Alþýðublaðið - 30.01.1941, Blaðsíða 2

FIMMTUDAGUK 30. JAN. 1941
ALK>ÝÐUBLAÐIÐ
3': *
Fasteignaskattar.
\ •
GJALDDAGI fasteignaskatts til bæjarsjóðs
Reykjavíkur árið 1941 (HÚSASKATTS, LÓÐ-
; ARSKATTS, VATNSSKATTS, svo og LÓÐ-
ÍT ARLEIGU) var 2. janúar.
Eigendur og umsjónarmenn fasteigna í bæn-
imi, sem hafa ekki fengið senda gjaldseðla, eru
beðnir að gera skrifstofu borgarstjóra aðvart.
Borgarritarinn.
HERFERÐ WAVELLS
Frh. af 1. síðu.
farnir að hugsa sér til hreyf-
ings á Spáni með árás á Gi-
braltar fyrir augum.
Her Wavells í Austur-Libyu
sækir nú ekki aðeins fram með
ströndinni, þar sem Derna hefir
verið umkringd, heldur einnig
þvert yfir landið frá Tobrouk
til Benghazi, en það er 450 km.
leið.
Ef Bretum tekst að taka
Benghazi er öll Austur-Libya
raunve®ulega á þeirra valdi.
íhaldið eiernast baráttufúsa.
Nýr baráttufúsi er upprisinn
meðal íhaldsins. Heitir hann fullu
nafni Vigfús Kristjánsson og er í
Sjómannafélaginu. Kunnastur er
hann fyrir ýms málaferli, sem
hann hefir staðið í. Lítið hefir
hann fengizt við sjómennsku, en
krabbast í landi við ýmislegt. Dá-
lítinn áhuga hefir hann á pólitík
og var um tíma kommúnisti. Á
aðalfundL Sjómannafélagsins bar
þessi baráttufúsi fram tillögu, og
var upphaf hennar svona: „Ég
undirskrifaður Vigfús Kristjánsson
legg fram svohljóðandi tillögu..“
En aðalefni tillögunnar var á þá
leið, að hann legði til, að flokkar
gætu stillt upp í félaginu! Þetta
er hægt, eins og kúnnugt er, en
baráttufúsinn er ekki kunnugri en
það. Mgbl. gleypir við flestu, sem
er rógur um verkalýðsfélögin. Því
er ekki of gott að gera sér mat úr
Vigfú'si þessum. Sjómenn vita að
minnsta kosti að þessi maður er
ekki með öllum mjalla.
Sjómaður.
GUÐSPEKIFÉLAGIÐ. Reykja-
víkurstúkan heldur fund föstu-
daginn 31. þ. m. kl. 8Vz. For-
maður flytur erindi.
Tooarasjémenn fengo miklar kjarabætor
EF ölhim þeim samningum,
sem gerðir hafa verið við
atvinnurekendur nú upp úr ára-
mótunum eru samningarnir á
’milli Sjómannafélags Reykjavíkur
og Félags íslenzkra botnvörpu-
skipaeigenda tvímælalaust peir
lang athyglisverðustu, enda munu
togarasjómenn aimennt mjög á-
nægðir smeð pá.
Ég hefi undanfama daga notað
firi mitt til pess að reikna út
kauphækkunina, sem samningur-
inn felur í sér fyrir háseta með
lágmarkskaupi. Við útreikninginn
styðst ég við veiðiférðafjölda og
1940
lifrarmagn eins og pað var á
togara peim, sem ég sJgldi á
síðast liðið ár. Ég reikna með
kaupgjaldinu eins og pað var i
desember 1940, eða áður en
samningarnir voru gerðir, og eins
pg pað var í jan. 1941, eftír að
samningamir hafa gengið í gildi.
1. ferð 32 d. kaup kr. 314,29 52 f. 13. á 1. kr. 142,48 15 dag. áh. sv. kr. 345,00 fiskv.
2. do 18 - - - 205,74 10 - - - 270,00 flutn.
3. do 22 - - - 216,06 45 - 13 - - - 123,30 11 - ' - - 253,00 fiskv.
4. do 12 - - - 137,16 9 - - 243,00 fiutn.
