Alþýðublaðið - 17.10.1940, Blaðsíða 2

FIMMTUDAGUR 17. OKT. 1940.
ALPÝ®yBLA©i©
xti
Skipstjóra- os stýrinaBBafélaps Bvfknr
Kauptaxti Skipstjóra & stýrimannafélags Reykja-
víkur á togbátum, þ. e. mótorbátum og línuveiðagufuskip-
um, sem fiska með botnvörpu, skal vera sem hér segir:
1. Skipstjóra, vönum botnvörpuveiðum, greiðist 2
hásetahlutir og frítt fæði.
2. Stýrimanni, vönuni botnvörpuveiðum, á skipi með
skipstjóra vönum nefndum veiðum, greiðist IV2
hásetahlutur og frítt fæði.
3. Stýrimanni, vönum botnvörpuveiðum, á skipi með
skipstjóra óvönum nefndum veiðum, greiðist 2\há-
setahlutir og frítt fæði.
Sigli skipið með aflann til sölu á erlendum markaði,
og verði fyrir töfum í ferðinni af völdum ófriðarins, sjó-
tjóns eða vélarbilunar, sem nemur meir en 6 sólarhring-
um samanlagt í ferð, greiðist skipstjóra og stýrimanni
kaup það, dýrtíðaruppbót og stríðsáhættuþóknun, sem
greidd er á samskonar skipum á flutningum með ísvarinn
fisk á erlendan markað, samkvæmt kauptaxta Skipstjóra-
& stýrimannafélags Reykjavíkur þann tíma, sem tafirn-
ar tóku samanlagt lengri tíma en 6 sólarhringa í ferð.
Útgerðarmaður tryggi afla skipsins á sinn kostnað.
Ónýtist afli af völdum sjótjóns, skiptist vátryggingarupp-
hæðin á sama hátt og andvirði aflans.
Skipseigandi tryggir á sinn kostnað hvern skipstjóra
og stýrimann fyrir dauða eða örorku af völdum ófriðar, eða
ósörmuðum orsökum, samkvæmt lögum, þó skal enginn
skipstjóri eða stýrimaður vera tryggður fyrir minni upp-
Jhæð en kr. 21.000.00 — tuttugu og eitt þúsund krónur.
% Kauptaxti þessi gildir frá 15. október 1940 til 31. des-
ember 1940.
Þannig samþykktur á félagsfundi 14. október 1940.
Kaupi
Blikbdósir nndan skornn neítóbaki
(tveggja og þriggja krónu stærð fyrir 5 aura dósina.
Sé um að ræða 50 dósir eða fleiri í einu, er verðið 6 aurar.
Dósirnar verða að vera óskemmdar og með loki.
Verzlun
Guðmundar Guðjónssonar
Skólavörðustíg 21.
Verzlunio á Klapparstfs 11
Selur allar nýlendu- og hreinlætisvörur. — Kynnið ykkur
verðið. — Áherzla lögð á vörugæði.
Gapfræðaskólinn í Reykjavik
verður settur mánud. 21. okt. , f
Nemendur 2. og 3. bekkjar mæti kl. 2.
Nemendur 1. bekkjar mæti kl. 4.
Kennarafundur laugard. 19. okt. kl. 10.
INGIMAR JÓNSSON.
Frá Petsamo til Reykjavíkur
---o---
Frásðgn Finns Jónssonar alpingismanns
--->---
Niöurlag.
Bifreiðar biðu okkar á járn-
brautarstöðinni í Rovaniemi og
þó kominn væri háttatími var
einskis annars úrkosta en að
halda áfram ferðinni, því þarna
eru þeir fáu gististaðir, sem til
eru, fullir af ferðamönnum,
enda enginn, sem getur hýst
svo mikinn mannfjölda í senn.
Var nú ekið til Hotel Pohjan-
hovi (Norðurhof), sem er
stærsta og bezta hótelið í Rova-
niemi, byggt úr steinsteypu og
í funkisstíl, til þess að drekka
þar kaffi. Að lokinni þeirri at-
höfn kom í ljós að bílarnir, sem
áttu að vera 10 30 manná bílar,
voru ekki nema 8V2, því fleiri
voru ekki til. Var því úr mjög
vöndu að ráða að þjappa far-
þegunum í þá, en J. Hólmjárn
gekk að því af miklum dugn-
aði. Fór fyrsti bíllinn á stað kl.
2, en sá síðasti kl. 4 um nóttina.
Veðrið um nóttina og næsta dag
var hið bezta, — hreinviðri og
sólskin og voru menn í
sólskinsskapi þrátt fyrir örð-
ugt ferðalag og hlökkuðu til að
komast um borð í Esju.
Ettir Isbafsveginnm.
