Alþýðublaðið - 21.11.1943, Page 2

2
ALÞYÐUBLACMÐ
Sunnudagur 21. nóvember 194S
Grein í íslenzku
blaði veldur
gremju í Færeyjum.
Óvandaðar blaðagreinar mega
ekki spilla vinfengi Islendinga
og Færeyinga.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins.
Þórshöfn í Færeyjum í gær.
GEEMJA er ríkjandi hér
út af villandi grein og ó-
sannsögulli, sem hirtist í ís-
lenzka hlaðinu Tíminn 3. sept.
s.l. um færeysk stjórnmál og
sérstaklega um afstöðu flokka
og einstaklinga til sjálfstæðis-
máls Færeyinga.
í blaðinu ,,Tingakrossur,“
sem er málgagn Sjálfsstjórnar
flokksins, gerir forstöðumaður
lýðháskóla Færeyja grein þessa
að umtalsefni og mótmælir
efni henriar. Vítir hann sérstak-
lega þann anda greinarinnar,
að miklum hluta Færeyinga
er lýst sem svikurum í starfi
þeirra fyrir land og þjóð. Læt-
ur forstöðumaðurinn hryggð
sína í ljós yfir því, ef að órök-
réttar og villandi blaðagrein-
ar verði til þess að spilla vin-
áttutengslum milli íslands og
Færeyja.
Héraðslæknirinn leggur nýja heil-
brigðissamþykkl fyrir bæjarsljórn
Gamla heilbrigðissamþykktin er frá árinu
1905, og því algerlega úreii fyrir löngu.
N
Y HEILBRIGÐISSAM-
ÞYKKT hefir verið
lögð fyrir bæjarstj. Reykja-
víkur og hefir héraðslæknir-
inn Magnús Pétursson unnið
að því að semja hana á und-
anförnum árum og notið í
því efni aðstoðar dr. Júlíusar
Sigurjónssonar.
Er ekki vanþörf á því að
Reykjavíkurbær fái nýja heil-
brigðissamþykkt, því að til þessa
hefir verið { gildi heilbrigðis-
samþykkt frá árinu 1905! Að
sjálfsögðu er hún fyrir löngu
orðin algerlega úrelt — og nauð
synlegt að hin nýja samþykkt
komist. til , framkvæmda. hið (
allra fyrsta.
Bæjarstjórn og heilbrigðis-
nefnd bæjarins hafa frumvarp
héraðslæknis nú til athugunar,
en það er í 26 köflum, auk skýr-
inga og athugasemda.
í athugasemdum sínum við
uppkastið að heilbrigðissam-
þykktinni segir héraðslæknirinn
meðal annars:
Reykvfskur lögregluþjónti sendir
M sér slúra skáMsóp.
Um sveifir og kaupsfaði, — og iífsskilyrði félksins í landinu.
WÍÝ SKÁLDSAGA eftir
íslenzkan höfund kem-
ur út innan fárra daga. Höf-
undurinn er einn af lög-
regluþjónum bæjarins, Ár-
mann Kr. Einarsson, en áð-
ur hafa komið út 4 barna
bækur frá þessum höfundi.
Alþýðublaðið sneri sér til
hins unga rithöfundar í gær og
spurði hann um þessa nýju
þók hans:
— Hvað margar bækur hafa
komið út eftir þig?
„Þessi nýja skáldsaga verður
fimmta bók mín. Áour hafa
komið út eftir mig fjórar bæk-
ur.“
— Hvenær kom fyrsta bók
þín út?
„Hún kom út 1934 og hét
,.Vonir“, það voru smásögur.
Þegar ég skrifaði þær var ég
aðeins ,18 ára gamall.“
— Um hvað f jalla hinar bæk-
urnar, sem út hafa komið? Það
hafa alll verið æfintýri fyrir
börn og unglinga. Þeim var
mjög vel tekið; seldust strax
upp. Það er gaman að skrifa
fyrir yngstu lesendurna.“
— Hvenær kom síðasta æfin-
týrabókin út?
„Hún kom út 1940 og hét
„Gullroðin ský“.
— Saga Jónmundar í Geisla-
dal er fyrsta stóra skáldsaga I
þín? . I
,,Já. Hún er tæpar 18 arkir að
stærð. Alls er hún í tuttugu og
sjö kapítölum. Ef til vill kemur
■út framhald þessarar bókar síð-
ar. En samt er þessi bók sjálf-
stætt verk út af fyrir sig. Ég
hef lengi unnið að henni í frí-
stundum mínum; — um annað
er ekki að tala“.
— „Hvert er aðalefni skáld-
sögunnar?
„Hún lýsir lífsbaráttu manns.
sem trúir á mátt móður jarðar,
a-ammíslenzks kjarnakvists, sem
, spr-T™
bognar ekki né botnar fyrir
hrammi vdlltra nátitúruafla.
