Alþýðublaðið - 07.02.1941, Blaðsíða 3

~— AIÞÝBUBLAÐIÐ ----------------------
Hitstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Simar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson (heima) Hringbraut 218. 490.3: Vilhj. S. Vilhjáms-
| son (heima) Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu
| Símar: 4900 og 4906.
Verð kt. 3,00 á mánuði. 15 aurar í lausasölu.
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN
♦—--------------------------------------:-♦
Rannsókn laodráðamálsins.
AtÞÝÐUBLAOSÐ
Ifbí frá Nðla og nmrenDingarnir.
RANNSÓKNINNI út af un.dir-
. róðursbréfi því, sem kom-
múnistar létu dreifa. út á meðal
brezka setuliðsins meðan Dags-
brúnarverkfallið stóð, er nú lok-
ið og mál hefir verið höfðað á
móti öilum þeim, sem teknir
vo'Uu fastir í sarnbandi við undir-
róðursbréfið, og einum til, fyrir
landráð. En tveir aðrir, .ritstjór-
ar Pjóðviljíans, hafa verið ó-
kærðir fyrir að mæla athæfi
þeirra opinberlega bót í blaði
sínu.
Það skai ekki gert að löngu
umtaisefni bér, hve likieg sú nið-
urstaða raninsókmarinnar sé, aö
ein undirtylla í kommúnista-
flokknum haffi tekið það upp hjá
sjálfri sér að semja undirróðuis-
bréfið, önnur með litla
eða enga málakunnáttu, bafi snú-
ið því á ensku með hjálp o'rðá-
bókar, og báðir í samein ingu
unnið að því á skrifstofu kiojnm-
únistaflokksins, að fjölrita bréfið
og undirbúa dreifingu j>ess
allt án þess að ráðgast við mið-
stjórn flokksins eða hafa til þess
beina fyrirskipun frá henni. Þess-
ir tveir' menn hafa í öllu falli ját-
að á sig, að hafa samið bréfið,
þýtt það og látið dreifa þvt út
á meðal hinna brezku bermanna.
Sú játning befír verið látin nægjn.
Og forsprakkarnir í miðstjórn
kommúnistaf!,okksins kærðu sig
ekkert um það, að korna fram í
dagsljósið og taka á sig ábyrgð-
xna á svo alvárlegu athæfi, eftir
að sýnt va'r orðið, hvaða afleiö-
ingar það gat haft fyrir þeirra i
dýrmætu persónur. Þeir kusU
heldur að eftirláta undirmönmjin
sínum þann heiður, að taka á
sig sökina. Það er að visu ekkert
nýtt á meðal kommúnista. Hin-
ir óbreyttu liðsmenn hafa verið
látniir faria í fangelsin. For-
sprakkarnir hafa venjulega haft
lag á þvi, að koma sjálfum sér
Undan.
E,n hvað sem um þessa niður-
stöðu ráhnsóknarinnar kann að
verða sagt, verður því ekki neit-
að, að hún hefir upplýst ýmis-
legt i sambandi við umdirróðurs-
bréfið, sem líklegt er til þess að
vekja töluverða athygli og verða
mörgum lærdómsríkt. Eða hvað
segja menn til dæmis um þær
Upplýsingar, að bréfið skuli hafa
verið skrifað á ritvél Iðju og
fjölritað á fjölritara Sam-
bands íslenzkra berklasjúk-
linga. Skyldi sú fregn , ekki
hafa koimið meðlimum þeirfa
samtaka, verksmiðjufölkinu í
Reykjavík og berklasjúklingunum
víðs vegar um land, dálítið ó-
vænt, að skrifstofugögn, sem ætl-
uð vom til afmota i baráttunni
íyrir samieigmlegum hagsmnina-
og áhugamálum þeirra, skuli hafa
orðið þess heiðurs aðnjótandi að
vera flutt á lauu á skrifstofu
ko umún i'S taf]okksins í Reykjiavík
og nottio þar til þess að undirbúa
landráð?
En þannig eru vinnubrögð
kommúnista. Þeir hafa á uindan-
förnum árum tranað sér fram i
ölJum féiagsskap undir yfir’skini
umhyggjunnar fyrir savneiginleg-
um hagsmuna- og- áhugamálum,
en raunverulega til þess að geta
spemnt hann fyrir vagn kommún-
istaflokksins. f þessu tilfelli motar
kommúnisti í stjórn Iðju aðstöðu
sina til þess að lána floikksmönn-
Urn svmim ritvél félagsins, til þess
að þeir þurfi ekjki að nofa ritvél
flbkksins sjálfs. Það átti að velta
gruuinum af kommúnistafioikkn-
um yfir á Iðju. Og fjölritari
Berklasjiiklingasambandsins var
við hendima. Hann bafði formaður
sambandsims, sem er koimmúnisti,
lánað á skrifstofu. fliokksins fyrir
hálfu öðru ári, og þar hefir hann
verið síðan! Hann er yfirleitt ekki
fyrr kominn í hendur formanns-
.ins, en hann var afhentur komm-
únistum til afnota! Kiominúnist-
ar eru fínir menn í félagsskap!
