Alþýðublaðið - 20.01.1941, Blaðsíða 2

MÁNUDAGUR 20. JAN. 1941.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Rógbnrði hnekt
----»
Dreifibréfið og aðstandendur Þjóðviljans.
Eftir Jón S. Jónsson
Baráttan nm Bosporns
4---
Hið þýðingarmikla sund milli Evrópu og Asíu
---» .. -
RITSTJÓRAR „Þjóðviljans“
hafa undanfarna daga sent
mér orðsendingar, sem lýsa vel
brögðum þeim, sem notuð eru í
herbúðum þeirra í þeim til-
gangi að sverta mannorð og æru
andstæðinganna.
Þessi heTferð á mannorð mitt
er beinlínis gerð til þess að
sver'a mig í augum verkamianna
og homa þeim skilningi inn hjá
þeim, að ég sé hættu’egur frið-
arspillir' i samtökum þeirra. Er
þetta og reynt til þess að vekja
hatúr og gremju í liugum nán-
uslu ættmenna Eggerts Þorbjam-
arsonar og Edvards Sigurðssonar,
sean hrezka setuHðið setti í
gæzluvarðhald sköimmu eftir
árarr.óin.
Ástæðuna fyrir ðllum þessum
rógburði er að finna í eftirfar-
andi setningum, sem birtust í 5.
tbl. Þjóðviljans:
„Sá orðrómur gekk um bæinn
í gær, að einhver maður úr
stjóm Dagsbrúnar hefði gefið
brezku herstjórninni upplýsingar,
sem leiddu til handtöku Eggerts
Þorbjarnarsonar og Edvards Sig-
urðsponar.“
Síðan er þetta notað til sleitu-
lauss rógs um mig. Þessi „ein-
h,vieír“ er að þeirra dómi enginn
anna’r en ég. Sýna slíkar full-
yrðingar að slík eru rök þeirra
manna einna, sem teljia lýgina
og rógburðinn aigursælasta vopn-
íð í baTáttunni við andstæðmga
sína.
Hið sanna í þessu máli ct það,
að mér var ekki kunnugt um
þetta mál fyrr en eftir að hið
fyrra ré'tarhald hafði farið fram
o-g meirihluti stjórnarinnar sagði
mér frá komu hins brezka for-
ingja á fund hennar, og skýrðu
þeir frá þvi, sem þeim hafði far-
íð í milli. Það voiru liðnir tóif
klukkiutímar frá því að þessir
menín vonu teknir fastir og þar
fiil ég er staddur í réttarihaldi.
Þar sem ég hins vegar’ háfði
kynnt mér hvað fór á milli meiri-
hulta stjórnarinnar og foringjans
og að frásögn meirihlutans var
í fullu samræmi við það, sem
þessfr tveir menn höfðu talað
uim við okkur alla saman í stjórn-
inni, sá ég enga ástæðu til að
hnekkja því á neinn veg, enda
hefði það verið að ganga á bak
sannleikanum í þessu máli. Ég
læt kommúnistum eftir ljúgvitn-
isstimpilinn. Ég hefi þá reynslu
af þeim, að þeim finnst sjálfum
að sér henti betur blekking og
lýgi en rétt málafærsla, enda
virðist það ' vera þeirra trúar-
játning, og er það illa farið, séð
frá hinni prestlegu hlið Þjóðvilj-
ans.
:Þetta er þó allt aðeins einn
þáttur í þeim lygavef, sem þessir
meiin spinna í þe:m eina tilgangi,
að g a’a í sundur alla félagsþætti
verkalýðsins, sem ekki er’u í þjón-
usitu kommúnista, til þess að
skapa uppþot og sundrungu.
Þessir Gróusynir höfðu lengi séð
hilla undir tímabil, sem þeir
höfðu lengi práð að væri að fær-
a>st nær, þar sem hinar miklu
kaupdeilur voru að hefjast ails
staðar á Iandinu. Þetta tækifæri
skyldi notað sem aðalvopnið til
æsinga og uppþota. Sönnumar-
gagnið í þessu máli er að finna
í bréfi því, sem sent var til
bnezkra hermanna og upphaflega
var neynt á kænlegam hátt að
koma út á ábyrgð ammarra —
svo að kommúnistasprauitumar
gæ'U sloppið við ábyrgðina.
Á fundinum í Iðmó á nýjársdag
byrjuðui þessir herrar á lygavef
sínum, sem orðið hefir verka-
mönnumum dýr. Þar fullyrtu
þessir memn, að kaupgjald það,
sem samið hefði verið um fyrir
austan fjall, væri samþykkt af
b ez’ u f e s jó'ninn' hér og söir.u-
■ leiðis væri hún búin aÖ sam-
þykkja taxta þann, sem Múnara-
félagið hefði sett fram, os að
hún myndi líka hiklaust sam-
þykkja taxta Dagsbrúnar. Rökin
byrir þessum fullyrðingu vo-ru
þau ein, að Haligrímur Hall-
grímsson þékkti svo vel til hern-
aðaraðgerða stórþjóða, að her-
stjómirnar væru ekki að láta sig
rnuna um smámuni eins og
þessa(!!).
