Alþýðublaðið - 26.11.1943, Qupperneq 6

6
Föstudagur 26. nóvember 1943
AL8> Y ÐUB LAP »Q
Þátttakendur i fegurðarsamkeppni.
Á mynd þessari sjást þrjár meyjar, sem kepptu um heiðurs--
titilinn „fegursta kona Ameríku. Sú í miðið hreppti hnoss-
ið. Hún heitir Jean Dartel, er nítján ára og kynjuð frá Los
Angeles. Sú til vinstri heitir Muriel Elisabeth Smith frá Flo-
rida, og varð önnur í röðinni.Sú til hægri er Helen Frances
frá Boston. Hún varð að sætta sig við þriðja sætið.
HANNES Á HORNINU
(Frh. af 5. síðu.)
heimilið. Af tilefni þeirra um-
ræðna fékk ég bréf í gær frá
„Kunnugum" og segir hann á þessa
leið um þetta heimili og annað
heimilið sem rekið er af hinu opín
bera:
„MÉR ÞYKIR ÞAÐ einkennileg
aðferð, sem við íslendingar höfum,
er við stofnum til björgunarstöðva
fyrir fólk, sem lent hefir í vand-
ræðum, anpaðhvort vegna laus-
ungar eða ofnautnar áfengis. Ég
kannast nokkuð við rekstur slíkra
björgunarstöðva erlendis og hefi
lesið allt um þær, sem ég befi get-
að náð í, og ég fullyrði, að aðferðir
okkar við reksturinn eru alveg
eins dæmi. Vinnan er talin eitt
bezta uppeldisskilyrðið, en það
stóra atriði virðumst við íslend-
ingar eiga erfitt með að koina
auga á.“
„Á KLEPPJÁRNSREYKJUM
voru á síðastliðnu sumri 6—9
stúlkur. Þær höfðu ekkert að gera,
en lágu í iðjuleysi og létu sér
leiðast. Þeim var ekki fengið neitt
verkefni. í Kumbaravogi voru 6—
9 karlmenn og þeir höfðu heldur
ekkert fyrir stafni, en röltu iðju-
lausir um nágrennið — og hund-
leiddist fyrst og fremst þess
vegna.“
„HVOR ÞESSARA STOFNANA
hefir kostað ríkið hundruð þús-
unda króna. — Sumir segja að
báðar hafi kostað. upp undir eina
milljón! Þetta kalla ég ekki ein-
ungis snarvitlausa björgunarstarf-
semi, heldur svo freklega sóun á
opinberu fé, að slíks þekkjast
engin dæmi. Ég hygg líka að stofn
anir, sem eru reknar með slíkum
hætti séu til meiri bölvunar -- og
betuir hefði farið, að alls ekki
hefði verið stofnað til þeirra.“
„ÉG ER SANNFÆRÐUR UM
ÞAÐ, að slíkar björgunarstöðvar
eru nauðsynlegar — ekki sizt
drykkjumannaheimili. En þegar
byrjað er áð reka þær með þessum
hætti, þá er beinlínis unnið að þvi
að gera árangurinn af starfi þeirra
að engu og sýna fram á að þær
séu óþarfar. Það tel ég illa farið.
Ég sé líka, að árangurinn verður
enginn, því að þegar stulkurnar
koma aftur, lenda þær í sama kvik
syndinu og áður, og þegar drykkju
mennirnir koma af hælinu, lenda
þeir í sömu freistingunum og
og áður.“
ÞAÐ ER ALKUNNUGT, að iðju
leysi er rót alls ills. Vinnan er
ekki aðeins upphaf fjárhagslegs
sjálfstæðis og lífsánægju, heldur
er hún einnig fyrsta skilyrðið til
þess að vekja sjálfsálit hvers ein-
staklings, persónutilíinningu og
styrk til að standa á eigin fótum
og hefja einstaklinginn til þess að
trúa því, að hann sé maður með
mönnum. Ég skil því ekki, hvernig
á því stendur, að fólki, sem tekið
er á björgunarstöðvar, eins og
þær, sem hér hafa verið gerðar að
umtalsefni, skuli ekki hafa verið
fengið verk að vinna.
Hannes á horninu.
HVAÐ SEGJA HEN BLÖÐIN?
Frh. af 4. síðu.
jóns Samúelssonar er glæsilegasta
bygging, sem gerð hefir verið á
íslandi, og ber um fegurð langt
af öllum leikhj úsbyggingum í þeim
nágrannalöndum, sem íslendingar
hafa mest skipti við. ívar í Mbl.-
álögunum ætti næst að biðja um
útlending til að betrumbæta hvelf-
inguna á Skógarhöll Kjarvals.“
Hvað segir svo ívar um
þetta?
Lögreglan biður um aðstoð.
í fyrradag um kl. 13, slasaðist
11 ára drengur á Grettisgötu, rétt
austan við Frakkastíg. Ókunnugt
er um aðdraganda slyssins, en
drengurinn var fluttur í Lands-
spítalann og liggur þar. Hann
hafði fengið heilahristing við
slysið og man ekkert. Sjónarvott-
ar eru beðnir að gefa sig fram
við rannsóknarliögregluna.
