Alþýðublaðið - 09.09.1942, Blaðsíða 5

MiSvikudagur 9. sept. 1942.
ALÞYÐUBLAÐIÐ
ÞÓTT eina, snemma í þess-
ari styrjöld, stóð ég á
stjórnpalli fylgdarskips meö
skipalest, sem var á lei<5 suður
á bóginn. Þegar ég var að ræða
við yfirmanninn, sem var á
verði, mirmtist ég í mesta sak-
leysi eitthvað á skipalestina,
sem við vorxun að verja. —
„Yerja!“ hreytti hann út úr sér.
„Við erum alls ekki í neinni
varnarstöðu! Við erum í sókn!“
Ég hefi aldrei getað gleymt því
síðan, hvernig sjóliðarnir líta á
hlutverk sitt í þessari styrjöld.
Qg þegar við svipumst um hern-
aðai-svæðin á sjónum um þessar
mundir, sjáum við, að flotar
bandamanna eru hvarvetna í
sókn. Og um Breta er það að
segja, að þeir hafa þess ljós
dæmi heima við sínar eigin
strendur. Oft hafa sézt skýrslur
frá flotamálaráðuneytinu um
orrustur í Ermarsundi eða suð- j
urhluta Norðursjávarins milli
brezkra hersk. og þýzkra skipa.
Og það er þess vert að veita því
athygli, að orrusturnar fara
alltaf fram á svæðum, sem eru
undir eftirliti óvinanna. Stund-
um hefir verið ráðizt á þýzkan
tundurduflaveiðara, en stund-
um á skipalest, sem hefir vérið
að læðast fram með frönsku
ströndinni frá einni höfn til
annarrar. En alltaf hefir orr-
usta tekízt vegna þess, að floti
Breta var í sókn og var að leita j
óvinina uppi.
Þessi sóknarhugur á heima-
höfunum hefir gert að engu
grobb Görings og annarra naz-
istaforingja eftir • uppgjöf
Frakklands. Þeir lýstu því yfir,
að héðan í frá væri England
lokað siglingum og Ermarsund
væri gersamlega á valdi Þjóð-
verja. Hins vegar er það mjög
sjaldan, sem Þjóðverjar hafa
reynt að sýna sig nálægt strönd-
um Englands. Það er vert að
leggja áherzlu á þetta vegna
þess, að ýmsir hafa álitið, að
það væri Bretum alvarlegur
hnekkir að missa samgöngur við
Ermarsundshafnir Frakka.
Þessi kenning er alröng, þvx að
þessar frönsku hafnir voru í
óvinahöndum meðan Napóleons
styrjaldirnar stóðu yfir, og þó
lifðu Bretar þær af. Kenningin
var líka fölsk vegna þess, að
hún gérði ekki ráð fyrir verka-
skiptingu flotans. Til þess .að
hafa sjávarsvæði á valdi sínu
er ekki nauðsynlegt að hafa þar
orrxxstuskip. Um þessar mundir
láta Bretar herskip af smæstu
gerð verja Ermarsund. Nútíína-
styrjöld hefir gert það að verk-
um, að sundið er óþægilegt
svigrúm stórxxm skipum, og
menn mega minnast þess, að
þegar Scharnhorst og Gneisenau
Skipalest.
Ameríkumenn nota lítil'loftför mjög mikið til þess að fylgja skipalestunum til hafs. Þykja
þau hin hentugustu til slíkra hluta. Hér sést mynd af einu slíku á sveimi yfir skipalest.
Sókn Bandanunma á siénnm.
Eftirfarandi
grein um sjóstríðið
er eftir H. C. Ferraby,
brezkan hernaðarsér-
fræðing, sem oft skýrir
stríðsfréttiimar i útvarp-
inu í London.
voru þar, höfðu þau ekki sókn
í huga, heldur vildu komast sem
fyrst burt af svæðinu.
Hin stóru, brezku herskip,
heimaflotinn og ameríkski At-
lantshafsflotinn hafa einnig
verið í sókn á Atlantshafinu og
íshafinu. Fréttir af aðgerðxxm
þessara flota sameinaðra koma
sjaldan í blöðunum.
Þó að sókn sé á sjónum, er
ekki þar með sagt, að sjóorrust-
ur þurfi að vera háðar. Óvinun-
xim getxxr þótt hyggilegra að
hliðra sér hjá oirustu. Ei að
síður er sókninni haldið áfram,
og fyrr eða síðar getur komið
til orrustu. Þjóðverjar guma
mikið af árásxxm sínum á skipa-
lestirnar. En ef Bretar og banda-
menn þeirra segðu frá öllxxm
þeim skipum, sem komast heilu
og höldnu til hafna, myndu
þeir, sem það starf önnuðust,
heimta. tvöfalt kaup fyrir eftir-
vinnu. Og þegar dag fer að
stytta, gengur Þjóðverjxxm ver
að koma við flugflota sínxxm til
árása á skipalestirnar, en hins
vegar getur heimaflotinn haldið
sókn sinni áfram, hvort sem
dimmt er eða bjart.
