Alþýðublaðið - 17.04.1920, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
a. s. þann hluta hennar, sem ekki
lætur áfengisvæl Morgunblaðsins
væta í huganum kverkar sínar, að
læknar skuli sektaðir fyrir brot —
í gróðaskyni einu — á lögum um
heilbrigðismál, en svo skoða eg
bannlögin?
Það er opinbert leyndarmál, að
margir læknar þurfa ekki ná-
kvæma lýsingu á sjúkdómum til
að láta af hendi lyfseðil hljóðandi
upp á spiritus concentratus, sherry,
cognac o. s. frv., að minsta kosti
ekki þeir, sem láta meira eða
minna drukna menn hafa lyfseðia.
Eg hefi hitt marga menn, sem
hafa sýnt mér lyfseðla, sem þeir
höfðu fengið fortölulítið — t. d.
hitti eg einn á skírdagsmorgun,
sem hafði fengið sherry-seðil hjá
lækni og’, eftir því sem honum
sagðist sjálfum frá, án þess að til-
greina annan sjúkdóm en þurrar
kverkar, og var maðurinn þó ekki
alllitið d;ukkinn fyrir. Almenning-
ur unir þessu illa, sem von er,
því ekki eru þessar aðfarir að
hans vilja, en erfitt er að koma
upp þessum brotum, svo að marki
sé, en takast mætti það samt.
Síra Sigurður Stefánsson gat
ekki lofsamlega um áfengissalana
í fyrra sumar, er hann flutti þings-
ályktunartillöguna frægu, en þó er
þeim mönnum frekar vorkunn,
skömm og svívirðingu hafi þeir
samt! En læknum er engi vork-
unn, er þeir láta í skitnu gróða-
skyni hafa sig til slíks, og virðast
þeir Iítt færir um jus practic-
andi (læknisleyfi). Hvað myndi
sagt um þá Iækna, er létu af hendi
orðalítið lyfseðil upp á opium,
morfín, cocain, chloroform eða
blásýru? Myndi ekki verða tekið
fljótt í taumana, eða hvort er
þjóðín svo heillum horfin, að lyfja-
lög hennar megi hver ptófsveinn
viröa að vettugi? Vonum að svo
sé ekki. þó allmjög hafi nú steínt
að því upp á síðkastið.
H.
---------r
Fiskiskipin. í gær kom Coline
með 63 föt af lifur, Hilmir með
52 föt, Valpole 60 föt, Rán 70
föt, Jón Forseti 60 og Vínland
með 80.
Sanmerkurjregnir.
Tilkynning frá danska
sendiherranum hér.
Samkvæmt símskeyti frá Kaup-
mannahöfn, 15. þ. m., virðist
stjórnmáladeilan, sem svo fljótt
var bundinn endi á, hvorki ætla
að hafa löng né alvarleg eftirköst.
Fullkomin ró er nú komin á alt
ltf þjóðarinnar. 1 kauphöllinni fara
verðbréf hækkandi, enda var alt
með kyrrum kjörum þar á deilu-
tímunum. Verzlun og atvinnu-
rekstur er nú • að mestu komið f
samt lag, þótt ennþá séu verkfóll
í sumum greinum. Búist má við
að sjómannaverkfallið, sem hefir
haft alvarlegar afleiðingar, verðí
mjög bráðlega upphafið.
Konunginum, er ætíð hefir haft
mikið samneyti við íbúa höfuð-
borgarinnar, er nú til dæmis hver-
vetna sýnd óskift samúð, á hinum
daglegu skemtireiðum hans um
borgina.
Þegar þingið kom saman að
nýju, samþykti það, eftir 2 daga
umræðu, kosningalög þau, er áður
voru aðal þrætueplið á deilutím-
unum. Þegar nú verður kosið til
þjóðþingsins, eftir þessum kosn-
ingalögum, þ. 26. apríl, má telja
deiluna farsællega til lykta leidda,
sökum þess að öllum flokkum
þykir sem þeir hafi komið sínu
fram. Hinir fyrverandi stjórnar-
andstæðingar, vinstri- og hægri-
menn, gleðjast yfir brottför Zahle-
ráðuneytisins og því að kosningar
fara fyr fram en ef fyrverandi
ráðaneyti hefði setið við völd.
Hinir fyrverandi stjórnarsinnar,
radikalar og jafnaðarmenn, gleðj-
ast yfir að Liebe ráðuneytið, sem
var myndað utan ríkisþingsins,
skuli svo fljótt hafa lagt völdin í
hendur ráðuneytis Friis. En það
ráðuneyti vinnur í samráði við
ríkisþingið, og vinnur á þeim
grundvelli, sem þeir flokkar eru
ánægðir með, að undirbúningi
næstu kosninga.
Sökum þessa er undirbúningur-
jnn undir kosningabaráttuna hóg-
vær og géfur það, og svo einnig
það hve unnirbúningstíminn er
skammur, góðar vonir um að
kosningarnar vekji ekki altof mikla
úlfúð og sundrung meðal þjóðar-
innar, svo að hún geti aftur í ró
og næði beitt sér af alefli til að
efla þjóðfélagslegan og fjárhags-
legan þroska sinn og fagnað,
samhuga og óskift, sameiningu
Dana í Suður-Jótlandi við föður-
landið, Danmörku.
Frjáls samkeppni
í verzlun og- viðsKiftum.
Þessi tvö orð, frjáls samkeppni,
hljóma fagurt. Enda heflr þeim
óspart verið hamrað fram af kaup-
mönnum og þeirra sprellikörlum,
í hinum alkunnu, ósvífnu, árásum
er þeir hafa gert á landsverzlunina,
frá byrjun, oftar að ósekju. Og
skal eg lítið drepa á það síðar.
Yið jafnaðarmenn, sem erum
öllum öðrum mönnum réttsýnni
og frjálslyndari, höfum séð það og
skilið af reynslunni, að stundum
haga atvikin því þannig, að það
er nauðsynlegt og jafnvel lífsspurs-
mál, að hið opinbera leggi höft á
athafnafrelsi manna. Skal eg í
þessu sambandi aðeins minnast á
landseinkasöluna, sem hér hefir
verið á stríðsárunum.
Hvers vegua tók landsstjórnin
að sér verzlunina á þessum erfiðu
tímum, með helstu lífsnauðsynjar
landsbúa? Það var gert til þess
að forða landsbúum frá yfirvofandi
skorti og jafnvel frá hungurdauða.
Því það var fyrirsjáanlegt, að
þeir, sem höfðu verzlunina á hönd-
um, mundu ekki byrgja landið upp
af þeim lífsnauðsyDjum sem það
þurfti. Enda hefðu þeir að líkindum
ekki getað það, af eðlilegum
ástæðum.
Fyrir stríðið, eða áður en lands-
verzlunin tók til starfa, var hér,
eins og menn vita, algerlega frjáls
samkeppni í verzlun og viðskiftum.
Og þó þótti verzlunin ekki góð.
Kaupmannaokrið, sérstaklega stór-
kaupmannanna, var alræmt.
Nú hefir verzlunin aftur verið
gefin frjáls og samkeppni ekki
lengur útilokuð. En aldrei hefir
verið kvartað meir um dýrtíð og
kaupmannaokur en einmitt nú.
En við höfum meðal við kaup-
mannaokrinu, sem eg er sann-
færður um að hrífur, ef rétt er
að farið. Og meðalið er ríkisverxl-
un með allar nauðsynjavörur.
Ekki ríkis einkaverzlun, heldur
ætti hún að vera rekin með frjálsri