Alþýðublaðið - 18.02.1941, Qupperneq 2

ÞRIÐJUDAGUR 18. FEBR. 1941.
Um sumardvol
barna í sveit.
IALPÝÐUBLAÐINU var .fyrir
skömm'u grein uin sumardvöl
barna í sveit. Var réttilega á
þa'ð bent, að hefja þyrfti undir-
búning og það strax, fyrir fraim-
hald þessa starfs á keimandi
sumri, og er1 ég samdóma biað-
inUi wm það.
Petta er mikið nauðsynjainál,
og ætti ekki að þurfa margt um
það að rita; en það er venja hjá
okkur að láta drágast á lang-
inn, og verður þá Undirbúningur
oft verri en annars þyrfti að vera.
Er þó ekki sagt með þarssu, að
illa hafi tekizt til með starfsemi
þessa á síðast liðnu surnri, þvi
allt gekk giftusamlega, eftir því
sem- bezt er vitað. En því betri
sem allwr undirbúningur mála er,
þvi betri árangur að lokum.
Að mínu viti ætti félagsskapur,
sem ynni að þessu starfi, að hefja
undirbúning eiigi síðar en wm
mánaðamótin febrúar og marz.
Yröi þá farið að skrifa bæjndlum
og þeir spurðir, hvað mörg börn
á aldrinum 10—14 ára þeir treyst-
luist til að taka ,á heimili sín,
með hvaða kjömim o. s. frv.
Gætu þá aðstandenduir snúið sér
til þessarar skrifstofuu
Sumarheimili, sem stofnuð eru,
eiga að vera fyrir böm á aldrin-
um 6—10 ára. Dvöl iá .slíkum
heimilum verður dýr, og möirgum
efnaliílum foreldrum ofviða að
gneiða með börhum sínum. Mundi
þá koma til styrkur frá hinu op-
inbera, sem ástæðulaust er að
efa að fáizt í framtíðinmi, eins
og s. J. sumar.,
En allir foreldrar vilja boirga.
Það era aðeins aðstæðumar, sem
valda. En hugsurn okkuir, að for-
eldnar borguðu sem svaraði 10—
15 krönum vikulega og byrjuðu á
þeim greiðslum 1. ,marz. Þá
mundu safnast á 14—16 -vikum
kr. 150—210. Mundi það nægi-
legt fé fyrir sumardvöl eins
barns.
Hygg ég, að mörgum muficli
þykja aðferð þessi góð, því ekki
má ’4fa, |að forelidmm sé það
kappsmál, að koma bömum sín-
um af götunni um tveggja msán-
aða skeið. t
Og þeim peningum, sem þannig
væri r'áðstafað, yrði vel varið.
Vill nú ekki Rauði kross Is-
lands, bamaverndarnefn d í Rvik
og Hafnarfirði taka þetta til at-
hugunar?
X.
/
NÝJASTA KRAFA VEITINGA-
HCSEIGENDANNA
Frh. af 1, síðu.
réttu Ijósi hugsunarhátt a. m.
k. sumra atvinnurekenda gagn-
vart verkafólki sínu.
Munu stúlkurnar gefa þessari
svívirðilegu tilraun yerðugt
svar. — Mætið ekki á fundi at-
vinnurekenda og skrifið ekki
undir neina samninga við þá.
Þeir eiga að tala við félag ykk-
ar, ef þeir vilja semja.
„Örninn",
landflugvélin, sem laskaðist dá- |
lítið austur á fjörðum nýlega, fór j
í gær reynsluflug yfir bæinn að .
aflokinni viðgerð. Mun hún hefja j
reglubundnar flugferðir innan *
skamms. (
AÞYOIIBLAÐIS
Brezkar f ligvélar jrí-
ir Póllandi i fyrradai
Flap 1400 km. vegalengrt
yfir eiulilönp I>ýskaiandi.
