Alþýðublaðið - 10.06.1941, Blaðsíða 2

Iðnaðarmannafélagið
i Reykjavik tilkynnir:
Ákveðiö hefir verið að afhending sveins-
fcréfa fari fram í Baðstofunni fimmtudaginn 12.
júní n.k. kl. 8.30 síðd.
Allir þeir nýsveinar, sem lokið hafa prófi
í einhverri iðngrein nú í vor eða síðastliðið
haust — piltar og stúlkur —, eru beðnir að
mæta.
Ætlast er til að meistarar og foreldrar
J k
sveinanna séu viðstaddir.
STJÓRNIN.
BeQZíDfiitalipr
mmmjDA&m u. 3<m mi.

Lnbbaleg árás MorgeoMaðsIus á Garðar
Jónssoo, sem' flutti eioa foezta ræðuna.
ALÞÝÐUBLAÐINU 4. júní las
ég grein um aukið öryggi sjó-
manna við flutning á benzíni, er
sex stéttarfélög þeirra hafa undir-
ritað og sent atvinnumálaráðherra
til úrlausnar.
Finnst mér grein þessi gefa mér
tilefni til að taka penna í hönd
■og segja nokkur orð um flutning
og meðhöndlun á benzíni, eins og
það hefir komið mér fyrir sjónir
á ferðalögum mínum undanfarin
ár.
Virðist mér grein þessi komin
fram mikið vegna stríðsráðstaf-
ana, en hvað um það, það skiptir
hér minnstu máli. Sjómennirnir
hafa riðið á vaðið gagnvart skip-
um sínum og bera vonandi gæfu
til að fá úr ástandinu bætt, áður
en slys hlýzt af.
Við, sem höfum ferðazt um
landið, skulum taka lítils háttar
til athugunar hvernig meðhödlað
er eldfimt efni, t. d. benzín.
Mjög svo víða í kaupstöðum og
við sveitabæi liggja fleiri benzín-
tunnur tómar og fullar við ben-
zíngeymana. Áætlunarbíllinn, sem
við erum að ferðast með, tekur um
20 manns í sæti og oft hvert sæti
skipað. Meðan bíllinn er að taka
benzín frá geyminum sitja oft
margir reykjandi í honum, og svo
standa þar að auki reykjandi
menn innan um tunnurnar við
geyminn, maðurinn, sem lætur út
benzínið frá geyminum, hefir ef
til vill gleymt að drepa eldinn í
sínum vindling meðan hann er að
dæla frá geyminum.
Við sölugeyma þessa standa oft
gistihús, verzlanir, samkomuhús,
vörugeymsluhús o. s. frv. Komið
hefir fyrir, að puntað hefir verið
upp á gistihús og stórar verzlanir
með því að hlaða benzíntunnum í
tugatali við húsveggina.
Um benzíngeymslu manna er
margt hægt að segja, en læt ég
þetta nægja.
Nú skulum við athuga með far-
þegaskipin og benzínið þar.
Þegar við förum um borð í skip-
ið í Reykjavík, sjáum við mann,
sem stendur vörð við eldfimt efni
meðan það liggur á hafnarbakkan-
um, og er látið um borð í skipið.
Hann stendur vitanlega vörð um,
að ekki sé verið með eld sem efn-
inu getur stafað hætta af, en við
athugum þennan lið nánar eftir að
skipið hefir losað landfestar sín-
ar, yfirfullt af farþegum, en þá
sijá^t engar varúðarreglur
að fara varlega með eld. Þessu
eldfima efni er komið fyrir á fram-
þilfari skipsins. Farþegar ganga
reykjandi þétt að tunnunum,
fyrsta farrýmis farþegar eru reykj-
andi uppi á efra þilfari, liggjandi
í'rain á handriðið, með logandi
vindling í hendi uppi yfir tunnun-
m
Við skulum halda áfram með
skipinu milli nokkurra hafa. Þá
tekur ekki betra við, er við kom-
,um að landi. Á bryggjunni er fullt
af tómum benzíntunnum og olíu-
tunnum, sem eiga að fara með
skipinu, og innan um þessar tunn-
ur er fjöldi fólks reykjandi, og
þegar fólkið kemur um borð og
fer í land frá skipinu, hefi ég séð
það fara reykjandi yfir benzín-
tunnurnar á þilfar'inu.
