Alþýðublaðið - 28.11.1943, Blaðsíða 4

*
ALÞYÐUBLAPIÐ
Suimudagur 28. 1943,
(Uj)qðttbUM&
Útgefandi: Alinýðuflokkurinn,
Riistjóri: Stefán Pétursson,
Ritstjóm og afgreiðsla í Al-
þýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar ritstjómar: 4901 og
4902.
Símar afgreiðslu: 4900 og
4906.
Verð í lausasölu 4G aura.
Alþýðuprentsmiðian h.f.
„Bændavloðíta" í
ófdiilegri mpð.
FÁTT af því, sem á þingi
'hefir gerzt nú upp á síð-
kastið, 'hefir vakið meiri athygli
en andstaða F^amsóknarmanna
og Ingólfs Jónssonar á Hellu
gegn þigsályktunartillögu
þriggja þingmanna varðandi
verðuppbætur á útfluttar land-
búnaðarafurðir, greiddar sam-
kvæmt hinni frægu ályktun al-
þingis 31. ágúst 1942. Þessir
þingmenn. Finnur Jónsson, Sig.
Kristjánsson og Áki Jakobsson,
bera fram tillögu til þingsálykt-
unar þess efnis. að verðuppbæt-
umar grieidist framleiðendum
varanna, að þeir kvitti sjálfir
fyrir móttöku fjárins og að út-
flytjendur skili sundurliðuðum
skrám yfir úthlutun uppbót-
anna.
Svo sem allir sjá, þá eru meg-
inatriði þessarar tiilögu tvö: að
það se alveg tryggt, að féð
komi í hendur þeirra, sem raun-
verulega eiga að fá það, þ. e.
bænda, og að vitneskja fáist um
skiptingu þess fjár, sem hér er
um að ræða, milli býla og hér-
aða í landinu. Með tillögunni er
því annars vegar stefnt að því
að tryggja sem bezt hagsmuni
bænda og hins vegar að því að
gefa alþingi kost á að kynna
sér, hvernig fé því, sem hér um
ræðir og nemur 15—16 milljón
um króna, sé varið.
Þetta eru tvö alveg sjálfsögð
atriði. Á því má ebki leika neinn
vafi. að fé það, sem varið er
úr ríkissjóði til að verðbæta
.landbúnaðarafurðir, renni í vasa
bændanna sjálfra; það er alveg
ástæðulaust að skapa grundvöll
fyrir nokkurri tortyggni í því
efni. 'í annán stað er aiveg sjálf-
sagt að alþingi viti sem gerzt um
það. hvernig með þessa miklu
fjárhæð'er far'ð og hversu skipt
ingu hennar sé varið. Þykir
slíkt sjálfsagður og eðlilegur
háttur, þótt um minni fjárhæð-
ir sé að ræða.
❖ * ' *
En þau undarlegu tíðindi
gerast, að hinir sjálfvöldu mál-
svarar bændastéttarinnar rísa
gegn þessari tillögu af miklu
oforsi. Einn eftir annán risu þeir
úr sætum sínum í sölum al-
þingis og helltu úr skálum
reiði sinnar yfir því, að fram
skyldi vera borin slík tillaga.
Rök var auðvitað hvergi að
finna í málflutningi þeirra,
ei.da er ekki hægt að andmæla
jafn sjálfsagðri tillögu með rök
em. En þeir láta liggja að því,
þessir „málsvarar bændanna“,
að hér sé um að ræða hreina
ofsókn á hendur bændastéttinni.
Flutningsmenn tillögunnar
fylgdu sínu máli fram af hóg-
værð og rökfestu. Þeir kváð-
ust ekki væna útflytjendur
landbúnaðarafurða um það, að
þeir ekki skiluðu uppbótunum
til bænda, en það væri þarf-
la(ust og órétt að skapa hér
nokkurn grundvöll til tor-
byggni. Sigurður Kristjánsson
Frh. á 6. síðu.
Hðlverka^ýning Finns Jónssonar.