AÐ var tilkynnt í London
í gær, að berzkar flugvél-
ar hefðu í fyrradag flogið alla
leið frá Énglandi til Póllands
og varpað niður flugmiðum yfir
Kraká og Kattowitz.
Er þetta lengsta leið, sem
brezkar flugvélar hafa farið
síðan stríðið hófst eða um 1400
km. vegarlengd. Aðeins einu
sinni áður í stríðinu hafa brezk-
ar flugvélar verið yfir Póllandi,
í marz í fyrra, en þá flugu þær
styttri leið, yfir Vestuv-Prúss-
land.
Að þessum tveimur skiftum
undanteknum hefir það aldrei
komið fyrir, að flugvélar Breta
hafi flogið lengra austur um
Þýzkaland, en til Dresden og
Frankfurt an der Oder, skammt
austan við Berlín.
Sprengjuflugvélar Breta
gerðu um helgina miklar loft-
árásir á bækistöðvar þýzku
flugvélanna við Catania, Corn-
iso og fleiri staði á Sikiley, svo
og á hafnarborgina Brindisi á
Suður-Ítalíu. Margar flugvélar
voru eyðilagðar á jörðu niðri í
þessum loftárásum.
Þýzkar sprengjuflugvélar
gerðu eina íkveikjuárásina enn
á London í nótt og stóð hún í
3j/2 klukkustund.
Eldar komu á nokkrum stöð-
um upp í borginni, en það tókst
tiltölulega fljótt að slökkva þá.
Manntjón varð ekki mikið.
Mumaðar, hvai
Ifðnr léttuii?
ANNIG var spurt. Þessa
spumingu vil ég nú endur-
taka svolítið breytta. Vökumaður!
Hvað líður þakklætinu? Ég á hér
við hina andlegu vökumenn þjóð-
arinnar, piestana. Þið eruð vöku-
menn, sem vaka eigið yfir sálar-
velferð landsins bama. Þið emð
tengiliðurinn milli Guðs vors
lands og íslenzku þjóðarinnar.
Hvað líður þafcklæti ykkar til
Diottíns viors frá landsins börn-
um fyrir alla hans vemd og
viarðveizlu á þessum'ægilegu tím-
wrn, sem yfir ganga heiminn,
fyrir þá augljósu og margvislegu
vemd, sem íslenzku þjóðinni er
veiitt í hinu geigvænlega brjálæðx
þjóðanna. Er svo lítið að þakika,
að ekki taki að minnast á það
opinberlega? Hefir yður, hcrra
biskup og háttvirtu leiötogar
kirkjunna'f, aldrei komiö í hug
að ástæða væri til einmitt nú að
verja einum heigum degi til þess
að bera fram þakklæti lands-
ananna í heild, nokikurs fconar
þakkarhátíð, tii hans, sem á svo
undursamlegian hátt blessar þjóð
og land með óteljandi ástgjöfum
sínum, bæði á sjó og laindi. Jú,
vissulega. Ég spyr sjálfan rnig:
Hvað líður minu þakklæti? Og
ég spyr yðuf, vökinúenin: Hvað
líður þessu þakklæti yðaf, íyrir
hönd safnaða yðar og allra
landsins bama?
23/1. 1941.
Gíste*.
VERKFALL STARFSSTCLKN-
ANNA
Frh. af 1. síðu.
áð gera, en vildu gjaman fá
vinnu* •
I fyrradag fengu atvinnurek-
endur, sem eru í Vinnuveitenda-
félaginu, bréf þess efnis, að bann
væri lagt við því, að þeir tækjw
til vinnu stúlkur, sem eru í
„Sveinafélagi hárgreiðsIukvenna“
og lögðn niðwr vinnu á hár-
gxeiðslustofunum þ. 15. f. m. Með
þessui hyggwr Claessen, að hann
geti brotið á bak aftur viðmáms-
þrótt stúlknanna. En þessi dag-
skipan Vinnuveitendafélagsins
sýnir betur en allt annað, hversu
mikil og rík nauðsyn er fyr.ir
verkafólkið að treysta samtök sín
fyrir ofríki og árásum atvinnu-
rekenda.
