Alþýðublaðið - 16.12.1940, Blaðsíða 2

MÁNUDAGUR 16. DES. 1940.
ALS>ÝÐUBLAÐIÐ
2- drg. | jólablað 11940.
Blaðið kefflor út á lerpn.
EFNls
Brimlending, eftir málverki
Eggerts Guðmundssonar.
Ávarp til sjómanna: Sigurður
Einarsson dósent.
Söguríkur dagur,— þegar loft-
skeytin unnu sinn úrslita-
sigur.
Hinn hættulegi borgarís og bar-
áttan gegn honum, eftir Ólaf
Tómasson, með mynd.
Siglingar í suðurhöfum, með
mynd.
Síðasta orusta Scotstaun, með
mynd.
Landkannanir fyrir daga Kol-
umbusar, með mynd.
Snæfell í sprengjuregni í Krist-
jánssandi.
Náhvalaveiðar við Grænland,
með mynd.
Útfjólubláir geislar í þágu fisk-
iðnaðarins, ineð mynd.
Farmaður skrifar um jólapakk-
ana.
Einar á báti þeim, sem Islahds
Falk tók herskildi, með tveim
ur myndum.
Sögulegur sextant.
Gasmótorar í vélbátum.
Stormnótt, saga, með mynd.
íslands Hrafnistumenn, nýtt lag
eftir Einar Markan.
Stjáni blái, kvæði Arnar Arnar-
sonar með tveim myndum
gerðum af Finni Jónssyni.
Frægir sjóræningjar, með fjór-
um myndum.
Fyrstu jólin í siglingum, eftir
Egil Þorgilsson.
Tveir sjómenn hittast og kveðj-
ast, með mynd.
Nokkrir dagar í Paradís, með
mynd.
Formannavísur (Sunnlendinga-
gaman).
Gangskiptir með plötutengslum,
sem stjórnað er með oliu-
þrýstingi.
Kvæðið um ljósið, eftir Hákon
frá Borg.
Ný tegund lestarskipa, með
mynd.
Innan borðs og utan.
Skrítlur og smá frásagnir.
. Börn, sem selja blaðið, komi í fyrramálið í Bóka-
búðina á Laugavegi 18. 40 aura sölulaun af hverju blaði.
Jólablað Sjómannsins seldist upp á 2 dögum í fyrra. Þetta
jólablað er enn stærra og vandaðra.
fiBBnar SlQBiðMBn trá Selalæh:
íslenzk fyndni VIII.
■— ...♦—..
GUNNAR SIGURÐSSON frá
Selalæk vinnur þarft verk
1 þágu þjóðlegra fræða með
söfirun sinni á íslenzkmn skop-
sögum. Nú réft nýlega er VIII.
- liefti þessa ársrits komið út með
ÍÍ50 skopsögum og skopvísum, og
stenduir það sízt að baki hinrnn
fyrri heftum. ,
Gtmnar ber óvenju glöggt skyn
á hið skoplega í framkiomu
manna og tali, og bonium lætur
vel að endursegja fyndnina, enda
hefir hann um mörg ár unnið að
því að safna og skrásetjla þessar
sögur. Sögumar njóta sín bezt,
ef þær eru um þekkta, nafn-
greinda menn, og hikar safnand-
inn ekki við að láta nöfn flakka,
enda munu sennilega fáir eða
engir taka það illa upp. Þetta
er allt græskulaust gaman, sem
• engan gerir að minni manni.Víða
eru þama snjöll tilsvör og skulu
- tekin fáein dæmi:
„Hjón ein i skagafirðí áttu tvo
sonti. — Þeir hétu Jón og Gísli
og voru báðir um tvítugt.
Jón hafði mikið álit sem gáfu-
maður. Gísli var að visu efnis-
maður, en talinn miður gefinn en
Jón.
Nú faar það við, að Jón varð
vitskertur og hörmUðu menn, sem
þekktu hann, það mjög.
Eiinu sinni, er nágranni þeirra
bræðra að tala um það við Gísla
hve afdrif sltks gáfumanns, sem
Jóns faróður hans, væru hörmu-
leg.
Þá segir Gísli:
— Ójá, það er betra að hafia
minna vit og halda þvi“.
Framsóknarbóndi einn úr Boig-
arfirði vildi stofna landssamband
up ps veitarbænda.
Auðvitað var hann uppsveitar-
bóndi sjálfur.
— Heppnist stofnun slíks fé-
lagsskapar vel," sagði hanm —
mætti þjarma svo að þeim, sem
neðar búa, að þeir yrðu að gainga.
frá búum sínum“.
Vísur erui nokkrair í þessu hefti,
en einna snjöllust ér vísa Guð-
mundar Sigurðssonar, sem hann
orti til Vigfúsar Guðmundssonar
verts úr Borgamesi á fimmtugs-
afmæli hans.
