Alþýðublaðið - 13.11.1940, Page 2

/
MIÐVIKUDAGUR 13. NÓV. 1940
ALÞYÐUBLAÐEÐ
í dag verður hlutaveltn f£vemnad@ild~
ar Slysavarnaféíagsins haMið áfram í
Varðarhúsinu og hefst klukkan 5 ©. h.
Oráttur I Mutaveltuhappdrættinu fer
fram fimmtudaginn 14. p. m.
Ókeypis aðgangur.
Nefndin.
Æf Ingatafla
1940—1941 gildir frá 18. nóv.:
MÁNUDAGA OG FIMMTUÐAGA:
Frúaflokkur ................. kl.
Old Boys
Kvennaflokkur
Karlar .......
2—3
6—7
8— 9
9— 10
ÞRIÐJUDAGA OG FÖSTUDAGA:
Drengir, II. f 1........ kl. 5—6
MIÐVIKUDAGA OG LAUGARDAGA:
Telpnafl................... kl. 6—7
Drengjafl................... — 8—9
Útiæfingarflokkur kl. 9—10, miðvikud.
Sundæfingar: Mánud., miðvikud. og föstud.
Kennarar:
í fimleikum: Baldur Kristjánsson.
í sundi: Jónas Halldórsson.
mrpvyr Stjórn íþróttafélags Reykjavíkur.
ATH. Verulegar umbætur hafa verið gerðar á Jíúsinu og mun
það ekki hvað síst auka ánægjuna við æfingar. Byrjið öll strax
að æfa.

r
Erindi m
í Dómkirkjunni miðvikudaginn 13. þ. m. kl. 8,30
að tilhlutun kirkjunefndar kvenna
EFNI:
Sigurgeir Sigurðsson biskup flytur erindi
Einsöngur: Guðrún Ágústsdóttir,
Celioleikur: Dr. Edelstein.
Kórsöngur: Dómkirkjukórinn.
Orgelleikur: Páll ísólfsson.
*
Aðgöngmiðar á 1,00 kr. hjá Sigríði Helgadóttur
Sigfúsi Eymundssyni og við innganginn
k__________________________________________A
Ármenningar! Skemmtifund-
ur verður í kvöld í Oddfellow-
húsinu og hefst kl. 9. Þar sem
fundurinn hættir kl. 1, eru fé-
lagsmenn áminntir um að mæta
stundvíslega.
Þúsundir vita, að gæfa fylgir
trúlofunarhringum frá Sigut
þór, Hafnarstræti 4.
Auglýsið í Alþýðublaðœu.
Strandarkirkja.
Áheit frá S. J. kr. 2.00, frá Þ.
kr. 10.00.
Hallgrímskirkja í Saurbæ.
lyíóttekið áheit frá J. Þ. afhent
af Þ. J. kr. 5.0p, ónefndri kr. 5.00.
Þakkir séu gefendum. Ásm. Gests-
son.
Að tilhlutan kirkjunefndar
kvenna Dómkirkjusafnaðarins,
verður erindi og tónleikar í dóm-
kirkjunni í kvöld kl. 8.30. Aðgang-
ur er aðeins 1 króna.
RÆÐA ST. J. STEFÁNSS.
Frh. af 1. sáðu.
inn var, því að þess er getið í
bókuninni, að hann hafi vérið
fjórði fundurinn, sem haldinn var
til undirbúnings stofnun Alþýðu-
sambandsins. Seg]a má því með
vissu, að það séu rétt um 25
ár síðan lagð'ir voru hornsíeinar
að byggingu Alþýðusambands
Is'ands og Alhýðuf'okksins.
I dag eigum við því láni að
fagna, að hafa saman komna hér
nokkra menn, sem hjálpuðu til
þess að leggja fyrstu hornstein-
ana að þeirri byggingu, sem reist
var. Það eru auk ýmsra fulltrúa
m. a. þeir, sem eru sérstakir gest-
ír okkar hér í dag: Davíð Krist-
iánsnon, Hafna'f'rði, Guðmunc[ur
Davíðsron,. Pétur Lárusson og
Ágúst Jósefsson. Nokkrir aðrir
gát'u ekki komið þvi við, að vera
viðstaddir setningu þessa þings.