5. do 22 - - - 216,06 68 - 14 - 186,32 10 - fiskv. f. 31,8
6. do 21 - - - 206,24 30- 13 - 82,20 10 - - 230,00 <!o
7. do 23 - - - 252,88 61 - 14 - - - 167,14 11 - - do - 34,9
8. do 27 - . * .. 265,16 50- 14 - - . - i 37,00 15 - ~ - , 345.00. do
9. do 31 - - - 304,45 63- 14 - - - 172,62 16 - -V. do - 50,8_
10. do 22 - - - 216,06 49- 15 - - - 134,26 9 - - do - 28,6
11. do 27 - - - 265,16 68- 15 - - - 186,32 13 - - 299,00 do
12. do 24 - - - 235,70 101 - 16 - - - 276,74 10 - ■ i- do - 31,8
13. do 26 - - - 255,34 84- 16 - - - 230,16 12 \ - - 276,00 do
14. do 28 - « * - 274,98 14- 17 - - - 38,36 14 - i do - 44,5
335 d. kaup kr. 3338,28 685 iöt kr. 1898,91
Timavinna í höfn 160 klst. kr. 294,40.
kr. 2261,00
Tekjur alls 8015,19.
fæði 222,6
1941.
1. ferð 32 d kaup kr. 351,39 52 f. 13 á.l. kr. 360,36 15 dag. áh. sv. kr. 340,00 fiskv.
2, do 18 - - 244,08 10 - 275,70 fiutn.
3. do 22 - - 241,58 45 - 13 - ? - 311,85 11 - - 253.00 fiskv.
4. do 12 - - 162,27 9 - - 248,13 flutn.
5. do 25 - -• 241,58 68 - 14 - - - 437,24 10 - - fiskv. L 35,50 4-7,10
6. do 21 - - 230,60 30- 13 - - - 207,90 10 - - 230,00 dó
7. do 23 - - 252,56 61 - 14 - - - 392,23 11 - - do 39,09 + 7,10
8. do 27 - - - 296,78 50 - 14 - - - 321,50 15 - - 345,00. do
9. do 31 - - 340,41 63 - 14 - - - 405,09 16 - - do - 56,80 + 7,10
10. do 22 - - 241,58 49 - 15 - - - 294,00 9 - do 31,95 1 3,55
11. do 27 - - 296,48 68 - 15 - - - 408,00 13 - - 299,00 do
12. do 24 - r 263,54 101 - 16 - - - 568,63 10 - - do 35,50 + 7.10
13. do 26 - - 285,51 84 - 16 - > - 472,92 12 - - 276,(X) do
14. do 28 - - 307,47 14 - 17 - - - 74,20 14 - - dO 49,70 + 3,55
335 d. kaup kr. 3755,53 685 föt kr. 4253,92 kr. 2271,83 fœði 248,50+35,50
Tímavinna í höfn'160 klst. %6 kr. 329,60 Goldið iengur fæðispéningar 1941 en 1940 10 daga samlals 35,50
Tekjur alls 10.894,88. Mismunur kr. 2879,66. Hækkun 35,92%
Kauphækkun kyndara og II.
stýrimanns hefi ég ekki reiknað
út, enda er vitað, að þeir hafa
fengið kauphækkun, sem nemur
allmiklu meirn en hækkun lág-
marksháseta. Af framanskráðu
verður ljóst, að kauphækkun mín
verður að minnsta kosti 36«/o, ef
imiðað er við afkomu síðasta árs.
A mörgum skipum mun þó hækk-
unin verða mun meiri, par sem
lifrarhlutur okkar var lágur, að-
eins 685 föt yfir árið. Hánn mun
hafa orðið allt að 1200 föt á sum-
um skipum; en á lifrinni er hækk-
unin mést.
Auk pessarar álitlegu kaup-
hækkunar höfum við svo fengið
margar ágætar kjarabætur, m. a.
ávallt 24 tíma dvöl í heimahöfn
að lokinni útsiglingu. Tímakaup
við umskipun á fiski, lengt hafn-.
arfri, aukna fæðispeninga í frram
ttmfram dýrtíðanippbót, hækkun
á lempipeningum, ákveðnari regl-
ur um vinnu í höfnum, ásamt
greiðslu fyrir uppstilllngu á lest-
um og undixslátt á trollum í
vissum tilfellum o. m. fl.