Jónmundur í Geisladal er karl
í krapinu, sem lætur sér ekkert
fyrir brjósti brenna. En rás við-
burðanna, hinn þungi straumur
tímans og óvæntir atburðir,
högg hinna órannsakanlegu ör-
laga, slá þó að lokum þennan
stóra og sterka mann til jarðar
— en af skiljanlegum ástæðum,
get ég ekki skýrt nánar frá efni
bókarinna“
T'ónlistarf élagið.
Kathryn Oversfreel.
HP ÓNLISTARFÉLAGIÐ efn-
■*■ ir til hljómleika í dag í
Gamla Bíó fyrir meðlimi sína.
Ungfrú Kathryn Overstreet
— píanósnillingurinn í banda-
ríska setuliðinu, — leikur á
þessum hljómleikum og verða
viðfangsefni hennar eftir
Paganini, Brahms, Shopin og
Bach.
12. febrúar 1940 voru stað-
fest ný lög um heilbrigðis-
nefndir og heilbrigðissamþykkt
ir. Var þá gert ráð fyrir að alls
staðar yrði hafizt handa um
samning nýrra heilbrigðissam-
þykkta í samræmi við þau lög.
Heilbrigðsnefnd Reykjavíkur
hafði nokkru áður falið mér að
undirbúa slíka samþykkt, enda
var ekki vftnþörf á því, þar
sem telja má, að Reykjavík
hafi um langan aldur verið
raunverulega án heilbrigðissam
þykktar svo úrelt, sem núgild-
andi samþykk er og í ósam-
ræmi við tíma og ástand, þó á
sínum tíma væri góð, enda öðl-
aðist hún gildi 1. apríl 1905 og
er því nærri 40 ára gömul.
Þess ber þó að geta hér, að
nokkrar tilraunir- höfðu verið
gerðfar til þess að bæta ein-
stöku eyður eða galla á heil-
brigðissamþykktinni. Svo sem
eins og með reglugerð um sölu
á rjómaís og reglugerð um
fisksölu. Slíkar umbætur hafa
átt erfitt uppdráttar í bæjar-
stjórn, sem marka má á því, að
reglugerðin um sölu á rjómaís
var næstum 2 ár á leiðinni frá
því hún fór frá mér og fisk-
sölureglugerðinni var alveg
stungið undir stól.
Margt af þeim ákvörðunum
og fyrirmælum, sem heilbrigð-
isnefnd nú á síðari árum hefir
gefið út, hafa því verið alger-
lega ólögleg, þar sem þau
hvergi hafa átt stoð í lögum né
.reglugerðum og því aðeins ver-
ið þegnskap bæjarbúa að
þakka, að mark hefir verið á
þeim tekið, enda er það vitan-
legt að heilbrigðisnefnd hefir
aldrei leyfi til að fara út fyrir
eða í bág við gildandi lög og
reglur.
Við þetta var því ekki lengur
unandi, enda mæla áðurnefnd
lög svo fyrir, að nýjar heil-
brigðissamþykktir séu samdar í
samræmi við þau.
Þar sem vitanlegt var, að
samningur slíkrar samþykktar
var mikið verk, bæði tímafrekt
og að ýmsu vandasamt þá ósk-
aði heilbrigðisnefnd leyfis bæj
arráðs til þess að ég mætti fá að-
stoð við undirbúninginn. Fulln
aðarsamþykki um þetta, hefir
að vísu aldrei komið frá bæjar-
stjórn eða bæjarráði, en ég
taldi það svo sjálfsagt mál, að
ég leyfði mér að leita aðstoðar
þess manns, er ég taldi fær-
astan í þessum efnum, dr. Júlí-
usar Sigurjónssonar, kennar-
ans í heilsufræði við Háskól-
ann og þá formanns Matvæla-
eftirlits ríkisins.
Það skal góðfúslega viður-
kennt að uppkast þetta hefir
verið of lengi 1 smíðum, en
sannleikurinn er sá, að héraðs-
læknirinn í Reykjavík er svo
störfum hlaðinn meðfram vegna
of lítillar aðstoðar við heilbrigð
isstörf, að þetta hefir orðið að
vinnast með ígripum.
Til þess að tryggja, að sem
minnstar misfellur og ágrein-
ingur yrði síðar um þetta upp-
kast hefir landlæknir sýnt mér
þá velvild að lesa yfir og gera
síðan athugasemdir og leiðrétt-
ingar við mestan hluta þess.
Um kaflann um mjólk- og
mjólkursölu, hefi ég einnig
leitað umsagna Sigurðar Pét-
urssonar gerlafræðings og for-
stjóra mjólkurvinnslustöðvar-
innar í Reykjavík, Péturs M.
Sigurðssonar.
Þá hefir íþróttafulltrúi Þor-
steinn Einarsson lesið yfir og
Frh. á 7. síðu.
Tíu ára afmælishátíð Pöntunarfélags verkamanna á Grímsstaða-
holti í hinni nýju búð félagsins. Framkvæmdastjóri félagsins,
Stefán Árnason, er að halda ræðu.
Pðnfunarfélag verkamanna á Grímsslaða-
holfi opnar nýja veglega sölubúS.
