Alþýðublaðið - 11.01.1941, Qupperneq 3

ALl»YÐUBLA*>«f>
áLÞYÐUBLAÐlD
Ritstjori: Stefán Pétursson.
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hvcrfisgötu.
Símar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson (heima) Hringbraut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjáms-
son (heima) Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr. 2.50 á mánuði. 10 aurar í lau i
ALÞ'ÝÐUPE E N TSMIÐJ A N
Hlíf atvinnurekenda.
TVEIR af helztu verkalýðs--
málaspekingum íhaldsins,
Bjarni Snæbjörnsson og Hermann
Guðmundsson, stjórna „Hlíf“ í
HþfnarfínSi. Peir hafa þó'zt kunna
að , vísa veTkamönnum leiðiwa í
baráttu þeirra fyrir bættum kjör-
Urn; annar hefir predikað á al-
þingi, og báðir hpfa skýrt frá
uppgötvunum sínum í freisisniál-
um' alþýðunnar — í Morgun-
blaðinu.
Eitt af fyrstu ráðum þeirra til
að bæta aðstöðu hafnfirzkra
verkamanna var að semja við
kommúnista og klofningsmenn í
félaginu og nota tækifærið til að
reka nokkra helztu brautryðjend-
ur félagsins burtu úr því, rétt
áður en kjósa skyldi stjóín í fé-
laginu. Afleiðingin varð sundrung
félagsins, innbyrðis styrjöld, nið-
urlæging samtakanna — og síð-
Ustu samningar við hafnfirzkia at-
vinnurekendur!
Hlíf átti að vera hlíf fyrir
verkamannaheimilin í Hafnar-
firði, en undir stjórn verkalýðs-
málasþekinga íhaldsins er bún
orðin ekkert annað en hlíf fyrir
atvinnurekenduf íhaldsms í Hafn-
arfirði.
Pað er hetdur ekki við öðru að
búast. Þó áð einhverjir utan i-
haldsflbkksins hafi ef til vill áð-
ur fyrr talið líklegt, að Sjálf-
stæðismenn meintu eitthvað með
tali sínu og skrifnm um nauðsyn
á verkalýðssamtökum og baráttu
þeirra fyrir bættum kjörum
verkamanna, þá verður nú að
játa, að svona er það ekki. For-
ingjamir eru sarna sinnis og allt
af áður. Verkamenn, sem af mis-
skilningi á stéttariegri aðstöðu
sinni hafa kosið með Sjálfstæð-
ismönnum, hafa hins vegar sýnt
það, að þeir eru ekki vægari í
kröfum um kaup og kjör en aðrir
verkamenn, en þessir menn koma
jafnvel fyrr en aðrir auga á til-
gang íhaldsforkólfanna með tali
sínu Um verkalýðssamtökin, þeg-
ar á reynir. Þetta er framar öllu
reynslan frá Hafnarfirði óg raun-
ar víðar. Og ekki sízt nú, eftir
samningana frá því í fyrri nótt.
Það -er öllum ljóst, sem mokk-
urt skynbragð bera á verkalýðs-
mál, að Dagsbrún gat ekki ann-
að en tapað verkfalli sínu af því,
hvernig til þess var stofnað. Þó
vildu forkólfar Hlífar alls ekki
semja við atvinnurekendur eða
hefja nokkra baráttu fyrir kröfuin
verkamanna fyrr en Dagsbrún
væri búin, það er, að verkamenn-
irnir í Reýkjavík hefðu opinber-
lega tapað verkfalli sínu!
Þetta er því verra, sem þrð
er öllum kunnugt, að verkamenn
í Hafnarfírði stóðu jruklu betur
að vígi en verkainennirnir / í
Reykjavík. Þeir höfðu fordæmið
frá Dagsbrún og vissu, að það
var ólieppilegt að leggja ut í bar-
áttu fyrir1 8 stunda vinnudegi nú.
Þeir gátu séð, að miklar líkur
voru’ til þess, að þeir' fengju
mokkra hækkun á gmnntaxta, fliuk
dýrtíðaruppbótarinnar. Þeim var
líka ákaflega vel kunnugt um
það, aö hafnfirzkir verkamenn
stóðu því betur að vígi en hinir
reykvíksku, að Bretaviunan er
ekki nálægt því jafn mikill liður
í atvinnulífi hafnfirzkra verka-
mauna og reykvíkskra, og að út-
gerðin er miklu stærri liður í
Hafna'rfirði en í Reykjavík.