Við skulum athuga lítilsháttar
ástandið á Súðinni. Þar er benzín-
ið látið milli 1. og 2. farrýmis,
gluggar eru þar opnir, og fyrir
neðan þá er benzínið. Getur ekki í
óaðgæzlu verið kastað logandi
vindling út um gluggann á benzín-
tunnurnar? Þegar fólkið gengui*
fram og aftur eftir skipinu, verð-
ur það ekki komizt, nema ganga
eftir brúnni uppi yfir tunnunum.
Á brúnni eru oft reykjandi menn.
Innan um þetta svívirðilega at-
hæfi, sem fólki er boðið að horfa
á, og vera innan um, er það þarf
að komast leiðar sinnar, fáum við
naumlega séð mann, sem gefur sig
í að tala um hættuna, hvað þá
meira.
Flestöll kauptún hafa bruna-
málareglugerð sem segir svo fyrir,
að landflutningur á benzíni og olíu
skuli fara fram undir eftirliti. Er
þessum lið ekki framfylgt nema í
einu eða tveimur bæjum á landinu.
Ég býst ekki við, að fólk al-
mennt hafi athugað, hvaða kröfur
aðrar þjóðir gera til skipa sem
flytja eldfimt efni, enda ætti ekki
að þurfa að leita upplýsinga svo
langt í burtu.
Við íslendingar höfum skip, sem
flytur eldfimt efni, (M.s. Skelj-
ur) og siglir, að ég bezt beit, eftir
þeim varúðarreglum, sem aðrar
þjóðir krefjast. Það er því ekki svo
langt að fara til að bera saman.
íslenzku strandferðaskipin eru
látin leika sér með líf og eignir ís-
lenzkra og erlendra ferðamanna, er
þeir þurfa að fara með þeim hafna
á milli, þegar búið er að gera skip-
in að illa útbúnum benzín- og olíu-
flutningaskipum, sem hvergi nærri
geta, eða gera, að uppfylla þær
kröfur, sem vera ber, til að reyna
að afstýra sjáanlegri slysahættu.
Áður en ég lýk máli mínu, get
ég ekki látið fram hjá fara að geta
þess, sem gert er.
23. júlí 1939 kom E.s. Dettifoss
til Siglufjarðar, með sjáanleg
merki þess, að hann hafði eldfimt
efni um borð í skipinu. Er ég kom
um borð, sá ég auglýsingu undir-
ritaða skipstjórinn. — Reykingar
stranglega bannaðar á þilfari. —
Sömuleiðis lét skipstjórinn setja
vakt yfir eldfimt efni, á þilfarinu.
Er þetta í fyrsta og eina skiptið,
sem 'ég hefi séð varúðárreglur á
skipi, er ég hefi ferðazt um landið.
Þar sem ég minnist á varúðarregl-
ur skipstjórans á E.s. Dettifoss, —
sem eru lofsverðar frá hans hendi,
verður ekki komizt hjá að segja
nokkur orð, um hvernig honum
var launuð hans varfærni af af-
greiðslumanni skipsins, sem hafði
með uppskipun að gera. Eftir
kröfu minni var settur vaktmaður
K. M. fana Frai með
5ýntérkra iep 2
I.R. ob ViklBður keppa næst-
komandi fliPMtsMlag.
LEIKUKINN í gær var aS
ýnisu teyti ólíkur leiknum
í fyrrakvöld, fyrst og fremst
markatalan, því að K.R. skor-
aði 5 gegn 2, en í fyrrakv. varð
jafnteflí, 0:0. Þessi kappleikur
var að því leyti verri en fyrri
kappíeikurinn, að samleikur-
inn var ekki eins mikill, hrað-
ur og öruggur. Hins vegar hafa
K.R. og Fram engu lélegri ein-
staklinga en liðin í heild eru,
eftir þessurn leikjum að dæma,
ekki eins heilsteypt og Vals-
Víkings liðin.
Þessi orð ber þó ekki að
skilja svo, að verið sé að spá
um úrslit mótsins. Eftir ann-
an leikinn er allt í mun meiri
tvísýnu en fyrir hann.