En það nægði ekki að skrifa
landráðabréfið á ritvél Iðju og
fjölrita þiað á fjöíritara Beriria-
sjúklingasambamdsins. Til þess að
losa kommúnistaflokkinm við all-
an grun, þurfti að véía eitthvert
félagið til þess að taka á sig á-
byrgðina á dreifingu bréfsins. Og
í því skyni var róið í Dags-
brúnarstjórnina. Nokkrir' komm-
únistar, — „ágætis félagar“ þar
eins iog amnai's staðar — komu að
máli við h,ana og sögðu, að það
væii skylda hennar að k'ta dreifa
bréfiiiu út á meðal briezku her-
mannanna til þess að gera þeim
gnein fyrir vérkfalliniu! En Dags-
fbrúnarstjórnin sá í gegnum svik.-r-
mylluna og sagði nei. Hpfði hún
i ékki gert það, sæti hún nú í
j fangelsi, áltærð fyrir lamdráð.
i Þanmig höfðu kommúnistafoir-
j sprakkarnir hugsað sér það.
Nú sitja að vísu no!klí.rar uividir-
tyllur úr ‘kommúnistafliolkkinunr,
vesöl vericfæri, á bekk hinna á-
kærðui, sem véluð hafa verið úí
í athæfi, sem á sér ekkert fbr-
dæmi hér á landi. En ritvél kom-
múmstaflokksiins hefir ekki verið
notuð. Fjölritari hans ekki held-
ur. Og miðstjórnin veit ekki um
neitt. Eftir rnokkra daga sitja
þrír méðlimir henmar sem fínir
menn og viröulegir fulltrviar
þjóðarinnar á alþingi. En átta ó-
br-eyttir flokksmenn í fangelsi.
Leikfimiæfing í kvöld á sama
stað og venjulega.
Mætið allir!
Í^1 YRR Á TÍMUM fóru margir
umrenningar urn landið.
Margir þeirra voru eklcj iila gefn-
ir, höfðu viðað að sér ýmsum
fróðleiksmolum, sumir þeirra hag-
orðir og kunnu ve! að segja
sk ítnar sögur. Oftast voru þeir
meinfýsnir og umtalsillir, en fá-
ir lögðu trúnað á mál þeirra, og
voru áhrif þeirra því ekki sikað-
vænleg. Menn hlustuðu á laglega
orðaðar frásagnir umrienninganna,
gerðu að þerm góðlátlegt gaman,
og fóru frásagnir þeirra oftast
inn uni annað eyrað og út um
hitt. Flestir þekktu auðnu- og al-
vöru'eysi umrennjnganna, þekktu
skinbrot þeirra og vissu auk þess,
að þeir voru notaðir af sér ó-
hiutvar ’a"i mömnum til ófr'æging-
av á andstæðimgunum.
Oömlu gæfulausu umrenning-
arnir mrnna einkennilega rniikið á
Árna frá Múla. Hann er ekki illa
gefinn maður, hefir víðað að sér
nokkru menntunarhrafli, kann lag-
. lega að segja sögur, oft mofckiuð
orðheppinn og gamansamur, en
meinfýsi'hn og hirðir Htt um,
hvort iorð hans eru sönn, einkan-
lega, ef homum hefir verið íalið
hlutverk af þehn, er' veitt hafa
homum beina. Hann hefir orðið
fyrir mörgum óhöppum á lífsleið-
iiwni, bæði í leit sinni að atvinnu
Og nýjuim heimsálfum. Það verð-
ur pó eklci sagt, að hanin hafi
nokkru siinni koimizt á beinan ver-
gang, þött til 'mangra heimila
hafi hann þurft að leita sér til
frai-nfæTÍs. En nú sem stendur
þiggur hanin höfuðfraimfæri sitt af
íslenzkuim fiskimönnum, þótt ekki
sé þe.bn ljóst, hverja vinnu hann
innjr þar af höndum. Hins vegar
hafa heildsalar og aðrir stór-
gróðamenin falið honum að segja
ýmsai- sögur um andstæðinga
sína. Og Ámi frá Múla leikur
jxað u'mrenningshlutverk eftir
'állri getu, leggur sig þar fram,
eftir því sem efni standa til —
en ineð álíka árangri eins og
fyrirrennarar hans.
Árni frá Múla hefir fengið það
Ihlutverk í skopleik lífs síns, að
halda þvi fraim dag eftiir dag og
viku eftir viku, bæði að Alþýðu-
floklcurinn sé að deyja, eða sé
dauður, og eins hitt, að foirýstu-
menn hans hafi brugðizt stefnu
sinni og trúnaði ftofcksimanna
sinna, Er þetta hlutverfc vissulega
vel sæmandi umrenningsaðfer'ð-
unuim og þeim auðnu’eysingja,
sem miðaldra hefir lifað sjálfan
sig og i’áfar' nú urn rústir, þar
sem eitt sinn stóðu draumahállir
ungs menntamanns.
