Tíminn - 26.11.1963, Blaðsíða 14

BMggrytu.1 .í' .Kaaiaa
ÞRIÐJA RIKIÐ
WILLIAM L. SHIRER
verjar hefðu borið fram, þar a
mþðal ucn Póll'and og önnur mál,
stípörnmálalegs eðlis. Sovét-stjórn-
in stakk upp á bví, að viö-æðurn-
ar f-æru fram í Moskvu. En ekki
átti að flýta þeim neitt sérstak-
iega, og það lét Astakhov koma
gréiniléga fram. Hann lagði á-
'herzlu á, ritaði Schnurre í skýrslu
sinni, sem auðsjáanlega hafði verið
send í skyndingi til Obersalzberg,
„að aðaláherzia væri lögð á orðin
„smátt og smátt'1 í fyrirmælum
í 'íjeim, sem hann hafði fengið frá
Molotov . . . Viðræðurnar gætu að
eins hafizt smátt og smátt“.
En Adolf Hitl'er gat ekki beðið
eftir samningaviðræðum við Rúss-
land, sem hefjast ættu „smátt ogi
smátt“. Eins og hann hafði verið
að enda við að segja Ciano, til þess
að hrella hann, þá hafði hann
nokkum veginn ákveðið daginn fyr
ir árásina á Pólland, og átti hann
að vera 1. september, og nú var
næstum kominn miður ágúst. Ef
honum átti að takast að gera að
engu sámræður Englendinga,
Frakka og Rússa og koma ár sinni
vel fyrir borð hjá Stalin, þá varð
að gera bað sem fyrst — ekki stig
af stigi, lieldur með einu stökki.
Mánudagurinn 14. ágúst var
annar mikilvægur dagur. Á meðan
von der Schulenburg sendiherra,
sem Hitler og Ribbentrop höfðu
auðsjáanl'ega ekki sagt allt enn þá,
var að skrifa Weizsacker frá
Moskvu og segja honum, að Molo-
tov væri „undarlegur og erfiður
maður“ og að „ég er enn þeirrar
skoðunar, að sneitt skuli hjá öll-
um asa af okkar hálfu í sambandi
við viðskipti okkar við Sovétríkin“,
þá var verið að senda honum
„mjög svo áríðandi“ skeyti frá
Berlín. Það kom frá Ribbentrop
og það var sent frá Wilhelmstrasse
(utanríkisráðherrann var enn í
Fuschl) klukkan 10:53 eftir hádegi
14. ágúst. Þar var þýzka sendiherr
anum falið að hitta Molotov og
lesa fyrir hann langa orðsendingu
,,orðrétta“.
Hér var að lokum komin hin
mikla beiðni Hitlers. Þýzk-rúss-
nesk samvinna, sagði Ribbentrop,
„stóð á sögulegum vegamótum . .
Engin veruleg hagsmunaátök eiga
sér stað milli Þýzkalands og Rúss-
lands . . . Löndunum hefur báðum
gengið vel, þegar þau hafa verið
vinir, en illa, þegar þau hafa verið
óvinveitt hvort öðru“.
— Árekstrarnir, sem orðið hafa
í sambúð Póllands og Þýzkalands
vegna stefnu Breta (hélt Ribben-
trop áfram) og tilraunir til banda
lagsstofnunar, sem tengdar eru
þeirri stefnu, gera það nauðsyn-
legt, að sem allra fyrst verði eitt-
hvað gert til þess að koma sam-
bandi Þjóðverja og Rússa í rétt
horf. Annars gætu málin tekið
stefnu, sem myndi svipta báðar
stjórnirnar C'Ium möguleikum til
þess að koma aftur á vináttu Þjóð
verja og Rússa og þegar tími væri
til kominn að gera út um land-
svæðamál, sem koma báðum ríkj-
unum við í Austur-Evrópu. Því
ættu leiðtogar landanna ekki að
leyfa málunum að reka á reiðan-
um, heldur gera það, sem nauð-
synlegt má teljast. Það væri af-
drifaríkt, ef þessar tvær þjóðir,
vegna sameiginlegs skeytingarleys-
is á skoðunum og ætlunum myndi
að lokum reka hvora frá annarri.
Þýzki utanríkisráðhei’rann, „í
nafni foringjans", var því undir
það búinn að grípa til aðgerða,
þegar réttur tími væri kominn
— Eins og okkur hefur verið
skýrt frá, vill Sovétstjórnin einn-
ig greiða úr sambandinu milli
ríkjanna. Þar sem þessi úrgreiðsla
getur því aðeins átt sér steð smátt
og smátt með diplómatískum við-
rreðum, eins og reynslan hefur
sýnt, er ég tilbúinn til þess að
koma í stutta heimsókn til Moskvu
lil þess, í nafni foringjans, að
leggja fram skoðanir foringjans
við Stalin. Að mínu áliti er aðeins
hægt að koma á breytingum með
beinum viðræðum, og því ætti ekki
af vera ómögulegt að leggja undir
stöðuna að lokasamkomulagi um
þýzk-rússnesku samvinnuna.
