Alþýðublaðið - 13.11.1940, Qupperneq 1

RITSTJORI: STEFAN PETURSSON
ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XXI. ARGANGUR
MIÐVIKUDAGUR 13. NÖV. 1940.
269. TÖLUBLAÐ
Setning Algjöusambandsplngsins i gær.
Stefán Jóh. Stefánsson setur Alþýðusambandsþingið.
Hoiotov var tvær og fíálfa
klukkustund hjálHitler i gær
■s ■ .. ♦
Samskonar samningur í aðslgium
Tyrkland og um Pólland f fyrra?
------«.------
'jl/I' OLOTOV fór á fund Hitlers síðdegis 1 gær og ræddust
-*■ þeir við í 2 V2 klukkustund. Var Ribbentrop við-
staddur fund þeirra, og einnig aðstoðarutanríkismálaráð-
herra Molotovs, sem kom með honum að austan. Áður
höfðu þeir Molotov og Ribbentrop talazt við einslega í 2
klukkustundir.
Fjórir pmiir brant-
ryðjendnr vorn við-
staddir oo bylltn A1
býðnsambandið.
C ETNING 16. þings Al-
^ þýðusambands íslands
fór mjcg hátíðlega fram í
gær. Stóri salurinn í Iðnó
var fagurlega skreyttur ís-
lenzkum og ráuðum fánum,
en yfir þveran salinn var
strengdur borði, sem á var
letrað „Lifi Alþýðusamband
íslands.“
Forseti Alþýðusambands-
ins, Stefán Jóh. Stefánsson,
setti þingið með skörulegri
ræðu og birtist hún hér á
eftir. Hann kvaddi til ritara
á fyrsta fundinum Svein
Guðmundsson frá Fáskrúðs-
firði og Ragnar Jóhannesson
frá Rvík. Þá skipaði hann
skv. fundarsköpum í kjör-
bréfanefnd Jónas Guð-
mUndsson, Sigurð Ólafsson
og Guðmund Jónsson frá
Narfeyri, í dagskrárnefnd
auk sín, sem er sjáifkjörinn,
Sigurjón Á. Ólafsson og
Kjartan Ólafsson, Hafnar-
firði og í nefndanefnd auk
sín, sem einnig er sjálfkjör-
inn í þá nefnd: Finn Jónsson,
Jón Sigurðsson, Guðmund
Helgason, Vestm.eyjum og
Svein Guðmundsson Fá-
skrúðsfirði.
í dag kl. 3.30 hefst fund-
Ur að nýju, fer þá fram kosn-
ing á starfsmönnum þingsins,
en í kvöld mun forseti að lík-
indum flytja skýrslu sína.
Setningarræða Stefáns
Jáh. Stefánssonar.
Ræða forsetans við setningu
þingsins fer hér á eftir:
„Góðir fulltrúar og gestir!
Lg vil leyfa mér að bjóða
ykkur hjartanlega velkomna til
þessa þings Alþýðusambands
tsland’s og Alþýðuflokksins.
Frá því að þing var háð hér
síðast hefir margt borið við, bæði
innanlands og utan. Bn þess vil
ég fyrst minnast, að á þessu
tveggja ára tímabili, sem liðið
hefir frá' síðasta Alþýðusam-
bandsþingi, hafa eins. og alltaf
endranær,- seði margir fallið i
valinn úr fylkingnm alþýöuhreyf-
ingarinnar, — máske nafnlausir
hermenn, en þó leir menn, sem
barizt hafa daglega i alþýðu-
hreýfingunni og lagt henni lið á
alla lund.
Ég vil ásamt ykkur minnast
þeirra féiaga, sem horfið hafa úr
hópnum síðasta tveggja ára tima-
bil. [Allir ri'su úr sætum sínum,
er forseti mælti þessi orð.]
Alþýðusambandsþingið kemur
að þessu sinni saman á öriagarík-
um tímUm. Fyrir rúmu ári síðan
skall á stórveldastyrjöld, og eins
og menn geta ímyndað sér, hafa
áhrif hennar verið mikil á ís-
lenzkt þjóðlíf. — Enn sem komið
er hefir hún þó ekki grandað
verulega íslenzku þjóðinni, en þó
á margan hátt gert henni þungt
fyrir í störfum. En það sem allra
verst er, er óvissan um framtíð-
ina, og fylgir það öllum slíkum
atburðum, er nú standa yfir.
En það er einnig annars að
minnast við setningu þessa
þings. Fyrir réttum 25 árum síðan
hófst uudirbúningur að stofnun
Alþýðusambands íslands.
Fyrsti bókaði undirbúnings-
fundurinn að stofnun sambands-
ins, er frá 18. nóvember 1915.
Þá voru saman komnir menn, er
höfðu verið til þess kvaddir af
verkalýðsfélögUnum í Reykjavík,
að semja lög fyrir væntanlegt
verkaman nasamban d 1 sían d s.
