Alþýðublaðið - 28.08.1941, Blaðsíða 3

ALÞYÐUBLAÐIÐ
♦ M.ÞÝÐUBLAÐIÐ ♦------1 Fiifsleg ályktnn
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson, (heima), Hringbraut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjálms-
son, (heima), Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr. 3.00 á mánuði. — 15 aurar í lausasölu.
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJ AN H. F.
„Skerfnr Halldórs Miljans Laxness.
............ ♦ —-
IHÉRUM BIL TVÖ ÁR
hefir Halldór Kiljan Lax-
ness sparað okkur þá raun, að
horfa upp á hann misbjóða
gáfu sinni og géra sjálfan sig
hlægilegan með þátttöku í línu
danskúnstum kommúnista á
opinberum 'vettvangi. Er 1 því
ekki að leyna, að ýmsir, sem
mætur hafa á honum sem skáldi
og rithöfundi, hafa í því sam-
bandi verið að vona, að hann
hefði lært af því ömurlega hlut-
verki, sem Moskvakommúnism
inn hefir leikið í yfirstandandi
styrjöld, og að það ætti því
ekki framar fyrir okkur að
liggja, að sjá skáldið í þeim
félagsskap.
En þeir, sem þannig hafa
hugsað, hafa nú orðið fyrir von
brigðum. Halldór Kiljan Lax-
ness er farinn á stúfana fyrir
Moskvakommúnistana á ný. Og
grein sem birt var eftir hann í
„Nýju dagblaði“ síðastliðinn
sur(nudag undir fyrijrsögninni
„Baráttan í dag og höfuðverk-
efni“ sýnir, að hann hefir því
miður ekkert, ,lært og engu
gleymt.
Það er einkennandi fyrir hið
andlega ósjálfstæði Moskva-
kommúnista, hvaða tilefni orðið
hefir til þess, að Halldór Kiljan
Laxness hefir nú aftur tekið
sér penna í hönd til þes að tala
máli þeirra. Það er vísbending,
sem hann- fékk frá Moskva.
„Nýtt dagblað“ skýrði svo frá,
að forseti rithöfundasambands-
ins á Rússlandi hafi nýlega sent
honum símskeyti „með beiðni“,
eirjs og það er kallað, „um
nokkurn skerf til rits gegn var-
mennsku fasismans“. Og Hall-
dór Kiljan er ekki seinn á sér.
Hann bregður við og símar „um
hæl“, langa grein til Moskva,
þá sem birt er í „Nýju dag-
blaði“.
í þessari grein getur að lesa,
að „baráttan gegn auðvaldsein-
ræðinu, fasismanum, sé „sem
stendur brýnasta lífsnauðsyn
mannkynsins". Og ennfremur,
að það sé „brýnasta þörf líð-
andi stundar, áð afmá“ Hitler,
„þennan ofvaxna andlega
kryppling og hina aðra siðferði-
legu vanskapninga, sem standa
kringum hann“.
Við þessi orð út af fyrir sig
er ekkert að athuga. Þau eru
hverju orði sannari. En hvað
kemur til, að Halldór Kiljan
Laxness skuli vera að uppgötva
þennan sannleika fyrst í dag?
Fyrir tæpum tveimur árum
lagði hann í grein, sem hann
skrifaði í Þjóðviljan sáluga,
sællar minningar, blessun sína
yfir vináttusamning Stalins við
Hitler, „þennan ofvaxna and-
lega kryppling, og hina aðra
siðferðilegu vanskapninga, sem
standa í kringum hann“. og
fagnaði því um leið, að Stalin
skyldi í skjóli -þess samnings
hafa tekizt að „innlima“ 15
milljónir manna „þegjandi og
hljóðalaust“, eins og hann
komst að orði, “undir bolsje-
vismann“ með því að ráðast
aftan að Pólverjum, meðan þeir
áttu í höggi við Hitler. Síðan
hefir Halldór Kiljan ekki látið
neitt til sjn heyra um stríðið,
í íslenzkum blöðum eða annars-
staðar á opinberum vettvangi
svo vitað sé. Enginn hefir orðið
þess var, að hann hafi fundið
hjá sér neina hvöt til þess að
leggja fram „pokkurn skerf“
til baráttunnar „gegn var-
mennsku fasismans", þó að
hann hafi verið sjónarvottur að
því, hvernig hver þjóð'in eftir
aðra, Pólverjar, Norðmenn,
Hollendingar, Belgíumenn,
Frakka'r, Grikkir, Júgóslavar,
og Brear meira að segja frá
stríðsbyrjun og fram á þennan
dag, hafa orðið að fórna blóði
sinna beztu sona í baráttunni
við þýzka nazismann. Það er
fyrst nú, þegar röðin er komin
að Rússlandi Stalins, og Hitler
hefir ráðizt á það með sömu
villimennskunni og á öll hin á
undan, að umhyggja Halldórs
Kiljan fyrir framtíð mannkyns-
ins'vaknar. Þá er baráttan gegn
fasismanum allt í einu orðin
„brýnasta lífsnauðsyn mann-
kynsins“.
