Alþýðublaðið - 30.06.1942, Blaðsíða 5

Þriðjudagur 30. júní 1942
ALÞYÐtJBlAeiÐ
FYRSTU Japanir, sem heim-
sóttu Bandaríkin, voru
hvorki flotaforingjar, dulbúnir
sem fiskimenn, né herforingjar,
sem tóku að sér þjónastörf. Það
voru þrír hátt settir sendimenn,
fulltrúar Tycoons, en svo nefnd-
ist þá stjórnandi Japans. Þeir
gengu í stífum sloppum og báru
tvö sverð hver þeirra. Þeir voru
nauðrakaðir, og höfuðbúnaður
þeirra, riðinn úr tágum, var
einna líkastur líkkistum í lag-
inu. Þegar þeir komu til New
York, 16. júní 1860, ásamt 74
fylgdarmönnum, japönskum,
voru mikilfengleg hátíðahöld,
sem 500 000 manns af 800 000
íbúum borgarinnar tóku þátt í
með kostum og kynjum. Þau
stóðu í hálfan mánuð og kost-
uðu borgina 105 þúsund dollara.
Sex ár voru liðin frá því að
Perry flotaforingi hafði undir-
ritað griða- og vináttusáttmál-
ann við Japani. Tycoon var nú
orðinn svo kunnugur aridanum,
sem ríkti hinum megin hafsíns,
að hann gat sent fulltrúa þang-
að í vinsamlegum erindagjörð-
um.
Japanir komu fyrst til
Washington, Baltimore og
Philadelphíu. Á • meðan unnu
blöðin í New York ósleitilega
að því að æsa forvitni fólksins
*
með því að lýsa nákvæmlega
klæðaburði sendinefndarmann-
anna, nauðrökuðum höfðum
þeirra og annarlegum lifnaðar-
háttum. Herald James Gordon
Bennets bar mikinn -kvíðboga
fyrir framkomu borgarhverfis-
stjóranna, sem flestir voru lítt
fágaðir verzlunarmenn, óvanir
siðum og vafstri stjórnarerind-
rekanna. „Vér vonum,“ sagði
blaðið^ „ að borgarhverfisstjór-
ar okkar komi fram á viðeigandi
hátt. Þeir munu finna það, að
ef þeir tyggja minna tóbak og
reykja skárri vindla, mun heilsa
þeirra fara batnandi."
16. júní fór móttökunefndin,
með 37 manna hljómsveit í för
með sér, til Perth Aniby, N.J.
um borð í skemmtiskipið Alida.
Þar átti móttakan að fara fram.
Sendifulltrúarnir, viðutan af
1
öllu umstanginu, stigu á skips-
fjöl, og á eftir þeim kom löng
runa af minni háttar embættis-
mönnum. í viðhafnarsalnum í
Alida gengu þeir fyrir móttöku-
nefndina. Charles G. Cornell,
slátrari, sem talaði með miklum
írskum málhreim, ávarpaði
sendimennina og bauð þá vel-
komna. Enginn Jápananna
skildi orð af því, sem fram fór.
Á meðan þssu fór fram, tottuðu
þessir fulltrúar Tycoons nautna-
lega pípu sína eða skemmtu sér
við að drepa flugur. Portman
undirforingi í flotanum, góður
málamaður, sneri ræðunni á
hollenzku. Túlkur Japananna
sneri svo hollenzku ræðunni
aftur á Japönsku. Niimi Masa-
oký formaður sendinefndarinn-
%
S
s
s
s
s
s
s
s
s
s
Á
r %
Ohepprir hoðhlaúparar
íþi óítanicnri ..wöja. ao pfc. . ' .. i „i K/uui-iiauj-ií. J-JX.1U1 ooð-
hlaupastúlkurnar á Olympiuleikjunum grétu, þegar þær misst i keflið, en við vitum ekki,
hvort þessir menntaskólapiltar frá New Jersey tóku slysið, sem myndin sýnir, eins alvar-
lega. 7
Þegar Japanir uppgðtviðn Ameríkn.
ar, muldraði eitthvað undir
ræðunni. Því var snúið á hol-
lenzku, og Portman undirfor-
ingi lagði í það þessa merkingu:
„Sendiherrarriir eru ákaflega
hrifnir af viðtökunum og eru
þakklátir herrunum, sem hafa
komið hingað til að bjóða okkur
velkomna.“
Þá tóku teiknarar Tycoons,
sem jafngiltu ljósmyndurum
um 1860, til óspiltra málanna.
