Alþýðublaðið - 02.12.1927, Blaðsíða 2

A'LÞÝÐUBDAÐI Ð
ALÞÝÐUBLAÐI® [
kemur út á hverjum virkum degi. |
Afgreiðsla í Alpýöuhúsinu við l
Hvertisgötu 8 opin frá kl. 9 árd. !
til kl. 7 siðd. i
Sfcrifstofa á sama stað opin ki. !
Qt/g—10x/a árd. og kl. 8—9 síðd. |
Simar: 988 (afgreiðsian) og 1294 !
(skrilstoian). !
Verðlag: Áskriítarverð kr. 1,50 á !
mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15 !
hver mm. eindálka. ►
Prentsmiðja: Alþýðuprentsmiðjan !
(i sama húsi, sömu simar). |
Au&valdið iætur nú eins og fví
sé sérstaklega ant um. „réttarör-
yggi“. Gæsarlappalaust réttarör-
yggi hvílir á réttlæti. Og ef rétt-
aröryggið er eitthvað farið a&
vekiíast, myndi það ekki stafa Bf
bví. að stéttarstjórn auðvaldsins
hafi ekki gætt réttlætisins betur
en dæmin sýna, t. d. meðferð í-
haldsins á mælasvikamálinu i
Krossanesi, tilraunir þess til að
þagga niður sjóðþurðarmálið,
Jögbrot M. G. á siglingalögunum
atkvæðasvikin í Norður-ísafjarð
arsýslu o. s. frv.?
..RéttaröTyggið" styrkist svo
bezt, að fátækir sem ríkir njóti
sama réttar. Ótrufluð réttartiifinn
ing almennings er mikiu meiri
trygging í því efni en nokkur
herstyrkur.
Leikfélagið.
lamhan. -- PoHlsea*.
Lei'kfélagið hefir notið óskifts
trausts bæjarbúa, enda hefir rið-
ið mikið á þvi, að þeir létu því
tTaust sitt i té í þeim miklu erf-
ibleikum, sem það hefir átt við
að búa. Pað er kunnugt öllum,
að það er enginn hægðarleiikur
að haida uppi Ieiklist hér á landi,
bæði vegna hins takmarkaða á-
horfendafjöida og pess, hversu
aliar aðstæður, útbúnaður, fátækt
©g misskilningur er á slæmu stigi
hér. Leiklistin er göfug list;
hún er göfug, ef henni er ekki
misþyrmt, en , ógöfug, ef skráp-
hendur fara um hana. Það er því
mikil! vandi að stjóma svo leik-
flokki, að vel fari. Og mistökin
hér í fámenninu verða miklu ljós-
ari en annars staöar, þar sem
úr miklum áhorfendahópi er að
velja.
Allir muna eftir {>eim deilum,
er stóðu hér í blöðunum milli
formanns Leikfélagsins, Indriða
Waage, og Guðmundar Kambans
rithöfundar. Fjöldi fólks tók enga
afstöðu til þessara deilna, en hitt
var öllum vitanlegt, að meiri
hluti bæjarbúa fyigdi Kamban
að máium. Það var einhver ó-
skiljanlegur skuggi, sem lá á
þeim ákvörðunum meiri hluta
Leikfélagsins að afsala sér boði
Kambans um að sýna leikrit sín
fyrir Leikfélagið og stjóma leik-
sýningunum. Kamban er viður-
kendur fyrst og' fremst sem mjög
fjölhæfur rithöfunflur og góður
iéikari, og í öðru lagi mjög vel
hæfur til að búa leikrit sín á
leiksvið. Það var mikill viðburð-
ur í ieiklistarsögu Reykjavíkur,
þegar Kamban lék hér leikrit sin
„Vér mO'rðingjar" og „Sendiherr-
ann frá Júpíter", enda sóttu bæj-
arbúar þessar sýningar rrijög vel.
Leikfé.lagiö myndi sannarlega hafa
aukið sig og þroskað með þvx
aö þiggja boð Kambans. En það
bar ekki gæfu til þess.