Framhald af 4. siðu:
Eldhúsræða Finns Jónssonar.
Bretum, og það svo að sjálf-
ur dr. Göbbels hefði ekki
gert það betur.
Eg nefni éitt dæmi, einnig af
handahófi, og eitt af ótal mörg
um. Hinn 13. marz 1941 var
grein í ÞjóSviljanum, sem hét
„Hverjir kúga þjóð vora?“ og
segir þar:
„Land vort er hertekið. Það,
„sem Norðmenn og Danir aldrei
„gerðu í 600 ára kúgunarsögu
„þessa lands, það hafa Bretar
„drýgt ....“. „Brezka heims-
„veldið byggir svo flugvelli svo
,,að segja í miðri Reykjavík,
„skeytir alls ekkert um öryggi
„landsmanna, en leiðir yfir þá
„meiri tortímingarhættu, en
„eldgosin og hafísarnir áður
„hafa gert.“
Þetta var nú sameiningarbar-
átta allra frjálsra þjóða gegn
nazismanum eins og kommún-
istaflokkurinn skildi hana á
þeim tíma. Sá, sem blaðar í
gegnum Þjóðviljann svo sem
hálfan mánnð fram að þeim
tíma, þegar Þjóðverjar réðust
á Rússa, rekur sig á, ekki eitt,
heldur ótal dæmi um beran
fjandskap við Bandamenn.
Kommúnistaflokkurinn
heitir ekki kommúnista-
flokkur lengur, heldur Sós-
íalistaflokkur, en svo undar-
lega vill til, að Kommúnista
flokkurinn í Noregi hafði al-
veg sömu línuna og okkar
vinir hérna, þegar nazistar
réðust inn í Noreg.
í bæklingi einum, sem Kon-
rad Nordahl, formaður Alþýðu-
sambandsins norska hafði með-
ferðis, og gaf mér, þegar hann
var á ferð hér nýlega, og heitir
„Nazi i Norge — er þessu h/st
mjög átakanlega.
Þjóðverjamir þrengdu æ
meira að verkalýðshreyfing-
unni og í sama mund réðust
kommúnistar, svikarar og
nokkrir barnalegir verkalýðs
leiðtogar að baki hennar. —
Kommúnistarnir höfðu ætíð
— síðan ríkisstjórnin og kon
ungurinn byrjuðu að berjast
gegn Þjóðverjum — tekið
upp andstöðu gegn henni.
Þeir voru „hlutlausir“ —
eins og utanríkismálastefna
Rússa var á þeim sama tíma.
Nokkru síðar beittu þeir öllu
afli til þess að fá kónginn og
ríkisstjórnina setta frá völd-
um. Arvid Hansen ritaði stór
ar greinar undir fyrirsögn-
inni: „Noregur þarf engan
konung.“ En nýja stjórn
þurfti Noregur, og það átti að
vera „stjórn fólksins,“ val-
in úr hópi hinna vinnandi
stétta, eins og svo fagur-
lega var að orði komizt. Lín-
an var hin sama og sú, sem
valin var í Stóra-Bretlandi
1940, þegar tilraun var gerð
til að drepa niður hernaðar-
framleiðslu landsins. Einnig
þar átti að mynda „stjórn
fólksins“. Höfuðfjandinn var
ekki Hitler, heldur hrezka
yfirstéttin’ og hrezka beims-
veldisstefnan.
í samræmi við þetta heimt-
uðu kommúnistar, að kóngur-
inn og ríkisstjórnin segði af
sér og tafarlaust yrði saminn
friður við nazista. Þeir sögðu,
að Þýzkaland hefði unnið stríð-
ið, og það væri glæpur af Bret-
um að halda stríðinu áfram, og
að Alþýðuflokksstjórnin norska
hefði svikið þjóðina. Verkalýðs-
félögin ættu að hætta að skipta
sér af stjórnmálum og slíta öllu
sambandi við Alþýðuflokkinn.
n ^
Norskir kommúnistar tóku
afstöðu með Quisling, móti Ny-
gaardsvold, eins og kommúnist-
airnir okkar hérna tóku afstöðu
gegn Bandamönnum í byrjun
stríðsins, í baráttu þeirra gegn
nazismanum.
Heimild fyrir þessum ummæl
um er ópólitískt rit er ég áður
nefndi, gefið út af Arbeidernes
fagliga Landsorganisation og
Norsk Sjömannsforbund.
Svo breyttist þetta allt á
betra veg á íslandi, þar sem
Sósíalistaflokkurinn er starf-
andi í Noregi þar, sem Komm-
únistaflokkurinn siglir ekki
undir fölsku flaggi og hjá öll-
um öðrum kommúnistaflokkum,
sem fá línuna frá Moskva —-
breyttist þetta sama daginn. —-
Og í stað þess, að „borgara-
flokkarnir voru áður „svikar-
ar“ og „sósíalfasistar“ urðu
þeir skyndilega ágætir banda-
menn í baráttunni gegn nazism
anum. Hvað hafði skeð? Vin-
áttubönd Hitlers og Stalins
höfðu brostið.