En þrátt fyrir allt þetta, þrátt
fyrir það, þó að forkólfar „Hlíf-
ar“ sæju fyrir fram ósigur Dags-
brúnar, ákváðu þeir að heyja enga
baráttu, beygja sig undir hið
sama og Dagsbrún. Þettia var vit-
andi vits gert. — Hlíf var gerð
að hlíf fyrir atviinnurekendu'ma
en ekki verkamennina og heimili
þeirra.
Þanra er ein myndin enn af
íhaldinu í valdastóli hjá verka-
lýðsfélagi.
Forseti Fisktíélagsins
bátaétnerðin sorðir
1 írilln-
i sumar.
Swar frá Mr:;úl MiSncIál JoBissyni.
FUNÐUS verður haldinn í Gamla Bíó á morgun, sunnu-
daginn 12. janúar 1941, kl. 2.30 e. h. stundvíslega.
Fundareini:
• v ; . .
StofBBB nýs safnaðar i Reykjavík?
Stuðningsmenn síra Jóns Auðuns og allir þeir, sem eru
óánægðir með embættisveitinguna í Hallgrímsprestakalli og
vilja mótmæla gerræði kirkjumálaráðherra, eru beðnir að
koma á fundinn.
' UNDIRBÚNINGSNEFNDIN.
— ÚTBREIÐia &LÞÝÐUBLAÐIÐ
ORSETI Fiskifélagtius, hr.
Davíð Ólafsson hefir birt
í Alþýðublaðinu ritsmíð eina, er
hann telur að sé athúigasemdii
við skýrslu þá er ég gerði s. 1.
haust !um útgerð nokkurra sunn-
lenzkra trillubáta norðanlands. En
útdráttur úr skýrslu þessari var
í Alþýðublaöimu 4. f. m.
A-hugasemdi: sínar byrjar hr.
D. Ó. með þvi að geta þess að
hann vilji leiðrétta þann misskiln-
ing, svo ekki sg stierkar ákveð-
ið, sem þar komi fram.
Verður honum þannig fyrsit fyr-
ir að reyna að gera skýrslu mína
fortryggilega með því að dylgja
um einhvern illart tilgang, er ég
hafi haft. Slíkum dylgjium vísa
ég algjörlega frá mér og vil taka
það strax fram að í skýrslu
minni var ekki neinn áróður, held
ur var hún eins og vera bár,
hlauflaus frá&ögn um staðreyndir
snertandi afkomu bátanna, ná-
kvæmlega samin eftir þeim upp-
lýsingum, er ég fékk frá þeim,
sem sáu bátunujn fyrir nauðsynj-
um, og þá einnig eftir því sem
mennirnir sjálfir skýrðu frá, og
stundum hvomtveggja. Enda
tekst ekki hr. D. Ó- í allri sinni
löngu grein að sýna fram á í
hverju misskilningur minn ligg-
úr, sem heldur' er ekki von, og
mun ég víkja betur að þvi síðar.
Skýrslan er fyrst og fremst gerð
með þaÖ fyrir augurn að háfa
mætti af henni nokkurn stuðning
þegar næst yrði hafist handa um
fiutning slíkra báta milli ver-
stöðva. Benti. ég í skýrslu minni
á ýmislegt sem bæri að varast
og jafnframt á ýmsar ráðstaf-
anir, sem gera þy.rfti til þess
að afkoma bátanna og þarmeð
atvinnat sjómanna gæti orðið
betri. Er ég svo bamaleguir að
mér finnst að slíkt ætti fremur
að gieðja en angra forseta Fiski-
félagsins.
Aunars vil ég taka það strax
fram, að það er ekki neitt nýtt
í því að flytja báta á milli vþr-
stöðva. Slíkir ■flutningar fórufrám
í fjölda mörg ár m. a. frá Fær-
eyjum til Austfjarða og hér frá
SuðumesjUm til Austfjarðar og
reyndist í öllurn tilfellum vel.