Brezki utanríkisráðherrann
hafði ekki verið undir það búinn
að fara til Moskvu, en nú var þýzki
utanríkisráðherrann ekki aðeins
233
fús til þess, heldur var honum
mjög annt um að fara — and-
stæða, sem nazistarnir reiknuðu
út og það vissulega réttilega, að
myndi hafa mikil áhrif á hinn
grunsemdafulla Stalin. Þjóðverj-
arnir sáu, að það var mjög mikil-
vægt að koma skilaboðum þeirra
til rússneska einræðis'-.errans
sjálfs. Því bætti Ribbentrop við
„viðbæti“ í hið mikilvæga skeyti
sitt.
— Eg fer fram á það (sagði
Ribbentrop við Schulenburg). að
þér afhendið ekki Molotov þessi
fyrirmæli skriflega, heldur að þau
nái til Stalins í eins nákvæmri
mynd og unnt er. og ég veiti yður
; heimild, ef tækifæri býðst, til þess
| að fara fram á það við Molotov
jfyrir mína hönd að f i aheyrn hjá
Stalin, svo að þér getið einnig
flutt þessi mikilvægu skilaboð
j beint til hans. Tii viðbótar við
fund með Molotov mundi níkvæmt
I samtal við Stalin vera góð undir-
' staða að ferð minni tii Moskvu
Það var tálbeita í tillögum ut-
anríkisráðherrans. varla dulbúin
á nokkurn hátt. sem Þjóðverjar
hljóta að hafa haldið. og ekki að
ástæðuiausu að Kreml-menn
myndu gína yfir. Eftir að hafa
endurlekið. að „ekkert vandamál
I væri fyrir hendi allt frá Eystra-
' salti til Svartahafs, sem ekki
I væri hægt að gera út um á alger-
lega fullnægjandi hátt fyrir bæði
löndin *. nefndi Ribbentrop „Eystra
saltslöndin, Pólland, suðaustur-
löndin o. s. frv.“ Og hann talaði
um nauðsyn þess að „greiða úr
sameiginlegum landsvæðamálum í
Austur-Evrópu“.
Þýzkaland var við því búið, að
deila Austur-Evrópu, þar á meðal
Póllandi, með Sovétríkjunum.
Þetta var bón, sem Bretland og
Frakkland gátu ekki — og auðsjá-
anlega vildu ekki, ef þeir gátu —
uppfyllt Hitle" kallaði enn einu
sinni — þennan sama dag, 14. ág.
— inn yfirmenn herjanna til þess
að láta þ’ hlý'ða á lestur sinn um
áætlanir og útlit yfir styrjöld,
eftir að hafa horið fram þsssa bón
og eftir að hann var viss um að
henni yrði ekki hafnað.
Hcraa'ðarrírSstefnan í Ober-
salzbuýg 14. ágúst
,.Hinn mikli sjónleikur", sagði
Hitle áheyrendum sínum, „er nú
að nálga^t hápunktinn“. Á meðan
ekki va - h egt að vinna stjórnmála
lega eða hc raðarlega sigra, án
þ-ass.c - . hætta cinhverju, var hann
viss um. að Stóra-Bretland og
F' a' kland myndu ekki berjast.
Eitt va- það, Bretland „hafði ekki
á al skipa neinum góðum foringj-
um Mannirnir. sem ég kynntist
í Miinchen e:u ekki sú tegund,
sem myndi hefja nýja heimsstyrj-
öld“ Foringinn gat ekki haldið
huganum frá Englandi, fremur en
á fyrri fundum. og hann talaði um
styrkleika þess og veikleika tölu-
verí nákvæmlega, og þá sérstak-
lega um það síðarnefnda.
— England (Halder skrifaði orð
in niður) mun ekki leyfa sjálfu
sér að flækjast út í styrjöld eins
og árið 1914. styrjöld, sem standa
mun í rnörg ár . Slík eru örlög
hinna auðugu landa . . . Ekki einu
sinni England hefur peninga nú í
dag til þess að heyja btíimsstyrjöld.
Fyrir hvað ætti England að berj-
ast? Þú ferð ekki út til þess að
láta drepa þig fyrir bandamann
þinn.
Til hvaða hernaðaraðgerða gætu
Bretland og Frakkland gripið?
spurði Hitler?