Á eftir því, sem á umdan var
gengið, gat rnaður fyllilega búizt
við, að slík tilskipum kæimi frá
Claiessen, því nú fyrir nokkmim
dcigurn frétti hann, að ein liáx-
’greiðslustúlkam væri farin að
vinna hjá atvinnurekanda, sem
er í Vinnuveitendafélaginu, og
gaf Claessen þá fyrirskipun til
atvinnurekandans um þap, að sú
stúlka yrði þá þegar að leggja
niður vinnu.
Ef dærna á eftir þessari lúa-
lesru framkomu Claessens, gæti
maður búist við því að hann
jeyndi við hárgreiðslustúlkur það
sama sem hann reyndi við starfs-
síúikur á veitingahúsmn, að fá
þær með með blekkingum, hót-
uráxm eðá lioforðum til þess að
svvkja stéttarfélag sitt með því
að segja sig úr því og gerast
verkfallsbrjótar.
Því rniður létu nokkrar starfs-
stúlkur hafa sig til þessa ljóta
verknaðar og urðu þar með verk-
færi í höndum atvinnurekenda,
en þessar stúlkur hafa þegar að
nokkru leyti fengið forsmekk af
þeirri hegningu, sem þeer gátu
vænst, en þær eiga þó sennilega
ennþá eftir að finna.hvaða fyrir-
litningu verkfallsbrjótar eiga að
mæía hjá öllum almenningi.
Claessen veit vel að stúlkurn-
ar verða senniiega ekki fyrir f jár-
útlátwm í stórum stfl, þótt þær
fari úr verkalýðsfélagi, sem er
í deilu, og taki upp vinnu. En
þar sem honum er vitanlegt, að
sú hegning, sem verkfallsbrjótar
sæta, er margfallt þyngri og til-"
finnanlegri en fjárútlát, þá eru
þessar lúalegu tilraunir hans þeim
mun vítaverðari. Þess er að
vænta, að engin af þeim hár-
greiðslustúlkum sem nú erú í
deilu, láti Claessen hafa síg til
slíkra verka, heldur treysti þær
saimtök sín sem bezt, ákveðnar í
því að berjast til sigurs fyrir
sjálfa sig og félag sitt, til sig-
urs fyrir stéttarsamtökin í heild.
Þessi tvö ungw kvenfélög, sem
nú eiga í deilw, standa ekki að-
eins í deilw fyrir sjálf síg, heldur
og íyrir samtökin sem heili,
Og verða því hin eldri og styrk-
airi félög að leggja þann skerf
frarn, sem þau rnega, til þess
að viðunandx lausn fáist, t .d.
með þvi að veita stúlkanum fjár-
hagslegan stuðninig með eigin
.framlögttm eða þá með því að
gangast fyrir saanskotum þeim
tíl handa.
Hagstæður verzlunarjöfmiður.
Samkvæmt skýrslu Hagstifunn-
ar hefir verzlunarjöfnuður í jan-
j *nánuði orðið hagstæður um
, 12,ií millj. króna.
UM DAGINN OG VEGINN
1 Fagrir febrúardagar. Trölladansinn undirbúiun af kappi.
ÍHúsaleigan og húsaleigulögin. Verið á verði leigjendur. Sam-
skotin til skipverjanna á „Kristjáni.“ Reykingar í strætisr
< vígnum. „Tíðarfarsvísur“ — og gangstéttin í Bankastræti.
