Tíminn - 04.10.1963, Síða 7

útgefc itcfl: HSAMSOKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjón: Tómas Arnason — Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (ábi. Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson Frétta-
stjóri: Jónas Kristjánsson. Auglýsingastj.: Sigurjón Davíðsson.
Ritstjórnarskrifstofur i Eddu húsinu, símar 18300—18305 Skrif
stofur Bankastr 7 Afgr.sími 12323 Augl., sími 19523 ASrar
skrifstofur, sími 18300 Áskriftargjald kr. 80,00 á mán. innan-
lands. í lausasölu kr 4.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f —
„Nýja“ dýrtíðin
Stjórnarblöðin tala nú um það dag hvern, að nú ríði
á að gera ráðstafanir, sem hindri það, að „hinn ágæti
árangur viðreisnarinnar verði eyðilagður með nýrri dýr-
tíðaröldu", eins og þau orða það og þetta þykir svo
snjallt í stjórnarherbúðunum, að íhaldsblöðin skiptast á
um að prenta það hvert upp eftir öðru!!
En fólk er að spyrja: Hvaða „nýia“ dýrtíðaröldu eiga
þeir við? Síðustu fjögur árin hefur dýrtíðin magnazt jafnt
og þétt, svo að vísitalan hefur hækkað um rúmlega 50
af hundraði, og er það margfalt íslandsmet og Evrópu-
met í dýrtíð. Öll ,,viðreisnin“ er orðin að efnahagsöng-
þveiti, þar sem ekkert ræður ferðinni, nema stjórnlaust
kapphlaup verðlags og launa, og rikisstjórnin hefur með
beinum aðgerðum allt frá fæðingu sinni tekið úndir sig
hvert hástökkið af öðru í forystunni um hækkun verð-
lags og dýrtíðar, og launafólk aldrei komizt í nánd við
stjórnina í því kapphlaupi.
Og þegar svona er komið rekur stjórnin allt í einu
upp óp og segir að líf liggi við að stöðva „nýja dýrtíðar-
öldu“! íslenzkt máltæki segir, að of seint sé að byrgja
brunninn, þegar barnið er dottið ofan í. Það er of seint
að koma í veg fyrir bruna, þegar núsið er orðið alelda,
og ríkisstjórnin er nú eins og maður, sem stendur og eys
O’líu í bálið, en hrópar á aðra að koma og sökkva.
í ágætri grein, sem Halldór Kristjánsson ritar hér í
blaðið í gær, segir hann m. a. svo um þessa sérkenni-
legu dýrtíðarbaráttu stjórnarinnar:
„Það, sem var efst á baugi í stefnuskrá stjórnarinnar,
var að sigrast á verðbólgunni. Þjóðinni var heitið traust-
um gjaldeyri, stöðugu verðlagi og fullu viðskiptafrelsi.
Þessu ætlaði stjórnin sér að ná með því að halda kaup-
getu almennings svo í skefjum, að ekki þyrfti neina
stjórn á gjaldeyrismálum. Fyrsta ráðstöfunin var sú að
fella gengi krónunnar og hækka enn fremur allt verðlag
i landinu með auknum tollum og söluskatti. Jafnhliða
voru svo gerðar ráðstafanir til þess að bæta hlut hátekju-
manna með skattalækkunum. Almennur neyzluskattur
varð í vaxandi mæli tekjustofn rikissjóðs í stað beinna
skatta.“
Fyrsta ráðstöfunin til að ná jafnvægi og „stöðugu verð-
lagi“ var að skella 1100 milljónum 1 óbeinum sköttum yf-
ir þjóðina og út í verðlagið. Þegar launastéttirnar reyndu
að rétta hlut sinn með mjög hotlegri kauphækkun, sem
samvinnumenn gengust fyrir, þar sem einnig var samið
um stöðvunarleiðir, skellti ríkisstjórnin á nýrri gengis-
lækkun til hefndar og setti allt úr skorðum aftur, í stað
þess að notfæra sér þarna einstakt tækifæri til að ná
jafnvægi.
Síðan hefur stjórnin haldið áfram á sömu braut. Þetta
eru megindrættir í viðleitni hennar til þess að leggja
þann „heilbrigða11 grundvöll í verðlagsmálum, sem hún
talar nú um, og „tryggja“ verðgildi islenzkra peninga!’