Við Ameríkustrendur, At-
lantshafsmegin, hefir sókn
Félag pipulagningameistara
og
Sveinafél. pípulagningamanna
halda sameiginlegan fund í skrifstofu Sveina-
sambandsins í Kirkjuhvoli. fimmtudaginn 10.
sept. kl. 8 að kvöldi.
Fundarefni:
Hitaveitumálið.
Stjérnir félaganna.
Bandaríkjaflotans þegar borið
árangur. Fyrstu sex mánuðina
var þetta gott veiðisvæði fyrir
kafbáta, og til þéss lágu margar
orsakir. Ein ástæðan var sú, að
í Bandaríkjaflotanum var lítið
af fylgdarskipum. Önnur ástæð-
an var sú, að siglingaleiðirnar
voru margar, og það var því
erfiðara að skipuleggja her-
skipafylgdir þar en á öðrum
siglingasvæðum. Auk þess
seinkar það mjög flutningunum
að þurfa að senda mörg skip í
lest og fylgja þeim, bg þó að
oft sé um það rætt, að Banda-
ríkin séu sjálfum sér nóg, eru
þeim flutningar bráðnauðsyn-
legir. Og þriðja ástæðan fólst í
skapgerð manna. Ekki eru allir
menn jafnhlýðnir, og það er
mjög misjafnt, hvernig menn
taka skipunum og skipulagn-
ingu. Menn taka því misjafn-
lega vel, þegar sjálfsákvörðun-
arréttur þeirra er skertur.
Skipstjórar á kaupskipaflotan-
um eru yfirleitt einstaklings-
hyggjumenn. Þeir eru ekki
vanir að láta aðra segja sér fyrir
um það, hvernig þeir eigi að
sigla skipum sínum, og þeir tóku
því ekki með þökkxxm. Þeir, sem
kunxiugir eru siglingamálum,
geta borið xxm þetta, og líkt var
farið um skipstjóra á brezkum
kaupskipum, þeir voru jafnan
óhlýðnir á sínum tíma. í myrkri
næturinnar sigldu þeir út úr
lestinni og reyndu að komast til
hafnar á undan 'hinum skipun-
um. Þetta kom oft fyxir árið
1917—18. Þá voru til þrjósku-
fullir skipstjórar, sem kxxsu að
læðast út xxr skipalestinni. Það
hefir ekki borið mikið á þess
háttar erfiðleikum í núverandi
styrjöld meðal skipstjóra á
brezkum skipum. Þeir fengu
erfiða reynslu í fyrri heims-
styrjöldinni, og þeir vita nú, að
skipulagning siglinganna er ekki
út í loftið gerð. Og þó að út-
gerðarmenn skipanna væru í
upphafi að reyna að spilla fyrir
þessari skipulagningu sigling-
anna, voru sjómermrmii' þar á
allt öðru máli, því að þeir vissu
um þá hættu, bæði úr djúpum
hafsins og úr loftinu, sem sigl-
ingunum voru samfara. Enginn
vafi er á því, að í þeim skip-
stjórum, sem vilja heldur sigla
einskipa en í skipalést, er sókn-
arhugur, en sá sóknarhugur
kemur því að eins að notum, að
samvinna sé við höfð.
Nú hafa varnirnar gegn kaf-
bátunum verið stórum auknar.
Kafbátunum er sífellt gert erfið-
ara um vik og árásir þeirra
verða árangursminni með hverj-
um mánuðinum, sem líður. Við
höfxxm sannanir fyrir þessu,
ekki einungis af skýrslum
bandamanna, sem sýna, að tala
þeirra skipa, sem kafbátar
sökkva, lækkar, heldur og af
þeirri. kyndugu yfirlýsingu
nazistaforkólfanna til þýzku
þjóðarinnar, að hún megi ekki
búast við því, að kafbátarnir
geti eftirleiðis sökkt jafnmörg-
xxm skipum og hingað til. Ég
hefi fylgzt vel með áróðri Þjóð-
verja í sambandi við sjóhernað-
inn, bæði í fyrri heimsstyrjöld
og þessari, og ég man ekki eftir
neinu, sem líkist útvarpstil-
kynningu Dönitz varaflotafor-
ingja, sem er yfirmaður þýzka
kafbátahernaðarins . Tilraun
hans til þess að útskýra fyrir
þjóðinni, að hún megi ekki eiga
von á úrslitasigri kafbátanna,
var gagnstæð öllum þýzkum á-
róðursaðferðum. Sú staðreynd,
að þessi fyrirlestur var ætlað-
ur þýzkum áheyrendum útilok-
ar 'þá staðhæfingu, að fyrirlest-
urinn hafi verið fluttur í því
skyni að blekkja bandamenn og
reyna að fá til að draga úr var-
kárni sinni, og sókn banda-
manna gegn kafbátunum mun
aldrei linna fyrr en friður er
kominn á. Ég held að yfirstjórn
þýzka kafbáta'hernaðarins sé nú
komin að raun um, að kafbáta-
hernaðurinn er enginn leikur og
beri ekki þann árangur, sem
Framh. á 6. síðu.