------- ATHUGANIR HANNESAR Á HORNINU. ------
U AFIÐ ÞIÐ SÉÐ fegurri febrú-
ardaga? Ég er að vísu ekki
orðinn mjög gamall, en ég minnist
heldur ekki fegurri daga í febrú-
ar. Það er veður til starfa, segja
menn, enda er nóg að gera hér
sem betur fer og er mér sagt að
einn daginn hafi varla verið hægt
að fá nóga verkamenn. — Líkast
til líta hernaðarþjóðirnar líka
svona á þessa tíma og hugsa sér
að nota góða veðrið. Margir hafa
búizt við þýzkum gestum hingað
undanfarna morgna, en svo virðist
að Þjóðverjar liafi haft öðru að
sinna, enda lýstu þeir flugferðinni
hingað sem rniklu þrekvirki, en
þrekvirki eru undantekningar og
þess vegna eru þrekvirki til. Lítur
því helzt út fyrir að Þjóðverjar
að minnsta kosti álíti að það geti
ekki verið daglegur viðburður að
fljúga til íslands.
ÞAÐ BER TÖLUVERT Á ÞVÍ,
að leigjendum sé sagt upp húsnæði
nú frá 14. maí. Húsaleigulögin hafa
komið að mjög góðu haldi og geta
menn þakkað Alþýðuflokknum
fyrir þau og honum einum. Þau
hafa reynzt góð vernd gegn hækk-
un húsaleigunnar fyrst og fremst
og einnig gegn því, að mönnum
væri sagt upp húsnæði. Ef lögin
hefðu ekki verið sett, væri húsa-
leigan komin upp úr öllu valdi. Nú
kaupa einstakir stríðsgróðamenn
húseignir í stórum stíl og reyna
þeir á allan mögulegan hátt að fá
leigjendur burtu, því að það er
eina leiðin til að hækka húsaleig-
una. í lögunum er neínilega svo
ákveðið, að ekki sé hægt að segja
leigjanda upp nema húseigandinn
þurfi sjálfur, eða vandamenn hans
á húsnæðinu að halda, en orðið
vandmenn er hægt að teygja
mjög og ættu leigjendur að vera
mjög á verði og snúa sér strax til
húsaleigunefndar ef þeim er sagt
upp húsnæði sínu.
SJÓMAÐUR SKRIFAR MÉR
eftirfarandi bréf um samskotin til
skipverjanna á vélbátnum Krist-
jáni og sendi ég fyrirspurn hans
áleiðis til réttra hlutaðeigenda:
„Ég átti nýskeð tal við einn af
mönnum þeim, sem voru á v/b.
,,Kristjáni“ í lokaferð hans, svo
eftirminnileg sem hún varð nú.
Spurði ég mann þenna eftir því,
hvað liði nýja bátnum, er skotið
hafði verið saman í þeim til handa,
skipbrotsmönnunum. Mér til undr-
unar kvaðst hann engar upplýs-
ingar geta gefið um þetta mál aðr-
ar en þær, sem ég vafalaust vissi,
sem sé, að samskotin hefðu fram
farið, og nokkrar þúsundir króna
hefðu þannig fengizt til þessara
fyrirhuguð bátskaupa. Hitt, hvar
þetta fé gæri niður komið eða hver
bæri ábyrgð á því, vissi hann
ekki. Skip hefði áreiðanlega ekki
ennþá verið fyrir það keypt, eða
’að minnsta kostí vissu þeir félag-
ar ekkert til slíks og ekki hefðu
þeir heldur séð neinn eyir af því
til þessa.“
„GÆTIR ÞÚ NÚ ekki, Hannes
minn, af því að þú ert nú vafa-
laust vel kunnugur bæði á og í öll-
um hornum þessa bæjar, aflað
okkur, forvitnum lesendum þín-
um, einhverra upplýsinga um þetta
mál, eða finnst þér ekki, eins og
mér, að tími sé til kominn, að fólk
fái að heyra eitthvað um það, hvað
orðið er eða verða á af fé þessu?“
HAFNFIRÐINGUR skrifar mér
eftirfarandi bréf: „f svo að segja
hverjum strætisvagni verða menn
varir við skilti, er á er letrað:
REYKINGAR BANNAÐAR. Satt
að segja tel ég það, að reykingar
séu bannaðar á slíkum stað, svo
sjálfsagt, að varla ætti að þurfa að
taka það fram. En þrátt fyrir það,
virðist mönnum seint ætla að lær-
ast að skilja og breyta eftir þessu.