íshafsvegurinn er, svo sem
áður segir, 531 km. á lengd.
Hann er af svipaðri gerð og
beztu vegirnir heima, en miklu
breiðari, og er stöðugt unnið að
umbótum á honum. Venjulega
er vegalengd þessi ekin á 15
klst., en að þessu sinni varð
tíminn nokkuð misjafn, því
tveir bílarnir, er síðast lögðu á
stað, biluðu nokkuð á leiðinni.
Kom annar þeirra að Esju kl.
8 um kvöldið, en hinn kl. 10,
0g höfðu farþegarnir þá ferð-
ast 36—38 kl.stundir án hvíld-
ar frá því þeir fóru úr svefn-
vögnunum, en alls 58 kl.stundir
frá Stokkhólmi.
Rúmlega miðja vega fr.á Ro-
vaniemi á ferðamannastöðinni
í Ivalo, sem liggur 295 km. það-
an, var stanzað til þess að
drekka kaffi. Ivalo er smábær
sem stendur á bökkum hinnar
lygnu Ivaloár, en þar hefir
fundizt lítilsháttar gull, eða alls
um 1000 kg. frá því það fannst
fyrst árið 1868, og hafa þó um
skeið verið notaðar vélar til
vinnslunnar. Voru margir
ferðamennirnir orðnir syfjaðir
og sváfu í sætum sínum, en
hresstust við kaffið svo söng-
urinn gat hafizt á ný. Enn var
ekið sem leið liggur norður á
bóginn. Landslagið er þarna
mishæðótt, aflíðandi heiðar og
dalir á víxl. Hæstu heiðarnar
eru um 600 metrar og eru dal-
irnir þaktir skógi og hlíðarnar
nokkuð uppeftir, en efst gróð-
urlitlar mosaþembur. Nyrzt
norður við íshafið er smávax-
inn birkiskógur í dölum og á
láglendi, svipaður _ eins og
heima og þó um 500 km .norð-
ar en nyrztu tangar íslands.
Skógurinn ljíómar í sólskininu
og haustskrúðinu, víða blikar á
vötn og ár, en byrgi vegavinnu-
manna og fátæklegir bjálkakiDfar
sjást meðfram veginum með
mjlög löngu millibili. Stöku sinn-
um sjást hreindýr hlaupa yfir
veginn, enda lifa 25 000 af íbú-
um Lapplands aðallega á hriein-
dýrarækt. Af 40 000 hreinidýrum,
sem slátrað er á ári hverjlu, er
alhnikið . flutt út til nálasgra
landa.
Styrjöldin við Rússa hefir kost-
að Finna offjár og mikið tjón.
Sjást þess allmikil rnerki á þeirri
leið, er við fórum. 1 Rovamemi
hafa allmörg hús orðlð fyrir
sprengjum, þar á ineðal síma-
stöðin og sjúkrahúsið. Hins veg-
ar er hin mdkla járnbrauitairbrú
yfir Kemáána, sem rennur eftir
miðjlum bænum, nær óskemmd.
Næstu mer'ki ófriðarins sáum
við' í Vertaniemi, 348 km. frá
Rovaniemi. Þar hefir ferðamanna-
Sitöðim verið brennd tii ösku. Um
14 km. þaðan, skammt frá vegin-
uim við Pasvikána, sem rennur
norður í Ishaf', er verið að reisa
rafstöð eina mikla við Janisfoss-
inn. Fállhæð vatnsins verðuir 22
metrar og afl stöðvarinnar 37 000
hes.töfl. Mun ætlunin að nota afl
þetta annaðhviort til þess að reka
nikkelnámurnar við Salmijarvi
eða til reksttvrs jámbrautar í
Norðuir-Finnlandi. Meðfram veg-
inuim frá Virtaniemi til Perkina,
en svo heitir syðsta hafnarþoirpið
við Petsampfjörðinn, á 180 km.
vegalengd, brenndu Frnnar flesta
sveitabæina, svo Rússar h'efðu
þeirra ekki not, þar' á meðal
sveitaþiorp eitt, er Salmijárvi
heitir, er stóð 80 kim. frá Láiiia-
hamari. /
Á þessu sama svæði höfðu >
Rússar síðan höggvið sköginn og
reist smá bjálkabyrgi me'ðfram
veginum með litlu millibili. Voru
þau girt með gaddavir og enu nú
flest rifin, en girðingarnar stanaa
víða eftiir. — Var ætlað, að
Rússar hefðu verið þarna með
30 þúsund hermenn, en Finnar
höfðu aðeins 800 manns, enda
náðu Rússar þorpuinum við Pet-
samo og stóru svæði í Norður-
Finnlandi á sitt vald, en urðu
þó fyrir miklu manntjóni.