— Árás á vesturvegginn ólíkleg
(svaraði hann). Framsókn að norð
22
gjöf, ef hún hefði vitað, hvernig
hún ætti að íara að því. En hún
stóð aðeins ráðvillt og vandræða-
leg örskam.ma stund, svo snerist
hún á hæli v g gekk hröðum skref-
nm í átt til ivftunnar.
Phil gerði enga tilraun til að
stöðva hana, hann horfði aðeins
hugsandi a eftir henni, um leið
og hann kveikti sér í sígarettu.
Hann var með bros á vörum, þeg-
ar hann gekk út. Ungfrú Arning
var ef til vill dálítið skrýtin skrúfa,
en hún var að minnsta kosti skín-
andi falleg, ekki sízt, þegar hún
logaði af reiði-
ÁTTUNDI KAFLI
Vikurnar liðu, og Phil sökkti
sér æ meir niður í starfið á Boone.
Hann komst vel áfram, og sjúk-
lingarnir voru mjög ánægðir með
hann. Hann var alltaf svo skiln-
ingsgóður,- jafnt á andlega líðan
þeirra sem líkamlega, að það var
einstakt með svo ungan lækni. —
Sjúklingarnir lofuðu hann hástöf
um, og orðrómurinn barst skjótt
út um allt sjúkrahúsið. Phil öðlað-
ist því fljótt virðingu og vináttu
jafnt starfsliðsins sem sjúkling-
anna.
Auk starfs síns á fæðingardeild-
inni, var Phil einnig til aðstoðar
á gamalmennadeildinni. Hann var
ekki síður ánægður rneð það, því
að þar gafst honum gnægð tæki-
færa til að fást við og rannsaka
blóðtappas júklinga. Og gamla fólk
ið var ánægt með hann, hann hafði
svo örvandi áhrif á lífslöngun
þeirra, og hann vildi aldrei gafast
upp, fyrr en hann hafði blásið
miklu fjöri í það, að karlarnir
voru farnir að fara í smá göngu-
ferðir og gömlu konurnar farnar
að dútla eitthvað í höndunum. —
Líkamlegan sársauka þeirra er
venjulega auðvelt að sefa, en aðal
atriðið er að hressa upp á and-
lega heilsu þeirra, sagði Phil.
Yfirlæknirinn á gamalmenna-
deildinni var sannfærður um, að
þarna væri Phil á réttri hillu,
hann ætti eingöngu að snúa sér
að slíkum lækningum. Því var
kröftuglega mótmælt af yfirlækn-
inum á fæðingardeildinni. — Þér
ættuð að sjá Scoles, sagði hann,
þegar hann ræðir við ung og ráð-
villt hjón, sem hefur mistekizt að
stækka fjölskylduna. Og þá, hvað
hann er fljótur að átta sig á, ef
þungun konu er ekki fullkomlega
eðlileg. Ungu mæðurnar dýrka
hann, og eiginmennirnir lofa hann
ekki síður.
Og bæði yfirlæknirinn á gamal
mennadeildinni og yfirlæknirinn
á fæðin.gardeildinni hörmuðu að
Phil skyldi þrjózkast við að eyða
dýrmætum tíma sínum í þessar
rannsóknir.
En Phil sat fastur við sinn keip.
Hann var nú einu sinni byrjaður á
þessari braut, hann skyldi ekki
gefast upp, fyrr en í fulla hnef-
ana. McNaire var honum hjálp-
legur með þá sjúklinga, sem hann
fékk til krufninga, og hann not-
aði hverja stund, sem honum gafst
til að starfa á rannsóknarstofunni.
Hann var mjög önnum kafinn.
Og þó gafst honum tími til að
kynnast fólki og eignast nýja vini,
— enga þó enn af veikara kyn-
inu, að heítið gæti.
Hann bélt áfram að hitta Page
Arning öðru hverju, og þau um-
gengust hvort annað árekstralaust
nú orðið. Pagc hafði sífellt mikil
áhrif á Phil. Þegar hún var hvergi
nálæg, lét hann sig stundum
dreyma um hina dularfullu fegurð
hennar, hvítt hörund og djúpu
augun. En þegar þau voru saman,
deyfði áhugaleysi hennar á hon-
um sem karlmanni allan vilja-
kraft hans til að leggja sig fram
ÁSTI R LÆI KNISI N IS
| ELIZABETH SEIFERT
um að öðlast hylli hennar á því
sviði.
Hann haföi þegar starfað á
Boone í þrjá mánuði og þekkt
Page jafn Jengi, áður en hún ýtti
nokkuð undir áhuga hans á starfi
hennar. í hvert skipti, sem hann
hafði vikið að því tali, hafði hún
eytt því án tafar. Svo að hann
gafst að lokum upp á því.