Aila þessa frumberja býð ég
sérstaklega velkomna nú við
þingsetnino'u og flyt þeim í nafnl
ísienzkra aiþýðwamtaka þakkir
fyrir dáðríkt brautryðjendastarf
fyrir a'hýðu á íslandi.
Það er margt einkennilega likt
nú, þegar Alþýðusambandisþingið
kemur saman og var fyrir 25
árum, þegar frumdrögin voru
Iögð að myndun sambandsins.
Þá eins og nú, hafði störvekla-
styrjöld staðið á annað ár. Þá,
eins og nú var mikil óvissa um
framtíð íslenzku þjó-ðarinnar. Þá,
eins og nú steðjuðu margar hætt-
að.
En um leið og þessa er minnst,
er þó bæði gleðiiegt og
gagnlegt að minnast þess a'ð
lenzka alþýðu nú eða var þá, o„
það er ékki sizt að þakka því, að
Alþýðusamband íslands og Al-
þýðufl'Okkurinn hefir starfað í 25
ár. 1
Eitt lítið dæmi vil ég taka til
samanfcwrðar á þeim tímum þegar,
Alþýðusambandið var stofnað og
nú eru, þegar þetta þing kemur
saman. Það er kaup verkamanria
í Reykjavík.
Við s‘ofnun Alþýöusambands-
ins var kaupið 35—40 aurar á
klukkustund. Nú er það eins og
menn vita 184 aurar á k'uíkku-
stund. Kaupið er því 1 I i aurum
hærra á klukkusttund nú en þá,
eða meira en fimm sinn'um hærra.
En rétt er að geta þess, að fram-
færsl'ukostnaðurinn þá, — fyrir
25 árum, — var mun lægri í
Reykjavík en nú er. Má segja,
að framfærslukiostnaðurrnn sé nú
þrisvar sinnum hærri í Reykjavík
en hann var árið 1915, eða 356
stig á móti 123. En þó verða raun
veruleg laun, eða kaupmáttur
tímakaupsins hér í Reykj>avík ná-
iega helmingi hærri nú en þá,
feða í stigum talið 148 nú á móti
87 þá.
Þetta eru aðeins dæini um það,
hverju íslenzk alþýðusamtök hafa
fengið áorkað á þeim 25 árum,
sem liðin eru frá upphafi þeirra.
En það er í fieiru en kaup-
gjaldsmálum, sem aðstaða í«:
lenzkrar alþýðu er ólík nú og þá,
þótt ég vilj'i ekki með því segja,
að kj'örin séu nú þegar orðin
góð eða viðunandi. Þó er rétt að
viðurkenna það, sem aflast hefir
eða fengist fyrir baráttu skipu-
lagðra aiþýðusamtaka urn tutt-
ugu og fimfn ára skeið, — og
ef vel er að gætt, þá er það
ekki lítið.
En það getur ekkí oröið hlut-
verk mitt nú við setningu þessa
þings, að rekja þann aðstöðu-
mun sem orðinn er. Aðéins víldi
ég benda á það með þessum
orðum mínum.
Þetta þing, sem nú kemur sam-
an hefir nrörg og merkiieg verk-
efni að vinna, — e. t. v. meiri
og merkilegri en oftast áður.
Þetta þing fæ:r fyrst og fremst
að fjalia um skipulag íslenzkra
alþýðusamtak'a. Fyrir það mUnu
verða lagðar tillögur sambamds-
stjórnar um breytingar á tögum
Alþýðusambandsins, á þá leið, að
verkalýðssámíök!n, sem slik verði
aðgreir.d frá stjórnmálasamíökun-
urn. Um það mál mun ég ekki
ræða að sinni. Til þess gefst
betra tóm síðar.
Einnig mun verða hlu'tverk
þessa þings, að ræða um vænt-
anlega samninga verkalýðsféiag-
anna frá næstuáramóíum,.— Muí-
verk, sem er næsta þýðingarmik-
,ið og mikið er undir (komið, að
vel og viturlega takist. Einnig
stauda nú fyrir dyrum á næsta
vori kosningar til alþingis. AJ-
þýðufl'Okku'rinn þarf að leggjalín-
úrnár að baráttu sinni í þeim
kosningum. Verður það ekki hvað
sízt verkefni þeirra manna, sem
hér eru samankiomnir.