--------------------------
Og hsldur saBntímgs upp á 10 ára afirsæli sitt.
T E IN U af úthverfum
Reykjavíkur — á Grím-
staðaholti starfar merkileg-
ur félagjsskapur, sem hefir
hagnýta þýingu fyrir félags-
menn, jafnframt því sem
hann er lyftistöng fyrir menn
ingarlegt félagslíf íbúanna
og ryður brautir fyrir góða
sambúð þeirra og sameigin-
leg áhugamál heimilanna.
Þetta er Pöntunarfélag verka
manna á Grímstaðaholti, sem
varð 10 ára á þessu ári og
flutti í fyrradag í ný húsa-
kynni, veglega sölubúð, bjarta
og rúmgóða — og minntist
um leið 10 ára starfs síns með
mjög fjölmennu samsæti í búð-
inni.
Framkvæmdastjóri Pöntun-
arfélagsins hefir verið frá upp-
hafi Stefán Árnason, fyrrver-
andi ökumaður og nýtur hann
vaxandi traust í starfinu.
Tíðindamaður Alþýðublaðs-
ins heimsótti hina nýju verzl-
unarbúð Pöntunarfélagsins í
gær, og hitti Stefán Árnason
að máli.
„Hjá okkur er góður félags-
skapur og hefir alltaf verið.
Það hefir aldrei borið á neins
konar ósamkomulagi, enda nýt-
ur félagið góðs trausts meðal
félagsmanna,“ segir Stefán.
„Það var Björgvin Stefánsson,
sonur minn, sem var aðalhvata-
maður að stofnun féla'gsi.ns.
Hann var duglegur drengur.
Hann vann síðast hjá KRON,
en hann lézt fyrir nokkrum
árum.
Við stofnuðum félagið 27.
janúar 1933 — og stofnfundur-
inn var haldinn á litlu heimili
hérna á holtinu. Það var ekki
hátt á okkur risið þá. Við höfð-
um ekki einu sinni stóla fyrir
alla stofnendurna og þó voru
þeir ekki nema 16. Nú eru fé-
lagsmennirnir orðnir 90 og 30
eru á biðlista. Nú getum við
farið að taka þá inn, því að nú
er orðið rúmbetra um okkur.
Við byrjuðum starf okkar í
gömlum bifreiðaskúr, ög vóg-
um vöruna þar út til félags-
mannanna í 4 ár. Þá fengum
við okkur litla búðarholu og
þar höfum við starfað þar til
nú.
Við störfum aðeins hér 1
þessu byggðarlagi og hugsum
ekki um að fara út fyrir það
— það nægir okkur. Við hlöS-
um ekki upp miklum sjóðum.
Sjóðirndr lenda hjá félagsmönn
um — og þeir eru nær allir fjöl
skyldufeður hér á holtinu. Við
höfum aldrei lagt meira en 8%
á vöruna. Við höfum ekki reist
okkur hurðarás um öxl. Þetta
hús okkar höfum við byggt á
þeirri tiltrú, sem þessi samtök
okkar njóta meðal félagsmanna
— ég hygg líka að mér sé ó-
hætt að segja, að fjölskyldun-
um hér á Grímsstaðaholti þyki
vænt um félagið. Við héldumj
kaffisamsæti hér í búðinni, síð-
atliðið laugardagskvöld. Það;
Frh. af 2. síðu.
Ameríska seluliði opnar veg-
lega íþréttamislöð.
Yfirhershöfðinginn vígöi hana í gærkveidi
aÖ viösföddn miklu fjölntenni.
GÆRKVELDI var
* dpnaður til afnota í-
þróttaskáli setuliðsins hér í
Reykjavíls. Er skálinn helgað-
ur minningu Andrews hers-
höfðingja, sem fórst í fliigslysi
hér á landi, og verður skálinn
íþróttamiðstöð hersins hér.
William S. Key, hershöfð-
ingi, yfirmaður Bandaríkja-
hersins á íslandi, minntist liins
látna hershöfðingja, en auk
hans voru viðstaddir ýmsir
háttsettir íslenzkir embættis-
menn, foringjar úr landher
og flota. Bandaríkjahermenn
sýndu hnefaleika og nokkrir
íslenzkir glímumenn sýndu
glímu.
Athöfnin, sem var hin hátíð-
legasta, hófst á ávarpi Key’s
hershöfðingja. Lagði hann á-
herzlu á auknar íþróttaiðkanir
meðal setuliðsmanna á íslandi
og sagði: „Góðir íþróttamenn
eru góðir hermenn.“ Hann
rakti feril Andrew’s hershöfð-
ingja, og harmaði lát hans, en
hann fórst, ásamt 13 mönnum
— er flugvél hans hlekktist á
hér á landi síðastliðið sumar.
Þeir, sem þá fórust, eru allir
jarðsettir í hermannagraf-
reitnum í Fossvogskirkju-
garði.
Er Key hershöfðingi hafði
l Framh. á 7. síðu.