Fyrri hálfleikur var í gær-
kvöldi töluvert rólegri en sá
síðari. Schram skoraði þegar
18 mínútur vcru liðnar. Valt
síðan á ýmsu, illa uppbyggð og
misheppnuð áhlaup á báða
bóga. Snemma í síðari hálfleik
setti Har. Gíslason annað mark
og skömmu síðar bætti Schram
enn einu við, en fjórða mark
K.R.-inga setti Óli B. Nú stóð
leikurinn 4:0 og þótti mörgum
— að það sem eftir var — yrði
leikur kattarins við músina. En
þá var sem berserksgangur
gripi Frammara og þeir skor-
uðu tvö mörk hvort á eftir öðru,
fyrst Jón Magnússon og síðan
Högni. Varð leikurinn nú mjög
fjörugur og harður, enda urðu
tveir menn að hætta leik vegna
meiðsla, þeir Sigurjón Jónsson,
K.R., cg Sæmundur Gíslason,
Fram. Skömmu fyrir leikslok
var dæmd vítisspyrna á Fram,
sem Óli B. tók ágætlega og
skoraðí.
Næsti leikur er á fimmtudag-
inn og keppa þá K.R. og Vík-
ingur. Dómari verður Guðm.
Sigurðsson, varadómari Þráinn
Sigurðsson og línuverðir Jón
Þórðarson og Sigurgeir Kristj-
ánsson.
B.
----------------------)
við 20 benzíntunnur, er þær komu
í land úr skipinu, en afgreiðslu-
maðurinn gat ekki á sér setið að
láta gæzlumanninn fara að vinna
við uppskipun, og skilja tunnurn-
ar eftir mannlausar í mestri um-
ferðinni á uppfyllingunni.
Það sem ég hefi getið um við-
komandi meðferð eldfimra efna, á
aðallega við benzínið. Eins og all-
ir vita eru fleiri eldfim og hættu-
leg efni, sem óvarlega er farið með
á landi og sjó, sem væri engin van-
þörf á að taka til meðferðar.
Er hér ekki nægilegt verkefni
til að vinna að, og reyna að losa
okkur við slysin, sem sýnilega
stefnir að, og fá þeim afstýrt áður
en það verður um seinan
Hafnarfirði, 7. júní 1941.
Erlendur Halldórsson.
xxxxxxxx>o<xx
ÚtbreiðlH
Alpýðnblaðið.
xxxxxxxxxxxx
INN síarfandi sjómað-
•“■'* . ur flutti ræðu á Sjó-
mannadaginn, Garðar Jóns-
son, bátsmaður á Súðinni.
Lagði sjómannadagsráðið
svo mikla áherzlu á að fá hann
til að tala, að það gekkst í það,
að Garðar fengi frí af skipinu í
nokkra daga, en Súðin fór norð-
ur fyrir helgina. Garðar Jóns-
son fór snemma í morgun, áð-
ur en Morgunblaðið kom út, á-
leiðis norður til að taka skip
sitt.
í morgun ræðst Morgunblað-
ið með frekju cg dónaskap á
þennan- eina starfandi sjó-
mapn, sem kom fram á Sjó-
mannadaginn. Það segir, að
ræða hans hafi verið hneyksli,
að hann hafi verið pólitískur
undirróðursmaður, að hann hafi
dregið Sjómannadaginn niður í
sorpið, og svívirt hann.
Já, það er auðfundið að þessi
sjómaður hefir hneykslað
flokksmenn Morgunblaðsins. —
Kann mætti heldur ekki í kjól
og hann sagði, ,,að sjómenn
lifðu ekki á kjassinu einu,“ að
þeir þyldu það illa, að dagur
þeirra væri notaður af hræsn-
urum og að lífvænleg laun og
bætt afkoma, aukið öryggi fyr- ]
ir sig og sína væri aðalatriðið I
BAÐIÐ „Nordisk Tidend'1 í
New York hefir biTt grein
um Josef Terboven, einræði's-
herra Hitlers í Nooiegi- Höfund-
ur greinarinnar, Kurt Singer, seg-
i'r svO' meðal annars:
Flestir muniu hefja frægðar-
braut sína úr umkoanuleysinu.