Öruggari kartöflurækt
Hér í blaðinu í gær var sagt fra merkilegum tilraun-
um vísindamanns í kartöflurækt Einars Siggeirssonar,
magisters. Það er alkunna, að íslenzk kartöflurækt er
ekki nógu árviss við hin erfiðu veðurskilyrði okkar. Ein-
ar, sem á langt vísindanám og starf að baki, er t. d. að
reyna að finna ný afbrigði, sem þola hnúðorma, og önn-
ur, sem þola frost. Honum hefur augsýnilega þegar orðið
töluvert ágengt. Vegna veðráttu og 'nnattstöðu eru þess-
ar tilraunir afar mikilvægar, og stjórnarvöld landsins
verða að veita þeim eðlilegan stuðning.
Fréttir af starfi S.Þ.
Hvers vegna sleppa hiröingjar í
Sómalíu við h jartas júkdóma ?
6000 hitaeiningar á dag
— án æSakölkunar.
Maður, sem að heita má ein-
göngu nærist á úlfaldamjólk (5
—10 lítrar daglega) og fær rúm-
lega 6000 hitaeiningar (2880 hita-
einingar er talið eðlilegt magn á
dag) ætti að þjást af þeim sjúk-
dómum, sem settir eru í samband
við slíka ofneyzlu hitaeininga, og
þá fyrst og fremst hjartasjúk-
dómum. Sú er samt ékki raunin
um hirðingjana á sléttum Só-
malíu, segir í tímarit'i Alþjóða-
heilbrigðismálastofnunarinnar,
„WHO CHRONICLE“. Rannsókn
ir hafa þvert á móti leitt í ljós,
að hjarta- og æðasjúkdómar eru
afarsjaldgæfir.
Þessir hirðingjar á hinum
hrjóstrugu sléltum í Sómalíu
fást fyrst og fremst við úlfalda-
rækt. Þeir eru hávaxnir og magr-
ir og einstaklega þolgóðir. Talið
er að þetta eigi rætur að rekja
til þess, að þeir eru sambland
af semítískum (arabískum) og
blökkumanna- (bantu) kynstofn-
um. Fæða þeirra er fyrst og
fremst úlfaldamjólk, sem þeir
drekka þegar þeir eru hungraðir
eða svangir, og hafa enga á-
kveðna matmálstíma. Úlfalda-
mjólk er nálega hel'mingi feitari
en kúamjólk.
Sé reiknað með 5 lítrum af
mjólk (margir drekka allt upp í
10 lítra) auk þeirra 200—250
gr.amma af sykri, sem þeir nota
út í teið. sitt', þá er dagleg hita-
eininganeyzla hjá þeim kringum
6200.
Samkvæmt athugunum, sem
gerðar hafa verið í háþróuðum
löndum, ætti slíkt mataræði að
hafa skaðlegar afleiðingar, m.a
leiða af sér æðasjúkdóma. Lækn-
ar við sjúkrahúsið í Mógadisciu,
höfuðborg Sómalíu, skýra hins
vegar frá því, að slíkir sjúkdóm-
ar séu sjaldgæfir.
Hópur vísindamanna, sem sent
hafa frá sér skýrslu á vegum Al-
þ j óðaheilbrigðismálaslof nunar-
innar, hefur rannsakað 203 hirð-
ingja á aldrinum 11—70 ára.
Þessir vísindamenn komust m.a.
að raun um, að hjartaæðarnar
virtust ekki hafa nein sjúkdóms-
einkenni. Vísindamennirnir
reikna með því, að á mörgum
öldum hafi átt sér stað aðlögun
þessa fólks a^ hinum mjög svo
sérstæðu lífsskilyrðum. Þeir
enda á, að svipuð skilyrði séu
meðal Eskimóa, sem einnig eti
mikið af fitu.
Þet'ta fólk verður ekki fyrir
þeim óteljandi sálrænu truflun
um, sem hafa áhrif á líkamsstarf-
semina og eru svo algengar
meðal fólks í borgum eða þétt-
býli. Þessi staðreynd varpar
ljósi á sambandið milli sálrænna
áhrifa og hjartasjúkdóma, segir í
tímaritinu.
