Alþýðublaðið - 16.05.1942, Blaðsíða 2

ALOYÐUBLAÐIÐ
Hermann Jónasson biðst lausnar og
Ólafnr Thors myndar nýjja stjórn.
Frávísunartillaga Framsóknar var felld með 17
atkvæðum gegn 12 og kjördæmaskipunarfrum-
varpið samþykkt til 3. umræðu með 16:12.
HERMANN JÓNASSON
ST3ÓRH HERMANNS JÓNASSONAR
myn biðjast Bausnar fyrir hádegS í dag
og SjáSfstæSisfBolcknrinn mynda stjórn í
hennar staSf aó því er frekast er vitaÓ
undir forystu Öiafs Thors. Er talió víst aö
stjórnarmyndun hans verói SokiÓ einnig
fyrir hádegi í dag, og muni stjórnarskiptin
veróa tilkynnt í sameinuðu þðngi ki. i*/2, en
þá heflr verió kvatt fii fundar. Mun sfjórnin
þá strax gera þinginu grein fyrir stefnu
sinni @g ætiunarverki.
Þetta var vitað skömmu eftir atkvæðagreiðsluna um
Icj’ördæjmamálið, sém fór fríam í neðri deild alþingis á
þriðja tímanum í gær, en þá var frávísunartillaga Fram-
SC&HKfólc&kssas felld og' kjördæmaskipunárfrumvarpið
því næst samþykkt til þriðju umræðu. Framsóknarflokk-
urinn var hins vegar búinn að lýsa því yfir, að ráðherrar
hans myndu gera það að fráíararatriði, ef frávísunar-
tiilagan yrði ekki samþykkt.
Kom frávísunartillaga Framsóknarflokksins fyrst til at-
EYSTEINN JÓNSSON
kvæða, og var hún felld að viðhöfðu nafnakalli með 17 atkvæð-
um gegn 12, en því næst var gengið til atkvæða um frumvarpið
sjálft, og var það samþykkt með þeim breytingum, sem meiri-
hluti stjórnai'sl^rárnefndar, íulltrúar Alþýðuflokksins, Sjálf-
stæðisflokksins og Kommúnistaflokksins höfðu komið sér saman
um, einnig að viðhöfðu nafnakalii, með 16 atkvæðum gegn 12,
en 1 sat hjá við þá atkvæðagreíðslu.
I‘á stóð Hermann Jónassqn fonsætisráðherra á fætur og
mælti eftirfarandi orð:
„Eins og ég hefi áður lýst yfir, mun ég nú beiðast lausnar
fyrir mig og ráðuneyti mitt, vegna þess, að ég treysti mér ekki
til að bera ábyrgð á þeim viimubrögðum, sem hér er stefnt að.
Ég hefi gert ráðstafanir til þess, að rxkisráðsfundur verði kallaður
saman þegar í dag, og munu stjómarskiptin verða tilkynnt hér
J á alþingi svo fljótt, sem unnt er.“
Þegar forsætisráðherra hafði mælt þetta var íundi slitiö í
-»neðri deild. En vitað er, að ríkiráðsfundur var haldinn skömmu
seinna. Mtm Hermann Jónasson hafa frestað að leggja fram
Iausnarbeiðni sína þangað til á ríkisráðsfundi kl. 11 í dag, en
Ólafur Thors ekki verið alveg til að Ieggja fram ráðherralista
sinn. En vitað ef með vissu, að Jakob Möller muni verða í stjórn
hans og sennilega einnig Magnús Jónsson prófessor. En hvort
ráðherramir verða fleiri var ókunnugt eim í gærkveldi.
Spreasjnflngiél yfir
Anstfjðrðnm.
Ameríkska herstjórnin
hér á landi gaf í fyrradag
út eftirfarandi tilkynn-
ingu:
O NEMMA í morgun sást
O óvinveitt sprengjuflugvél
nálgast austurströnd landsins.
