Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 04.10.1936, Blaðsíða 2

2
ALÞYÐUBLAÐIÐ
vegar var hann monlinn af þvi, að
vera allt í einu orðinn hákarla-
maður.
JÓNAS FÓR NO I LAND, og
svo vcir leyst og siglt af slað.
Á skipinu voru 11 manns auk
Sæmundar, og voru sox á hverri
vakt, því enginn var maisveinin-
inn. Voru alltaf hafðar sax tíma
vaktir á siglingu og þegar lítið
var um hákarl. Skipstjóri hafði
vakt, þegar siglt var frá Látrum,
og vár Sæmundur á þeirri vakt-
inni.
Vindur var all hvass austan,
og þegar skipið var komið út fyr-
ir Fossdal, þá kom svipvindi mik-
ið. Skipaði þá skipstjóri mönnum
að standa til taks við „pikkfa ina“,
en pikkur heitir á sjómannamáli
riisið á afturseglunum. Þegar
hvössustu kviðurnar komu, skip-
aði slúpstjóri, að „fira í pik!kinn“
á fcáðum seglum, þ. e. láta risið
á þeim síga, svo að minnkaði í
þeim vindmagnið. Utan við Gjög-
urinn var mesta hvassviðri af
austri, og voru seglin rifuð —
dregin samain að neðan og lækk-
uð. Stóð Sæmundur hjá og horfði
á handtök skipverja, og var hon-
um sagt að halda sór rækilega.
Rómuðu skipverjar það mjög, að
hann skyldi ekki verða sjóveik-
ur. Þegar klukkutími var eftir af
vaktinni, var Sæmundi sagt að
fara ofan í hásetaklefa og hita
kaffi. Einn af hésetunum leið-
beindi honum um það, hvernig
hann ætti að bera sig til við að
kvedkja upp. Eldsneytiö var biriti-
bútar, og var Sæmundi sýnt, að
hann átti að flysja af þeim börk-
inn og n ita í uppkveikju. Komst
hann fljótt upp á að kveikja upp
el.'J og hita kaffi, ig hafði hann
Ateller
Uösmyndarar
hafa ávalt forystuna í
smekklegri Ijósmynda-
framleiðslu.
Munið það og forðist
lélegar efiirlíkingar.
Ljósmyndastofa
Sigurðar Ouðmunilssonar,
Lækjargötu 2, Reykjavtk.
Þegar sá grái
fór að bíta.
150 pund á þyngd, og í hanm var
jafnan það starf á hendi á sinni
yakt í þessari veiðiför. Var kaffi
hitað fyrir hver vaktaskifti, en
alltaf átu skipverjar kaidan mat,
sem heimili þeirra lögðu þeim
til.
Þeir höfðu með sér koffort að
heiman, og geymdu þeir þau aft-
ur í lest, því maturinn þótti
skemmast í hitanum í hás-eta-
klefanum. Hafði svo hver maður
Mstil hjá sér í klefanum, og voru
þessir kistlar kallaðir pallaliangar.
Tóku skipverjar mat í lesíinni til
tveggja eða þriggja daga og
höfðu í pallalcngunum. Fallalang-
arnir voru ekki bundnir og hent-
ust þeir því fram og af ur, ef illt
var í sjó. Engir bekkir voru í
hásetaklefanum, eins og seinna
tíðkaðist á þilskipum.
Nú var siglt út að Grímsey
og iagzt í Skjóli við veslanverða
eyna. Þar var svo legið I heilan
sólarhring. Þótti Sæmundi lífið ó-
líkt betra en í landi. Þama var
ekkert göngulag, en nægur svefn-
tími — og í rauninni ekkert að
gjöra nema hita kaffisopa við
og við.
Að sólarhring liðnum var vind-
ur orðinn miklu minni en áður,
en komin niðaþoka. Var þá leyst
á ný og siglt í norður. Vanalega
stýrðu þeir, sem á vaktinni voru,
sinn klukkutíinann hver, þegar
gott var veður, en í aftökum
stýrðu oftast yfirmenn skipsins,
skipstjóri eða stýrimaður. Eklki
var Sæmundi trúað fyrir siýrinu,
þó veður væri með öllu hættu-
iaust. Skiptu félagar har.s með sér
þeim tíma, scm honum bar að
stýra, og heyrðist enginn mögla
um þá tilhögun, enda voru skip-
verjar simvaiin prúömenni og um
leið hinir duglegustu tii allra
verka.
Ekki birti upp þokuna, og það
var talsverður austan sveljandL
Þó var haldið áfram, og var ferð-
inni heitið norðar á dýps'u bá-
karlamið, Nýjagrunn, svokailað,
en það er norðan við Kolbeins-
ey, 25 danskar mílur undan landi
Nú var stikað dýpið aftur og aft-
ur, en illa gékk að finna grunint
vatn. Þar kom þó, að ski^síjóri
fann það dýpi, sem vera átti á
Nýjagrunni, og var nú lagzt i’yrir
stjóra á 250 faðma yatni. Grunn-
færin voru fimmflaugaður drekí,
fest 20 faðma löng keðja, heidur
grönn; en þar við bættist svo
tjörutó, 400 faðma langt. Neðri
partur þess var fjögurra þuml-
unga gildur en sá efri var fimm
þumlungar að gildleika. Þegar
dreMnn var kominn til botins, var
rennt út fimmtíu föðmum í yf-
irvarp, en stundum þegar orðið
var hvasst, var yfirvarpið haft
150 faðmar.