Fyrst þú hálfrar a'ldar ert
eettirðu að vera hálfur sjálfur.
Ef að nokkur vert er vert
væri það helzt þú sjálfur hálfur.
Margar skopteikningar eru í
bókinni, en útgefandi er Þor-
st^nn M. Jónsson á Akureyri.
Bálfarafélagi íslands
hafa nýlega borizt kr. 5000,00
að gjöf til byggingar bálstofu í
Reykjavík. Gefandinn er Kol &
Salt og er gjöfin gefin í tilefni af
25 ára afmæli hlutafélagsins.
DEILAN UM KVIKMYNDA-
HÚSIN.
Frh. af 1. síðu.
hváð Alþýðuflokfcurinn vildi, en
það var, að bærinn tæki þennan
írekstur í sínar hendur.
Málinu var þá fresíaö í bæjar-
ráði til athugunar.
Á bæjarráðsfundinum, sem hald
inn var á föstudaginn kom það
fram, að Sjálfstæðisflokkuirinn er
því samþykkur að veita Hafliða
og Garðari leyfið.
Á fujndinum samþykkti meiri-
hiuti bæjarráðs, að leggja það
til við bæjarstjóm, að Hafliða og
Garðari, eða h. f. Gamla Bíó
yrði veitt leyfi til kvifcmynda-
reksturs með þeim sfkilyrðum, er
bæjarstjórn kynni að setja og ár-
legu gjaldi, miðað við hvert sæti
í húsinu 30 krónur og mun sú
upphæð nema á ári um 18 þús.
krónum. Þá var eigendum enn
gext að skilyrði, að ef þeir seldu
þá hefði bærinn forkaupsrétt og
ennfremur hefði bærimn sama
rétt »m kaup á hlutabréfum í
fyrirtækinu, ef selt yrði öörum
en núvenandi hluthöfum.
Jón Axel Pétursson, fulltrúi Al-
þýðuflokfcsins gat ekki fallist á
þessa samþykkt og lagði til svo-
hijóðandi til'ögu' til að Ieggja fyr-
ir bæjarstjórn: '
„Legg til að bæjarstjóm taki
rekstur kvikmyndasýniniga í bæn-
juri< í sínax hendur og feli borg-
arstjóra að leita samninga við
núverandi eigendur kvi!kmynda-
húsanna Um kaup á þessu.
Báðar þessaí tillögur munu
fcoma til umræðu á næsta fundi
bæjarstjómar.
Sjálfstæðisflofckurinn þykist
vera að þvo hendur sinar í þesslu
máli með hinu svokallaða sæta-
gjaldi. Er það samkvæmt útreifcn-
ingum flokksins samtals um 33
þús. kr. á ári, þar af 18 þús.
Kr. af Gamla Bíó og 15 þús. af
Nýja Bíó. En slíkt er aðeins katt-
arþvottur. Kvifcmyndahúsin
græða nú margfalt meira en þau
hafa gert nokkni sinrii áður —r
-----UM DAGINN ÖG VEGINN------------------
Kaffið kvað ekki vera svikið. Menn eru hrddir við vörusvik.
Rjúpurnar, sem voru endur af því að það má ekki skjóta
rjúpur. Herstjórnin og ríkisstjómin í eltingaleik. Þrautin í
Daily Post. Barnabækur Áma Óla.
------ ATHUGANIR HANNESAR Á HORNINU. -----
MÉR ER SAGT, að það hafi
ekki reynzt á rökum reist,
sem sagt var í bréfi hér í dálkin-
um mínum fyrir nokkru, að svo
virtist, sem kaffi væri svikið.
Þetta bréf, sem ég birti, var frá
húsmóður og það skrítna er, að
þetta var ekki eina bréfið, sem ég
fékk um þetta leyti um sama efni.
Matvælaeftirlitið mun einmitt um
sama leyti og ég birti bréf mitt
hafa tekið „prufur“ af kaffi í
verzlunum og látið ranusaka það,
en þetta gerir matvælaeftirlitið
nokkrum sinnum. Þessari rann-
sókn mun nú að mestu lokið, og
hafa engin svik fundist í kaffinu.
YFIRLEITT er fólk ákaflega
hrætt við svik og pretti í verzlun-
arlífinu um þessar mundir og staf-
ar það af hinni miklu peninga-
veltu, en vitanlega er það slæmt
ef fólk sér alls staðar slíkan ó-
sóma, annars held ég að ekki sé
mikið um slíkt nú -— og að
minnsta kosti ekki meira en vant
er.
MAÐUR TELUR það ekki, þó
að smá atvik komi fyrir, er gefi
hugmynd um að slíkt eigi sér
stað. Hérna er smáskrítla, sem
mér er sögð: Fyrir nokkru var
barið að dyrum hjá manni hér í
bænum. Maðurinn stóð upp frá
skrifborði sínu og gekk til dyra.
