Tíminn - 22.08.1963, Síða 7

Útgefendl: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
FramJrvæmdastjóri: Tómas Arnason ^ Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Frétta-
stjóri: Jónas Kristjánsson. Auglýsingastj.: Sigurjón Davíðsson.
Ritstjómarskrifstofur í Eddu húsinu, símar 18300—18305. Skrif
stofur Bankastr. 7. Afgr.sími 12323. Augi., sími 19523 Aðrar
skrifstofur, sími 18300. Áskriftargjald kr. 65.00 á mán. innan-
iands. í iausasölu kr. 4.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f —
Morgunblaðið og Nato
Mbl. hefur nú fundið skýringu á því, að Framsóknar-
menn hafa lýst sig andvíga flota- og kafbátastöð í Hval-
firði. Það er vegna þess, að þeir eru kommúnistar. Rök
blaðsins eru einfaldlega þessi: Þeir, sem ekki vilja fall-
ast á allt, sem hershöfðingjar Nato fara fram á, eru
kommúnistar!
Með þessum röksemdum stimplar Mbl. vissulega tals-
vert marga fleiri kommúnista en Framsóknarmenn. Með
þessu stimplar það flesta helztu ráðamenn þeirra ríkja,
sem eru í Atlantshafsbandalaginu, kommúnista. Flestir
ráðamenn þessara ríkja hafa á undanförnum 14 árum
hafnað meira og minna herbúnaðarkröfum, sem Nato hef-
ur borið fram. Samkvæmt þessarr kenningu Mbl. hafa
þeir Hedtoft og H. C. Hansen verið rauðir kommúnistar
jg ekki síður þeir Lange og Gerhardsen. Meira að segja
Macmillan er þá kommúnisti og enginn til eldrauðari en
de Gaulle.
Fleira þarf ekki að svara þessum Kommúnistabrigzlum.
í raun réttri má segja, að um þienns konar afstöðu tii
Nato geti verið að ræða. Það er afstaða kommúnista,
er vilja standa utan Nato og hjá'pa austurblökkinni eins
og þeir geta. Það er afstaða Morgunblaðsins, að við
eigum að afhenda Nato algerc sjálfdæmi í varnar-
málum okkar og gera allt, sem hevshöfðingjarnir í Nato
fara fram á. í þriðja lagi er, sú afstaða Framsóknarmanna
að vera í Nato til að tryggja það að íslenzk sjónarmið séu
virt og metin og íslendingar leggi íafnframt það af mörk-
um, sem þeir sjálfir meta rétt og hyggilegt, en heldur
ekki meira.
Það er þessi afstaða, sem stjórnir Nato-landanna hafa
yfirleitt fylgt. Þess vegna hafa þær fallizt á sumt, sem
Nato hefur farið fram á, en hafnað öðru.
Þessi afstaða hefur gefizt íslendingum vel, þegar henni
hefur verið fylgt undir forustu Framsóknarmanna. Hún
skapaði okkur aðstöðu til að kynna sjónarmið okkar bet-
ur en ella í landhelgisdeilunni fyrri (1952—’56). Hún átti
mikinn þátt í því, að Bretlánd fékk ekki liðveizlu Nato-
rikja gegn útfærslu fiskveiðilandheiginnar haustið 1958,
þótt hin ríkin væru henni einnig mótfallin. Dæmi þessi
sýna, að okkur getur verið ótvíræðui hagur af þátttöku í
Nato, ef rétt er á málum haldið Hitl er hins vegar jafn
hættulegt að hætta að meta það siálfir, hvað rétt sé að
iáta á móti og leggja það í hendur hershöfðingja, sem að
s.iálfsögðu eru misvitrir eins og aðrir menn. Það hefur
sagan svo oft sýnt, þótt Mbl. virðist trúa því, að hers-
höfðingjar séu óskeikulir.
Það er jafn óhyggilegt að hlýða Nato í blindni, eins
og Mbl. vill, og að fjandskapast gsgn því í blindni, eins og
er háttur kommúnista Hér er meðalvegurinn beztur.
