Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 31.01.1937, Blaðsíða 6

6
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
ÞEGAR ÉG VAR í HVALNUM.
(Frh. af 2. síðu.)
Við sem tæmdum katlana urð-
um líka að vinna inioikkuð á nótt-
unum, þó að við skiftuimst ekki
í vaktir. Fórum við vienjuleiga
á fætur um kl. 3, því að alltaf
varð að sjá um það, að eitthvað
væri tómt af kötlunum, þiegar
kóm-menn kornu á fætur og tóku
til starfa. Var stundum skieanmti-
legt að koma út á mildum og
fögrum morgnum, en vinnan, sem
Hð aengum að. dró sarnt ský yf-
ir fögnuð okkar. Það vom alltaf
tvieir menn saman við hvern ketil,
D£ fóru iofan í til skiftis, því að
engum manni var unnt að vinna
miema stutta stund niðríí í heitum
Latii. Þít'Z&r maður var búinn að
fá vissu sína um það hjá suðu-
manninum, að þiessi eða hinin ket-
illinn væri búinn, og afblásiinn,
var tekið til að undirbúa losun-
ina. Byrjaði miaður á því að
skrúfa laus lokin uppi og niðri,
tog opna ketilinn. Streymdi þá
sjóðandi hieit gufa upp úr þeim
fyrst á eftir, svo að varlia var
hægt að koma nálægt götunum.
Fór maður þó svo fljótt sem unnt
var að braska við að kræk_ja1
Upp plötur, siem voru á miili
í kjþtinu, og alltaf þurfti að takia
upp. Var þeim komið fyrir með
Berstökum útbúnaði niðrí i Ikatlin-
tun p-egar íátið var í hann, iog
skiftist rúmið þannig í nokkur
hólf, svo að kjötið lá telkki alt I
dyngVju, hieldur í plötulögum- En
í beinakötlunum var enginln slílk-
Ur útbúnaðiur. Þegar miaður hafði
kræítct þaö mikið upp af plötun-
Um, að samband var fengið við
efra opið undir gólfi, fór maðu’
niður til að raka út, því setn
hægt var að ná til með skaft-
langri tinda-kröku. Og að því
búnu varð að fara ofian í tii að
moka út. Kjötið var oftast sam-
feld kássa, sérstáklega þegar það
var ekki nýtt, og hélst lengi í því
hitinn. Þegar hreyft var við því,
piðri í katlinum stigu upp af því
hitabylgjur, svo að mann sveið
i andlitið, og stundum í allan
líkamann - - gegn um fötin. Mað-
ur bliotnaði fljótt af svitia og
gufu, og tók þá að renna í aug-
un og fylgdi því sviði, svo að
maður varð lað hafa aUgun oftast
aftur. Þegar miaður hafði unniði
þannig í 5—-10 mínútur, var mað-,
Mr að þrotum kominn, og varð
aö fara upp úr til að kæla sig,
«n hi'nn félaginn fór þá ofan í
í staðinn. Manni viarð fyrst fyrir,
að staulast út í dyr, eða að opn-
um glugga til að leita að svala.
Ekki dugði lengi að doska, því
-Bö brátt var von á hinum félag-
tanum upp úr aftur, ien til að
kæia sig sem bezt, var oftast
farið að krananum og kalda vatn-
ið teigað með áfiergju, en það
rann svo alt í svitastraumnm út
úr líkamanum í Inæstu dvöl niður
í katlinum. Ekki þurftum við alt
af að fiara í katlana svona hieita,
ten það var samt oft.
