Alþýðublaðið - 19.01.1942, Blaðsíða 2

MáNUDAGUB ÍS. JAN. 1942.
{- i & i
5MÁAUGLÝIIHGAR
ALÞÝÐUBLAÐS5NS
ATHIJGIÐ. Gúmmiviðgerðir
íáið þið beztar í Gúmmáskó-
gerð Austurbæjar, Laugavegi
53 B, sími 5052. Munið enn
JEremur okkar ágætu íslenzku
gúmmávörur, svo sem skó, lím,
belti, hanzka, hælhláfar, gólf-
mottur- og inniskó, sterka og
ódýra. Gúmmískógerð Austur-
bæjar.
VÖNDUÐ stúlka, vön al-
gengri matreiðslu, óskast á
barnlaust heimili hálfan eða
allan daginn. Þarf að sofa ánn-
ars staðar. Kristín Magnús-
dóttir, Öldugötu 19 uppi.
UNGUR maður, sem hefir
minna bílpróf, óskar eftir fram-
tiðaratvinnu. Tilboð sendist af-
greiðslu blaðsins sem fyrst,
nierkt „Minna bílpróf“.
SVARTUR fressköttur með
hvítum bletti á kviðnum hefir
horfið. Sá, sem hefir orðið var
við hann, er vinsamlega beðinn
að gera aðvart í síma 5387.
MADUR, sem vinnur við
skriftri, óskar eftir herbergi í
eða sem næst Skerjafirði. Uppl.
í síma 3528.
OTTÓMANAR til sölu. Dí-
vanaviðgerðir, HverfisgÖtu 73.
7 MANNA BÍLI. með stórum
og góðum palli er til sölu. Gæti
komið til greina skipti á öðrum
stærrl vörubíl. Upplýsingar á
Bergstaðastág 30.
SVARTUR karlmanns skinn-
banzki, spehntur um úlnlið,
tapaðist nýlega. Uppl. í síma
3381.
SKILTAGERÐIN
August Hákansson, Hverfisgötu
41 býr til alls konar skilti.
Sámi 4896.
KÁPUR ávalt fyrirliggjandi
í Kópubúðnini, Laugavegi 35s
sámi 4278.
TAPAZT hefir dökkblátt rú-
skinnsveski með gylltum lás að
kvöldi þess 16. jan. Finnándi
vinsamlegast skili því til afgr.
AJþýðublaðsins gegn fundar-
launum.
SÖLUSKÁLINN, Klappar-
stág 11. sámi 5605, kaupir og
selur alls konar húsgögn, karl-
mannafatnað og margt fleira.
Vörnbíll tU söln
af sérstökum ástæðum.
Nýuppgerður. Uppl. Suð-
urgötu 13, Hafnarfirði,
fró kl. 7—10 næstu kvöld.
Bilstjóri,
sem einnig hefir véla-
mannspróf, óskar eftir at-
vinnu strax. Tilboð sendist
afgr. blaðsins fyrir kl. 5
ó morgun merkt „A. G.“
Stúlka
vön jakkasaumi óskast
strax. Upplýsingar á af-
greiðslu Allþýðublaðsins.
IVannr bílstjóri
óskar eftir atvinnu við að
keyra góðan vörubíi. Til-
boð sendist afgr. Alþýðu-
blaðsins fyrix annað kvöld
merkt „H.. P.“ '
Framhaldsaðalfandnr
Félags íslenzkra hjúkrunar-
kvenna, sem halda átti í Ránn-
sóknarstofu Háskólans í kvöld,
verður frestað til mónudagsins
26. næstkomandi.
STJÓRNIN.
1 stk. 110 kw. 220 v. jafn-í
straums Dynaino. 1 stk. 35
kw. 2X220 Vr-1 stk. 2 HA
riðstraums mótor 220 v.
1 stk. HA. Túrbínur,
Kaylan og Pelton. Hó-
fjallasólir. — Leslampar.
RAFVIRKINN S/F.
Sámi 5387.
ST. VtKINGUR nr. 104. Pundiur
í kvöld kl. 8. Bindlndásfélög
Kennorasfcólans og Samvinmir
skðLains heimsækja. — Jómas
Sveinsson læknír flytur erimdi.
Einsönguír: frú Elísaibet Eiinnrs-
dóttir. Kórsönguir (Samvinmi-
skóQjinn). Upplestur o. fl- — Að
iloilouan dans fyrir þá, sam fund-
imm sitja.
Walter Tschnppik:
Quislingar.
Halldór Halldórsson ís-
lenzkaði, Víkingsútgófan
1941.
ÞESSI bók kom út skömmu
fyrir jólnn og ijjallar um
staifcemi hina svonefndu fimmttu
herdeilda í hinum ýmsu löndjum
Höfundur heii'nar er blaðamaðiux
og hafa ým'sir aðrir blaðameun
vwrið honum hjálplegir um efnij
í bókina.