Leikfélagið finnur, sem er, að‘
þáð þarf nýja krafta, og í því
skyni hefir það fengið hingað Ad-
am Poulsen leikbússtjóra til að
búa út á leiksvið og leika sjálf-
ur aðalhlutverkið í þýz'ka leikn-
um „Sérhver". Það þarf e'kki að
eía, að A. Pouisen er starfi sinu
fyllilega vaxinn, en það hefir sýnt
sig, að fólki fellur ekki leikur-
inn. Bæði er, að efni hans er langt
frá því ab vera aðlaðandi, verð
aðgöngumiða er afarhátt, og enn
þá eimir eftir af þeirri gremju,
er framkonxa Leikfélagsins gagn-
vart Kamban vakti, og hún hef-
ir líka vaknað upp af nýju við
það að taka hingað danskan
mann, en vilja ekki hinn, sem
var þó íslenzkur.
Tvö léikrit hefir Leikfélagið
sýnt, sem hafa farið í handaskol
um. Annað sýndi það í fyrra,
„Sex verur leita höfundar“, og
hitt er „Sérhver". Það er að segja:
Leikféiagið hefir ekki kunnað að
sníða sér stakk eftir vexti og
ekki þekt nógu vel smekk íslend-,
inga.
Það er leitt, þegar eitthvert fyr
irtæki, sem á það að lífsskilyrði,
að hylli bæjarbúa sé óskift, ger-
ir sig bert að glappaskotum. En
það þýðir ekki að horfa í þaö,
og má ekki leggja blessun sína
yfir slíkt með þögninni.
S. 1. sunnudag var efcki hægt að
sýna „Sérhvern" sökum þess, að
aðgöngumiðar seldust ekki. Nú
tilkynnir Leikfé!agi.ð, að leikurinn
verði að eins sýndur í fá skifti
enn þá. Þetta heíir auövitað í för
með sér mjög míkið 'tap, þar sém
eftir þvi, sem mér hefir verið
sagt, það mun vera álitleg fjár-
upphæö, er A. Pouisen sé greidd
fyrir hingaðkomuna.
Að síðustu vildi ég beina þess-
ari spurningu til formanns Leik-
félagsins — ef hann svarar, þá get-
uj hann ef tii vill svalað forvitni
fjölda hinna föstu leikhúsgesta
sinna —• Hvers vegna er A. Poúl-
sen fenginn hingað upp til að æfa
leik og leika sjálfur aðalhlutverk-
ið, þegar völ var á íslendirigi
með fjölbreytta hæfiieika og
sannan áhuga á þessu starfi?
Er það vegna þess, að til mála
geeti þá e. t. v. komið, að hann
yxði íorstjóri Þjóðleikhússins, en
A. Poulsen sé ekkert hættulegur
og því sé óhætt að taka hann?
Rvik, 23. nóv. 1927.
Eirui á bekkjunum.
Kaupraamiahafnarbréf.
Khöfn, i nóv.
Sjálfsmorð.
Tala sjálfsmorða er mjög mis-
jöín í hinum ýmsu löndum.
Grikkland hefir fæst sjálfsmorð,
að eins 2 á hverja 100 000 ibúa;
næst er írland með 4.sjálfsmorð
á hverja 100 000 íbúa, en ítalía
heíir 3, Litauen 5, Noregur 6 á
hveria 100 000 ibúa. Dantnörk og
Svíþjóð hafa 14 sjálfsmorð á
hverja 100 000 íbúa, Danzig 23,
Þýzkalaxxd, Sviss og Austurríki 24,
og Ungverjaland hefir 27 - sjáffs-
morð á hverja 100 000 íbúa.'
Aðalblað jafnaðarmanna x
Frakklandi færir út kvíarnar.
Ait bendir til- jxess, að Jafnað-
armannaflokkurinn á Frakklandi
sé í uppgangi. Aðalbiað flokks-
ins, ,,Le Populaire", sem verið
hpfir dagblað frá siðast liðnum
áramótum, hefir síðan verið í svo
miklum uppgangi, að flokkurinn
hefir ákveðið að stækka það að
miklum mim frá næstu áramótum.
Margir ritfærustu rnenn í Frakk-
landi eru ráðnir til að skrifa í
blaðið frá næstu áramótuxu.
Kosningar fara fram til þingsins
í Frakklandi í vor I maímánuði.
Lækkun
stóreigna-
á skatti
manna.
Fjármálaráðh&rrann í ráðuneyti
vinstrimanna, Neergaard, hefir
lagt fyrdr þingið frumvarp um
xækkun á skatti stóreignamanna.