Það voru fulltrúar frá verka-
mannafélaginu „Dagsbrún", „Há-
setafélagi Reykjavíkur“, verka-
kvennafélaginu „Framsökn“,
„Bókbindarasveinafélaginu“ og
„Hinu íslenzka prentarafélagi".
Þessi fyrsti bókaði fundur, hinn
18. nóv. 1915, var þó ekki fyrsti
undirbúningsfundurinn, sem hald-
Frh. á 2. síðu.
í tilkynningu brezka flota-
málaráðuneytisins er sagt að
stærsta orustuskipið, sem hitt
var, af Vittoriogerðinni, mari
í kafi, en annað orustuskipið,
af Cavour-gerðinni, hafi lagst
á hliðina og rekið á land.
Aðeins tvær af sprengjuflug-
vélum Breta, sem tóku þátt í
í Bérlín er því lýst yfir, að
þessar viðræður séu áframhald
á samningaumleitunum Þjóð-
verja, ítala og Japana, sem
leiddu til þríveldabandalagsins
milli þeirra, og sé nú verið að
semja um þátttöku Rússlands í
uppbyggingu hinnar svonefndu
„nýju skipunar“ Hitlers"i heim-
inum.
En grunur leikur á, að um-
ræðuefnið sé raunverulega ann-
að, néfnilega Tyrkland og
Balkanskaginn, og að eitthvað
svipaðir samningar séu í aðsigi
um Týrkland, eins og um Pól-
lánd, þegar Rússland gaf
Þýzkalandi frjálsar hendur til
að ráðast á það, gegn hlutdeild
í ránsfengnum. Það er líka
kunnugt að von Papen, sendi-
herra Hitlers í Tyrklandi, hef-
ir verið látinn bíða Molotovs í
þessari árangursríku Ioftárás
voru skotnar niður.
Orustuskipið ,,Vittorio“ og
hitt orustuskipið af sömu gerð,
sem ítalir eiga, eru stærstu skip
ítalska herskipaflotans, hvort
um sig 45 þúsund smálestir að
stærð og útbúin 9 fallbyssum
! SFrh. á 4. siðu.
Berlín til þess að taka þátt í
viðræðunum þar.
En jafnframt er talið víst, að
verið sé að semja um aukin
verzlunarviðskipti milli Þýzka-
lands og Rússlands, því að Hitler
muni leggja mikið kapp á það,
að fá meira af oliu, benzíni og
öðrum hráefnum frá Rússlandi,
en hingað til. .
Þess var í gærkveldi getiið í
fréttunum af komu Molatovs til
Berlín, að hann hefði komið til
Anhalter Bahnhof, en ekki Schles-
ischer Bahnhof, eins og venju-
legt sé um þær jámbrautarlestir,
sem koma frá Póllandi og Rúss-
landi. Þetta vekur töluverða eftir-
tekt. Það er talið víst, að. Schles-
ischer Bahnhof sé i því ástandi
eftir loftárásir Breta á Berlín, að
stöðin sé orðin ónothæf.
Minna atvinnnleysi
en nndanfarin ár
169 pó skráðir at-
vinnalausir hér I gær.
AÐ má fullyrða að um
fjölda ára skeið hafa
ekki verið jafn fáir atvinnu-
lausir hér í Reykjavík og nú
er.
Má raunverulega fullyrða, að
ekkert atvinnuleysi sé nú hér í
bænum, enda eru nú um 1300
verkamenn í ,,Bretavinnunni“
og virðist líta svo út að þessi
vinna verði enn fyrst um sinn.
Samkvæmt athugun, sem
gerð var í gær í Yinnumiðlun-
jFrk. á 4. síðu. ;
Frá setningu Alþýðusambandsþingsins í gær: Á fremsta bekknum
sjást fjcrir gamlir brautryðjendur, sem þátt tóku í stofnun AI-
þýðusambandsins, þeir Pétur Lárussön (lengst til vinstri), Davíð
Kristjánsson, ^Guðmuudur Daviðsson og Ágúst Jósefsson.
Þrfú af sex orustuskipum Itala
gerð óvígfær fi efinni loftárás!
.---♦---—
Bretar gerðu loftárásina á þau i fyrrakvöld
i Taranto aðalflotahöfn ítala á Suður-ttalíu.
D REZKA FLOTAMÁLARÁÐUNEYTIÐ gaf í morgun^
út tilkynningu um ógurlega loftárás, sem gerð var á
herskipaflota ítala á mánudagskvöldið, á höfninni í Tar-
anto, aðalherskipahöfn ítala á Suður-Ítalíu.
Nokkur af allra stærstu og hraðskreiðustu herskipum
ítala urðu fyrir sprengjum og löskuðust svo al-
varlega, að Bretar telja þau algerlega óvígfær. Þar á með-
al er „Vittorio“ eða annað orustuskip, sem Italir eiga af
sömu gerð, og minnsta kosti eitt, ef ekki tvö orustuskip
af sömu gerð og orustuskipið „Cavour.“
Tvö önnur herskip urðú fyrir stórskemmdum og er
þetta alvarlegasta áfallið, sem ítalski flotinn hefir fengið
hingað til.