*
Eg hlusta með aðdáun á
fréttirnar um hina hetjulegu
vörn Rússa, þjóðin hefir sam-
einast gegn innrás fjandmann-
anna og berst nú af öllum lífs
og sálarkröftum fyrir frelsi
sínu. Hið sama gera allar und-
irokaðar þjóðir, sem unna
frelsinu. Vonirnar til að vinna
frelsið aftur, hafa snúist upp í
vissu, og þó barátta Rússa valdi
ef til vill úrslitum, má segja
hið sama um baráttu Breta og
ýmsra annarra, sem lengi börð-
ust, að því er virtist, í full-
komnu vonleysi. En þó ég beri
fulla virðingu fyrir ágætri
frelsisbaráttu, tel ég ekki, að
nein þessara þjóða eigi að bafa
þau áhrif, að skipa fyrir um
skoðanir manna eða flokka hér
á landi. Lýðfrelsisbarátta er
barátta fyrir skoðanafrelsi og
samrýmist engri einræðis-
stefnu. Qg þetta tel ég að allir
stjórnmálaflokkar þurfi að
skilja.
Þvx miður skortir enn
mjög á um þetta. Okkar
jkommúnistaflpkkur tekur
enn línurnar frá Moskva al-
veg bókstaflega. Hann hefir
fengið skipun um að vinna
með borgaraflokkunum gegn
stríði og fasisma og nú nudd
ar hann sér, við hvert íæki-
færi, upp við Sjálfstæðis-
flokkinn.
Þeir liafa gleymt hags
mnnnm verkalýðsins.
í okkar gömlu sósíalistísku
kenningum stóð eitthvað um
hagsmunabaráttu. stéttanna. —
Þar var gert ráð fyrir, að hags-
munir heildsala og stríðsgróða-
manna gætu ekki samrýmst
hagsmunum verkalýðsins, og
dæmin, sem ég nefndi áðan, úr
okkar daglegu sögu virðast
sanna þetta, samt sem áður er
nú meiri samvinna milli komm-
únistanna okkar og Sjálfstæðis-
fíokksins, heldur en nokkurra
annarra flokka á alþingi. Það
skyldi þó ekki vera ætlunin að
leggja alla stéttarhagsmuni á
hilluna í því skyni, að „full-
komna bandalagið gegn stríði
og fasisma,“ við borgarastéttina
einnig hér á landi? Borgarstjór-
inn hérna í Reykjavík myndi
að minnsta kosti taka þessu feg
ins hendi. Hatrið, sem áður ein-
kenndi samræður þessara
flokka, er horfið, en Álþýðu-
flokkurinn fær ennþá sinn skerf
af því frá kommúnistum, sem
stjórna blaði Sósíalistaflokks-
ins.
Eg er ekki í neinum vafa um
það, að ýmsir kjósendur beggja
flokkanna, Alþýðuflokksins og
Sósíalistaflokksins, óska mjög
eindregið eftir samstarfi á milli
þessara flokka. Samstarf kem-
ur fyrir milli þeirra hér á al-
þingi í einstökum málum. En
á meðan Sósíalistaflokknura er
stjórnað, eins og nú er gert, af
tómu hatri í garð Alþýðuflokks-
ins, á meðan stjórnendur hans
taka við fyrirskipunum frá út-
löndum, getur ekki orðið sam-
starf á milli þessara flokka um
neina heildarstefnu. Og á ro.eð-
an svo er, getur heldur ekki ver-
ið um það að ræða, að hafa á-
hr.if á Framsóknarflokkinn, til
þegs að vinna með verkamönn-
um og hagsmunamálum þeirra.
Framsóknarflokkurinn fær
sitt fram, eins og sakir
standa, í samvinnu við Sjálf-
stæðisflokkinn og stríðsgróða
menn og bændur skipta nú
nú á milli sín því, sem verka
menn og hændur skiplu sín
á milli meðan samvinna var
á milli Alþýðuflokksins og
Framsóknarflokksins.
17 fulltrúar verkamanna á
alþingi nú. 10 Alþýðuflokks-
menn á , árunum 1934—1937.
Nú lítill árangur, áður mikill
árangur, miðað við allar að-
stæður.
Þetta er umhugsunarefni.
Þorkell Clausen
verzlunarmaður er 60 ára í dag.
Systrafélagið „Alfa“
Samkvæmt auglýsingu á öðrum
stað hér í blaðinu, heldur Systra-
félagið ,,Alfa“ Bazar (til styrktar
góðgerðarstarfi sínu), sunnudag-
inn 28. nóv. kl. 2 e. h. í Félags-
heimili Verzlunarmanna Vonar-
stræti 4.
Boltaleikur
Mynd þessi er af ungri og fag-
urri blómarós, sem er að leika
sér með bolta í baðstað vestur
í Ameríku. Veröldin er að sönnu
váleg, en þó getur æskan enn
tekið lífinu létt, eftir erfiða
vinnudaga. Það eru líka for-
réttindi unga fólksins.