Alþýðublaðið - 22.10.1941, Blaðsíða 3
MIÐVIKUB. 22 OKT. 19*1.
iM »y g|iiuo ii?
— ALÞYÐUBLAÖIB---------------------------
Ritstjóri: Stefón Pétursson.
Ritstjórn: Alþýðuhásinu við Hverfisgötu.
Slmar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán 'Péi-
ursson, (heima), Hringbraut 218. 4903: Vilhj. S Vilhjálms-
son, (heima), Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhásinu við Hverfisgötu
Simar: 4900 og 4906.
Verð kr. 3.00 á mánuði. — 15 aurar í lausasölu.
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN H F
„Hvað hefði Jðn Sigirðsson gertr
SÍÐAN JÖNAS JÓNSSON,
núverartdi formaður Fram-
sóknarflokksins, fór að vérða
þess var, að þjóðiin væri hætt að
taka Iiann alvarjega, hefir það
oftar og oftar komið fyrfr í skrff-
um hans, að haran reyradí að
bæta svolítið úr rakaleysi og
]>ar af leiðaradi áhrifaleysi orða
sinna iraeð ]>ví að bmgða fyrir
sig tveimur raæsta kynlegum full-
yrðingum: í fyrsta iagi þeirari, að
Jóra Sigurösson forseti myndi, ef
ftaran væri á lífi, vera Framsókn-
armaður’ o,g þá sérstaklega
á sama máli og formaður Frsaara-
sóknarflokksiras; og í öðru lagi,
að þeir, sem á öðru máli em,
séu allir kommúraistar eða að
miransta kos'S gínrajngarfifl ]>eirra!
I gær bnegður Jóraas Jónsson,
í greira, sem haran skrifar í Tim-
aran, enn eirau sirani þessum kát-
Iegu fullyrbiragum fyrir sig, svo
sem til stuðnirags þeirri kröfra
siimi og Framsóknarflokksiras, að
stéttarfélög verka.marma og allraa
araraarra latmþega í landiwu \rerði
svfft réttinum ti’l þess að semja
um kaiup og kjör við virarau sína
og að kaupið verði lðgbwradið
eiras og það er nú, og eragin frek-
ari dýrtíðaruppbót greidd allt
næsta ár, hversu mikið sem ve'i'ð-
lag á HfsraauðsynjUm. karan að
bækka.
„Hvað mynd'i Jón Sigurðssora
hafa iagt ti|?“ spyr fonraaðxu'
F ramsókna rf lokk slns, „ef baran
hefði nú verið eirara af ráðamönn-
um þjóðar.in:nar?“ Og harara er
svo sem ekki í mikium efa iutn
það. „Hann myndi eggja alla
góða Isleradiraga til að taika nú
ábyrga afstöðu og sýna hværgi
veik.leikamerkii, né láta persónu-
Iega hagsmuni ráða.“ Aiveg eins
og Framsóknarmeran og meb
þeim „allir ábyr’gjr mefnn í land-
irau“! Því að þeir láta nú ekki
alveg persónulegahagsTniurai ráða !
Þeir bjóða upp á það, að verð-
lagið á kjöti og mjólk verði lög-
bundið fram ti'I nœstu. sláturtíð-
ar eiras og það er nú, verð'.agið á
kjöti 150°/o hærra og á mjólk
lOOo/o hærr’a en fyrir stríð, gegn
því, að kaupgjaldið verði eitraraig
lögbundið jafnlengi eiras og það
er inú, 66°/o hæWa en fyrir stríð!
En við byrjun næstu s'Iáturtíðar
vilja Framsókraarmenn að vísu
hafa heimild til þess, að hækka j
'jkjötverðið og mjólkurverðiö lítið
eitt frá því, sem raú er, því að
vitanlega vllja þeir, edns og for-
maður Framsókraarflokksins segir,
,,að dýrtíðarbylgjan sé stöðvuð
og slegin skjaMborg um verðgildi
knónunnar." Finnst mönraum
þetta máske ekki vera ábyrg af-
staða“ og laus við öJl veik-
Xeikamerki“ og alla umhyggjú:
fyrir „peVsóraulegium bagsmun-
um“? Hvað myradi Jón Sigurðs-
son hafa sagt um þ»ð?
