Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 08.05.1938, Síða 7

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
7
í ...........
] Ur bréfakörfunni.
Kaldabras.
Hér á landi hafa gengið
munnmæli um einstaka menn,
sem áttu að kunna kaldabras,
þ. e. festa saman járn án þess
að eldbera það. Þetta var helzt
eignað framúrskarandi hag-
leiksmönnum eða þeim, sem
framúrskarandi þekkingu höfðu
í járnsmíði. En svo var með
kaldabras sem marga aðra
kunnáttu, að það þótti ekki
„einleikið“, var með öðrum'orð-
um unnið með tilstyrk djöfuls-
ins, særingum illra anda eða
öðru óguðlegu athæfi. Það var
víst, að aðferðin var leyndar-
mál, sem þeir, er þektu, létu
aldrei uppskátt. Sumir menn
efuðust þó um að kaldabras
væri annað en ímyndun ein. En
hinir voru samt æðimargir, og
eru jafnvel til enn, sem trúðu
að það ætti sér stað.
Það var einu sinni sagt um
Baldt, sem var yfirsmiður við
Alþingishúsið, að hann hafi far-
ið með hamra, fleyga og önnur
járntæki, sem brotnuðu við
vinnuna, í smiðju og komið
með þau heil eftir skamma
stund, án þess að eldmerki sæ-
ust á járninu. Hann átti að hafa
kunnað kaldabras. Svipaðar
sögur hafa heyrst um járn
smið einn, sem nú er í Reykja-
vík.
Það er ekki líklegt að kalda-
bras hafi átt sér stað áður á
tímum, en nú á tímum geta
menn brasað saman kalt járn
með heldur einfaldri aðferð. Til
þess er notuð efnablanda, sett
saman úr 6 hlutum brennisteins
og 6 hl. blýhvítu móti 1 hl. bu-
ris (borax). Þessi efni eru svo
hrærð út í sterkri brennisteins-
sýru. Sýran er borin í sárin,
sem saman á að brasa, og járnið
sett undir mikið farg. Eftir
vikutíma eru samskeytin eins
traust og heilt járn væri.
*
A (við strokufangann): —
Ertu sloppinn úr gildrunni?
F: — Nei, — ég setti bara
annan í staðinn minn.
A: — Og hvern þá?
F: — Fangavörðinn.
Kl. 11 á Þorláltsmessukvöld.
Viðskiftam. (við kaupm.): —
Mér finst engin aðsókn hjá yð-
ur; það er þá dálítið líflegra
hjá stéttarbróður yðar þarna
vesturfrá.
Kaupm.: — Jú, það skil ég;
þangaS koma unglingar og
landeyður til þess að hlusta á
negrasöngva og Bramínagarg.
En hingað kemur fólkið til þess
að verzla.
Einn af gestunum við bónd-
ann: — Hvaðan hafið þið feng-
ið þessa fallegu könnu?
Bóndinn: — Hún er „bestelt".
Konan: — O-nei, hjartað
mitt, hún er pöntuð!
Bóndinn: — Hvaða vitleysa,
blíðan mín, hún er „bestelt“.
Grobb.
1. málari: — Ég málaði mynd
svo eðlilega líka vetrarhjarn-
inu, að þegar ég hengdi hana
upp í herberginu mínu, „féll“
hitamælirinn um 10 stig.
2. málari: — En ég málaði í
fyrra mynd af Grími gamla
kaupmanni svo eðlilega og „lif-
andi“, að ég hefi orðið að raka
hana á hverjum morgni síðan.
Að finna áttirnar af vasa-
úrinu.
Haldi maður úrinu þannig
fyrir sér, að litli vísirinn bendi
á sólina, bendir lína sú beint í
suður, sem dregin er frá mið-
punkti skífunnar út að ummáli
hennar mitt á millí hans og töl-
unnar XII.
DÆMI:
Þegar klukkan er VI að
morgni, heldur maðurinn úrinu
þannig, að litli vísirinn bendi á
sólina, mun þá lína sú, sem dreg-
in er frá miðpunkti skífunnar
að tölunni IX, sýna hvar suður
er.
Sé klukkan VI að kvöldi og
litla vísinum bent á sólina,
stefni línan, sem dregin er frá
miðpunktinum til tölunnar III,
beint í suður.
Ath. Þessi regla gildir ekki
nema því aðeins að úrið sé rétt,
— að þegar kl. er XII á hádegi,
þá sé sól beint í suðri.
Þegar Dumas bauð sig fram
til þingmensku.