Var hafin skothríð úr loftvarna-
byssum á hana og hún hrakin
frá síröndinni. Ekki er vitað
hvort hún skermndist af skot-
hríðinni.
Hjónaefni.
Trúlofun sína hafa opinberað
ungfrú Esthar Hallgrímsson (Frið-
riks Hallgrímssonar dómprófasts)
og dr. Cyril jackson, sendikennari
við Háskólann og fulltrúi British
Council á íslandi.
....... /
Örlög ráða
heitir myndin, sem Nýja Bíó *
sýnir núna. Er húrt gerð eftir sög-
unni Back Street eftir Fannie
Hurst. Aðalhiutverkin leika Char-
lie Boyer og Margaret Sullivan.
Við hina sögulegu atkvæða-
greiðslli um frávísunartillögu
Framsóknarflokksins féllu at-
kvæði þingmanna þannig:
Nei sögðu: Ásgeir Ásgeirsson,
Einar Olgeirsson, Eiríkur Ein-
arsson, Emil Jónsson, Finnur
Jónsson, Garðar Þorsteinsson,
Gísli Sveinsson, Haraldur Guð-
mundsson, Héðinn Valdimars-
son, ísleifur Högnason, Jakob
Möller, Jóhann G. Möller, Jón
Pálmason, Ólafúr Thors, Sig-
urður , E. Hlíðar, Sigurður
Kristjánsson og Stefán Stefáns-
son.
Já sögðu: Bergyx Jónsson,
Bjarni Ásgeirsson, Bjami
Bjamason, Eysteinn Jónsson,
Gísli Guðmundsson, Helgi Jón-
asson, Jón ívarsson, Jömndur
Brynjólfsson, Pálmi Hannesson,
Skúli Guðmundsson, Stein-
grímur Steinþórsson og Svein-
björn Högnason.
Fjarverandi voru tveir þing-
menn: Pétur Ottesen og Þor-
steinn Briem.
Við aíkvæðagreiðsluna um
kjördæmaskipunarfrumvarpið
sjálft sögðu allir þeir sömu já,
sem sagt höfðu nei við frávís-
unartillögunni, nema Gísli
Sveinsson. Hann sat hjá við at-
kvæðagreiðsluna um frumvarp-
ið.
Fer kjördæmaskipunarfrum-
varpið nú til þriðju umræðu í
efri deild, og er ómögulegt að
segja; með neinni vissu um það,
hve langhn tfma það tekur; en
gera má r ö fyrir að Framsókn-
arfiökkurinn reyni að tefja
tímann og þvælast fyrir frum-
varpinu svo lengi, sem hægt er.
Er meðal annars þegar kunn-
ugt, að hann muni nú þegar um
helgina bera fram vantraustsyf-
irlýsingu á hiná nýju stjórrí og
Frh. á 7. síðu. .
Lausn sjálfstæðis
álsins f sumar!
♦ ---;--
Þingsályktunartillaga nm skipun milli"
pinganefndar til að undirbáa málið.