Það vantar ekki stóru orðin,
þegar Stalin þarf á þeim að
halda. En erfitt er að komast
hjá þeirri hugsun, að bið hefði
getað orðið á þvi, enn, að Hall-
dór Kiljan Laxness hefði lagt
„nokkurn skerf til rits gegn
varmennsku fasismans“ —
þrátt fyrir þessa „brýnustu lífs
nauðsyn mannkynsins", sem
hann talar nú um — ef Hitler
hefði ekki ráðizt á Rússland
og gert vini sínum Stalin
einn kost nauðugan: að grípa til
vopna til þess að verja hendur
sínar. Því þó að forseti rithöf-
undasambandsins á Rússslandi
hafi í þakkarskeyti til Halldórs
Kiljans fyrir grein hans, sem
einnig var birt í „Nýju Dag-
blaði“ á sunnudáginn, komizt
svo að orði, að „baráttan fyrir
útrýmingu fasistaplágunnar sé
fremsta skylda hvers manns,
sem metur nokkurs siðmenn-
ingu heimsins, varðveizlu eða
endurheimt mannlegs virðu-
leika, mannlegs heiðurs og
frelsi þjóðanna á jörðunni“,
varð enginn var við, að Stalin
gerði sér neinar áhyggjur út af
slíkum verðmætum mannkyns-
i<ns, meðan hann sjálfuir gat
keyp sér frið af Hitler.
„V1SI“ fyrra mánudag skrif-
ar Arni Jón,ssím urn heim-
sókn Churchills til Reykjavíkur.
Kemst hann par m. a. svo að
orði:
„Það hefði venö tilvalið íæki-
færi ,til dæmis þegiar. Churchill
stóð á svölum Alþingishússins.að
veita bonum tilræði ,ef eimhver
hefði verið þess sinnis í hópi
áheyrenda. En það var rétt skiil-
ið að óþarfi var að gera ráð
fy.nir slíku. Bretar hafa sannfærst
um, að allt skraf um fimrntu
herdeildarstarfsemi hér á landi
er ekkert nema helber vkleysa,
ioig er voniandi ,að íslenzk blöð
sjái sóma sinn í því, að hætta
slíkiu sniakki fra:mvegis.“
Hér er það beruim orðum sagt,
að fyrst Churcill var ekki sýnt
hanatiilræði er haun kom hingað
tll Reykjavíkur sé þar með' sann
að að hér á landi sé engin. „fimmta
he,rdeild“ þ- e. niazistaf. Þeir
mundu hafa niotað þetta ágæta
tækiifæri ef þeir vþéru nokkrir hér
ti'l, og drepið forsætisráðherra
Breta.
Fándsleori ályktun hefir sjiald-
lan sést í íslenzku blaði.
Eins og hér á landi geti ekki
Billt ve.rið morandi af nazistum
iog Hitlerssinnum þó þeir séu enh
§kki svo djúpt so'kknir að gerast
eða reyna til þess að gerast morð
ingjiar.
Morð og manhidráp eru orðin
svo fjarlæg fslendingseðlinu, að
til þess að vekja þá vÝðurstyggð
aftur tiil lífsins þarf langan tfma.
Svo fer vitanlega að lokum, að
nazisminn gerir fslendiinga að
morðingjum ,ef hann nær tökum
á þjóðin»i eða einhverjum veru-
legum hluta hennar.
Alveg sæmbærilegt yæri ef A.
J. héldi því fram, að hér á landi
væra engir kommúnistar, af því
kiommúnisitar hafa aldrei sýn* »ig
í þvi hér að fremja morð, þó
það sé ein baráttuiaðferð þeirrfl í
ýmsum öðrum löndum.
En hversvegna er aumingja
Árni Jónsson alltaf að reyna að
blekkja bæði sjálfan sig og aðm
með því ,að reyna við öll mögu-
leg fækifærj ®ð bera blak af
nazistuirum? Þptta var skiljanlegt
meðan hawn var lítill Bretavinur
og taldi allt „daður“ við Breta,
sem þeim var ekki til ámælis
sagt, en nú þegar hanm er orð-
inn ein mesta „Breta-sleikja“ á
landinu er þessi tviskilTniungur
hans óskiljanlegur.