Það var fyrir þessa Iygi m. a.
að yfir þúsund verkamenn hafa
misst alla sína vinnu frá ára-
mó'.Um og fram á þennan dag!
Það er fyrir þess.a lygi, að
verkamannakonurniar geta ekki i
dag keypt eins mikið af mjólk
handa bömum sínum og þær
gerðu á liðna árinu.
Það er fyrir þessa lygi, að
ungir verkamenn, sem voru að
byrja fasta vinnu, hafa nú misst
hana aftur og ganga nú au-ðum
höndum.
En ritstjórar Þjóðviljans hafa
sín s-ömu laun og þeir áður höfðu
og spinna nýja lygavefi í blaði
sírm til tjóns fyrir alla verka-
nienn í þessum bæ.
Eu á sama tíma og þessir ang-
urgapar’ hrópa til verkamanna að
fylkja sér undir merki sitt, hafa
þeir svift þá ka'upi, sem nemur
nú orðið Um 700 þúsundum
króna, pg rnunar verkamanna-
heimilin um minna í þess'u ár-
Ferði.
Tvð ný félðg f Al-
gýðnsambandið.
Bílstjórafélag Rangæinga og
Verzlunarmannafél. Vestm.eyja
IGÆR var stofnað bílstjóra-
féiag í Rangárvallasýslu.
Var fundurinn haldinn að Sel-
fossi.
Stofnendur voru 16, og eru þeir
allir starfandi bílstjórar þar fyrir
austan. Var þegar samþykkt, að
ifélagið geragi í Alþýðusambandið.
Stjórn skipa: Sveinbjörn Stef-
ánsson, Rauðalæk, fomtaðiur, rit-
ari Helgi Guðmundsson, Stórólfs-
hvoli og gjaldikeri Guðjón Jóns-
son, Miðkoti, pljótshlíð. Með-
sitjórnendur: Kristinn Jónsson,
Háleiksstöðum. og ölafur Jón,s-
son,, Eylandi.
Frh. á 4. síðu.
Tv AÐ stendur oft í blöðunum
eitthvað á þessa leið: „Þjóð-
verjar hafa áhuga á að nú siund-
unum,“ eða: „Rússar hafa mik-
inn hug á að fá eftirlit með
sundunum.
„Sundin", sem átt er við, þýð-
ir meðal stjórnmálamanna Bos-
porus og Dardanellasund. Mar-
marahafið tengir siaman Svarta
hafið og Miðjarðarhafið, en skil-
ur á milli Evrópu og þess ,sem
við köllum „H:n nálægu Austur-
lönd“.
Þessi sund eru því mjiög mikils
verð sjó’eið — það er eina leiðin
út á höfin frá Suður-Rússlandi
og Kákasus.
Xerxes Persakonungur bjó til
brú úr sikipum yfir suncnm, en sú
brú gl ðnaði öli i ofviðri Lfander
og Byron lávarður syntu yfir
Dardanellasund. Allan /daginn
fara ferjur og bátar yfir Bospo-
rus frá Istambul.
Þetta er eina leiðin, sem hægt
er að fara með sjóher inn i
Svartahaf.
Þess vegna hafa þessi sund
alltaf haft svo mikla þýðinigu frá
upphafi vega.
Á þessum stnöndium var Troju-
stríðið háð. Rústir Trojuborgar,
sem orpnar eru moldiu fyrir
mörgum öldium, eru á Asíuströnd
beiní á móti Gallipoli.
Strandanýlendur.
Fyrsta sjóferðin, sem sögur
fara af gegn um sundin, er ferð
Jasons og Argonauta hans, er
þeir fóru til Svartahafsins að
ledta að gulli Golchis.
Þar til fyrir einni öld síðan
var gullduftið úr fljótunum í Ká-
ikasus, sigtað í reifum. Sagan um
gullna rdfið var ekki eiunngis
goðsögn.
Seinna meir stofnuðu Grikkir
nýlendur fram með þess'um
ströndum.
Þar sem Bosporus og Mai-
marahafið mætiast er einhver
bezta höfn í heimi frá náttúrunn-
ar hendi. Á ströndunum við
Gullna hiomið 'byggðu þeir borg-
ina Byzants. Vegna þess, að
borgin lá á þessum krossgöt'um,
varð hún seinna smám samian ein
af stærstu borgum í heimi, svo
stór, að Grikkir kölluðu hana
stundum aðeins „Polis“ — borg-
ina.
Fyrst var hún kölluð Byzants,
en seinna var hún kennd við
Gonstantin mikla og kölluð Gon-
stantinopel.