Úti fyrir stóð stálpaður drengur
með körfu á handleggnum. „Vilj-
ið þér kaupa endur?“ spurði
drengurinn. „Hvað kosta þær?“
„Eina krónu stykkið.“ Manninum
leizt ekki svo bölvanlega á þetta
í kjötdýrtíðinni og bað drenginn
að koma inn fyrir. Sneri maður-
inn sér síðan að konu sinni og
spurði, hvort hér væri ekki um
góð kaup að ræða. „Öndin kostar
bara eina krónu.“ Konunni leizt
einnig ágætlega á þetta og kvaðst
kaupa fjórar. Drengurinn opnaði
nú körfu sína og maðurinn gægðist
í þetta. Nú er hann enginn fugla-
fræðingur, en honum fannst útlit
andanna vera einkennilegt og
sagði: „Hvað, eru þetta endur?“
„Nei,“ sagði drengurinn, „en það
má ekki skjóta rjúpur núna.“
ÞETTA ER ÞÓ dálítið alvöru-
mál og við megum ekki vera að
hafa það í flimtingum. Það er
eðlilegt að komið sé í veg fyrir
þessa verzlun, því að eitt af helztu
viðfangsefnum hverrar ófriðar-
þjóðar er að hafa vistir og klæðl
handa hernum. Hér taka Bretar
ekkert, nema fyrir ærna peninga.
Hermennirnir mega því ekki vera
að fæða okkur eða klæða fyrir
„slikk“. Þá tapar íslenzka þjóðin
á þessari verzlun, það er að segja
ríkiskassinn, því að engir tollar
koma af þessum vörum, enda
finnst mér að Jakob minn M‘ller sé
helmingi súrari á svipinn upp á
síðkastið en hann var áður — og:
er þó langt til jafnað.
MORGUNBLAÐIÐ sá ljósagang
einhvers staðar undir rótum
Vatnajökuls fyrir nokkru. Þetta
var „sleikjupinnafrétt“, eins og
sumir blaðamenn kalla slíkar
fréttir. Menn hafa verið að brjóta
heilann um hvaða ljós þetta hafi
verið. Einn sagði, að það væri
mjög líklegt að þarna væru Þjóð-
verjar komnir, en annar sagði að
líklegra væri að þarna væru
nokkrir þeirra Norðmanna, sem nú
hafa vetursetu á fjöllum íslands.
Hinn þriðji kom þó með líklegustu
tilgátuna, að þarna væru Bretar.
Og nú segir Morgunblaðið að
Bretar séu farnir að rannsaka
hver þessara aðilja sé þarna að
verki! ; j
DAILY POST leggur þessa þraut
fyrir lesendur sína, brezku her-
mennina: „Sjö kettir éta sjö rott-
ur á sjö mínútum. Hversu lengS
er einn köttur að éta tvær rottur?“
BARNABÆKURNAR um Trölla
litla Tröllason óg ljósmóðurina frá
Stöðlakoti, sem Árni Óla hefir
tekið saman og Atli Már teiknað
myndir í, eru mjög eigulégar fyrir
börn. Þetta eru þjóðsögur, sagðar
á mjög skemmtilegan hátt fýrir
börnin og ekki skemma myndim-
ar, sem allar eru vel gerðar og
skýra efnið.
Hannes á horninu.
' ■'■“ .......... ■ —►
og allur þessi gróði er 'betur
■kominn hjá því opinbera en hin-
rim fári eigendum kvikmyndahús-
anna — aö þeim úlösluðum.
Auk þess sem bæiinri gæti, ef
hann réði yfir kvifcmyndahúsum
haft áhrif á rétt val kvíkuiynda,
en á það var lögð rík áherzla
C. d. í Noiiegi þar sem kvifcmyndai
íeksturinn var allur í hðndum
bæjarfélaganina.
Útbreiðið Alþýðublaðið.
ÞETTA MINNIR Á verzlun
brezku hermannanna. Bretar eru
mikil verzlunarþjóð og einstak-
lingarnir snjallir kaupmenn. En
nú er það eitt aðalviðfangsefni
herstjórnarinnar að elta sína eigin
hermenn, sem eru að æfa sig í
kaupmennsku á okkur íslending-
um. Og ríkisstjórnin okkar fylgist
af lifaridi athygli með þessum elt-
ingaleik og er farin að taka upp á
því að elta einnig, þó ekki her-
mennina, heldur hina háttvirtu
kjósendur sína. Allt er því komið
í einn allsherjar eltingaleik.
Leikfong
íyrir börn ög urigl-
inga og-jafnvel ftiíl
orðið fólk.