Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 23.08.1936, Blaðsíða 3

ALÞtÐUBLAÐIÐ
3
Kalman Mikszath:
(Mikszath er ungverskur riihöf-
undur, fæddur 1849 og dáinn 172?.
'Hann. er einn af hinum ungversku
rithöfunduin, sem fræguir er um
allan heim. Smásögur hans eru
eitt hið bezta, s*em skrifað hefir
verið af ungverskum irithöfundi
og sagan, sem hér fer á efíir,
Græna flugan, er brácskemtileg
lýsing á hugsunarhætti sveita-
fólks.)
GAMLI BóNDINN, ríkasti mað-
u, inn í jrerpinu, lá fárveikur
og dauðvona. Skaparinn hafði
haldið réttarhald yíir hdnum, öllu
'mannkyninu til eftirdæmis.
„Sjáið nú hann Jón Gal! Hvað
Ihaldið þið, dauðlegar veruír, að
þið sáuð eiginlega? Þið eruð ekk-
ert og minna en eltkert. Sk'D til,
það er nú eitthvað lítið orðið úr
hiDnum Jóni Gal! Hann var rik-
asíi bóndinn í þorpinu iog samt
náði ég til hans. Ég þurfti ekki að
eenda hungraðan úlf til þess að
bíta hann og ekki þurfti ég að
fella ofan á hann risafuru, til
þess að merja hann í hel. Ég lét
mér nægja, að ssnda honum
flugu.“
Og það var nú einmitt það,
sem komið hafði fyrir. Það stakk
hann fluga I hendina; svo fór
hendin að bólgna og varð stöð-
ugt svartari.
Presiurinn hvatti hann til þess
að láta ná í lækni.
Hann hefði nú ekkert haft á
móti því, að láta ná í lækni, en
þau vildiTfá hann til þess að síma
til Budapest efiir sérfíræðingi. —
Bi.li prófessoir varð fyrir valinu.
Læknishjálpin mundi kosta 300
flórínur, en því fé varr viel varið.
— Hvaða þvaður, sagði gamli
bóndinn. Það er ómögulegt að
fara að verðleggja þessa flugu-
stungu á 300 flórínur.
En þá var það greifaflrúin, sem
bauðst til þess að borga læknis-
hjálpina. Þetta dugði. Jón van
stoltur og sjálfstæður bóndi. —
Skeyti var sent og ungur, þveng-
*nj>ór gleraugnaglámur, síður en
®vid mannborlegur, kom í vagn-
inum, sem sendur hafði verið á
járnbrautaxstöðina.
Frú Gal, unga konan hans Jórxs
gamla Gal tók á móti lækninum
við hliðiö.
— Eruð þér þessi f,:ægi lækn-
ir frá Budapest? spuirði hún. Ég
held þér ættub að koma og líta á
ötanninn minn. Hann gerir svodd-
áii veður út af flugu, sem stakk
hann í hendina, að það er alweg
fiins og fíll hefði bitið hann.
En þetta var nú bara alls ekkx
Jón Gal hafði ekki kvarta'ð
einu orði og ekki minst á stung-
bna, nema þegar hann var spulrið-
tar, o,g jafnvel þá var hann mjög
^tuttDX'ður. Hann lá i irúmi sínu
Græna
í stóiskrl ró og kærði sig koll-
óttann. Hann hafði pípuhólkinn
í munnvikinu.
— Hvað er að, gamli maður?
spurði læknirinn. E(r það satt, að
fluga hafi stungið yður?
— Það er víst, nöldraði gamli
maðurinn.
— Hvers kanar fluga vair það?
— Það var græn fluga, sagði
hann stuttaralega.
— Spyrjið þér hann basra, doxi,
sagði konan. Ég þarf að sinna
verkum mínum. Ég hefi' níu brauð
í ofninum.
— Ágætt, mamma, sagði lækn-
irinn fjarhuga.
Hún snéri sér að honum sneglu
leg á svip og studdi höndunum
á mjaömirnar.
— Þér, sem gætuð verið afi
minn, sagði hún hálf móðguð og
hálf hlægjandi. Það lítur ekki út
fyrir, að þér sjáið vel í gegn um
þessar rúðuir, sem þér hafið á
nefinu.
Hún snéri sér hvatlega við og
sigldi út með miklum pilsaþyt.
Hún var beinvaxin, ung og full
af lífsþrótti.
Læknirinn horfði á eftiir henmi.
Hún var rnjög falleg k:ma, miklu
yngri en læknirlnn og miklu yngcl
en maðurinn hennar.
Jæja, látum okkur nú líta á
hendina: finnið þér mikið til?
— rv-v->_ijtig svaraði Jón Gal.
Læknirinn rannsakaði bólgna
höndina og varð alvarlegri á svip-
inn.
— Það lítur illa út, flugan ^ef-
ir hbtið að vera eitiruö.
— Það er ekki ósennilegt, svar-
aði Jón Gal, og lét sér hvergi
bregða. Ég er viss um, að þetta
hefir ekki verið venjuleg fiuga.
Flugan hefir verið nýflogin af
líki.
Jón blótaði og það var alt og
sumt sem hann sagði.
— Það var heppni, að ég kom
nógu snemnra. Enn er hægt að
bjarga lífi yðar, en á moirgun
hefði það verið of seint.
Þá hefðuð þér verið dauðuir.
— Það var einkennilegt, sagði
Jón og tróð tóbaki í' pípuna sína
með heilbrigðu hendina.
— Það er ekki að spyrja að
blóðeitrUninni. Við megum engan
tírna rnissa. Þér verðið að heirða
upp hugann, gamli maður; það
verður að taka hendina af.