Rétt þarna hjá var fírhúsið,
siem svio var nefnt. Voru kyntir
þar miklir eldar, undir fjóxum;
eimkötlum — og var fleirum bætt
við síðar. — I kring um þessa
katla var mikil múrsteinshleðsla,
siem myndaði einskonar vígi inni
um þetta vígi, og snéru eldhol
í húsinu. Mátti ganga alt í kring
katlanna til norðurs og suðurs
út úr víginu. Þessi hle'ðslubálkur
myndaði eina samfelda heild upp
af kötlunum, og var allmikið rúm
þar uppi, og mikill hiti, því að
þaðan lágu miklar gufuleiðslur
í allar áttir. Þarna máttum við
hafa fiataskifti er við höfðum lok-
ið vinnu, og þar bneiddum við
upp okkar blautu föt, og fórum
þar í þau aftur næstu nótt, áður
en við tókum til starfa, þur og
notalega hlý, og beld ég að það
hafi jafnvel verið það eina nota-
lega,, sem við fundum við v-eruna
á Askmesi þetta sumar.
S TUNDUM kom það fyrir, að
einhver úr þessu liði varð
lasinn, og átti það sér einkan-
*
Jega stað um einn, sem þoldi
þéssa vinnu illa. Varð ég þá
oftast fyrir því aðfiara í norska
brakkann >og viekjia þar vissan
mann, sem átti að vera vanamuð-
ur. Var það Svíi, ungur og hraust-
ur, og þoldi hítann í kötl-unum
manna bezt. En þiað kom stund-
um íyrir, að hann fétókst ekki á
fætur, og urðurn við; þá oftast að
bæta á okkur vierki þess sem las-
inn var. VienjuLega vorum við
búnir með dagsverkið kl. 3 á dag-
inn, og fórum við þá í k-oju rétt
á eftir, og sváfum svo hálfgerð-
um sóttarsviefni, þangað ti,l vakt-
maðurinn kom næstu nótt til að
„yekja -okkur. Ekki vorum við al-
veg hlunnindalausir við þetta
starf. Þietta sumiar fengum við
svolitla premíu af hvorjum kiatli,
við tamadum. Premia mín
varð 73 krónur, og var hún í
vi'ð hæst, af því eg gat gengið
allan tímiann að vininu, og misti
íengan aag úr. SiOar varð prem-
ía okkar ketilhreinsaranna tölu-
vert hærri. En það s-em var úó
jafnvel bezt, var þiað, að vinnan
í kötlunum varð aldrei síðiar eins
slæm iog hún reyndist vera þetta
sumar. Lágu til þess ýmsar or-
sakir, sem hér er ekki rúm til að
lýsa.
Vejrkföll og mannelda.
Ó að við, sem í kötlunum
unnum, þyrftum ekki a'ð
ganga að neinni annari viinnu,
þiegar nóg var til í þá að Iáta,
sem enginn hörgull var á þetta
sumar, þá fyigdumst við auðvit-
að dálítið mieð á öðrum sviðum
starfseminnar, og skal ég nú víkja
lítiisháttar að því
Eitt af því, sem var dálítið
einkennandi fyrir þetta sumar, var
það, að fram eftir öllu sumri voru
að koma nýir veikamenn til
s-töðvarinnar. því að altaf var
öálfaerð mannekla.
Stafaði bað af ýmsu, í fvrsta
iagi af bví. bvað mikið veiddist.
og í öðru lagi af því, að það
msihieppnuöust sumar verka-
mannasiendingarnar frá Noregi. —
Var okkur það Lengi mihnisstætt,
Iregar hópur manna kom mleð
vEinari Gimiors“ nálægt miðjum
mai. Ug þegar þeir áttu að far,a
áð vinna, nieituðiu þeir allir, að
byrja vinnu, nema fæðið væri
bætt all-mikið, en sú (krafa var
ekki t-ekin til greina, og þeir
snertu ekki á verki, ien lágu og
sóluðu sig á daginn úti á græn-
um grasbaia rétt fyrir framan
gluggann hjá okkiur. Okkur ís-
lendingum þótti þetta óvanalegt
fyrirbrigði, — að mennirnir skyldu
leyfa sér að neita að vinn-a,, og
vera ráðinir, sem verkamenn. Og
ekki fannst okkur v-era beinlínis
ástæða til að Leggja svona mikið
við út af fæðinu, þó að það
gæti ekiki tekist í alla staði gott.