Þeir drógu pentla, blekbyttur
og arkir undan sloppum sínum
og fóru að draga kort og mynd-
ir af höfninni og strandlínunni
í kring. Það fannst Bandaríkja-
mönnunum barnaleg skemmt-
un.
Borgarhverfisstjórarnir sett-
ust að snæðingi rrieð tignustu
gestúnum. Á borðum var hrís-
grjón, fiskur og kampavín.
Nokkrir Japananna urðu ofux-
ölvi og lognuðust út af. Þeir
rumskuðu aðeins, þegar farið
var fram hjá Governors Island
og fallbyssudrunurnar kváðu
við þeim til heiðurs. Þegar Alida
lagðist að hafnargarðinum lék
hljómsveitin Hail Columbía,
7000 hermanna stóðu fagnandi
á staðnum og allt lögreglulið
borgarinnar, um 1100 manns.
átti fullt í fangi með að halda
múgnum í skefjum.
Allar búðir voru lokaðar og
Bandaríkj afáninn og japanski
fáninn blöktu við þær götur,
sem fárið var um. Sæti við
glugga, þaðan sem gott var út-
X‘'
Innnilegustu þakkir til
með heimsóknum, skeytum
mínu. Guð blessi ykkur öll.
allra, sem sýndu mér vináttu
og gjöfum á fimmtugsafmæli
t'
Ingibjartur Jónsson.
sýni, voru seld allt upp í 7
dollara. Unglipgar og þeir aðr-
ir, sem léttir voru á sér, sátu á
siglutrjám og rám skipa, sem
lágu við hafnargarðinn nálægt
South Street.
Japanirnir höfðu haft með sér
öskju, sem í var afrit af samn-
ingi Perrys flotaforingja, sem
vott um hið andlega samband,
sem væri milli þessara tveggja
þjóða. Þessi askja var sett upp
á vagn, skreyttan blómum, og
yfir vagninn var byggð eftirlík-
ing af japönsku hofi, eins og
borgarstjórarnir gerðu sér þau
í hugarlund. Einnig var á vagn-
inum japanskur unglingur, Ta-
teishi Fujiro Nariyuki, kallaður
Tommy, aðeins 4 fet á hæð, lítill
fyrir mann að sjá, en hafði á-
berandi stórar tennur. Þetta átti
að setja svolítið líflegri blæ yf-
ir móttökurnar. „Þarna er
Tommy,“ hrópaði kvenfólkið
og sendi honum kossa og veifaði
vasaklútum; en hann botnaði
hvorki upp né niður í öllu þessu
og brosti góðlátlegu brosi.
Gangan til Union Square
tók þrjá tíma. Þar var svo her-
sýning. Þegar hér var komið
hafði hitinn og kampavínið svif
ið mjög bæði á Japanina og
borgarhverfisstjórana. Með erf-
iðismunum tókst þeim þó að
komast upp i vagnana, sem þeirn
voru ætlaðir, og komast til
Metropolitan Hotel.
Gistihúsið var skreytt þrjú
þúsund fánum, bandaríkskum
og japönskum. Á milli þeirra
var komið fyrir skrautljósum.
Yfir aðalinnangi byggingarinn-
ar stóð með þriggjs feta háum
stöfum, upplýstum með gasljós-
um: „Velkomnir“. Á veggjum
forsalsins héngu myndir, sem
áttu að vera frá Japan eða úr
japönsku þjóðlífi, gerðar 'alger-
lega af handahófi. í öllum svefn-
hoi(rberg|um^ sem sendinefnd-
inni voru ætluð, voru rekkju-
voðir og hægindi úr marglitu
Kínasilki. Japönunum hefði lið-
ið betur, ef íburðurinn hefði
verið minni. Yanagawa Masa-
kiyo hélt dagbók um ferðina.
Var hún birt mörgum árum
seinna, og þar segir, að hvorki
hann né félagar hans hafi verið
vanir rúmklæðum úr silki.
„Einn vina minna fann hreina
hvíta krukku undir rúminu.
Hann notaði hana fyrir kodda
og líkaði vel. Þó að hún væri
hörð, svaf hann ágætlega.“
Eftir dálítinn blund settust
Japanirnir og borgarhverfis-
stjórarnir aftur að snæðingi og
kampavínsdrykkju. Tíu píanó-
leikarar og 100 manna hljóm-
sveit lék, meðan á máltíðinni
stóð. Mapnfjöldinn á götunni
hrópaði þrefallt húrra á nokk-
urra mínútna fresti.