Hversvegna að vera sífeölt að
ljúga að sjálfum sér og neita að
viðurkennia staðreyndir? ,,Vísir“
veit það eins vel og aðrir, að
fjöldi manna hér a iandi eru
nazistar þó þeir, af ýmsum á-
stæðuim, ekki taki neinn vihkan
þáltt eins og stendur í styrjöldinnJ
með Þjóðverjum. Það er glæpur
gagnvart íslenzku þjóðinni og
f'6'si hennar o.g framtíð .aið reyna
að loka auigum hennar fyrir þess-
ari þýðingarmiklu staðreynd. Okk
ur ber ,að vera á verði gagnvairfl
nazismanum og láta hianin ekki
ná tökuim á okkur. Við höfum
nóg dæmin frá öðrum smáþjóð-
um um það, hvernig fer ef geng-
ið er með þau gleraugu á nief-
inu sem blinda menn fyrir hætt-
unini sem allsstaðar stafar af naz-
ismanum og aðferðutn hans.
Nei, þó Churchill væri ekki sýnt
banatili'æði á svölum Alþingis-
hússins né annarsstaðar er það
FIMTUD. 28. ÁGÚST 1941.
verður í Eðnskólann í Reykjavík í dag, fimtudag
28. á'oust til löstudags 19. sept. kl. 7—8 síðdegis
(kl. 19—20) á Sóleyjargötu 7. Skólagjald í vetur
verður kr. 130.00 og 160.00 og greiðist fyrri helm-
ingurinn við innritun. Námskeið fyrir þá, sem þurfa
undirbúning undir inntökupróf í skólann, hefst
mánudag 1. september kl. 7 siðdegis í skólanum.
SKÓLASTJÓRINN.
Sendisveinn
óskast strax, 6 tíma vinna á dag.
Fisksaían Rergstadastræti 2,
Eggert Brandsson.
Sendisveinn
éskast strax feáSfaB eða allan dagiQB
Alþýðnblaðið
Sendisveinar óskast.
Nokkra scndisveina vantar á Landssíma-
stöðina í haust.
Drengirnir verða að vera prúðir og dug-
legir og ekki yngri en 14 ára.
, Umsækjendur eru beðnir að koma til við-
tals á Skrifstofu ritsímastjórans n. k. laug-
ardag 30. þ. m. kl. 2—3.
engin söimun fyijr því að héT
séu engir nazistar. Þeir vita sem
ar að „þeirra tími“ er ekíki nú
siem stendur ,en „bíddu þangað
till Htler kemur ,þá skaitu verða
stooitiinin“ er enin í dag, þvi mið-
ur, hugsunin hjó allt of mörgum
Islendingum í gaxð náunga síns,
alveg eins og nazistar hér sögðu
bemm orðum áður en ,,Vísir“
varð „bneztot blað.“
Árvatour.
Fiskrnjöi vélþurrk-
að — 76.000.00
Fiskmjöl sólþurrk-
aö — 216.000.00
Sundmagar — 35.000.00
Rækjur — 15.000.00
Ostur — 30.000.00
Æðardúnn — 7.000.00
Silfurrefa-
skinn — 101.300.00
Blá- og hvit-
refaskinn — 31.140.00
Bðið að skipta ipp-
bðtarfðm i Atflntt-
ar afuiðir
Dppbæðin var um 5 niii. kr.
Samtals kr. 5 218.000.00
Eins og kunnugt er, var
skipuS nefnd til þess a3 gera
tillögur ufin skiptingu fjárhæð-
arinnar, og samþykkti hæsti-
réttur að mestu tillögur nefnd-
arinnar.
Hæstiréttur hefir lagt úr-
skurð á skiptirigu fjár
þess, sem Bretar létu okkur
hafa til uppbótar á útflutn-
ingsvörur síðasta árs, en fé
þetta var um 5 miUjónir kr.
Fer hér á eftir hve stór fjár-
hæð fer til uppbótar á hvern
vöruflokk:
Kjöt
Ull
Gærur
Garnir
Bjórar
Sild rekneta-
báta
kr. 1.130.000.00
— 1.390.000.00
— 1.275.000.00
— 588.000.00
— 142.000.00
— 181.560.00
mmmsmmtmsm
Enskar-
burstavörur
nýkomnar.
Lágt verð.
Grettlsgötn 57 Simi 284»
msmsmmmmwz
t