En „hms vegar ei'u kommúnist-
ar*‘, segir fioVmaður FramsóknÐr-
fiokksiras, „sem pnedika fyrir
verkamönnmn, að nú sé óhætt að
láta gamminn geisa, dýrtíðin
megi aukast eins mJkið og vera
vill. Verkameran muni allt af
græða á þvi. ... Menra í Ai-
þýðufIokknum,“ segir hann enn-
fnemur, „balda að þessi kenraing
láti vel í eyrum verkamanna, sé
vinsæl til flokksfylgis. .. i Þessir
iraenra horfa öðru auga á hið eft-
irsótta takmark, stöðvun dýrtíð-
ariranar, en gjóta hinu í -áttina til
óálryrgra og grunnfærra kjós-
erada. ...“ Það eru . launastéítir
landsiras, sem þannig era ávarp-
aðar af fiorrraanni Framsókraar-
ftokksiras, þegar hann stenidur
ekki frammi fyrir „háttvirtum
kjósendurn“! Og enn segjr Jón-
as: „Menn í Sjáifstæði sf 1 okkn urn
hafa einnig sama augnabragð.
3>eir horfa í átt til toommúni^ta
og AlþýðufHokksmarana, sem eru
að búa sig un.dir hinar ábyrgðar-
lausu kjósendaveiðari'. Þar með
er briragu'rinn lokaðvw. Aliiir ]>eir,
sem ékki vllja faílasf á tiilögur
Fra msöknarf:okks;ns, lögbíndíngu
kaupsins og núverandi Mutfalls
miili þess og okurverðsJras á af-
urðurn bænda, eru, hvaða flokki
sem- þeir tifheyra, orðnir kormra-
únistar eða pójitískiir fylgihnettir
þeiira!
En Framsóknarflokkurinn, sá
er nú ekki a'lveg á „ábyrgðariaus-
um kjósendav?eiðu'm“! Hváð er
það, þó að ,hann hækki kjöt-
verðið um 150°/o á sama tíma og
kaupið hækkar 66°fo? Það er bara
gert til þess ,,að dýníðarbylgjan
sé stöðvuð og Slegin skjald horg
um verðgifdi krónunnar“! Ekki
hafa Framsóknarmenn verið að
hugsa um að lá'ta „óábyrga og
grunnfæra kjóssndu.r“/ síraa,
bændur, græða á dýrtíðinni. Það
éra bara „toommúnistar“, „menn
í Alþýðuflótokimm“ og „rraenn í
Sjá'lfstæðisflokikraum“, seni eru
svo ábyrgðanausir að viija auka
dýrtíðina, af því að „verkamenra
. •. græði á því“! VerkaTnenniTrair,
það er bersýnilega í augtum Jón-
asar Jónssonar bin eigJhiegia
stríðsgróðastétt Irér á laradi.
Hvaða furða, þótt hann vilji lög-
birada kaupið og skera raiður dýr-
tíðarappbótiraa?
Og hver efast um, að Jón Sig-
urðsson forseti hefði veriið á
sama má'li, ef hanra hefði n:ú ver-
ið á lífi? Eða finnst mönraum
ekki andi, stíill iog >aálflutningúr
hans í Nýjum fiélagsrifum fyrir
hturadrað áriim vera iikur því hug-
arfari tog þeim vinnulbrögðuTn,
siem fram tooma í Tímagréinum
Jónasar Jórassonar?
*
En síeppmn ölllu gamni. Jónas
Jónsson stakk upp á því á dög-
unium í sambandi við fáránlegar
Séra BJarni Jénsson
vtgslnblsknp sextngur.
EITT af því, se.m erfitt reyn-
ist' að fá fulStoomnar skýr-
ingar á, er það, hveraig á því
stendur, að til erti rraenra, sem
maður þykist þekkja allvel, og
sem fjöldi manns þekkjr, merrn,
sem sýnast svona rétt eiras og
aðrir xraeran, sem maður á von á
aö þreytist við störf, líkt og anra-
að fólk, eldist eiras og ainnað fólk,
hafi e.inh>'erja skapgalla eða eira-
hverja galSa, svo að minrasta toosti
sé hægt að finm'a verulega að
þeim og taia um þeirra veikleika.
því líka þarf þess. En svo þegar
tii kemur, þegar maður er búinn
að stneitast við það um tugi ára
að finraa á ]>ei'm veiku hliðamar,
þá kemur það upp úr kafinu, að
þær vantar á eirastaka menn. Þær
virðast alveg hafa gJevmzt. Þá
stendur maður framm’i fyrir þeirri
staðneynd, .aið tíl séu virkilaga
iraenra, sem eltki þreytíst við hin
erfiðustu störf, eldist ekki sjáan-
iega, þó að ári:n færist yfir þá,
haida gleði sirani og geðsmuraum
í bezta Jagi. Já og meira að segja
virðast alltaf halda áfram að
þroskast og stækka. — Eru ailtaf
>að vaxa í störfum sínum.
E’irara þessara manna, sem svona
er ástatt um, og þó mikiu betur
en ég fæ Týst, er séra Bjarraii
Jónsson dómkirkjuiprestur.
