Alþýðublaðið - 13.11.1940, Blaðsíða 1

RÍTSTJORI: STEFAN PETURSSON
ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XXI. ÁRGANGUR
MIÐVIKUDAGUR 13. NÖV. 1940.
269. TÖLUBLAÐ
Setning Alp$ðnsambandspingsins í gær.
Fjórir gamlir tent-
lyðjendar vorsi við-
staddir og iiflltii Al
pýðasaEDbaodið.
O ETNING 16. þings Al-
^ þýðusambands íslands
fór mjög hátíðlega fram í
gær. Stóri salurinn í Iðnó
var faguríega skreyttur ís-
lenzkum og rauðum fánum,
en yfir þverarr salinn var
strengdur borði, sem á var
letrað „Lifi Alþýðusamband
ísiands."
Forseti Alþýðusambands-
ins, Stefán Jóh. Stefánsson,
setti þingið með skörulegri
ræðu og birtist, hún hér á
eftir. Hann kvaddi til ritara
á fyrsta fúndinum Svein
Guðmundsson frá Fáskrúðs-
firði og Ragnar Jóhannesson
frá Rvík. Þá skipaði hann
skv. fundarsköpum í kjör-
bréf ariéf nd Jónas Guð-
mundsson, Sigurð Ólafsson
,og Guðmund Jónsson frá
"Narfeyri, í dagskrárnefnd
aukjSÍr^ sem e.r sjálfkjörinn,
Sigíirjón Á. Ólafsson og
Kjartan Ólafsson, Hafnar-
firði og í nefndanefnd auk
sín, sem einnig er sjálfkjör-
inn í þá nefnd; Finn Jónsson,
Jón Sigurðsson,- Guðmund
Helgason, Vestm.eyjum og
Svein Guðmundsson Fá-
skrúðsfirði.
í dag kl. 3.30 hefst fund-
tir að nýju, fer þá fram kosn-
ing á starf smönnum þingsins,
en í kvöld mun f orseti að lík-
indum flytjá skýrslu sína.
Setningarræða Stefáns
Jóh. Stefánssonar.
Ræða forsetans við setningu
þingsins fer hér á eftir:
„Góðir fuUtrúar og gestir!
Eg vil teyfa mér að bjóöa
ykkur hjartanlega velkorana til
þessa . þings Alþýðusambands
Stefán Jóh. Stefánsson setur Aíþýðusambandsþingið.
íslands og Alþýðuflokksins.
Frá því að þing var háð hér
siðast befir margt borið við, bæði
innanlands og utan. Ein þess vil
ég fyrst minnast, að á þessu
tveggja ára tímabili, sem liðið
hefir frá' síðasta Alþýðusam-
bandsþingi, hafa eíns, og alltaf
endranær,- áeði margir fallið í
valinn úr iylkingum alþýðuhreyf-
ingarinnar, — máske nafnlausir
hermenn, en þó leir menn, sem
barizt hafa daglega í alþýðu-
hreýfingunni og lagt henni lið á
alla lund.
Ég vil ásamt ykfeur minnast
þeirra félaga, sem horfið hafa úr
hópnum siðasta tveggja ára tíma-
bil. [Allir risu úr sætwm sínum,
er forseti mælti þessi orð.]
Alþýðusambandsþingið kemur
að þessu sinni saman á öriagacrík-
jum tímUm. Fyrir rúmu ári síðan
skall á stórveldastyrjöld, og eins
og menn geta ímyndað sér, hafa
áhrif hennar verið mikil á ís-
lenzkt þjóðlíf. — Enn sem komið
er hefir hún þó ekki grandað
verulega íslenzku þjóðinni, en þó
á margan hátt gert henni þungt
fýrir í störfum. En það sem allra
verst er, er óvissan um framtíð-
ina, og fylgir það öllum slíkum
atburðum, er nú standa yfir.
En það er einnig annars að
minnast við setningu þessa
þings. Fyrir réttum 25 árum síðan
hófst undirbúningur að stafnun
Alþýðusambands Islands.
Fyrsti bókaði undirbúnings-
fundurinn að stofnun sambands-
ins, er frá 18. nóvember 1915.
Þá voru saman komnir menn, er
höfðu verið til þess kvaddir af
verkalýðsfélögUnum í Reykjavík,
að semja lög fyrir væntanlegt
verkamannasamband Isíands.
Það voru fulltrúar frá verka-
mannafélaginu „Dagsbrún", ,,Há-
setafélagi Reykiavíkur", verka-
kvennaf élaginu „Framsókn",
„Bókbindarasveinafélaginu" og
„Hinu islenzka pnentarafélagi".
Þessi fyrsti bókaði fundur, hihn
18. nóy. 1915, var þó ekki fyrsti
Undirbúningsfundurinn, sem hald-
l<rh. á 2. siðu.
Nolotov m tvær Mhálfa
klukknstnnd hiálHltler f gær
^ — ? —.
Samskonar samningur f aðsigi um
Tyrkland og um Pélland í fyrra?