Pekinglinan
Það er auðséð að sá armur kommúnista, sem ræður
Þjóðviljanum um þessar mundir, er á Pekinglínunni. Síð-
an Hvalfjarðarmálið kom til sögunnar, hefur Þjóðvilj-
inn lagt mikið kapp á að ráðast gegn Framsóknarmönn
um og jafnvel Þjóðvarnarmönnum og borið þeim alls
konar svik á brvn Þannig hefur nann hjálpað stiórnar
blöðunum til að draga athygli frá því verki. sem ríkis
stjórnin er að búa sig undir að ^’remia
Tíminn sér ekki ástæðu’ til að evðs orðum á Pekuv
menn Þjóðviljans. Þeir dæma sig og einangra sjálfir.
Sveitalæknir verður forseti
Tekst lllia að bæta stjórnarhættina í Argentínu? \
HINN 12. október í haust,
kemur nýr forseti til' valda í
Argentinu. Með val'datöku
hans mun ljúka því einræði
hersins, sem ríkt hefur í Arg-
entínu um skeið. Síðan herinn
steypti Peron einræðisherra úr
stóli 1955 eftir 10 ára valdafer-
il, hefur verið mjög óstöðugt
stjórnarfar í Argentínu. Fyrst
fór herinn með völd í nokkur
ár, en stjóm hans var svo litið
vinsæl, að hann neyddist til
þess að iáta fara fram frjálsar
kosningar. Róttækur umbóta-
maður. Frondisi, náði þá kosn-
ingu, m. a. með því að tryggja
sér stuðning Peronista, en Per-
on hefur jafnan átt mikið fylgi
meðal verkamanna. Stjórn
Frondisi reyndist hins vegar
hægrisinnuð, enda stóð herinn í
vegi allra meiri háttar umbóta.
Loks steypti hann Frondisi úr
stóli á síðastl. ári og hafa hers-
höfðingjarnir farið með völd
síðan. Meðal þeirra hefur ríkt
ágreiningur um, hvort endur-
reisa skyldi herstjórn að nýju
eða efna til nýrra kosninga.
Þeir, sem vildu hið síðar-
nefnda, báru sigur úr býtum og
fóru fram forsetakosningar 7.
júlí síðastl. Þessar kosningar
eru taldar hinar frjálslegustu,
er farið hafa fram í Argentínu
síðan 1937, en þó var Peronist-
um bannað að bjóða fram. For-
ustumenn þeirra skoruðu því á
landdmetin sína að skila auðu.
Flokka skorti þó ekki, því að
1-7 -flofekar- tóku þátt í kosning-
unum. f þessum kosningum
voru aðeins kjörnir kjörmenn.
sem síðar velja forsetann.
ÚRSLIT kosninganna komu
talsvert á óvart. Peronistar
fengu innan við 20% atkvæða.
en þá er miðað við auða seðla.
Það var minna fylgi en búizt
hafði verið við. Hitt kom þó
meira á óvart. að forsetaefni
róttæka þjóðflokksins hafði
fengið flest atkvæði eða 27%
§ Næstur kom flokksbróðir Fron
disi, en þar næst frambjóðandi
hægri manna. Geta má þess, að
flokkur Frondisi klofnaði á sin-
um tíma úr róttæka bjóðflokkn
um, og stafar ágreiningur
þeirra meira af persónulegum
ágreiningi en málefnalegum
Báðir eru lýðræðissinnaðir um-
bótaflokkar, ef ráða skal ■ af
stefnuskrá þeirra.
Kjörmannafundurinn, sem
endanlega valdi forsetann, var
haldinn 31. júli s.l. Þar hlaut
forsetaefni róttæka þjóðflokkS-
ins stuðning ýmissa smáflo'kka
og náði þvf lögmætri kosningu.
Hann mun svo taka við forseta-
embætti 12 október, en herinn
hefur því lýst sig fúsan tU að
afhenda honm völdin.