Þessi merkilegu mál liggja fyr-
ir þinginu til úrlaUsnar. Ég vil
mega vænta þess, að það beri
gæfu til {>ess að leysa þau á þá
lund, að orðið gæti til' aukins
styrkleika >og eflingar Alþýðu-
sambandsins >og Alþýðuflokksins,
og um leið til alþjóðarhags.
Eins og ég sagði í'upphafi m-áls,
míns, kemur þing þetta saman á
öriagaríkum tímum. Við getum
tæplega sagt fyrir, hvað morgun-
dagurinn kann að bera í ska'uti
sínu. Svo mikit er övissan, —-
ekki einungis fyrir h'ina ii'tlu, ís-
íenzku þjóð, heldur flestar þjððir
heims, a. m. k. þessarar álfu.
Við vitum, að íslenzk alþýðu-
samtök eru reist á gmndvelli lýð-
ræðis, og frá því' fýrsta hafa þau
barizt fyrir auknu lýðræði í l,and-
iny. Með afli lýðræðisihs hafa
þau unnið það, sem unnizt hefir.
Á þeirri braut vilja þau halda
áfram. Það skiptir því ekki iitlu
fyrir hin íslerrzku alþýðusamtök,
hver verða úrslit þess hildarleiks,
sem nú er háður: Hvort lýöræðið
sigrar eða ver'ðtur að lútia fyrir of -
beldinu. Við, sem trúum á iýð-
ræðið, vonum einlæglega að það
haldi velli og komi úr þessari
eidraun sterkara og raunhæfara
en nokkru sinni áður.
Við skUiUm aldrei tapa trúnni
á lýðræðið. Það er okkar sverð
log skjöld'ur í baráítfulntni. í
Ég býður ykkur svo öll hjartan-
lega velkomin til þessa þings og
lýsi hér með yfir því, að 16. þing
Alþýðusambands . íslands og Al-
þýðufl'Okksins er sett.“
Er forseti haföi lokið máli sinu
lék Lúðrasveit Reykjavíkur, en
síðan stóð upp Davíð Kristjáns-
son frá Hafnarfirði og bað alla
viðstadda a'ð hrópa ferfalt húrra
fyrir Alþýðusambandi Isiands.
Þá tilkymnti forseti skipun
kjörbréfanefndar og dagskrár-
nefndar, og að fundur hæfist aft-
(ur í dag kl. 3V2-
Hjónaefni.
Nýlega hafa opinberað trúlof-
un sína ungfrú Ásta Jóhannesdóttir
Bjargi á Arnarstapa og Pétur Sig-
urbjörnsson, sama stað.
JÓN TRAUSTI
Bitsafn Jóiis Traasta
EINHVER vihsæiasti rithöf-
undur af alþýðu manna er
Guðmundur Magnússon, sem allir
kannast við undir rithöfundainafn'
in'u Jón Trausíi. Um langt skeið
hafa bækur hans verið því nær
ó'fáanlegar,. fn nú: hefir tengda-
son'ur skáldsins, Guðjón Ó Guð-
jónsson,. hafizt handa um útgáfu
rita; hans. Var það. hið þarfasta
verk og hefði gjarnan máttbyrja
á þvi fyrr. Tvö bindi eru [>egar
komin úí af ritsafninu og verð-
síðaT..
Glimutélaoið
irmano.
Sundkeppni verður háð í
Sundhöll Reykjavíkur 4. des-
ember n.k. Eftirtaldar greinar
hafa verið ákveðnar: 50 m.
sund, frjáls aðferð karla. 100 m.
bringusund karla. 200 m. bak-
sund karla. 4X100 m. boðsund
karla. 50 m. bringusund, konur.
100 m. bringusund, drengir inn-
an 16 ára. 5X50 m. boðsund
(bringusund) fyrir öldunga 40
ára og eldri. Væntanlegir þátt-
takendur eru beðnir að gefa sig
frani við Þorstein Hjálmarsson
sundkennara Ármanns fyrir 27.
þ. m. Glímufélagið Ármann.
koniB attnr.
Útbreiðið Aiþýðublaðið.