Að öllu pessu athuguðu ætti
að mega fullyrða pað að minnsta
kosti, að sú „gagnrýni", sem af
fáum mönnum hefir verið reynt
að pyrla upp út af pessum samn-
ingum, sé á harla litlum rökum
byggð. TogarflhásetL
e
I-------UM DAGINN OG VEGINN ------------------
| Mökkurinn yfir bænum, óhollustan og hitaveitan. Skauta-
< svellið og hinn hái inngangseyrir. Bréf frá formanni verð-
lagsnefndar um sjómannakolin og verðlagið.
----— - ATHUGANIR HANNESAR Á HORNINU. ——------
MÖKKURINN yffr bænum er
hræðilegur. Maður sér varla
á milli húsa fyrst á morgnana og
mér er sagt að af Öskjuhlíð sé
varla hægt að sjá húsaskil, þegar
frá dregur. Vitanlega er það mik-
il óhollusta, sem af þessu stafár,
enda er kvillasamt um þessar
mundir.
SUMUM FINNST ef til vill
verst, að ekki skuli vera hægt að
skamma neinn fyrir þetta — nema
þá kannske íhaldið út af hitaveiíu-
sleifarlaginu. Mikið held ég að
borgin breytist við það að heita
vatnið kemur og kolareykurinn
hverfur.
MARGIR NOTA SÉR góða veðr-
ið á kvöldin og skautasvellið á
tjörninni. en þao vekur þó mikla
óánægju lijá fólki, að aðgangur að
tjörninni skuli vera seldur háu
verði. 50 aurar eru heimtaðir af
fullorðnum og 25 aurar af börnum.
Þetta er alit of hátt verð — og
engin skýring hefir verið gefin á
því, hvers vegna þetta er svona.
FORMAÐUR verðlagsnefndar
ritar mér langt bréf út af ummæl-
um verkamanns nýlega um kolin
og- veroið á þeim. Ég get ekki birt
nema það, sem ég tel aðalatriði
málsins og fer það hér á eftir:
„Það mun vera gömul hefð, að
skipverjar á fiskiskipum, sem
sígla til útlanda með fisk sinn, fái
kol hjá skipaeigendum með vægu
ílutningsgjaldi, og nú þegar að
flutningsgjaldið er langstærsti lið-
urinn í kostnaðaryerði kola, sem
keypt eru inn á venjulegan hátt,
getur munað sérstakiega mikið um
það fyrir skipverja á fiskiskipun-
um, ef útgerðarmaður reiknar lítið
eða ekkert flutningsgjald. Mér
skilst, að það hafi yfirléitt vakað
fyrir útgerðarmönnum að' miða
kolaút' át af ofangreindu tagi við
eigin heimilisþarfir skipverja
sinna,- og að þeir hafi ekki ætlast
til að þessi kolaútlát yrðu svo mik-
il, að skipverjarnir gætu selt af
þeim til ánnarra.“
„ÞAÖ ER SAGT að það sé hat-
ramlegt, að kol séu seld hér í bæn-
um með tvennu verði á sama tíma.
Skilst mér að hér hljóti að vera
átt við uinrædrt kol, sem útgerð-
armenn láta skipverjum sínúm í
té .með verði samkvæmt geðþótta,
því a.ð um annað tvenns konar
verð á kolum hér í bænum á ekki
að getá verið að ræða. Menn hafa
líka haft orð á því við mig, að
þeir kynnu því mjög illa, að sjó-
menn, hvort sem þeir sigldu til
útlanda eða ekki, hefðu aðgang að
því að fá kol á ódýrari hátt en
allur almenningur. Þessu hefi ég
svarað á þann veg, að ef þetta
væri gömul venja, og líta mætti á
nefnd hlunnindi sem þátt í kaupi
eða kjörum hlutaðeigandi sjó-
manna, þó væri varla hægt að taka
þessi hlunnindi út úr og segja, að
það væru þau og aðeins þau, sem
sjómennirnir mættu ekki hafa.“
„ÞÁ ER TALAB um það í
nefndri grein, að togararnir flytji
nú rnikil kol fyrir verzlanir hér í
bænum, og að það sé vitað, að út-
gerðarmenn hafi stillt í hóf flutn-
ingsgjaldi fyrir þessi kol. Út af
þessu vil ég taka það fram, að
svo er til ætlast, að útgerðarmenn
