Alþýðublaðið - 21.08.1942, Blaðsíða 5

Föstudagur 21. ágúst 1942,
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
5
MEÐAN enska þjóðin leit
á frönsku ibyltinguna sem
tilraun kúgaðrar öreigastéttar
til að sprengja af sér blekkina,
fylgdust Englendingar með
samúð með atburðunum, sem
gerðust handan Ermarsimds. En
eftir lýðveldisyfirlýsinguna,
þegar fréttirnar um ógnaöldina
i Frakklandi fóru að berast yfir
til Englands hætti mönnum að
lítast á blikuna. Byltingaþingið
komst fljótt á snoðir um iþá
hugarfarsbreytingu, sem orðin
var með Bretum og sagði þeim
.stríð á hendur 1793.
Vorið 1796 fannst hinum
unga og glæsilega hershöfð-
ingja Lazare Hoche, tími til
þess kominn að hrinda innrás-
arfyrirætlunum sínum í fram-
kvæmd. En Hoche þótti einna
efnilegastur franskra herfor-
ingja, unz Napoleon kom til
sögu, en Hoche naut skammt
við, því að hann andaðist ung-
ur. Fyrst átti að frelsa írland
<og um leið átti að ráðast inn
í Wales og Vestur-England, en
þar komu veðurskilyrði og ýmis
legt fleira til greina.
Fimmtánda desemlber 1796
sigldi herskipafloti mikill, sem
;í voru orrustuskip, freigátur og
ikorvettur, frá Brest, og voru
,15 000 hermenn á skipunum.
Leiðangur þessi fór algerlega
út um þúfur, en það var iþó ekki
fyrir atgerðir Breta. Storm-
ar geisuðu og hröktu þá, eins
og á dögum Flotans ósigrandi,
og flotinn tvístraðist og eyði-
lagðist af stormum þeim, sem
Sidney Srnith segir, „að ráð-
herrar reiddu sig á til bjargar
íheilum konimgsriíkjum, og
þvottakonur seíja traust sitt á
til að þurrka þvott sinn.“
Bormechose, sem samið hefir
œfisögu Hoches, segir, að hér
hafi óteljandi örðugleikar ver-
ið að verki, sömu erfiðleikar og
vemdað hafa England frá inn-
rás í átta aldir. Harna hafi
mannlegur máttur ekkert megn-
.að að gera....„Var það ekki
ekki tfyrir atbeina þeirrar for-
sjónar, sem ákveður örlög
mannkynsins, og sem vill halda
jhlífiskildi yfir einum griða-
stað frelsis í . Evrópu, þess
frelsis, sem reist er á grund-
velli íaglanna og vþ'ðingujnni
iyrir mannréttindunum?“ Oss
jkorna (í hug artíbukði^nlih við
Dunkirk fyrir tvehnur árum síð
an, þegar veðrið var Englandi
enn hagstætt, því að þá Lægði,
svo að fært reyndist að frelsa
300 000 hermenn frá því, sem
éður sýndist hljóta að dynja
yfir þá.
Nú mætti halda, að innrásar-
hugmyndinni hefði verið varp-
að fyrir horð úr því að svona
Velkomnir til írlands.
Ameríkskar hersveitir streyma nú til írlands þúsundum saman. Myndin sýnir yfirhershöfð-
ingja ameríkska hersins á írlandi, Russell Hartle, bjóða hermennina velkomna.
Innrás á
tœpum
Englanð fyrir
150 árum.
illa tókst til 1796. En svo var
ekki. Frakkar höfðu losað sig
við konung sinn og héldu, að
allar þjóðir vildu gera það líka.
Þeir héldu það í alvöru, að ef
Htill her með nógu mikið af
vopnum og skotfærum gæti
gengið á land eiruhvesstaðar í
Englandi, mundi kúguð aliþýða
óðar ganga í lið með honum.
Leiðangurinn lagði af stað
frá Brest á miðvikudag, þann
15. fefbrúar 1797. Þetta var fá-
mennur her, — aðeins fjögur1
skip og 1300 menn á iþeim, og
voru flestir iþeirra fyrrverandi
galeiöujþrælar og tugthúsfang-
ar. Þegar Htið er á atburð þenn-
an eftir hundrað og fimmtíu
ár, er hann lítilf jörlegur í sögu
Englands, en íbúunum í hérað-
inu, sem innrásin var gerð í,
varð hann harla minnisstæður.