Alexander Dumas, eldri,
skáldið fræga, bauð sig einu
sinni fram til þingmensku og
tók fram sem meðmæli það,
sem hér fer á eftir:
Sem rithöfundur hafði hann
starfað í 20 ár og unnið jafnan
10 klukkustundir á dag, sam-
tals 73.000 stundir og ritað á
þeim tíma 400 bindi af skáld-
sögum og 35 sjónleika. Við
skáldsögur hans höfðu setjarar
unnið sér inn 264.000 franka,
prentarar 528 þúsund, pappírs-
salar 633.000 franka, bókbind-
arar 120.000, bóksalar 2.400,-
000, verzlunarmiðlarar 1.600.-
000, umboðssalar 1.600.000, um
búðamenn 100.000, lánabóka-
söfn 4.580.000 og dráttlistar-
menn 28.600 franka. Alls höfðu
sögur hans, yfir þessi 20 ár,
veitt 692 mönnum stöðuga at-
vinnu með 3 franka kaupi á
dag. Sjónleikarnir höfðu verið
leiknir 100 sinnum til jafnaðar.
Á þeim tíma höfðu leikhússtjór
ar unnið sér inn 1.400.000 fr.
leikarar 1.2500.000, skrautgerð-
armenn 210.000, búningasalar
149.000, leikhúseigendur 700.-
000, aðstoðarleikarar 350.000
brunaliðsmenn 70.000, viðarsal-
ar 70.000, klæðskerar 50.000,
olíusalar 525.000, pappasalar
60.000, söngmenn og hljóðfæra-
leikarar 157.000, fátækrasjóðir,
(í skatti) 630.000, auglýsinga-
menn 80.000, þvottakonur 10.-
000, eftirlitsmenn 140.000, hár-
hirðumenn 93.000, vélfræðing-
ar 140.000 og vátryggjendur 60.
000, alls 6.184.000 frankar. —
Sjónleikarnir höfðu á tíu árum
veitt 1450 manns atvinnu. —
Skáldið eyddi sjálfur milljón-
unum jafnótt og hann vann sér
þær. Þegar hann dó, lét hann
eftir sig rétta 20 franka, sem
hann hafði fengið lánaða hjá
syni sínum rétt áður.
Merkileg málaferli.
Þess er getið í gömlum annál-
um dönskum, að í Vébjörgum
var einu sinni svo mikill rottu-
gangur að firnum sætti. Var
margs við leitað að vinna rott-
unum mein, en ekkert dugði.
Þá var það að kerling ein fór
til yfirvaldanna, og sagði að
eina ráðið til að útrýma rottun-
um væri það, að fara í mál við
þær, og stefna þeim fyrir lög
og dóm.
Þetta þótti óskaráð og stefnu-
vottar voru þegar látnir birta
rottunum málsókn.
Þegar málið kom fyrir dóm-
stól var engin rotta mætt og
þótti viðbúið að dómur þeirra
yrði harðari fyrir þá sök. En
málsverjandi þeirra færði þá
vörn fyrir þær, að við réttar-
stefnurnar hefði þetta orðið
hljóðbært og allir kettir bæjar-
ins fengið vitneskju um það,
lægju þeir í launsátrum og
hefðu mikinn viðbúnað. Væri
því ekki að búast við að rott-
urnar gætu mætt fyr en þessir
féndur þeirra væru allir af dög-
um ráðnir. En þótt vörnin væri
góð, voru rotturnar samt dæmd
ar útlægar úr Vébjörgum „óal-
andi og óferjandi . . . . “ Og þó
ótrúlegt þyki, hurfu þær ger-
samlega úr borginni eftir þetta
og gerðu ekki vart við sig um
langan aldur, segir sagan.
í stiftskjalasafninu í Vébjörg
um er enn til handrit af dómi
sem kveðinn var upp í Álssókn
um í Hundastaðahéraði 26. ág-
úst 1711. Dómarinn hét Níels
Níelsson frá Halvarðsskógi. —
Hann dæmdi rottur og mýs til
að vera á burtu úr þorpinu, „frá
ökrum þess, engjum og endi-
mörkum innan hálfsmánaðar“
með mörgum öðrum fyrirmæl-
um, og sést af því, að þesskonar
málaferli hafa í raun og veru
átt sér stað.
Prófessor nokkur í læknis-
fræði endaði fyrirlestur sinn í
kenslutíma með því að ávarpa
nemendur sína þannig: „Varist
að lofa of miklu. Ég þekti einu
sinni læknir, gæddan miklum
hæfileikum. Hann var rétt ný-
búinn að taka báðá fæturna
af sjúkling sem hann lofaði því,
að skyldi komast á fætur aftur
að tveim vikum liðnum.“
*
A. Mér er sagt, prófessor, að
þér hafið öll nýju tungumálin
á valdi yðar.
Prófessorinn: Öll nema tvö,
konunnar minnar og tengda-
móður.

Mifiiist merkis-
dasa í tífi yðai
með pví að láta
taká af yður
nýja ijósmynd
á Ijósmyndastofu
SíðBrðar dfiðnmiidssonar
Lækjargötu 2. Sími 1980
Heimasími 4980.