Læikikunin er talið að muni nema
13 millj. kr. Lækkunin kemur að-
allega niður hjá jarðeigendum og
fólki, sem Iifir á eignum sínum
og ekki hefir fé sitt í iðnfyrir-
tælkjum, heldur á það, sem kalla
má ,,dautt fé“. — Frumvarp þetta
hefir þá heldur ekki fengið nein-
ar hjartnæmar viðtökur, -— ekki
einu sinni hjá vjnstrimönnum
sjálfum. Fjármálaráðherrann hefir
ósikað þess, að frumvaTpið yrði
jafgreitt frá þinginu fyrstu dag-
þina í dezember. — Líkur virðast
þó ekki miklar fyrir því, að frum-,
Varpið nái fram að ganga.
Vinnuleysið.
Yfir 50 000 manns eru nú vinnu-
lausir. Veldur nokkru um aukn-
ing vinnu'eysisins hin skjóta koma
vetrarins, er leggur hömlur á úti-
vinnu, svo sem við byggingar og
annað þess háttar.
„SociaI-Demokratenu stækkar,
Höíuð-málgagn jafnaðarmamna
stæfekar frá næstu áramótum að
blaðsiðufjölda. og verður aukið
við það starfsmönnum. Húsi þess
í Farimagsgade 49 er líka verið að
breyta. Á að auka húsnæði við
prentsmiðjuna óg^ ritstjómina,
enda voru húsakynnl orðin of Iítií.
____________________Þorf. Kr.
ísfisksala.
Khöfn, FB„ 1. dez.
Þjóðbandaiagsfundurinn.
Tillögnr um fulikomna, al-
menna afvopnum innan fjög-
urra ára.
Frá Genf er símað: Aðaihlut-
verk afvopnunarfundar Þjóða-
bandalagsins, er nú er haldinn/ er
að kjósa nefnd, sem á að rann-
saka öryggismálin. Fer nefndar-
kosning þessi fram samkvæmt
samþykt, er náði fram áð ganga
á þmgi Þjóðabandalagsins í sept-
ember. Þá er afvopnunarfundur-
inn var settur, fóru fram altmenn-
ar umræður um afvopnunariuál.
Fulltrúi Rússa á fundinum, Litvi-
nov, bar fram tillögur á fundi.
þeim, sem.haldinn var í gær, um
fullkomna, almenna aFvopnun
innan fjögurra ára. Frestað' var
tli næsta .nefndarftuxdar að ræða
lillögur þær, sem Litvinov bar
fram fyrir hönd rússnesku ráð-
stjórnarinnar.
Nýr heimsnxeistari x skák.
Frá Buenos Aires er símað: AI-
je.hin heíir unnið heimsmeistara-
titil í skákíafli. Tefldu þeir, háam
og Capablanca, og vann Aljechin.
Innlend tíðiisdic
FB., 1. dezember.
Bændaskólinn á Hvanneyrí.
Samkvæmt nýútkomnum „Frey“
eru þar nú 44 nemeudur. Hey-
fengur á Hvanneyri var 1000
hestar af töðu og 3300 af útheyi.
Af jarðeplum fenigust 50 tunnur
og 230 af rófum.
Nýlega seldi ,„Otux“ afLa sinn í
Englandi fyrir 600 stpd. og „Gyli-
ir“ fyrir 1056 stpd.
Vestar-íslenzk ar fréítir.
FB.
Dánarfregnir.
Fyrir nokkru lézt í Seattle I
Bandaríkjunum Jakob Bjamason
lögreglu-undirforingi, 53 ára að
aidri. Hann var fædciur á Eyrar-
bakka, fluttist xmgur vestur, og
mun hafa verið lögreglumaður um
20 ára skeið. Jakob lézt á heim-
ili systur sinnar, Mrs. Ryan, sem
búsett er x Seattle. Segir „Heims-
kringla", að Jakob hafi verið mik-
ill maður vexti, ,borið höfuð og
herðar yfir fölkið. En auk þess
vax' hans víða getið fyrir glað-
lyndi, góÖlyndi, sönghneigð og
samvistarþýðleik“.
6. sept. andaðist að heimili sínu
í nánd vði Markérville lí Alberta
Gxmnar Jóhannsson, ættaður úr
Aðal-Reykjadal, fæddur 17. apríl
»857. Gunnar fluttist til Kanada
1888. Kona hans var Þorbjörg
Gestsdóttir. — ELnnig andaðist
vestan hafs 8. sept. Helga Back-
mann, ættuð úr Dölum. Hún var
gtft Kristjáni Backmaxm, sem einn-
ig var ættaður úr Dölum.