Hjálp S.Þ. ag sérstofnana
þeirra við þróunarlöndin.
Sameinuðu þjóðirnar og sér-
stofnanir þeirra hafa á þessu ári
lagt fram 350 milljónir dollara
til hjálpar aðildarríkjum sínum
í viðleitni þeirra við að bæta
efnahagslegt og félagslegt ástand
sitt, segir í uppgjöri, sem lokið
var við á dögunum. Nær 85 ai
hundraði starfsliðsins í hinum
ýmsu stofnunum S.Þ. fjalla ein-
göngu um þessi mál, og hlutfalls
leg skipting fjármagnsins er
svipuð.
Rúmlega 150 lönd og svæði
sóttu í fyrra um hjálp frá ein-
hverri stofnun Sameinuðu þjóð-
anna, ýmist um aðstoð sérfræð-
inga, námsstyrki, lán eða tæki og
verkfæri. í flestum þessara landa
er efnahagsástandið þannig, að
meðalárslaun eru kringum*4000
ísl. krónur.
Þær 350 milljónir dollara, sem
að ofan getur, eru bæði skyldu
framlög og frjáls framlög. Tæp-
ur helmingur upphæðarinnar er
á fjárlögum hinna ýmsu sérstofn
ana og efnahags- og félagsmála-
deildar Sameinuðu þjóðanna
sjálfra. Allt hitt er frjáls fram
lög ýmissa stofnana, svo sem
Barnahjálpar S.Þ., Framkvæmda
sjóðsins, Tæknihjálparinnar og
annarra slíkra stofnana.
í upphæðinni eru ekki falin
lán og fjárfestingar frá Alþjóða-
bankanum og stofnunum hans
né heldur hjálp, sem hjálpþegar
greiða sjálfir. Nefna má að á
síðasta st'arfsári lánaði Alþjóða
bankinn 448 milljónir dollara.
Úr áðurnefndu uppgjör Sam-
einuðu þjóðanna má m.a. fá eftir
farandi upplýsingar:
Starfseml Sameinuðu þjóð-
anna sjálfra: Efnahags- og fé-
lagsmáladedd S.Þ. safnar og
dreifir upplýsingum og eflir og
leiðbeinir hinni 'alþjóðlegu við-
leitni á éftirfarandi sviðum: á-
ætlanir um efnahagsþróun, efling
og þróún iðnaðar, náttúruauð-
lindir og samgöngutæki, hag-
skýrslur og opinber rekst'ur, vel-
ferðarstarfsemi, húsnæðisvanda-
mál og önnur félagsleg verkefni.
Skrifstofa fyrir tæknihjálp ann-
ast þá hjálp, sem aðildarríkjun-
um er látin í té á þessum sviðum
og einnig þegar um er að ræða
mannréttindi og baráttu við eitur
lyf. Fjárhagsáætlunin er 32 rnillj
ónir dollara.'
ILO. Aiþjóðavinnumálastofn-
in aðstoðar ríkin við lausn vanda
mála á vinnumarkaðinum, m.a. í
sambandi við iðnmenntun, trygg-
ingar og skipulagningu vinnuafls.
Fjárhagsáætlun: 14 milljónir
dollara.
FAO. Matvæla- og landbúnað-
arstofnun S.Þ. fjallar um land-
búnað, fiskveiðar, skógrækt,
næringarvandamál o.s.frv., ekki
sízt í sambandi við hina viðtæku
herferð sína „Frelsi undan sulti“
Fjárhagsáætlun: 31 milljón doll-
ara.
UNESCO. Menningar- og vís-
indastofnun S.Þ. hefur mörg
meginverkefni, og eru meðal
þeirra þau verkefni að bæta lífs-
kjörin á hinu þurra svæði frá
Norður-Afríku til Suður-Asíu, og
hitt að koma öllum börnum Mið-
og Suður-Ameríku í skóla, áður
en áratugur er liðinn. Fjárhags-
áætlun: 41 milljón dollara.
ICAO. Alþjóðaflugmálastofnun
in vinnur að eflingu öryggis 1
flugmálum, sams konar flugum-
ferðarreglum og beitingu nýj-
ustu tækni. Fjárhagsáætlun: 5
milljónir dollara.