En landar þeirra sögðu lokfcur,
að þetta væri Jassarónar frá
Kristjaníu, og það væri tartara-
lýður, siem engum lögum væri
hægt yfir að ko-ma, og við fieng-
um hálfgerðan ýmigust á Kristj-
aníumönnum. Og það kom fyrir
tveimur árum síðar, annað atvik
Háífljótt, viðvíkjandi Kristjaníu-
piltum, sem voru á Asknesi. Og
styrktist sfcoðun okkar þá ennþá
betur í því, að frá Kristjaníu
kæmi ekki nema tartiaralýður. —
Þegar búið var að losa kol-afarm-
inn úr „Einari Simers", fór hanm
áftur út, og voru „lassarönamir"
sendir með honum til baka, og
fteyrðum við það síðar, að þeir
hefðu verið Lokaðir niðri í lest
á Leiðinni og ekfcert f-engið að eta.
En líkliega hefir það verið orðum
aukið. Tvisvar eða þrisvar sendi
Guðmundur Ólsen niokkura menn
ausmr. Voru það helzt gamlir
í'ievkvíkingar, sem hættir vom að
fara neitt að heiman, en gerðu
það rétt að skreppa dálítinn tíma.
En allir, sem -eitthvað ætluðiu sér,
Voru farnir í siumarvinnu.
LíkLeg-a hefir það verið með
neynsluna frá þessu sumri fyrir
augum, að Ellefsen gaf ísiend-
ingum þann góða vitnisburð, að
hann íeldi sig lélega mannaðan, ef
hann hefði -ekki ísl-enzka verka-
mienn í meirihluta. Enda ætlaði
hann elcki að brenna sig á því
sama aftur, því að næsta vor fé'kfc
h-ann nálægt 60 Sunnlendinga.
Veiðin. bregst.
Veiði byrjaði um miðjan apríl
eins iqg fyr -er sagt, og hélst hújni
hér um bil látlaust fram undir
miðjan september. V-eiðiskipin
voru þá ekki nema 4, en urðu síð-
ar helmingi fleiri, en þrátt fyrir
það veiddust aldrei eins margir
hvalir hjá Ellefsen og þetta sum-
ar, 483. Þess er getið áður í grein
þiessari, að stöðin var ennþá etóki
fullbyggð. Hafðist því ekki nærri
við mieð að skera hvalinn iog
sjöða, því að katlarnir voru altofl
fáir. Og þvi síður hafðist undan
að þurka. Viar því aðal áhierzlan
lögð á það, að tiaka af hvalnum
spikið og bræða það. Var svdi
s'krokkunium, sem ekki var hægt
að vinna úr, hrint á sjó út laftur
og lágu þeir svo tugum s’kifti við
Ifiestar i króiknum fyrir innan nes-
ið, en sumir lágu í fjörunni og
rotnuðu beir og rýrnuðu barna
fram eftir sumrinu, en ef eitthvert
VERÐ VIÐTÆKJA ER LÆGRA HÉR Á
LANDI, EN I ÖÐRUM LÖNDUM ÁLF-
UNNAR.
ViBtœkjaverzlunin veitir kaupendum viðtœkja
meiri tryggingu um hagkvœm viöekifti e-n nokkur
önnur verzlun mundi gera, þegar bilanir koma
fram í tækjunum eða óhöpp bera að höndum.
Ágóða Viðtækjaverzlunarinnar er lögum samkv.
eingöngu varið fcil rekstur útvarpsins, almennrar
útbreiðslu þess og til hagsbóta útvarpsnotendum.
Takmarkið er: Viðtæki inn á hvert heimili.
Viðtækjaverzlnn ríkisins.
Lækjargötu 10 B. Bimi 3823.