Inngangur bókarimar fjallar
um staifsenxi fimmtu herdeildar-
innar yfirleitt. Pá er bverjum
hiana ýmsu „íoringja" fimmtu
herdeildanna helgaður sérstakur
kafli. Er byrjað á Seyas-Inquart
hinum austurriska, en þá koma
Konrad Henlein „,Boringi“ Súd-
eta-þjóðveija, 'Bnody barón og
Quislingar i Slovakiu og Karpato-
Ufcraimt, Dr. Stojadinovich, naz-
rstasprautan I Júgóslóvekíu, Dr.
ALÞVDUBLAOHB
Ludvig Blðndal;
SamtafcaleFsi skósmiOasveiaa.
EG hefi oft undra'ð mig á því,
hversu óstéttvísár og sam-
takalausár skósmíðaisv'einar enj
fiór í Reykjavík, og það eimnitt
nú á tírnum bins sterka félags-
skapar a llra stétta í lóndinu, eru
skósmiðasveinar þeir aleinu iðn-
aðannenn jiessa bæjaír, sem ekki
hafa með sér félagsskap td
vetndar hagsmunum siiumn. Af
þessu leiðóir það, að þeir búa
vfð hiin alverstu launakjör, sem
nokkur stétt iðnaðarmaraia hefir,
og þar að autei em lauin þeirra
mjög mismunandi, eftir þvi, bvað
hver eLnsiaklingiir hefi.r getað
komið teröíium sínuan fram við
atvinnuveitanda sinn. En fvað er
fiengin full vissa og reynsla fyrix
þvi, að ómögulegt er að fá
sjálfsögöus'm og rattmæltetu
kröfeir viðurkenndar án sterkra
félagssamtaka.
Ég veit um marga menn hér í
bæ, sém \inna vi'ð skósmíði hjá
öðram fyrir sama Kaup óg jáfn-
vtd lægra, he'.dur en ailmenuir
verteamenn haía i daglaunavinnu:
Sem dæmi vett ég um menn, sem
vinna við steósmiði upp á tíma-
kaup fyrir kr. 1,75 og 2,00 um
klst., eu> mána'ðarkaupsmerai fyrix
krr. 500,00 til kr. 600,00 á mán-
uði (hér með talin dýrtíðarupp-
bót).
Nú er gerð krafa til þess, að
skósmiðir sem aðrir iðnaðamienn
hafi stundað veiklegt og bótelegt
pám í fjögur ár og Lokið prófí1,
sem veiti réttindá til að stunda
iðnina. Pví virðdst lítíl ástæða
vera til þess, að þeir vinni svo
fyrir þriðjungi lægra kaup en
aðrir faglærðir menn hafa. Sama
er steólamenntunm og v'ertelegi
námstimirm jafnlangur. Pvi f>á
ekiki fagmairaiískaup fyrir fag-
mannsviamu?
Þá vil ég fara noktemm orðum
um iðnnám skósmiða. Iðnnámi
skósmiða er orðið mjög ábóta-
vant nú á síðati árnrn ao umdan-
steildu námimi í Iðnskölanum.
Á verkstæðumím, næstum und-
antekningarlaust, er eingöngu
ur.nið að viðgerðum, og virðist
ékki satníðað eitt einasta par atf
skóm svo ámm skitftix. Þar af
leiðar.di læra skósmíðanemaírnir
ekkert nýsmíði, aðeins viðgerðir,
og þó er gesrð kraffa til þess, að
læriingax þessir leysi af hendj
próf í nýsmiði, sem þeir þó alls
ekki hafa átt kost á að læra.
Ég tel það engan iærdóm, þó
að þeim i lok námstí'mans sé
Fritz Clausen ,,foringi“ dönsteu
nazistanna, Quisling hinti aorski,
sem allir hitór svlkaxa.rni'r haSa
d:negið nafn sitt af, Mussert hira>
holIen'sM og Beigíumaðurinn Le'rn
Degrelle og ýmsir fleití.
Ein-s og mennum er teummgt
hafa þýzku nazistami/r komið sér
upp li-ÖÉ ijnnan hirma ýmsu landa,
sem þeir hafa ætlað sér að leggja
undir sig sehwta og auisáð otf
fjér í 'starfsemi þessa, etnda hetf-
ir hún gefist þeim vel. Bókin
Quislimgar er um þessa staií-
semi og eru í henni gefnarýms-
ar upplýsúigar um baktjaldamakk
og leimistarfsemi föðurlandssvite-
arnna, sem hafa gerst itíðingar
þjóða sinna og myrt frelsið og
lýðræðið.
hjálpað til að fclúðra saman edn-
um skóm, sem teljast ékal svo
Bveinsstykkd. Því álít ég mikið
BðUlegra og réttara, að iðnnem-
arntfr tækju aðeias próf í því, sem
þeir hafa lært, sern sé viðgerðsun,
ednnig meðhöndlun og þekkingu
á öKum viimuvémm, sem notaðar
eru á verkstæðunum. Því það er
mjög þýðingarmdkið fyrir iðn-
nemana að teunna vel að fara
meo v'élar þær, sem vinna skal
með — einnág að geta iagfært
þær, ef eitthv'-að er í ólagd.