•— Taka af mér hendina?
spurði hann með undrun og fyrir-
litningu.
— Já, það er nauðsynlegt.
Jón Gal sagði ekki orð, hann
baria hris'.i höfuðið og hélt áfram
að reykja.
■— Sjáið nú til, hélt læknirinu á-
fram. Þetta gerir yður ekkert til.
•Ég svæfi yðir, ;g þegar þér vakn-
ið aftur, þá finnið þér okkart til.
Ef ég fæ ekki að taka af yður
hendina, þá verCið þér dauðuir um
þetta leyti á morgun.
Láið mig í friði, sagði hann,
eins og hann væri iDrðinn þreyttur
á þessu hjali. Svo snéri hann sér
til veggjar og lokaði augunum.
Lækni inn hafði ekki búizt við
svona þvermóðsku. Hann fór út
úr herharginu, til þess að hafa tal
af konunni.
— Hvernig líður manninum min
um, spurði hún kæruleysislega og
hélt áfram með vierk- sitt til þess
að sýna, að hún bæri nú ekki
rnikla virðingu fyriir fæknuim. '
— Hann er slæmur, ég ætlaði
að biðja yður að fá hann til þess
að lofa mér að taka af honuim
hendina.
— Jesúspétur, hrópaði kon'an
og náfölnaði. Er það svo nauð-
synlegt ?
— Hann devr að öðrum kosti
innan sólarhrings.
Hún blóðroðnaði, greip í hand-
legg læknisins, dró hann inn til
sjúklingsins, studdi höndunum á
mjaðmimar og ávairpaði lækninn:
— Lít ég virkilega þannig út,
að ég mundi gera tmig ánægðn
með að eiga örkumla mann. Ég
mundi deyja af blygðun. Svo
snéri hún sér að manni sínum og
hrópaði:
•— Láttu hann ekki sltera af þér
hendina, Jón, hlustaðu ekki á
hann, Jón.
Gamli bóndinn horfði vingjarn-
lega á hana.
— Vertu róleg, Stína; það veirö-
ur lengum slátrað hétr; ég ætla að
fara i fceilu lagi.
Það var árangujrslaust, þó að
læknirinn talaði við sjúklinginn
um húm dauðans og fegurð lífs-
ins. Ekki bar það heldur neinn
árangur, að kalla á greifafrrma
og prestinn og annað mælskufólk
úr þ jrpinu.
Jón Gal harðneitaði að láta
skena sig.
Þessi aldurhnigni bóndi óttaðist
ekki dauðann; síður en svo. Ef
hann var kDminn, maðurinn með
ljáinn, þá var Jóni Gal ekkert að
vanbúnaði.
Það var bersýnilega tilgangs-
laust að biðja hann að hugsa
um að bjarga sjálfum sér.
Að lokurn komst gamli maður-
inn við af ákefð læknisins, hon-
unr þótti fyrir því, að læknirinn
skyldi taka þetta sér svona næni,
og fór að reyna að hughieysta
hann.
Aít í eimt datt lækninumi í fcug,
að það væri máske vegna kDstn-
aðarins, að ganrli maðurinn vildi
ekki láta leggja sig undir hnífinn.
Hann sagði:
— Þér verðið nú að bDPga mér
300 flórinur, hvoirt sem ég tek
af yður hendina eða ekki; svd að
þér þurfið ekki að óttast nelnn
aukakosínað. Og þet a tekur ekki
meir en fimm mínútur.
— Jæja, þér geiið þá párað einn
lyfseðil handa mér, svo að ég
fái eitthvað upp í kos naðinn,
sagði gamli maðurinn kæruleysis-
lega, eins og hann væri að prútta
unr skóverð. Þetta var alveg áir-
angurslaust. — Læknirinn fór
út til þess að hugsa málið og,
ræða um það við helztu vitringa
þorpsins. En það var að fa'tj
í geitahús að leita sér uliar, það
var sama hvern hanrr kom með
inn að rúmi gamla mannsins. —
Unga konan var þar altaf fyrir
og eyðilagði alt fyrir lækninum
og slepti engu tækifæri sem gafst
til þess að mæla þrjózkuna upp í
gamla manninum. Læknirinn gaf
henni ilt auga og sagði:
— Þegiðu þegar menn eru að
tala saman.
— Steig nú hænan óvart á s élið
á hananum, hreytti hún út úr séir
og reigði sig. *
Jón Gal vildi komla í veg fyrir
þrætur og sagði:
— Vertu ekki með neinn háv-
aða, Stina, náðu heldur í flösku
handa gestunum.
— Or hvaða tunnu?
— Or minni tunnunni, en þeg-
ar ég verð jairðaður þá taktu
úr stærtri tunnunni, það er ajð
verða súrt. Hann var vel ásátt-
ur með að deyja. Ges'irnir fúru og
létu sjúklinginn í friði til þess
að gera upp hlaupareikninginn við
skaparann.
Oti í garði hitti doktor Bilríli
vinnumanninn, ungan, laglegan
pilt.
— Hafðu vagninn tilbúinn, ég
legg af stað eftir hálf tíma, og'
segðu frú Gal, að ég bíði ekki
eftir kvöldverðinum.
Þegar lrann kam út fyrir hlið-
ið, nam hann staðar og vissi ekki,
hvað til bragðs skyldi taka. Hann
sá í gegnum rimlana á hliðinu,
að ungi maðurinn fór inn til frú
Gal og það gat ekki farið hjá þvi,
Frh. á 7. siðifc