Kolasala og kola-akstur. — Kolabílar komnir í ásand-
ið. — Upplýsingar frá póstmeistaranum í Reykjavík.
SPURULL" skrifar mér eftir-
farandi bréf: „Mér finnst
rétt aS biðja þisj fyrir oftirfarandi,
sem ég vænti að þú birtir í heiðr-
iið'um dálkum þínum: Fyrir fáum
dögum ætlaði maður nokkur að
kaupa kol og auðvitað, eins og
alítaf hefir tíðkazt, að fá þau send
heim, er. svo undarlega bregður
þá við, að honum var tjáð að hann
gæti ekki fengið kolin send heim
fyrr en eftir viku, hálfan mánuð
eða jafuvel 3 vikur. Maður þessi
hafði verzlað við sömu kolaverzl-
un um margra ára skeið, og aldrei
staðið á heimsendingu, kom hon-
um því þetta mjög spánskt fyrir,
og spurði hverju þetta sætti.“
„SVAfelÐ var að svo eríitt væri
um bíla til flutnings, þar sem þeir
væru allir komnir í „astands“-
viixnu, þ. e. setuliðsvinnu. Mann-
inum kom þetta enn undarlegar
fyrir eyru, þar sem vitað var að
þessi kolaverzlun hefir til margra
ára átt sína eigin bíla. Nú er þetta
spxu-ningin: er það rétt, sem sagt
er, að kolaverzlanir sendi bíla sína
og áhöfn til vinnu hjá setuliðinu,
en láti skeika að sköpuðu með
heimflutning elösmatar til borgar-
anna?“
„SÉ ÞETTA RÉTT, er hér um
vítaverða framkomu að ræða hjá
kolaverzlununum og gróft þegn-
skaparbrot, sem rétt er að fá upp-
lýst og er þér manna bezt trúandi
til að upplýsa þetta, Hannes minn.
Það nær auðvitað ekki nokkxirri
átt að kolasalarixir séu svo gírug-
ir í stríðsgróðann, að þeir sjáist
ekki fyrir, en sendi bíla sína í
striðsvinnu, en borgararnir sitji
heima og skjólfi sér til hita.“
PÓ STMEISTAEINN i Reykja-
vík skrifaði mér á þessa leið í
gær: „í Alþýðublaðinu f. m. hufir
maður nokkur, sem ekki xxefnir
sig (og ékki þykir ástæöa að nefna
að sinni) fengið inni (í dálki
„Hannesar á horninu“) fyrir frá-
sögn af viðskiptum við starfsmenn
póststofunnar, er virðist stílxið og
birt þeim til álitshnekkis, en byggð
á mísskilningi."
„SAMKYÆMT SKÝRSLU við-
komandi póstafgreiðslumanns er
málið þannig vaxið: Aðkomumað-
ur réttir honum tilkyniiingu frá
bréfhirðingunni í Skildinganesi um
ábyrgðarbréf, er óskist vitjað sem
fyrst. Póstafgreiðslumaðurinn tjáir
honum að bréfsins beri að vitja á
bréfhirðingunni í Kronhúsinu.
Hinn telur það ekki geta staðizt,
þar eð búið sé að rífa húsið. Þessi
fullyrðing kom póstmanninxim al-
gerlega á óvart.“
„TIL ÞESS að ganga úr skugga
um hvort nokkur mistök hefðu átt
sér stað með tilkyrminguna, athug-
aði hann óafhent ábyrgðarbréf
undir viðkomandi bókstaf í bréfa-
skáp afgreiðslunnar, en fékk að-
komumarmi síöan tilkynninguna
aftur og endurtók, að bréfsins ætti
að vitja á bréfhirðingunni, í Kron-
hxxsinu. Fór aðkomumaður við svo
búið, en kurraði eitthvað frekar
undan þessari afgreiðslu og um
húsið, sem búið væri að rífa. Að
Kronhúsið væri uppistandandi og
að póstafgreiðslumaðurinn leið-
beindi rétt, hefir maðurinn fljót-
; lega fengið staðfest, því þangað
var bréfsins vitjað og þar kvittað
fyrir móttöku þess.“
„MÁ HVERJUM MANNI ljóst
vera, hve mikil ástæða hafi verið
Framhald á 7. síðu.