, en Bandaríkja-
borgarar. Sögðu þau mér, að
þau hefðu komið á heimili Pét-
u'rs Benediktssonar í London
fyrir tveim mánuðum og ætlað
reyna að komast yfir ísland til
Svíþjóðar, en svo hefðu þau
fengið þessa heppilegu ferð, sem
fór þó á annan veg en ætlað
var. Hún var skólaus í silki-
sokkum um borð og varð ég
fyrstur til að lána frúnni skóna
mína, sem ég keypti í Vestm.-
eyjum á sjómannadaginn.
S. s. Atos var fullfermt af mjög
dýrmætum vörum, svo sem radíó-
lömpttm, bómull, skotfærum, sem
átttt að notast til veiðiferða í
Frh. á 4. siðu.
Aðvörunarmerkið gefið á loftvarnastöð á Englandi.
Bretar sigrnðn i tveimnr
loftornstnm á fimtndaghm
-----------------4------------------
Auk orustunnar yfir £rmarsundi var
önnur háð suður yfir Libyustrðnd.
T^RETAR sigruðu ekki aðeins í loftorustunni miklu við ÞjóS-
¦U' verja yfir Ermarsundi í fyrradag, heldur einnig ,í annarri
loftorustu við ítali, sem háð var sama dag suður í Afríku, yfír
Libyuströnd. (
f þeirri orustu skutu Bretar niður 15 ítalskar flugvélar, en
misstu sjálfir ekki nema tvær.
Það er nú einnig orðið kunnugt, að það voru ekki 53 heldur
60 þýzkar flugvélar, 24 steypiflugvélar og 36 orustuflugvélar,
sem Bretar skutu niður yfir Ermarsundi, þannig að samtals eyði-
lögðu þeir fyrir Þjóðverjum og ítölum 75 flugvélar í þessum
tveimur loftorustum í fyrradag.
Þjóoverjar Mlda því nú dðt~
vísu einnig fram, að Bretar hafi
orðið fyrir miklu tjóni í Loft-
orustinni yfir Ermarsundi, og
¦ misst bæði 49 flugvélar (þeir
sögðu fyrst 29) og 12 skip. En
Bretar halda fast við það og
amerískur blaðamaður, sem var
áhorfandi að orustunni, staðfest-
ir, að það hafi aðeins verið 16
brezkar flugvélar, sem skotnar
1 voru niður. "*
Bretar segjast ekki heldur hafa
misst nema 5 skir/, 3 í árás tund-
urskeytabátanna áður en loftá-
rásirnar byrjuðu og 2 af völdum
steypiflugvélanna, samtal 5000
smálestir. En 7 skip hefðu laskast
og verið dregin til hafnar.
Skipstjórinn á einU sk-ipanna,
sem varð fyrir árás tundurskeyta-
bátanna, segir að bátarnir,
sem tóku þátt í árásinni,
I hafi verið mýmargir, -enda varð
skipatjónið, eins og skýrsla Breta
sýnir, meira af árás þeirra, en
af árás flugvélanna. Einum tund
urskeytabátnum var sökkt og ann-
ar laskaðist áður en þeir flýðu.
Brezkur anðmaður geíur
anðvirði 16 nýrra flug-
véla.
Brezkur auðmaður hefir gef-
ið 100.000 sterlingspund til þess
að kaupa orustuflugvélar í stað
þeirra 16 brezku flugvéla, sem
Bretar misstu í gær.
Sámkonmlag Búlg-
aríD op RAmenío.
Búlgaría fær aðeins
part af Snðnr-Dobrndsla
SAMKVÆMT útvarpsfregnfrá
Moskva, sem höfð var eftir
Stefanif réttastofunni ítölsku á
samkomulag Rúmena og Búlg-
ara, að hafa orðið það, að Búlg-
aria fengi tvö héruð í Suður-
Dobrudsja með samtals 378 þús.
íbúum .En jafnframt á að skipta
á íbúum og flytja Rúmena sem
(búa í þessum héruðum, burt úr
þeim inn fyrir landamæri Rúm-
eníu og Búlgara, sem enn verða
í Rúmeníu eftir afhendingu hér-
aðanna, imn fyrir hin nýju landa-
mæri Búlgaríu.
Krafa Búlgaríu var upphaflega
að fá alla Suður-Dobrudsja. En
ef þessi frétt reynist rétt, hafa
þeir slegið verulega af henni.
skotnar voru niður yfir Ermar-
sundi í fyrradagi
Fregn frá Kairo í morgUnskýr-
ir mörgum loftárásum Breta,
Ástralíumánna og Suður-Afríku-
manna á vígstöðvar Itala í
Brezka Somalilandi.
Sókn Itala er þó tálin halda
áfram í áttina til höfuðborgar-
innar Berbera.
V