Seglin voru teMn niður >og
vandlega frá þeim gengið. Heyrði
Sæmundur nú hásetana tala um
það, að ekki yrði vist milkið gagn
í stráknum við að draga hákarl á
þessu dýpi, en gott væri þó, að
hann ekki svo mikið ssm fyndi
til sjóveiki. Það kynni heldur að
verða gagn að honum þess vegna.
Nú var farið ofan í lestina að
sækja beitu. 1 lestinni stóðu tvær
steinolíutunnur. Var öninur full af
söltuðu se’spiki með skinninu á —
og var romm í pæklinum, svo að
spikið þránaði ekki og yrði lykt-
arminna. 1 hinr.i tunnunni var úld-
ið hrossakjöt. Beitan var látin
í þar til gjörðan kassa. Hann var
ein og hálf alin á lengd. Haníi
var hólfaður um þvert og hand-
arhald úr tré yfir sltilrúmi. 1 ann-
að hólfið var hrossakjötið lát-
ið, en salspikið í hitt. Selspikið
var skorið ; ferhymda búta iog
stungið gat í gegn um þá mieð
mjóum hníf. Þá var einnig hrossa-
kjötið skorið í hæfilega bita.
Síðan voru teknir vaðimir og
farið að beita.
Hákarlaönglamir voru kallaðir
sókn. Sóknin var úr deigu jámi,
íslenzk smíði. Oddurinn var um
tveggja þumlunga hár, og yar
hann vel beittur. Hann vísaði Íít-
ið eitt út á við. Agnhaldið vax
al'stórt. Bugurinn á sókninni var
þverhandarvíður — og leggurinn
þvi sem næst sex þumlunga liang
ar. Neðar á honum var hak, en
efst sigurnagli, og í hann var
fest öðrum enda mjórrar keðju.
Hún var þriggja álna löng, og
var hún kölluð hákarlahlekkir. .1
hinn enda var festur anmar sig-
umagli. Þá var vaÖSiteinninm.
Hann var seytján pund á þyngd,
aflangur og klöppuð í hann rás
tveggja vegna. Utan um haniri1
var mjótt jám, sem féll vel í
rásina. Það var jafnan beygt heitt,
svo að það sæti sem bezt fast.
Á öðrum enda steinsins myndaði
jámið lítið auga, og í því lék
sigumaglinn á enda háltar’.ahlekk|
anna. Járnið á hinum enda steins-
ins myndaði stóra lykkju, og í
henni lék hringur. 1 þann hring
var festur bálkurinn, sem vaj?
fjögurra álna kaðall með aug®
á báðum endum. 1 annað augað
var vaðhaldinu bmgðið. Vaðaav
haldið var snúið saman úr þrem-
ur þriggja punda linum, og var
það jafnan 4—500 faðma langti
Þannig var beitt fyrir hákarl-
inn, að sinn bitinn var alltaf af
hvoru, spiki og kjöti. Byrjað var
á spikbita, og var hann lálinn
þannig ú sóknina, að skinnið sneri
upp. Næst kom svo kjötbiti, síðan
spikbiti, og svo koll af kolli, unz
þéttsett var á sóknina frá oddi
og upp ;að sigurnagla. Á oddiri-
um var alltaf kjötbiti. HaMð á
leggnum var til þess, að beitau
sigi ekM um of niður á bug-
inn. Þar þurfti að vera rúmt,
svo að sóknin gengi liðlega upp
fyrir agnhaldið á hákarlinn.
Skáhalt utan á borðstokíkiat
sMpsins voru negldar vaðbeygj-
ur úr birki, sem bæði er seigt
og injúkt. Þær voru 3—4 þuml-
unga háar og um 10 þumlunga
langar niðri við borðstokkinn. Að
ofan voru þær bogmyndaðar. 1
bogann ofanverðan var allvítt gat
— og upp úr því rifa, sem var
ekM viðari en það, að niður uin
hana var vel hægt að smeygja
vaðarhaldinu, sem síðan léik í gat-
inu. Voru vaðbeygjurnar fimxn
hvoru megin ú skipinu, ein fyrir
framan forvant, styrktarstag fnaim
sdglunnar, tvær milli vantanna og
aðrar tvær fyrir aflan afturvant-
(Frh. á 6, síðu.)
Halfibætir
Það er vandi
að gera kaffi
vinum til
hæfis, svo að
hinn r é 111
kaffikehnur
haldi sér.
Þetta hefif
G. S. kaffl-
bætir tekisfc
Munið að
biðja næst
um G. S.
kaffibæti.
Ilann svíkur
engan.
Reyaið sjálf-
Reynsian «•’
ólýgnust.