Ef þér komið þar mun annar-
hver. maður þar geta sagt yður
söguna, mismimandi áreiðan-
lega þó, ogj innrásarmiðiviku-
dagurinn er næiri því eins
merkilegur í augum þeirra og
sunnudagurinn þegar mr.
Chamberlain lýsti þvi yfir, að
England væri nú enn komið í
stríð við Þýzkaland.
Hoche fól írsk-amerískum
manni, Tate' að nafni, foryst-
una þessa leiðangurs, og sagði
ÞEGAR innrás var síðast gerð í England, hófst hún á
miðvikudag og var lokið á föstudag. Það var árið 1797.
Innrásarmennimir voru Frakkar, sem höfðu fengið skip-
anir um að fara ýfir Ermarsund frá Brest og taka Liverpool.
En eitthvað tókst óhönduglega hjá þeim, því að þeir tóku
land í Fishguard í Pembrokshire. Höfundur þessarar greinar
heitir Nest Bradley og er vel kunnug héraðinu.
GLI
AR
milli Bretlands og íslands halda áfram,
eins og að undanförnu. Höfum 3—4
skip í förum. Tilkynningar um vöru-
faonum, að ef Sevem-mynni
væri illa varið eða óvarið,
skyldi lenda skammt frá Bristol,
kveikja í borginni og faræða
'borgarbúa. Siðan skyldi aftur
stíga á skip og ganga enn á
land nálægt Cardiff og halda
svo þaðan til Liverpool.. En ef
þetta reyndist ómögulegt skyldi
taka land í Cardigan flóa og
stefna þaðan til Liverpool. Til-
gangur fararinnar var að efna
til uppreisnar með því, að skipta
upp auðæfum ríkra manna,
skemma faafnir, brenna skip og
verksmiðjur, spilla verzlun ó-
vinanna, og lifa á því, sem þeir
gætu rænt í landinu, sem þeir
tækju (iþetta síðasta minnir á
Þjóðverja.)
Síðustu fyrirskipunni einni
var framfylgt sæmilega! Allir
tóku þátt í því, allt frá höfuð-
paurnum Tate og niður úr! Tate
sem lenti nálægt Fisfaguard,
setti höfðstöðvar sínar á sveita-
bæ sem heitir Prehowel. Það
\)
var góður bær, bóndinn var
ungur og heiðvirður maður, og
hét Mortimer. Hann ætlaði að
fara að staðfesta ráð sitt. Þarna
var nóg hrennivín til á hverjum
bæ, því að nýlega hafði strand-
að skip þarna, sem hafði nóg
eldvatn innanborðs. Hermenn
Tates gerðu vinföngunum góð
skil, og hrakaði stríðsgetu iþeirra
óðum fyrir bragðið!
Heimavarnalið þeirra tíma
var varðsveitin á Fishguard, en
í henni voru sjálfboðaliðar, sem
ekki gátu gegnt herþjónustu
utanlands. Sveit þessi var sett
á laggirnar 1793, iþegar stríðið
brauzt út. Fleiri sjálfboðaliðs-
sveitir voru til í fylkinu, en
voru fjarverandi. Á fimmtu-
dagsmorgun streymdu menn að
hvaðanæva ,til Fishguard vopn-
aðir því sem þeir náðu til. Kom
til nokkurra átaka, og bvaðst
Tate aldrei hafa séð óbreytta
sveitamenn snúast svo eihbeitt-
lega gegn vopnuðum hermönn-
um. Skal nú frá skýrt í stuttu
máli: Á fimmtudagskvöld skrif-
aði Tate faréf, til liðsforingjans,
sem stjórnaði liðsveitum Breta-
konungs, og setti skilyrði fyrir
vopnahléi. Cawdor lávarður og
Knox liðsforingi, sem dvöldust
í The Royal Oak-gistihúsinu í
Fishguard, kröfðust skilyrðis-
lausrar uppgjafar, enda þótt
liðsstyrkur þeirra væri minni,
og næsta morgun gafst Tate
upp. Þar með var innrásinni,
sem hófst á miðvikudag, lokið
á föstudag!