verði að fá samþykki verðlags-
nefndar fyrir flutningsgjaldi á
kolum þeim, sem þeir selja, en
verðlagsnefnd” hefir ekki samþykkt
neitt flutningsgjald á kolum til
sölu hér í Reykjavík síðan í ágúst
s.l. Aftur á móti hefir nefndin á-
kveðið cifverð, og þar með flutn-
ingsgjald, á fjölmörgum veiði-
skipaförmum til ýmsra hafna úti
um lancí. Og ekld hefir heldur
staðið ó nefndinni að ákveða verð-
ið til útgerðarmanna hér í Reykja-
vík. En það, sem á heíir strandað,
er það, að útgerðarmennirnir hér
virðast alltaf hafa viljað fá hærra
verð en það, sem verzlanirnar
vildu gefa fyrir kolin og verðlags-
nefnd myndi hafa samþykkt, mið-
að við fregnir um innkaupsmögu-
leika á aiman hátt.“
„MEÐ SKÍRSKOTUN til þessa
vil ég biðja þann, sem skrifar um-
rædda Alþýðublaðsgrein, að upp-
lýsa það skýrt og skorinort í blað-
inu eða fyrir verðlagsnefnd eiimi,
hvað hann hefir fyrir sér í því, að
útgerðarmenn og kolakaupmenn
hafi síðan í ágúst ákveðið sín á
milli flutningsgjald á kolum, sem
ætluð eru til sölu eða seld hér I
Reykjavík. Skal í þessu sambandi
á það bent, að kilaeftirlitsmaður-
inn á að fylgjast með því, að verzl-
anirnar færi alla kolasölu sína i
birgðabækur, og þegar kol þau,
sem keypt voru inn á s.l. vori, eru
búin, ber verzlununum að fá sam-
þykki verðlagsnefndar fyrir verði
á þeim kolum, sem þær þá byrja
að selja. Verði verðlagsnefnd þese
vör, að þetta atriði sé sniðgengið,
mun hún líta á það mjög alvarleg-
um augum og krefjast leiðrétting-
ar þegar í stað.“
Terkfallsbrotin i
veltÍBgahfisinBB.
ElNS og nuenn vita hefir að
undanförnu verið verkfall
hjá Sjöfn, félag'i starfsstúlkna €
veitíugahúsum. Pá lögðu og Mat-
sveinar og veitingapjónar og
hljóðfæraleikarar niiðuir vinnu til
aðstoðar stúlkunum. Þetta varií
tíl pess, að prjú stærstu veit-
ingahús bæjarjns urðu að loka
alveg, en hin önnur, sem í rærk-
fallimt enu halda áfram að ein-
h'veTiju leyti með aöstoð verk-
fallsbrjóta.
Óhætt mun að segja, að sumu
af pví fólki, sem parna heSr tek-
ið að sér störf {reirra, sem t Vierk-
fallinu eru, er pað ekltí 1 íjóst,.
hvaða verknað pað er að fremja.
SamtökUpj. vetfcalýðsins yfirleitt
sfendur hætta af pví, ef ekki er
iekið föstunr tijknm á slíku og
peir, sem sekir eru, látnir sæta:
peirri hegningu, sem {>eir fylli-
lega eiga skilið. Erlendis er pað
svo, að hafi einhver orðið svo
ólánssamur að gerast verkfalls-
brjótur, hefir mynd af viökom-
ánda verið send til hverrar eón-
ustu deildar verkalýðssamtakanna
í landinu og félagsfólki bannað
að vinna með verkfallsbrjótnum,
Hvar senr verkfallsbrjótuirinn hef-
ir farið, hefir hann mætt and-
úð og fyriri'tninguoghvergifeng-
ið vinnu og venjn'ega endað með
pví, að hann hefir purft að flýja
land-
Hér heima hefir petta eklkigeng
ið svo langt- Þó hefir komið
fyrir, að menn hafa gerst verk-
fallsbrjótar og mesta hegningin,
sem peir fengu, var aindúð og
fyrirlitning starfsbræðra sinna og
flestir hétu pví að verkfallsbrjót-
ar gerðust peir aldrei oftar. En
framkvæmdastjóri Alpýðusam-
bandsins hefir látið pess getið*
við. Alpýðublaðið, að nöfn verk-
fallsbrjótanna á veitíngahúsuinum
muni nú verða send út tíl allra
verkalýðsfélaga, peim til viðvör-
unnar. ‘ \