Varla kemur það fyrir, er ég ek
milli Hafnarfjarðar og Reykjavík-
ur, en það er oft, að eklti einhver
langt leiddur farþegi eða jafnvel
vagnstjórinn sjálfur, sitji óg totti
cigarettu eða eitthvað þess hátt-
ar.“
„SLÍKT FINNST MÉR svo mik-
ill dónaskapur gagnvart öðrum er
í vagningum eru, að það ætti ekki
að eiga sér stað, og þá allra sízt
hjá vagnstjóranum sjálfum. Mér er
kunnugt um, að það er mikil kvöl
f yrir svæsinn reykingamánn að
sleppa andartak sigarettunni úr
munninum, en miklu meiri kvöl er
það fyrir bindindismenn að sitja
í óhollu tóbaksreykingalofti, og'
það ekki sízt í strætisvagni, þar
sem oftast vill nú blandast saman
annar óþverri, eins og t. d. hin
heimsþekkta benzínfýla. Og að
endingu vil ég leyfa mér aS
spyrja: Er hér ekki vei'kefni fyrir
hina langþreyttu eftirliísmenn,
sem því miður sjást allt of sjald-
an?“
LOKS SENDIR Jón frá Hvoli
mér eftirfarandi ,,tíðarfarsvísur“:
„Dýrt er ketið, drottinn minn,
dynur hret í máli; .
sker og etur skil'dinginn
skrítið met frá Páli.
Mjólk á borðum mörgum vaF
matarforðinn þjáli, ,
nú í skorðum skimar þar
skrítið „orð“ frá Páli.
Snerti góminn snapir frá
snotru rjóma-máli,
er sem skjómi skapi þá
skrítinn hljóm frá Páli.“
„HVERNIG stendur á því að
ekki er gert við gangstéttina á
Bankastræti neðarlega. Gangstétt-
in er þarna svo að segja í tvennu
lagi. Það er hættulegt að fara um
hana, því að allhátt er af steyptu
plötunum og niður á hinn hluta
gangstéttarinnar við girðinguna
umhverfis stjórnarráðsblettinn. f
myrkri geta menn meitt sig illa
þarna og ættu ráðamenn bæjarins
að taka þetta til athugunar hið
allra fyrsta.
Hanncs á horninu.
Happdrætti Árneshreppsbúa.
Dregið var hjá lögmanni í happ
drætti Félags Árneshreppsbúa 15,
þ. m. og hlutu þessi númer vinn-
inga: 1764, 1619, 388, 257 og
2647. Vinninganna sé vitjað til
Jóns Guðlaugs^onar, Víðimel 50.
TYRKIR OG BCLGARAR
Frh. af 1. síðu.
Tyrkja og Búlgara rnuni hafa
verið gerður meö vitund og sam-
þyfcki Rússaj. Að öðm leyti er því
haldið fram, að sanmmgwrinn sé
eklcert annað en rökrétt áfram-
hald á þeirri stefnu, seni Tyrk-
land hefir haft: að reyna a&
treysta samvinxiu Balkanríkjauna
á mióti árásarríkjunum.
Saradjoglu, utanrikismálaráð-
herra Tyrkja, lét einnig svo um
mælt í gærkveldi, eftir að samn-
ingsgerðin hafði veriið tilkynnt f
Ankara, að vænta mætti, að sátt-
málinn yrði tíl þess að efla sam-
vinnu meðal Balkanríkjanna.
George Rendell, sendiherra
Rneta í Siofia, lýsti því ýfir í gær-
kiveldi, að stefna Breta gagnvart
Búlgariu væri sú, að stuðla að
því, að landið gæti haldið áfram
að vem hltttlaust, en alls ekki
hitt, að draga hana inn i styrj-
öldina.