Miðalda-Rússarnir kölluðu
hana Tsarigrad, keisaraborgina,
en, farandmenn og riddarar köll-
uðu hana Miklagarð vegna hins
mikla garös, sem var1 umhverfis
hana. i
Borgin fræga.
En Tyrkir kölluðu hana þá og
og nú Istanbul. Fleiri nöfn eru til
á þessari borg, því að hún var
um skeið frægasta borg í heimi.
I þúsund ár var þessi borg ó-
vinnandi. En þá komu Tyrkir frá
Asíu og komust alla leið til Vín-
arborgar . , l
Rómverska heimsveldið féll í
rústir. Ooinstantinopel varð höfuð-
borg tyrfcneska heimsveldisins,og
Tyrkir höfðu sundin á sínu valdi.
Tyrkneska heimsveldið fór
hrörnandi og þá byrjaði baráttan
um sundin. Rússland færði út
kviarnar þangað til það níáði alla
leið að Svartahafi. Og þá fcom að
þvi, að Rússar fóru að bafa á-
huga á suindunum. Því að ef þeir
gæ‘u náð þeim á sitt vald gátu
óvinir þeirra ekki komist á skip-
lum inn í Svartahaf.
Auk þess var önnur ástæða.
Rússnesku keisararnir kröfðust
þess að fá að vera vemdarar
allra grískkaþólskra mannia í By-
sants vegna þess, að Ivan III.
hafði kvænst dóttur síðasta keis-
ara Tyrkjaveldis. Allt frá dög-
um Péíurs mikla fram að bolsé-
vikabyltin,gunni litu Rússar Gon-
stantinopel hýru auga.
Mzkt ðhnoasvæði.
Rússar seildust í suðurátt og
þá langaði mjög til að getia haft
eftirlit með sjóieiðinni um sundin
inn í Miðjarðarhafið. Um líkt
leyti seildust Þjóðverjar í suð-
austurátt, og þeir vildu fá umráð
yfir landleiðinni yfir sundið til
Asíu.
Aðaláhugamál Þjóðverja í
þessu tilliti var að byggja járn-
braut frá Berlín til Bagdad, og
auðvitað ætluðu jieir sjálfum sér
að ráða yfir jressari járnbraut.
Þetta olli ánekstri milli Þjóð-
verja annarsvegar og Rússa :>g
Breta hins vegar.
Rússar máttu ekki til þess
hugsa, að Þjóðverjar fengj'u
yfirráð yfir sundunum. Og Bretar,
sem jrurftu að gæta hagsmuna
í rnidlandi gátu ekki þolað yf-
irráð hvorki Rússa né Þjóðverja.
MarkmiS Breta.
Hvað eftir annað hefir verið
rætt um yfirráðin yfir sundunum.
Um þessar mundir er þetta
vandamál mjög aðfcallandi.
Þriðja ríkið, sem er miklu sterk-
ara en Þýzkaland hefir nokkru
sinni áður verið, seildist nú með
áfergju til þessa staðar, sem það
hefir lengi þráð.
Þjóðverjar hafa vaðið yfir Rúm
eníu. Og þeir geta hvenær sem
er vaðið yfir Búlgariu.
Stefna Breta er mjög blátt á-
fram. Þeir vilja með öllum ráðum
hjálpa Tyrkjum til að haldaborg-
:nni við sundin, til þess að verja
Þjóðverjum veginn til Asíu.. En
um Rússland vita menn ekki með
vissu .Þó er það áreiðanlegt, að
1 afid vin n n iga s'efna þeirra hefir
ekki kafnað í blóði byitingarinn-
ar. ' /
Sovétstjórnin hefir hvað eftir
amnað látið í ljós, að
að hana langaði til þess að hafa
yfirráð yfir sUndiunum. 0g víst
er um það, að hún mun ekki
.kæra sig um það, að Þjóðverjar
fái þar mikil völd.
\
Báðuiti ágnað.
I Evrópu eiga Rússar tvær
leiðir út á heimshöfin. Þjóð-verj-
ar hafa yfirráðin yfir sundinu að
Baltisku löndunum. Ef þeir næðu
iíka yfirráðunum yfir sundunUm,
sem Hggja að Svartahafi, hefðu
péir ÖII viðskipti Rússa við Vest-
tirlönd í hendi sér.
Sókn Þjóðverja til sundanna
hlýtur að skjóta Bretum skelk
í bringu. En hvað mætti þá segja
um Rússa?
Hvað munu Rússar gera, ef
Þjóðverjar sækja í áttina til Bos-
porus?
Munu þei,r hjálpa Tyrkjum til
að verja sundin? Eða reyna þeir
að komast að eiinihverjum siam-
komulagi við Hitler um það, að
fá sjálfir einhverja hlutdeild í
yfirráðunum yfir sundunum, í
þeirri von, að Hitler standi við
orð sín gagnvart þeim.
Þetta er gátan viðvíkjandi sund
unum, sem stjórnmálamenn eru
ar reyna að ráða um þessar
mundir. En hún er óráðin enn
þá. '