ZJLLTRÚAR Alþýðujlokksins og Sjáíjstæðisflokksins í
stjórnarskrárnejnd neðri deildar: Ásgéir Ásgeirsson,
Garðar Þorsteinsson, Gísli Sveinsson og Sigurðu.r Kristjáns-
son, haja nú lagt jram tillögu til þingsályktunar um slápun
milliþinganejndar til þess að undirbúa lausn sjáljstæðis-
málsins og stojnun lýðveldis á íslandi á næsta alþingi, sem
Væntanlega verður haldið í sumar. Tillagan er svohljóðandi:
„Alþingi ályktar að kjósa 5 manna milliþinga-
nejnd til þess að gera tillögur um breytingar á stjórn-
skipunarlögum ríkisins í samræmi við yfirlýstan
vilja alþingis um, að lýðveldi verði stojnað á íslandi,
og skili nejndin áliti nógu snemma til þess, að málið
geti fengið ajgreiðslu á næsta alþingi. Nefndin kýs
sér sjálf jorma.nn. Nefndarkostnaður greiðist úr rík-
iósjóði.“
Þingsályktunartillaga þessi er breytingartillaga við aðra
þingsályktunartillögu um skipun milliþinganejndar, ekki að-
eins í sjálfstæðismálið heldur og í kjördæmainálið. Eru það
julltrúar Framsóknarjlokksins í stjórnarskrárnejnd: Bergur
Jónsson, Jörundur Brynjólfsson, Gísli Gumðundsson og
Sveinbjörn Hógnason, sem haja lagt hana jram. En í tillögu
þeirra er ekkert tekið jram um það, hvenær sú nefnd skuli
haja lokið störfum, enda ekki' af þeim gert ráð jyrir neinu
sumarþingi. ,,ý
Noregssðfniinin hefst á morgnn
— pjððhátíðardegi Norðmanna.
-.♦ ■ ■■■■
Norræna fél. gengst fyrir hátíðahöldum*
--------------------—» --------
HIN FYRIRHUGAÐA NOREGSSÖFNUN hefst á rnorg-
un með merkjasölu og hátíðahöldum, sem íslandsdeild
Norræna félagsins gengst fyrir. Birtist á 4. síðu blaðsins
ávarp frá stjóm Norræna félagsins svo og forystumönnum
fjölda margra félagssamtaka og stofnana til þjóðarinnar
um að styðja þessa fjársöfnun af fremsta megni, og má
vænta þess, að þjóðin taki höndum saman og geri þessa
sÖfnun að ógleymanlegri samúðaryfirlýsingu með þessari
bræðraþjóð okkar, sem á við meiri hörmungar að búa um
þessar mundir en nokkru sinni áður í sögu sinni.
Vill Alþýðublaðið .sérstaklega hvetja alla lesendur
sína til þess að leggja fram sinn skerf til þessarar söfnunar.
Verður fénu, eins og áður hefir verið yfir lýst, varið til
hjálpar norskum flóttamönnum og þó sérstaklega til hjálpar
við uppbyggingu heima fyrir í Noregi, þegar norska þjóðm
hefir endurheimt land sitt.
Á morgun fer fjársöfnunin
aðallega fram með merkjasölu
og skemmtisamkomu. Merkið,
sem selt verður er klofinn fáni
rtieð norsku fánalitunum og
merki Norræna félagsins í
miðju.
Merkjasalan hefst strax
Jdukkan 9 í fyrramálið. Merkin
verða afhent í Iðnskólanum og
verður þar einnig tekið á móti
gjöfum.
Klukkan 12,30 verður ávarp
söfnunarnefndar lesið í útvai’p-
ið og að því loknu flytur Árni
Pálsson prófessor ávarp til
þjóðarinnar.
Klukkan 1,15 leikur Lúðra-
sveit Reykjavíkur norsk lög á
Austúrvelli ojg verður hljóm-
leíkunum útvarpað. Þar stað-
, næmist og skrúðganga norskra
barna, en nun hefst tra sendi-
herrabústað Norðmanna klukk-
an rúmlega 1.
Kluklcan 1,30 flytur herra.
biskupinn Sigurgeir Sigurðssors
ávarp af svölum Alþingishúss-
ins og verður ræðu hans einnig
útvarpað.
Kl. 3,15 verður skemmtisam-
koma í Iðnó fyrir norska her-
menn, sjóliða o. s. frv. Þar verÖ-
ur kvikmyndasýning, Einar
Markan syngur með undirleik
Páls ísólfssonar.
Klukkan 4 verður skemmtun
að Hótel Borg og fer söfnun
samtímis fram þar.
' Að sjálfsögðu heldur Noregs-
söfnunin áfram af fulíum kraftí
einnig eftir 17. maí, og verður
nánr kunngert síðar, hvar tekið
Frh. á 7. síðu.