WHO. Alþjóðaheilbrigðismála-
stofnunin veitir ríkjum aðstoð í
viðleitninni við að koma á eða
bæta eigið heilbrigðiseftirlit og
í baráttunni við hvers konar sjúk
dóma, ekki sízt farsóttir. Fjár-
hagsáætlun: 33 milljónir dollara.
ITU. Alþjóðafjarskiptasam-
bandið vinnur að eflingu og út-
breiðslu útvarps, síma og ann-
arra fjarskiptatækja. Fjárhags-
áætlun: 3 milljónir dollara.
WMO. Alþjóðaveðurfræðistofn
unin vinnur að þvi a^ koma á
samfelldu neti veðurathugunar-
stöðva urn heim allan. Fjárhags-
áætlun: 0,9 milljón dollarar.
IAEA. Alþjóðakjarnorkumála-
stofnunin fjallar um hagnýtingu
kjarnorkunnar í þágu friðarins.
Fjárhagsáæ'lun: 9 milljónir doll-
ara.
UPU. Alþjóðapóstmálasam-
bandið vinnur að eflingu alþjóða-
samstarfs á sviði póstmála. Fjár-
hagsáætlun: 1 milljón dollarar.
IMCO. Alþjóðasiglingamála-
stofnunin stuðlar að samvinnu
ríkja á milli og gagnkvæmum
skiptum á upplýsingum, sem
varða siglingar. Fjárhagsáætlun:
0,9 milljón dollarar.
Samvinnustofnanir eða sjóðir.
Hin samvirka tækniaðstoð
(EPTA), Framkvæmdasjóðurinn,
Alþjóðamatvælasjóðurinn, og
Barnahjálpin (UNICEF) reka
ekki sjálfstæða starfsemi. Þetta
eru samvinnustofnanir eða sjóð-
ir, sem leggja fram fé og starfs-
krafta, en verkefnin eru leyst af
Sameinuðu þjóðunum eða sér-
stofnunum þeirra. Fjárhagsáætl-
anir: EPTA 50 milljón dollarar.
Framkvæmdasjóðurinn 72 millj-
ónir, Matvælasjóðurinn 30 millj-
ónir og Barnahjálpin 33 milljón-
ir dollara.
Fjármá'iastofnanir.
Fjórar af sérstofnunum Sam-
einuðu þjóðanna eru „fjármála-
stofnanir“, þ.e. þær hafa það
höfuðverkefni að leggja fram
fjármagn.
Alþjóðrtgja.ldeyrissjóðurinn lán
ar aðildarríkjunum erl. gjald-
miðil, svo þau geti leiðrétt
skyndilegar breytingar á við-
skipt'ajöfnuðinum. Á sínu eigin
sviði veitir hann löndunum
tæknihjálp. Fjárhagsáætlun: 9
millj. dollara.
Alþjóðabankinn lánar einstök-
um ríkjum fé eða lánar einka-
fyrirtækjum fé til rafvæðingar
iðnvæðingar eða annarra þróun-
arverkefna gegn ríkistryggingu.
Á liðnum árum hefur bankinn
samtals lánað yfir 7 milljarða
dollara. Fjárhagsáætlun: 15
milljónir dollara.
IFC. Alþjóðafjármálastofnunin
er nátengd Alþjóðabankanum og
lánar fé með svipuðum skilyrð-
um til einkaiðnaðar og án ríkis-
ábyrgðar. IFC hefur til þess lagt
fram 80 milljónir dollara. Fjár-
hagsáætlun: 2 milljónir dollara.
IDA. Alþjóðlegi þróunarsjóð-
urinn er l'íka tengdur Alþjóða-
bankanum. Hann veitir lán með
mjög sanngjörnum kröfum, oft
vaxtalaus. Lánin, sem sjóðurinn
hefur veitt, nema nú samtals 450
milljónum dollara. Fjárhagsáætl
un: 2 milljónir dollara.
AHsherjarþingið mun á næst-
unni ásamt Öryggisráðinu, velja
fimm dómara í Alþjóðadómstól-
inn í Haag til níu ára, og hefst
starfstími þeirra. 5.2. 1964. Stung-
ið hefur verið upp á 26 mönnum,
þ.á.m. 3 frá Norðurlöndum,
Framhald á 13. slðu.
%
T f M I N N, föstudaginn 4. október 1963. —