En æsingunum var ekki þar
með lokið. Tveir prédikarar
voru ákærðir um landráð, en
það var ástæðulaust, og var
þeim þó haldið í fangelsi í sex
mánuði áður en dómur gekk í
máli þeirra og þeim sleppt.
Kona nokkur í Fishguard,
Jemina Nicholas, gat sér ódauð-
legan orðstír þar í nágrenninu,
fyrir hraustlega framgöngu þeg
ar hún innikróaði hóp innrásar-
þaajnna. J/emina var að V|ísu
mesta skass í mxnxninum, en
henni hefir verið reistur bauta-
steinn í kirkjugarði sóknarinn-
ar. Þjóðsagan hermir, að kven-
fólkið hafi, með Jemínu í þroddi
fylkingar, gengið í rauðum
kápum, með háa hatta, um-
hverfis hæð nokkra, hring eftir
hring; og skotið fjandmönnim-
um skelk í bringu, því að þéir
héldu ,að þetta væri herflokk-
uf. Slíkar söguir þjóta alltaf
upp eftir svona atburði, en ég
er viss um það, að konurnar í
Fishguard nú mundu sízt standa
Jemínu að baki, ef til kæmi.
Fyrii^ nokkrum árum dvald-
Frh. á 6. síðu.
Hcilbrigðisráðstafanir í mjólkurbúðunum og myglan
þar. — Þjófar að nóttu til. — Óþrifnaður, snyrti-
mennskan og samkeppnin um stúlkumar okkar.
,X13‘
4skrifar mér í gær —
og fara þeir nú a® ger-
ast . noltknð .margir .starfsmenn
mínir með einkennistölu njósnara:
„Eins og þér er knnnugt er bannað
að drekka mjólk í mjólkurbúðum,
neyta tóbaks og þess háttar. Mun
þetta gert, að því er sagt er, af
heilbrigðisástæðum“.
„EN EG VIL vekja athygli þína
á nýjum sóðaskap í mjólkursölu-
búðunum. Búið er að líma bréf á
glugga margra búðanna. Er þetta
víst gert til þessað reyna að varna
því, 3,ð rúðurnar brotni inn, ef til
loftárásar kemur. En nú eru þessar
pappírsræmur orðnar grútmyglað-
ar. Og að sjálfsögðu stafar af þessu
hhm mesti sóðaskapur“.
„HÚSFREYJA“ skrifar: „Eg
vaknaði við hátt samtal útifyrir,
hér um nóttina. Klæddi ég mig
þegar og gekk út. Sá ég þá tvo
menn ganga garð úr garði í ná-
grenninu og tíma ber úr rifsrunn-
unum í ílát sín. Fóru þeir hvergi
dult og kölluðust á. Þeir sáu mig,
en skeyttu því engu“.
„FRAMKVÆMDU þeir tínsluna
mjög frjálsmannlega. Heldur þú að
þetta sé nokkuð í sambandi við
hreinsunarvikuna? Ætli einhver
nýtízkunefnd hafi sent þá? Voru
þetta máske kommúnistar, sem
telja sig eiga annara eignir og
segjast ganga að þeim við tæki-
færi? — Eða voru þetta háttvirtir
borgarar að draga í búið þennan
litla feng? Hvað heldur þú, Hann-
es? Og hvað ráðleggur þú?“
EG VEIT VARLA, elskan. Eg
held að þú hefðir átt að hringja í
1106 — til lögreglunnar -— og
kæra berjaþjófana. Eg held að hér
hafi ekki verið um að ræða þjóna
hreinlætisvikunnar, heldur ekki
nýja nefnd, og alls ekki kommún-
ista því að þeir eru farnir að virða
eignaréttinn mjög mikils upp á
síðkastið“.
í TILEFNI af ummælum „X-12«
skrifar „L“ mér eftirfarandi á-
drepu: ,,„X-12“ er líklegast í hópi
þeirra, sem ekki eru samkeppnis-
Frk. á 0. síöu.