Það var árið 1910, 26. júní, sem
séra Bjami Jónsson var vígður
og tók að gegna pnestsémhætti
við dómkirkjuna. Séra Jóharara
Þorkelsson var þá d ámkirkjn-
prestur. og störfiuðu ]>eÍT saraian
í 14 ár eða tí! 1924, er séra Jó-
hanra hætti prestskap og séra
Bjarní varð þá dómkirkjuprestur.
Þegar séra Bjarni byrjaði
prestsstarf hér í bæ murau íbúar
hafa verið 10—12 þúsund. Bn nú,
]>egar söfnuðiraum var skipt í
fjögur prestaköil, var íbúatalBra
orðin um 40 þúsund. Tala bæj-
arbúa og þar af leiðandi sókraair-
barna séra Bjarraa hefrr því um
það bil f jórfálfdast þessi rúml. 30
ár, sem hann hefir’. gegnt hér
prestsstörfum. Enda er það nú
svo. að séra Bjarní er búiran að
viraraa fjeiri prestíærk, já og það
nrílkju fleiri’ en noktour pi'estur é
Islandi liefir uranið eða mun koma
tij að vinraa. Því það er fremur ó-
iíkTegt, að framvegis verði til
langframa svo 'fjöhnenraar. sóknnr’
eiras og séra Bjarm' hefir þjóraað.
Það væni fróðlegt að vita, hvað
marga Reykvíkinga iiaran hefir
fyrirætianir um að gefa Laxdælu
út í nýrri, endurskoðaðri útgáfu
h nútímamáii, að banna rótlaus-
am og ábyrgðariausum angur-
um að misþyrma fornritimum
otokar á þaran hátt. Sú ti’llaga
skai etoki löstuð. Það hefir verið
sjaidgæft að heyra svo skynsam-
lega tililögu frá Jónasi Jónssyni
í seirani tíð.
En er það ekki flieira, sem nú
þarf verndair við en fiornritim okk-
ar? Væi'i það ektoi jafn raaiuðsyn-
•legt til ]>ess að vernda hina filekk-
lausu og dýrmætu minningu Jóns
Sigurðssonaar fiorseta, að fara
fram úr þessu einnig a'ð banna
Jónasi Jónssyni að draga nafn
hans irm í pólitisk áróðursskriff
a£ því tagi, sem hér hafö verið
rakin?
SÉRA BJARNI JÖNSSON
skírt; það eru áreiðaralega mangar
þúsundii'; ég gizka á svoma
fjórða hluta þeirra. — En ég stoai
játa, að ég hefi ekki hugmynid
um tölu þeirra prestsverka, sem
haran hefiir framkvæmt. En ég
hefi töluveröa hugmynd um
hvemig hamm starfar, því að Urn
tvo tugi ára hefi ég séð haran;
svo að segja daglega yið störf,
og ég hefi hieyrt: mjög marga
af bæjarbúum tala urn harara og
hans störf, og alla á eilnra veg:
að fáir væra. hoinlum lítoir. Það
er að vísu svo, að alltaf era tii
menra, sem telja litla þörf fyrir
presta. Slítoir rneran hafa stund-
um haft það tíl, að reyna að
gera lítið úr störfum þeirra. Og
]>á sérstakléga þeirra, sem of til
vill mezt og bezt hafa starfað.
Það hefir ekbert gert prestunium
persónuiega til, sízt séra Bjarana.
Hafi það haft einhver áhriif, þá
hafa þau verið í því fólgín, að
draga úr þeim almeranu ábrifum,
sem tíl góða máttu koma fyrir
fólkið, era út í það skal ekki
frekar' farið hér. AðeLns bent á
það, að jafnvel þeir, ,sem talið
hafa, að engrn presta þyrfti við,
hafa mætt þeim alvörustiundum,
sem dugað hafa tíl þess að minna
á að til væri trú, og að gott
væri að rnæta þá góðum nrönn-
um og njóta starfsem'i góðs
pnests, sem hefir öðriim fremlur
skiiið raunir marana, og verið
reiðubúinn til þess að reyraa að
draga úr þeim. Þetta ér ekki sagt
til þess að ergja neinra eða særa;
fjöldi okkar maninanraa er nú einu
sinni svo, að við eram gleymnir
á það góða, þar til alvaran mætir'
okkur.