Þegar Josef Terboven kiom til
Noregs höfðu fæstir Norðmenn
nokkru sinni heyrt hans getið-
Jafnvel þýzkar alfræðiorðabækur
láta hvergi nafns hans getið. En
þeir, sem þekkja sögu nazismans
munu kannast við þetta nafn.
Hann er fæddur 23. maí 1898, er
kaþólskrar tníar og hefir gengi'ð
í gagnfræðaskóla í Essen.
Terboven var upphaflega banka
ritari, en missti atvinnuna sök-
um gengisfallsiins og reyndi að
fá atvinnu hjá Kruppverksmilðj-
unUm, en það mistókst.
Þegar hann var þanniig ger-
samlega atvinnulaus datt honuin
í hug að ganga í hinn nýstiofnaða
nazistafélagsskap í þeirri vön, að
hann fengi eitthvað verkefni þar.
Terboven var strax á þeim ár-
um mikill æsingamaður. Fiiokks-
félagar hans segja, að hann hafi
á þessum tíma verið í hópi verstu
þorparanna trndir forystu Schla-
geters.
Einn þeirra manna sem þekkja
Terboven vel, Otto Strasser seg-
ir um Terboven:
„Þegar Terboven missti atvinn-
una • í bankanum, stungu hinir
fyrir hina starfandi sjómenn.
Samkvæmt kenningu Moig-
unblaðsins á Sjómannadagur-
inn að vera fyrir menn eins'og
Gísla Jónsson, Davíð Ólafsson-
og Ólaf Thors, ekki fyrir starf-
andi sjómenn. Þetta á víst að
vera vísbending til Sjómanna-
dagsráðsins um að það sjái svo
um, að karlar eins og Garðar
Jónsson mæti ekki framar í
ræðustól á Sjómannadaginn,
maður, sem kemur úr vihnu á
sjónum með raunhæfar skoð-
anir, ekki kjólklæddur og talar
sjómannamál!
En var Garðar Jónsson með
pólitískan áróður?
Nei. Hann talaði aðeins um
hagsmuni ájómanna og viðhorf
þeirra. Hann talaði beint út úr
pokanum, án smjaðurs eða
skriðdýrsháttar.
Því miður getur Alþýðu-
blaðið ekki birt ræðu Garðars I
heild, þar sem hann er farinn úr
bænum, en einhvern næstu
daga mun það birta ræðu Guð-
mundar Hagalíns, sem Mgbl.
segir í morgun, að hefði verið
osmekkleg á köflum.
En Mgbl. finnst engin ástæða
til að minnast á nazistaáróður
Davíðs Ólafssonar. — Það er
sérstaklega eftirtektarverL
nazistisku félagar hans Upp á
því, að hann, sein væri svona
laglegur maður, næði sér í ríka
ekkju, sem gæö látið hann hafa
peninga handa flokknum. Ter-
boven heppnaðist að ná sér í slík!
an kvenmann, sem sá ekki í skiíd
iniginm handa honum og félögum
hans.“
Árið 1924 hitti Terhoven Hitl-
fer í fyrsta sinn, og hainn talaði'
hreinskilningslega vrð Hitler um
hina ríku vinkionu sína- Nazist-
ana vanhagaði um peninga á
þeim árum, og Terboven, varð
ieiðtogi nazist’adeildarinnar í Ess-
esn.
Þannig hóf hann valdabraut
sina.
Terboven ávann sér hylli Hitl-
ers, þegar hann gat náð sam-
bandi við, einn af stærstu fram-
leiðsluhöldiunum í Essen, Emi'l
Kirdof, stálkonung, sem ásamt
Krnpp og Thyssen starfaði að
því að kioma á stjórn, sem væri
að skapi þýzku vopnaframleið-
endunUm.
Krupp, Thyssen og Kirdof
kröfðust þess, að Hitler strikaði
allan sósíaiisma út af stefnuskrá
sínnii, og um þetta leyti var það,
sem Otto Strasser yfirgaf flokk-
inn.
Otto Strasser segir ennfremur:
„Kirdof gamli gaf Terhowen
fferðapeninga svo að hann gætí
farið tíl Munchen og komið þar
Frh. á 4. síðu.
Terboveii blnEX illræmdi
landsQ. Hitlers i Moregi
----*—.--