»--------------------------------------¦
TWF OLOTOV fór á fund Hitlers síðdegis í gær og ræddust
*¦**¦ þeir við í 2Vz klukkustund. Var Ribbentrop við-
staddur fund þeirra, og einnig aðstoðarutanríkismálaráð-
herra Molotovs, sem kom með honum að austan. Áður
höfðú þeir Molotov og Ribbentrop talazt við einslega í 2
klukkustundir.
í Bérlín er því lýst'yfir, að
þessar viðræður séu áframhald
á /samningaumleitunum Þjóð-
verja, ítala og Japana, sem
leiddu til þríveldabandalagsins
milli þeirra, og sé nú verið að
semja um þátttöku Rússlands í
uppbyggingu hinnar svonefndu
,,nýju skipunar" Hitlers'í heim-
inum.
Én grunur leikur á, að'um-
ræðuefnið sé raunverulega ann-
að, néfnilega Tyrkland og
Balkanskaginn, og að eitthvað
svipaðir samningar séu í aðsigi
um Týrkland, eins og um Pól-
láhd, þegar Rússland gaf
Þýzkalandi frjálsar hendur til
að ráðast á það, gegn hlutdeild
í ránsfengnum. Það er líka
kunnugt að von Papen, sendi-
herra Hitlers í Tyrklandi, hef-
ir vérið látinn bíða Moldtovs í
Berlín til þeÉs að tak^
viðræðunum þar.
þátt í
En jafhframt er talið víst, að
verið sé að semja um aukin
verzlunarviðskipti milli Þýzka-
Iands og Rússlands, því að Hitler
muni leggja mikið kapp á þáðy
að fá meira af. oliu, benzíni og
ððrum hráefnum frá Rússlandi,
en. hingað til. ,
Þess var i gærkveldi getið í
fréttunum af komu Molátovs til
Beriín, að hahn hefði komið til
•Anhalter Bahnhof, en ekki Sohles-
ischer Babnhof, eins og venfu-
legt sé um þær járnbrautarlestir,
sem koma frá Póllandi og 'Russ-
landi. Þetta vekur töluverðá éítir-
tekt. Það er talið víst, a^/"Senles-
ischer Bahnhof sé í þvílástandi
eftir Ioftárásir Breta á Berlín, að
stöðin sé orðin ónothæf.
Þrjú af sex orustuskipum ítala
gerð óvígfær f einni loftárás!
''\_---------;-------;----+--------------^_
Bretar gerðu loftárásina á í>au i fyrrakvöld
í Taranto aðalflotahöfn ttala á Suður-ítalíu.
B
Frá setningu Alþýðusambandsþingsins í gær: Á fremsta bekknum
sjást fjórir gamlir. brautryðjendur, sem þátt tóku í stofnun Al-
þýðusambandsins, þeir Pétur Lárussón (lengst til vinstri), Davíð
Kristjánsson/.Guðmundur Davíðsson og Ágúst Jósefsson.
REZKA FLOTAMALARAÐUNEYTIÐ gaf í morgun'
út tilkynningu um ógurlega loftárás, sem gerð var á
herskipaflota ítala á mánudagskvöldið, á höfninni í Tar-
anto, aðalherskipahöfn ítala á Suður-ítalíu.
Nokkur af allra stærstu og hraðskreiðustu herskipum
ítala urðu fyrir sprengjum og löskuðust svo al-
varlega, að Bretar telja þau algerlega óvígfær. Þar á með-
al er „Vittorio" eða annað orustuskip, sem ítalir eiga af
sömu gerð, og minnsta kosti eitt, ef ekki tvö orustuskip
af sömu gerð og orustuskipið „Cavour."
Tvö önnur herskip urðú fyrir stórskemmdum og er
þetta alvarlegasta áfallið, sem ítalski flotinn hefir fengið
hingað til.
þessari árangursríku loftárás
voru skotnar niður.
Orustuskipið „Vittorio" og
hitt orustuskipið af sömu gerð,
sem ítalir eiga, eru stærstu skip
ítalska herskipaflotans, hvort
um sig 45 þúsund smálestir að
stærð og útbúin 9 fallbyssum
! frh. á 4. siðu.
í tilkynningu brezka flota-
málaráðuneytisins er sagt að
stærsta orustuskipið, sem hitt
var, af Vittoriogerðinni, mari
í kafi, en annað orustuskipið,
af Cavour-gerðinni, hafi lagst
á hliðina og rekið á land.
Aðeins tvær af sprengjuflug-
vélum Breta, sem tóku þátt í
Miona atwinnnleysl
en nndanfarin ár
169 pó skráðir at-
vinnulansir hér í gær.
ÞAÐ má fullyrða að um
fjölda ára skeið hafa
ekki verið jafn fáir atvinnu-
lausir hér í Reykjavík og nú
er.
Má raunverulega fullyrða, að
ekkert atvinnuleysi sé nú hér í
bænum, enda eru nú um 1300
verkamenn í „Bretavinnunni"
og virðist líta svo út að þessi
vinna verði enn fyrst um sinn.
Samkvæmt athugun, sem
gerð var í gær í Vinnumiðlun-
frk. á 4. síðu- ;