Þá lætur hr. D. Ö. þess getið
að Fiskifélaginu hafi í miaí s .1.
verið faldar ýmsar framkvæmdir
í þessu máli. Frá þessu er skýrt
í Mgbl. 22. maí s. I. í viðitali
við atvinnufuáláráðherra og aftur
29 s. m„ svo þetta eru gamlar
Újoplýsingar og öllum kunnar og
enginn „misskilningur“ komið
fram um það. Ennfremur tekur
hann það fram að það hafi kom-
■ið í ljós að fé vantaði til kaupa
á veiðarfærum, viðgerðar á báí-
unum o. s. frv. og að Fiski-
félagið hafi ekki haft neitt fé
til þess að bæta úr þessu, hafi
því aðrir aðilar komið til skjal-
anna og Fiskifélaginu alsendis ó-
viðkomandi, sjái hann því ekki
ástæðu til að gera athugasemdir
skýrsluhöfundar um þá hlið máls-
ins að umtalsefni. Það væri líka
óþarfa ómak, að vera að afsaka
Fiskifélagið Um það sem því hefir
aldnei verið kent. Það er alltaf dá
lítið broslegt að sjá mejin remb-
ast eins og rjúpan við staurinn
við að afsaka það sem enginn
Hefir borið þeim á brýn. Slíkt
ástand kalla sumir „móðursýki".
Kemur þá 5. málsgneinin. Þar
segir svo, að það hafi verið geng-
ið út frá því megin atriði að
hæta úr brýnni atvinnuþörf
margra mannia. „Þetta virðist
skýrsluhöfundi alls ekki vera
kunnugt eða. ljóst.“ Jú, mér var
það bæði kunnugt og ljóst. Þess
vegna benti ég á gállania, sem á
þessu væm. En ég tel það ekki
bæta úr aívinnuþörf, að menn
fari veiðarfæralausir eða litlir til
fiskiveiða, heldur er það ekki að
bæta úr atvinnuþörf, að senda
menn á ósjófærum bátum sér til
bjaigar. Ég tel, að þeir merin,
sem fyrir því verða, séu ver seít-
’r, atvinnulausir og afvirnnutækjia-
Íaiusir á ókunirr-] stað, en
heima hjá sér. En þar með er
ekki sagt, að hé,; sé Fiskifélag-
inu um að kenna. En góðra
gjalda hefði það verið vert, að
fiorsetinn hefði snúið sér í þess-
uiu efnum til stjómar trillubáta-
félagsins eða til eigenda bátanna
sjálfra og hreint og lieint sagt
þeim, að það væri tijgangslaust
að fara svona ferðir nema með
göða báta og vel útbúna að öllu
leyti, þar með talin áhöfnin.
Þá konruin.við að öðrurii dálki
greinar forsietans. Þar segir:
„Mér er ekki ljóst, hvernig
skýrsluhöfundur hefir hugsað sér
að Fiskifélagið hefði áhrif á
hverjir' yrðu ráðnir á bátana."
Ég vil nú spyrja Hvar hefi ég
sagt það, að Fiskiíélágið hefði
átt að sjá um ráðningú’ manna á
báiana? Ég hefi sagt, að það hafi
verið mikið af alls konar vanid-
ræöafólki, siem hvorki hafi vilja
né getu til að bjarga sér, en
hvernig dettur hr. D. Ó:. í hlug, að
þessi unfmæli þýddu, að Fiskifé-
lagið hefði átt að ráða mennina.
Það vita allir menn hér hföiiuá,
að einum undanskildum að
manni virðist, að eigúndi báta
eða báts ræður ménnina eða ■ þá
formaðurinn; en það er jafn
nauðsynlegt áð benda á það • rir
því, þegar það er eitt af inöigu,
sem gert hefir útkomu jiessara
báta svo auma sem hún er. Enn
fremur segir hr. D. Ó.: „Þá
reyndust einhverjir þeirra mamra.
sem með báta voni, lítt kunnugir ,
útgerð, og átelur skýrsluhöfnnd-
ur, að þeim skyldi vera hjálpað
iil að foomast- iorður.“ Það
mtnnsta. sfö' ægt er að heimta
' i - ' félags fslands, er
I a. iianu id i okki með staðluusa
s.a'" i skrifuni sinum, og vil ég
þvi skora á hann að tilgreina
hvar í skýrslunni ég áteiji að
hiínnn íítt kunnugu útgerðar-
mönru haíi verið hjálpað til
að Á'Omast norður. í sönm máls-
grein segii svo, að Fiskiff laginu
ko<mi þessi hlið tnáisins el.ki við,
og er þetta hvr rju orði sannara.