HINN verðandi forseti Argén
tínu heitir fullu nafni Arturo
Umberto Illia. Hann er 63 ára
gamall og voru foreldrar hans
innflytjendur frá Ítalíu. Hann
lærði til læknis og starfaði sem
læknir um alllangt skeið á
vegum járnbrautanna í Cór
doba-fylkinu. Lengstum var
hann búsettur í sveitaþorpi
þar sem hann vann sér mikl
ar vinsæklir og voru honum þvi

ARTURO UMBERTO ILLIA
falin ýmis trúnaðarstörf. Það
varð til þess að hann hóf af-
skipti af stjórnmálum, og var
hann m.a. kjörinn á fylkisþing-
ið í Córdoba. Árið 1940 var
hann kjörinn varalandstjóri í
Córdoba, en rétt á eftir hófst
Peron til valda og ógilti m.a.
kjör Illia. Fljótt eftir fall Per-
ons hóf Illia pólitísk afskipti
að nýju og var fyrir nokkrum
misserum kosinn landstjóri í
Cordóba. Frondisi ógilti hins
vegar þessa kosningu eins og
og aðrar, er fóru fram um líkt
leyti. Hann gerði það að kröfu
hersins, en Peronistar höfðu
unnið mikið á í þessum kosn-
ingum en herinn er mjög and-
vígur því, að Peronistar komizt
aftur til valda.
Ástæðan til þess, að róttæki
þjóðflokkurinn valdi Illia sem
forsetaefni sit-t, var ekki sízt
sú, að hann átti enga harða
mótstöðmenn innan flokksins
Flokksmennirnir gátu því sam-
einazt ber um hann en aðra for
ustumenn flokksins, er meira
hafði borið á. Hann var fremur
lítið þekktur, er kosningabarátt
an hófst, en vann sér mikið álit
í henni fyrir virðulegan og mál
efnalegan málflutning. Hinir
óháðari kjósendur töldu hann
því vera rétla mannirin til að
sameina hin stríðandi þjóðfé-
lagsöfl, en sundrung þeirra hef
ur orsakað mikla óáran í stjórn
málum og félagsmálum Argen-
tínu, seinustu áratugina.
í KOSNINGARÆÐUM sín-
tim lagði Illia mikla áherzlu á,
að hann myndi láta alla póli-
tíska fanga lausa, ef hann yrði
kjörinn forseti, og láta hina lýð
ræðislegu stjórnarskrá Argen-
tínu ná fullu gildi að nýju
Kjör hans hefur þegar orðið til
þess, að flestir pólitískir fangar
í Argentínu hafa nú verið látn-
ir lausir, m.a. Frondisi fyrrv.
forseti. í utanríkismálunum
lagði Illia áherzlu á að tekin
yrði upp óháðari stefna en áð-
ur, þótt kappkostuð yrði góð
sambúð við Bandarkin og önn-
ur ríki í Vestunheimi. Þá hét
hann því að endurskoðaðir
yrðu aUir samningar um rétt-
indi erlendra auðfélaga í Arg-
entínu, m.a. samningar um rétt
er'iendra olíufélaga til olíuleit-
ar og olíuvinnslu. Talið er, að
þetta loforð hafi ekki sízt aflað
Illia fylgis. Þá lofaði hann ýms
unj félagslegum umbótum og
íhlutun ríkisins, án þess þó að
hefta óeðlilega hið frjálsa
framtak. Illia lýsti sig eindreg-
inn andstæðing kommúnista
Það virðist vera álit kunn-
ugra blaðamanna, að Argen-
tínumenn geri sér góðar vonir
um stjórn Illia. Hann vilji á-
reiðanlega vel, og það muni
hjálpa honum, að þjóðin sé
orðin þreytt á glundroða und-
anfarinna ára. Hins vegar sé
við mikla erfiðleika að etja og
því muni / jöfnum höndum
reyna bæði á festu hans og
saningalægni Meðal Banda-
ríkjamanna virðist sigri hans
fagnað, þótt stjórn hans sé llk-
leg til að þrengja að erlendum
auðfélögum og fylgja óháðari
utanríkisstefnu en fyrrv. stjórn
ir hafa gert. Bandaríkjamenn
virðast í vaxandi mæli gera sér
ljóst, að sá tími er liðinn, að
þeir geti deilt og drottnað í
Suður-Ameríku. Þvert á móti sé
þeim nauðsynlegt að mæta með
skilningi vaxandi sjálfshreyf-
ingu almennings þar. Það er þó
eftir að sjá, hvort þessi skiln-
ingur nær einnig til forráða-
anna bandarísku auðhringanna.
Þ.Þ.
TÍMINN, fimmtudaglnn 22. ágúst 1963