En kvöld eitt rakst hann á hana,
þegar hann kom út af rannsóknar-
stofunni. Hún var þykkjuþung á
svip, og þegar hann spurði, hvað
væri að, sagðist hún ekki geta skil
ið, hvers ve«na leyft væri að
reykja á þessum stað, þegar það
væri gert í svo ríkum mæli, að
loftið væri beinlínis mettað nikó-
tini.
— Þú ert aðeins vön hreinna
lofti þarna fyrir handan.
— Finnurðu ekki þennan sterka
tóbaksþef? spurði hún forviða.
Hann hló. -- Vitaskuld. En þessi
þefur stal’ar ekki frá tókbaks-
reykingum manna, hann kemur frá
tilraunavélinni hans McNaire. —
Hann vinnur að árslangri rann-
sókn á áhrifum tóbaksreyks á
mannleg lungu.
— Já, ég veit af þessum tilraun-
um hans. Eg er eiginlega undr-
andi á því, að hann skuli vera að
þessu, maður skyldi ætla að yfir-
læknir hefði ærinn starfa sem
slíkur, bó að hann stundi ekki
rannsóknir að auki.
Phil reis þegar upp til varnar
McNaire- — Ef hann getur fundið
leið til að lækna lungnakrabba
með rannsóknum sínum, er til-
gangi hans náð.
_ — Þú misskilur mig, sagði Page.
Ég átti aðeinc við, að slíkt rann-
sóknarstai-f er fullt starf, ef það
á að koma að fullum notum.
— Rannsóknir ættu að vera tak-
mark í sjálfu sér, sagði Phil á-
kafur. Tilgangurinn með þeim á
að vera lækniXgin, sem þær geta
haft í för með sér. McNaire hugs-
ar bæði um. sjúklingana sína og
tilraunavélina, og hann gerir
hvort tveggja vel, virðist mér.
— Rétt er það, samsinnti Page
með óvæntri undanlátssemi. Ég
vildi bara að hann blési þessum
reyk sinum út í gegnum reykháf,
en ekki fram á ganga eða út í
garðinn.
— Hann er með viftu og reyk-
háf, en það virðist ekki duga al-
gjörlega.
— Hann ætti að hafa sama hátt
á og við þarna hinum megin.
— Hvernig hafið þið það1’
— Hvað hefurðu ekki séð til-
raunastofuvnar okkar17 Langar þig
til að sjá þær?
— Er ég þess verðugur? Hann
brosti striðnislega við henni.
— Enga vitleysu, sagði hún
hvatskeytlega — Komdu bara. ég
skal sýna béi allt saman núna
Á leiðinni yfir, garðinn. útskýrði
hún fyrir honum loftræstingar-
kerfið í byggingunni. sem var
vinnustaður hennar. Þessi furðu-
lega bygging var samansett úr
mörgum álmum. en í hverri álmu
var ein tilraunastofa, algjörlega
aðgreind frá hinum og varin utan
aðkomandi áhrifum. Phil varð að
játa með sjálfum sér, að hann botn
aði lítið j útskýringum Page á
þessu snjalla loftræstingarkerfi.
Þegar þau kcmu inn í forstofuna,
varð fyrir þeim maður, og Page
sótti til hans um leyfi fyrir Phil
til að ganga um bygginguna. Hún
kynnti Phil og gaf upplýsingar
um starf hans á Boone, og Phil
undirskrifaði skjal, sem maður-
inn fékk honum í hendur.
Eftirvæntingarfullur gekk Phil
eftir sínum fagra leiðsögumanni
eftir ganginum að lyftunni, sem
þau fóru með vpp á aðra hæð. Þar
komu þau á hellulagt gólf, sem
söng í við fótatak þeirra. Page vís
aði honum inn í lítið herbergi, þar
sem hún sagði, að hann mundi
finna hreinar buxur og slopp, hann
yrði að skipta algjörlega um föt,
nema hann mætti vera á skónum. /
Seinna yrði hann svo aftur að
skipta um föt og íklæðast þá dauð
hreinsuðum ramfesting og skóm
þó einnig.
— Er þetta allt nauðsynlegt?
— Við teljem það nauðsynlegt,
já. Það væri sannarlega grátlegt
að missa e.t.v færan bakteríufræð
ing aðeins vegna ónógrar varúðar
í starfi
— Eg skil það, ég meinti þetta
ekki sem grin Hvað um bað?
— Þetta a að nægja, sagði
Page, um íeið og hún hvarf inn
í annað herbergi við hliðina á
hans. Phil hitti aðstoðarmann,
sem fann handa honum hæfilega
stórar buxur og slopp. Sá hinn
sami athugaði gaumgæfilega leyfis
kortið hans, áður en hann sleppti
honum út affur.
Þegar Phil kom aftur fram á
ganginn. bcið Page hans þar í full
5,14
T f M I N N, þriðjudaginn 26. nóvember 1963.