Þaði, sem ég hygg að filesta,
sem e’ttbvað veraiega hafa kynzt
starfsemi séra Bjarna undri mest,
er það, bverisu geysil'ega miklum
störfum bann hefir afkastað. Því
filestír myndu telja nægilegt starf
hverjum mennskum manni þau
embættísverk, er hann dag-
lega hefir framkvæmt. en mér
liggur við að halda að hann hafi
eytt allt að því eins miklum tíma
í störf, sem ekki heyrðu undir
embættið. Þa,ð má segja að sum
þeirra hafiverið embættinu skyid,
en hversu margir hefðu bœtt þeim
við sig án þess að vera um það
skyldugir, og hafa svo miklium
óumflýjarlegium sförfnm aðgiegra
Alluir bærinn þekkti K. F. U. M.
í því félagi hefir Bjarni verið,
og hanra hefir verið formaður þess
í þrjátíu ár. — Haran hefir haid-
ið, Samkomur iðuijega jafnhliða
messumum, ár eftir ár. Sá félags-
skapur hefir hlotið misjafna dóm.#
svo sem fiest önmir félög «
vinna að siðgæðis- og hugsjóraBr
málum. En ætli mönnum sé ekki
einmitt nú að skiljast það, hvere
virðí starfsemi þBss er fyrirþett*
bæjarféJag. Ég skal fúslega játa
að ég er emn þeirra mamna sem
lengi vel kurarai ekki að metB
það að verðieikum. Þess frem-
ur er mér ljúft að játa það, eð
nú á hinum síðustu iog versta
tímum, þegar lrlugur manns beíra-
ist alveg sérstaklega að æsku-
lýðnum og framtíð haras, þá veri)-
ur manni afi spyrja hvar «r Urag*
fólkið- Ég hefi athugað það og
séð, að því miður ber of iítið
á þess þátttöku í alvartegUm fé-
lagsskap. K. F. U. M. hefir þó
haldið velli í þessum efntem. Fyr-
ir örstuttu síðan héldu félögin,
K. F .U. M. og K. æskulýðsvikra '
og vortii hinir stóra salir fé-
laganna fullir af terigu fólkí
kvöid eftir kvöld. Þetta gerðist
þar ,á meðari að eidra fólkið
í bænum var að halda fiundi um
ástandsmálin. En þama við Amt-
mannsstigin var verið að fiorða
unga fólkinu frá ástaradinu.
Þetta áttu að vera nokkrar 0nð,
en ég sé að þau gætte orðið
nokkuð rnörg efi htegurinra fiengi
að ráða og allt væri sagt, sem
bara ég hefi að segja um þenn-
ara mæta marara, og því fer ég
raú fljótt yfir sögu. En að tala-
um störf hans og minraast ekkS
á heimsóknartímann væri heidur
eradaslept. Margir bæjarbúasr vita
það, að þó að talað sé utm ein-
hvem fastan viðtalstima hjá hon-
um, þá er það varla rétt, þvi
heilmsóknartími hjá séra Bjama
hefir oftast verið óregluiegrar og
nærri endalaus. Hann er einn
af þeim mönnum sem ótal margir
þurfa að hitta og á öilum tím-
urn frá morgmi og fram á nótt
og í öllum mögnlegum erindum.
Eirahverjir búast ef til vill við
að menn toomi til hans, bara til#
að biðja haran u:m að skíra,
gifta, jarða o. s. frv. og svra ekkl
öðram erindum. En það er ékki
rétt, fólk hefir komið til hans
útaf öllum hugsanlegum vanda-
málum, sem fyrir geta komið.
Mér dettur ékki í hug að halda
að hann hafi getað -leyst öll vand-
ræði marana, sem upp liafa ver-
ið boriin fyrfr honum. En aranað
hiefir hann gert. Hann hef-
ir veitt þeim öilum áheyrn, hjálp-
að raörgum og hiughreyst flesta,
og ailtaf með glöðu geði. Og
þetta all't hefir hann getað flest-
um betur, vegraa þess, að haran
þekkir fó’kið mararaa bezt og vei't
hvað við á í hverju tílfelli. Ég
vék að því í uipphafi þessarar
greiraar að það værf mörgum
ráðgáta hversu mikl'u sumirmenra
fieragu afkastað, og einra þeirra
væri séra Bjami. Aliir þeirmörgu
sem persónuiega þékkja séra
Bjama ,vita að haran er óvenju-
legtíi vel gefiran maður. Þeir
þekkja glaðværð hans, hnyttni og
skemmtileg tilsvör. Og þeir
þekkja festu haras og alvörti. —
Nærri því ótriilega margir bæj-
arbúar þékkja heimili haras og
húsfneyjuma, sem því stjómar.
Ætti ég að gera greira fyrfir því
hvað það væri, sem gert hefði
séra Bjama kieift að afneka allt
það er hann befir gerf, auk haras
góðu 'eiginleiika. Þá m>rad.í ég
halda því fram að það væri sér-
staklega tvennt. Hans einíæga trú
Frh. á 4. síðu.