Alþýðuflokksmenin lesa greinar
Árna frá Múia með álíka at-
hyg’li oig U'mhuigsun, eins og þeg-
ar góðlyndir bændur hlustuðu
á slúðursögur umirenmnganna
flopiui. Sumir kunna fyrst í stað
að skifta skapi og fyllast fyrir-
litniugu, þegar þeir lesia þetta
meinfýsna hjal. En flestir brosa
þó að þessum Golíatsaðferðum
Árna og hugsa til þess með á-
nægju, þegar Davíð slöngvar
steininum að þessum mikilláta
ri'sa. Og menn hugsa til þess með
kýmni, þegar sá tími kemur, sem
ekki er svo ýkja langt undan
.landi, þegar enginn man lengur
eftir hinu mikilláta hjali Árna
frá Múla, og hafa jafnvel gleymt
því, sem lengur mtrn lifa, öllum
óföruim hans, bæði í einikalífi og
opinberri þátttöku. En þá jnunu
menn vel minnast og þreifa á
daglega, öllum hinum miörgu um-
bótum, er Alþýðuflokkurinn hefir
nú uinnið og vinnur í framtíðinni.
Umrenningarnir fomu höfðu
hviorfci ákveðna stefnu né trúnáð
margra manna. Og eins er með
Árna frá Múla. Hann getur því
hvorugu brugðizt, og verður hann
því ekki um það sakaður.
Á síðustu tímum hafa verið rit-
aðar langar söguir um suma um-
nenningana. Þannig helzt nafn
þeirra á lofti. En þar verður ekki
jafnað til Árna frá Múla. Urn
hann verður engin saga skráð.
Hann hefir sjálfur skráð lífssögu
sína á þá leið, ‘að hún deyr með
honum sjálfum. Þar stendur
hann mörgum um renn ingunum
aftar.
a. b.
Bve lengi ætlar Merg
nnblaðið að vera
mðlgagn oazista?
HERMANN GUÐMUNDSSON
í Hafnarfirði var mjög
hneykslaður yfir því í Morgun-
blaðinu í gær, að Jónas Guð-
mundsson, „embættismaður rik-
isins, ekki lægra sett pevsóna en
eftirlitsmaður sveitarstjórnamál-
efna“, skyldi nýlega í Alþýðu-
blaðinu benda á það ótrúlega á-
by rgðar íeysi S j álf stæðisf lokksin s
að halda verndarhendi yfir komm
únistum og nazistum.
Þ::ð er að sjálfsögðu ekki þægi-
legt fyrir Sjálfstæðisflokkinn að
ve a minmtur1 á þessa staöreyrid
um það leyti, sem kommúnist-
ar haía orðið uppvísir að land-
ráðum og kærðir fyrir þau. Og
það er engin furða, þótt gamall
og nýr nazisti eins og Her'mann
Guðmundsson, sem er einn af
FÖSTUDAGUE 7. FEBR. 1941.
Ó dýrt
Hveiti bezta teguud,
60 amra kg.
Hveiti 7 lbs. 2,25 pokinn.
Hveiti 10 lbs. 3,45 pokinn.
Flóirsykur 0,65 au. % kg.
Kokosmjöl 1,50 au. 1/2
Síróþ, dökt og ljóst.
Gerduft.
Ný egg.
TjarnarbðOin
Tjarnargötu 10. — Sími 3570.
BREKKA
Ásvallagötu 1. — Sími 1678.
>oooooooooo<x
þessum skjólstæðingum Sjálfstæð
isflokksins, sé dálítið órólegur yf-
ir því.
En er það ekki dálítið vafa-
samur greiði við Sjálfstæðisflokk-
inn af Morgunblaðinu, að halda
eftir það, sem skeð er, áfram
að vera málgagn þessarar naz-
istasprautu, sem fyrir aðeins
stuttu síðan var á ferðalagi um
landið í þjónustu hins svonefrida
„landssambauds“ kommúnista?
Bændavika í
útvarpinu.
Ur TVARPIÐ hefir í hyggju
að helga Búnaðarfélaginu
hluta úr dagskrá næstu vikn.
Hefst Bændavikan n.k. sunnu
dagskvöld með kvöldvöku. —
Fjöldamargir flytja fyrirlestra
um búnaðarmál í útvarpið, svo
sem Metúsalem Stefánsson
ráðunautur, Ragnar Ásgeirsson
Fxh. á 4. síðu.
í snnnndaismatinn
Frosið ærkjot
Saxað ærkjöt
Lifur
Svið
Diikakjöt
Buffkjöt
Kjðtbððiraar
s. i. Bðiailu dausarnir
Miðsvetrardansleikur verður haldinn í Alþýðuhúsinu laug-
ardaginn 8. febrúar. Áskriftarlisti og aðgöngumiðar frá kl.
2. Sími 4900. — Dans til kl. 4. Aukin hljómsveit.
Pantaðir aðgöngumiðar verða að sækjast fyrir kl. 9.
Ölvuðum mönnum bannaður aðgangur.
Herrar mæti dökkklæddir.