Fyrir rúmum lutliugu árum
voxu ihér á landi margir ágætir
fagmenn í skósmíði, enda var þá
á öllum vericstæðum unnið rnikið
aö nýsmíði, eintomn grófaxa skó-
taui, eins og virmuskóm og vað-
stígvélúm, en nú á síðari árum,
einkum síðan skóverksmiðjur
tóteu til starfa hér innanlands, má
heita, að með ölhi sé hætt ný-
smíði á vertestæöunum. Því fynd-
ist mér ágætt fyiirkemuLag, að
skósmiðanemar fiengju að vinna í
verlcsmiðjti síðasta Veturinn af
námstíxnanum, þvi þar gætu þeir
fengið þá albeztu kennslu og
fjöLbreyttustu þekkingu, sem völ
& á, og þá væri hægt að gera
kröfu til þess að þedr tækju próf
i nýsmiði, en annars ekkL
Það vili einmitt svo heppilega
tii, að ég hefi átt toost á að sjá
handbragð tveggja mamnii í ný-
sntiðí; annar þeirra hafði afeeins
lært á viðgerðairveifcstæði, en
hinn hafði unnið ailillemgi i verk-
smiðju að loknu námi á viðgetð-
arstofu; báðir mennimir höfðut
tilsvanandi tæki til að smíða með
skóna. En mumrrmn á smiðinu
var mikili. Ég skil ekkert í þvi,
hveXnig sá fyrr nefndi hefir stað-
izt próf í riýsmíöi, s\t) hörmu-
legt var að sjá handbragðið hjá
honum. En hjá þeim siðar nefnda
vt>nu skómir bneinasta sniildax-
ve'ite, — enda er hann tvímæla-
laust með beztu fagmönnum hér
í bæ — ekkairt síður sem viðgerð-
ainnaður.
Annað atriði máli mínu til
stuðnimgs, að skósmlðanemar e:gi
að fá kost á að vinna í veric-
smiðju siðasta vetur námsriæoeriBi,
er það, að á ílestum viðgeriia*-
stofeim etti nú notaðar vélar við
alla vinriu, og nýsmiðí þar aS
ieiðandi unnin mjðg svipa.ð1og 8
\iöritsmiðjum: — en ýmisar að-
ferðir við nýsmiði, s«m notaðar
vom fyrir 20 áiium,, eti úneltar,
seinlegaT og óheppilégar, þegar
vinna skal með nútímatækjum-
Um það eitt út atf fyifr sig er
hægt að skrifa langt mái, eri því
sleppi ég að þessu sininí.
Það, sem aðallega vaterr íýiir
mér, að fara að skrrfa um þetfla
mál, er Jiað, ef hægt væri að
mmska ögn við hinum sofamdj
og óstéttvisii iðnaðarmönnuni með
að heijast nú handa ■— bindasí
samtökum og ®á kjör sín bætt,
—; meta handverk sitt til- jjafn-
gíldis við það, sem aðrir fagmenu
gera hér i bæ. En ekki að !Ifta
á pað sem eitthvert íúskara.iag,
sem ómögullegt sé að meta tH
jafns við aðra fagmaimsvinrau.
Skósmiðir yfirieitt hér á landl
hafa nú orðið ágætar og afkasta-
raiMar vúnnuvélar á viðgerðari*
stofemum, og það þarf engim}
mér að sqgja það, að eteki sé
hægt að reka verkstæði og láta
það bera sig, þó að mönuunum,
sem ó því vinna, sé reiknaö fiall-
komið hand\erksmannakaup, Dg
á ég jafnt við þá rnenn, sem
neka verkstæði og vkma einsr, og
s\'einana, sem vinina hjá öðnum.
Ég vö. svo að endingu vcma.
að þetta skrif mitt verði tiil þes®
að vekja alia hútaðeigendur
þqssa máís til starfa og umbóta
á einu og öðiú sviði, skósmiða-
stéttinni allrf tí!l sóma og hags-
bóta á Jcoroandi tínmm.
Lttdvig BlÖMdtó.
Silfflrrefnr skotinn.
SÍDASTLIÐINN Inugardag
f undu brezkir setuliðs-
menn silfurref á vákki og náðn
honum.
Kom i ijós, að eigasndí ha»s
\ær ht. j. HóLmýárn og var nefraitn'
skilað til han s-
En á fl.augardag.iim sáu biezkSr
hermenn amara sillfunef á f]æk-
ingi ,og steaut biezkur hermaðuir
netíun.
H- J- Hðlmjáni var lika eágandl
þessa nefs.
V erkamenn!
Óskum eftir verka-
möonum strax.
Mikil eftlrvinna og SBiimiidagfa~
vlnna. —. Ráðning f@r fram á
lagernum.
Hðjgaard & Sehnltz.
Tvœr rðskar stnlkur vantar á Hótel Borg.
Upplýsingar á skrifstofunnl.