Petsamofjörðurinn er 16 km. á
lengd og 1,5 fcm. á breidd.
Standa þrjú smáþorp við fjörð-
inn og heita þau Perkina, Trifona
(eftiir hinum heilaga Trifon) og
Liinahamari. — Þarna noirðurfrá
hafa fundizt elztu leifar, sem til
eru af mannabústiöðum í Finn-
landi. Efu þær langt aftan úr
forn.esikju, frá því tímabiii, peg-
ar talið var að ís hafi legið yfir
landinu, líkt og nú er í Græ'n-
landi.
í Liinahamari stendur gömul
fisikveiðistöð og fiskiye'rksimiiðja,
er Elfring konsúll, sem kiinnur er
hér á landi, reisti á sínum tíma.
Þar hefir verið unnið að bygging-
um á nýjium bryggjum, srníði á
olíugeymuim og nýj.Um mann-
virkjium, diaga og nætur í a.Rt
sumar. —: Skagerak og Erniar-
sund eru lokuð fyrir Svíuin •:>"
Finnum, og var því ráðist í að
nota íshafshafnirnar til aðdrátta
og útflutnings. Va'rð þarna mikið
im slkipakomur í sumar og um-
ferð nær ótrúlega mikil um veg-
inn. Þegar mest var taldist svo
til, að um 1000 til 1500 smálestir
væru fermdar og affermdar á
hverjium degi. Og öllum þessum
flutningi var ekið 530 km. leið á
bílum, en síðan d.reift pieð jiárn-
brautum um Finnland og Svíþjóð
eða fluttar á skipum til annarria
landa.
Nú hafa stórveldin því sem.
næst stöðvaö þessa flutninga.
Lágu nú 28 skip pama á firðin-
um ög fengu litla eða enga af-
grciðslu. Þrjú skip vissi ég til að
hefðu beðið með fullfeumí í '7—8
/
vikur og ekki fengið að fara. —
Draumarnir um að gera þenn-
an klettótta og eyðiliega stað að
stó.rhöfn virðast þegar að engu
oirðnir. Er mijög dregið úr um-
ferð á Ishafsveginum; þó mætt-
um v.ið allmörgum bifreiðum,
einlkum þýzkum herflutninjgabif-
reiðum, og eru Þjöðverjar að
flytja her yfír Finnland til Norð-
uir-Noregs.
Esja lá við bryggju í Trifona,
jiegair við fconmni j>angaö,'0g var
okkur farþegunuun tekið með
kostium og kynjlum af hinum á-
gætu skipverjuim, og mun flest-
um hafa fund'izt þei.r vera fcomnir
heim tll sín, j>ótt enn vairi löng
leið fyrir höndum.
Fer'ðiin hafði fram að þessu
verið erfið, en þó tekizt ágæt-
lega. Mátti að mestu leyti þaikka
það forstjióranuim fyrir ferða-
skrifstofu sænsku. ríkisjárnbraat-
anna, hr. A Ekfnan, sem sá um
förina af nnestu prýði og fylgdi
okkur sjálfur alla leið til Rova-
niemi. Fararstjóm frá Kaup-
mannahöfn ti.l Stoikkhólms hafði
H. J. Hólmjárn annast af miiklum
dugnaði, en á Leiðinni frá Stokk-
hóhni til Liinahama'ri var svo til
ætlast, að við hefðum báðir far-
arstjórnina, þó að framkvæmd-
irnar að vísu lentu mest á Hölm-
jánii.
loksfns nm borð 1 Esjn.
Þegar fcomi'ð var um borð í
Esju á föstudagskvölidið j>. 4. okt.
gengu irnenn brátt til hvíldar.
Hafði konum og börnum fyrst og
frenist verið fcomið fyrir í rúm-
uim og síðian körlum, meðan hvíl-
urnar entust. Hýstu skipverjar
einnigi farj>ega í herbergjuim sín-
um af venjulegri gestrisni, en
mokkrir fílefldir karlmenn urðu
þó að sofa i Teýksal skipsins, í
flatsæng á göngunmm á fyrsta
fairrými eða í Íestinni.
Á laujgardaginn vair fagurt veð-
ur, fjörðurinn spegilsléttur og
glaðasólskin. — í fornöld fengu
menn byr og gott veður hjá Finn-
um, en nú höfðum við fært þeim
góðviðri í stað rigningar og
súldar, er gengið hafði þar í
landi mest aílt sumarið. Esja
hafði fært sig snemma um morg-
uninn frá Trifoma og var nú lögst
yið bryggju í Liinahainiari til þess
að taka þar vatn og 200 tunnur
af olíu, sem sænska ríkisstjórnin
Frh. á 3. síöu.