Daginn eftir, á sunnudaginn,
gengu nokkrir minni háttar
japanskir embættismenn sér
til skemmtunar um garðinn fyr-
ir framan frægt söngleikahús.
Þetta kom sér vel fyrir sörig-
leikahúsið, því að forstjórinn
auglýsti, að Japanirnir mundu
vera„ þar á gangi allan daginn.
Hann seldi aðganginn að garð-
inum á 50 cent.
Leikhúsin og búðirnar gerðu
sér eftir föngum mat úr, þessari
heimsókn Japana og notuðu
hana óspart í auglýsingum sín-
um. Götusalar seldu það, sem
þeir kölluðu japanskan brjóst-
sykur, japanska blævængi, jap-
anska vindla og japanska dropa
við tannverkjum. Hljómleika-
húsin auglýstu japanska tón-
leika. Bjórstofurnar auglýstu
japanskan bjór.
Sendimennirnir höfðu nóg að
gera í heila viku að taka á móti
mönnum eins og Samuel Morse
og Cyrus Field, sem með að-
stoð túlka sögðu þeim hvor frá
sínum afrekum, ritsímanum og
srinaleiðslunni yfir Atlantshaf-
ið. Þeir Japananna, sem lægra
voru settir, keyptu gimsteina í
gimsteinabúðum og alls konar
skotvopn hjá byssusmiðum, en
teiknarar sendinefndarinnar
voru önnum kafnir við að gera
uppdrátt af bysustæðum og víg-
girðingum á Governors Island.
Dansleikurinn, sem háldinn
Framh. á 6. síðu.
Embættismaður skrifar um ólög og kosningar. Bóka-
maður lýsir bókaruslinu í bókabúðunum.
EMBÆTTISMAÐUR“ skrifar
mér: „Eg fullyrði, aff gerð-
ardómslögin eru einhver verstu
ólög, sem hafa verið sett hér á
Iandi. Áður en þau voru sett, gat
ríkisstjórnin samkvæmt heimild í
öðrum lögum, gert ráðstafanir
gegn dýrtíðinni. Og þó að ég hafi
ekki verið fylgjandi Alþýðuflokkn-
um, þá viðurkenni ég fuslega, að
tillögurnar, sem flokkurinn bar
fram í baráttunni gegn dýrtíðinni
voru þær skynsamlegustu. Gerð-
ardómslögin voru því eingöngu
sett til að halda niðri kaupi þeirra
sem vinna.“
„NÚ ER SVO komið, að allir
geta hækkað laun sín, nema við,
sem lifum á föstum launum. —
Gerðardómslögin bitna því fyrst
og fremst á okkur. Þessu ættum
við ekki að gleyma á sunnudaginn
— og ég kýs nú í fyrsta sinni Al-
þýðuflokkinn. Mér dettur ekki í
hug að eyðileggja atkvæði mitt
með því að kasta því á einhverja
aðra flokka. Óréttlætið er svo mik-
ið í þessum málum, að ekki er
hægt að þola það með nokkru
móti.“
BÓKAMAÐUR SKRIFAR: —
„Einu sinni sagði enskur blaða-
maður, sem var á ferð hér, að við
íslendingar læsum meira af ensk-
um bókum en lesið væri í enskum
bæ af sömu stærð. Þetta mun satt
vera, enda höfum við alltaf bóka-
menn verið, og lesum býsnin öll\
á ýmsum málum auk móðurmáls-
ins.“
„FYRIR stríðið fengum við að
jafnaði mikið af ágætum bókum
frá Norðurlöndum, sérstaklega frá
Kaupmannahöfn. Síðan Danmörk
var hertekin, hefir þessu ekki ver-
ið til að dreifa, og aðeins enskar
bækur hafa fengizt.“
„NÚ ER SVO komið, að rnjög
margir íslendingar lesa enska
tungu og kemur það þeim því ekki
svo mjög illa, að enskan skuli
ríkja á bókamarkaðinum, ef þær
enskar og ameríkskar bækur, sem
við fáum, væru góðar bækur, það
bezta, sem þessi lönd hafa á boð-
stólum.“
„ÞVÍ ER EKKI að fagna. Bóka-
búðirnar hér í Reykjavík hafa
hingað til fengið slíkt rusl og slik
býsn af einskisverðu reyfararusli,
Frh. á 6. síðu.