En því er þá hr. D. Ó- að "kiifa
lum mál, sem hvorki honum né
Fiskifélaginu kemur við?
Þá segir forsetmn; „Það, sem
einkennir þessa skýrslu þó uíesl,
LAUGARD. II. JAN. 1941.
er þó. sú aðgreining bátanna í
þá, sem stóðu fyrir utan Fiski-
félagið og þá, siem voru á veg-
ttm Fiskifélagsins eða „Fiskifé-
lagsbátarnir“, eims og skýrslu-
höfund'ur kemst að orði.“ Af
þessu dregur hann þá ályktun,
og getur alls ekki hugsað sér
annað, en að lallir hljóti að hugsa
að Fiskifélagið hafi gert út flesta
bátana eða að minnsta kosti ver-
ið mj'ög nátengt allri útgerð
þeirra. Og enn fremur heldiUir
hann að aðgreiningin sé gerð
með það eitt fyrir augum að
kasta rýrð á þann þátt, sem
Fiskifélagið átt'i í því, að koma
bátunum norður. Ég hygg þó, að
fíest skóliabönn mundu strax
hafa lagt í þiað þainn rétta skiln-
iing, sem var sá, að til aðgrein-
iingar við samanburð annara báta
varð að hafa einhverja skilgrein-
i'ngu, og þessi var því handhæg-
ust og vilti ekki á sér heimildir.
Enda vom þeir hátar, sem Fiski-
félagið só um áð færu norður
(ég vona að þetta ,sé nógu hqg-
vært orðalag fyrir hinar fínu
taugar forsetans) venjulega kend-
ir við það á emhvern hátt manna
á nieðal á útgerðarstöðunúpj,
sbr. að „sér eignar smálamaiður
féð, þó enga eigi hanu kindina“.
Annars get ég huggað hr. D. Ó.
með þvi, að allir landsmenn vita
sennilega að Fiskifélagið hefír
enga útgerð.
í þriðja dálki ritsmíðarinnar
rær svo forsetinn lífróður til
þess að losa Fiskifélagið við
þessa 8 Hafnarfjiarðarbáta, sem
stunduðu róðra frá Siglufirði, og
segir, að skýrsluhöfu.ndur geti
þes sérstaklega, að þeir hafi ver-
ið „Fiskifélagsbátar“.
Skárra er það nú ódæðið, að
minnast þess, að Hafnarfjiairðar-
bær skyldi verða þess aðnjótandi,
að þessir bátar væm fluttir norð-
tur á vegum Fiskifélagsins eins og
aðrir bátar. 1 þessu liggur enginn
misskilningur, því forsetinn við-
u ' nnir þetta í löngu máli, sem
aht snýst um Iiað, hvaða þátt
Fiskifélagið hafi átt í flutmingi
þessara báta.
Þá segif hr. D. Ó„ að ég hafi
fundið bát á Húsiavík, sem stað-
ið hafi fyrir uían Fiskiifélagið.
Það var nú víst ekki mikið að
fin’na; en því sleppir forsetinn
bátnuni á Siglufirði og telur, að
ég ha i gefið? villandi upplýsing-
ar í sambandi við þann bát. En
. ég fæ bara ekki séð, í hverju
þessai villandi upplýsingar era
fólgnar. Það geta ekki verið vill-
an'di upplýsingar í því, að dug-
legir sjómenn á trillubáti útvega
sér viðlegustað og komast þang-
að og fiska ‘.þar eins vel 'og
heimabátar. Sérhver er það nú
Villan. 1
Þá kemur löng málsgrein með
margendurteknu stagli um það,
hváða þátt Fiskifélagið hafi átt í
: iuíningi bátanna, útvegun á
viðleguplássi o. s. frv„ og er
þetta tekið upp aftur og aftur
a. m. k. fimm eða sex sinnurn í
grein hr. D. ó„ en ég veit ekki
til a neinn hafi rengt þetta,
ávo bonum hefði verið óhætt að
gefa sjiálfum sér afslátt og
tyggja það ekki uipp nema svona
tvisvar til þrisvar. Kemur þá for-
setinn að því, að ég hafi gert
samanburð á afkomu heimabát-
anna og aðkomuibátanna, og ég
þykist þar fá öragga sönnun fyrir
Frh. á 4. síðu.