FINNUR JÓNSSON ryður
sér braut sjálfur. Hann
hlýðir innblæstri sínum og
lætur sér ekki nægja að
þramma einhvern troðinn veg,
sem einhver „skóli“ markar
honum, án þess að líta til hægri
eða vinstri. Finnur er þjóðleg-
ur, án þess að vera tilgerðar-
legur, og hann er ljóðrænn án
þess að vera væminn. Af þess-
um ástæðum njóta persónuleg-
ir eiginleikar sín vel í lista-
verkum hans, fáir núlifandi
málarar vorir ráða t. d. yfir jafn
lífrænni og hressandi kímni og
hann.
Það er einmitt þessi hlýi og
gamansami skilningur lista-
mannsins á viðfangsefni sínu,
sem öðrum þræði vekur aðdáun
áhorfendans á „Körlum við
uppsátrið“ (nr. 18). Þessum
sanníslenzku sjógörpum og
tóbakskörlum kynnast menn
ekki suður á Þýzkalandi eða
úti í Frans, þeir verða ekki
lærðir af myndum Picassos eða
Van Goghs, menn verða að al-
ast upp með þeim og hafa þá
fyrir augunum og alast upp
með þeim — og um fram allt:
skilja þá: Annars er þessi
mynd fyrir margra hluti at-
hyglisverð aðra en þá, sem nú
var minnzt á. Myndflöturinn
skiptist í tvennt, aðalþungi
myndarinnar og forgrunnur
hægra megin, þ. e. karlarnir
tveir og nánasta umhverfi
þeirra, en uppi til vinstri auður
flötur, ljós himinn og haf á
óljósum mótum. Tveir fuglar,
hvítur og dökkur, gefa auða
fletinum fjarrænt líf. En edn-
kennilegt er það við þessa
mynd, að hún er í rauninni lit-
laus, enda þótt skýr sé. Þessi
litleysa, sem listamaðurinn
leikur sér svo fimlega að, er þó
ekki upplogin. Hún er sönn og
raunveruleg á kyrrum sumar-
dögum á íslenzkri sjávar-
ströndu.
Þær myndir, sem hæst ber á
þessari sýningu F. J., eru hinar
miklu sjávarmyndir hans. Eru
þar annarsvegar verk eins og
„Rok“ (nr. 24) og „Fiskimenn“
(nr. 46), mögnuð sterkri hreyf-
ingu og stórgerðum, áhrifamikl
um dráttum, en hinsvegar mynd
ir eins og „Höfrungar“ (44) og
„Máfar“ (49), þrungnar dul-
magni og litatöfrum. í þeim
síðartöldu drottnar hinn blá-
græni sjávarlitur, sem Finnur
er snillingur í, enda hefir hann
lengi barizt við hann. Víða er
eins og þessi tilkomumikli lit-
ur sé nærri því sjálflýsandi. í
EINN Á BÁTI.
Eitt af málverkunum á sýningu Finns Jónssonar.
myndinni „Höfrungar11 búa
tröllslegir töfrar og dularmögn.
Finnur hefir í seinni tíð snúið
sér allmikið að einskonar „upp-
stillingum“ náttúrunnar, og eru'
þarna margar myndir af því
tagi, einkum blóm í hrauni og
eyðilegu umhverfi. Ein þeirra
er „Burknar“, yndisleg mynd
gædd lyriskum fínleika. Þrír
burknar í hraunskúta, og sýnir
hver sín litbrigði: sá fremsti
grænn, í miðið ryðrauður, sá
innsti daufblár. Villiblómin
íslenzku fá á sig hrífandi yfir-
bragð og líf í pensli F. J.
Innarlega á austurvegg hanga
tvær myndir: „Kalviður“ (14)
og „Síðustu geirfuglshj ónin‘‘ og
er það ekki út í bláinn, að þær
eru setta þarna hlið við hlið.
Þær búa undir sömu áhrifun-
um, stemningu einmanakennd-
ar og feigðar. Dauðvona hrísl-
an og lífselsku blómin í haust-
fölum bakgrunni, eru hliðstæða
geirfuglanna tveggja, sem halla
sér hvor að öðrum á einmana-
legu skerinu, dregnir í svart og
hvítt. Báðar þessa myndir eru
merkilegar og áhrifamiklar.
Landslagsmyndir eru þarna
nokkrar, og vekja Eyrarbakka-
myndinar mesta athygli, eink-
um „Þangflúðir við Eyrar-
bakka“ (nr. 37), mótuð með
skáhöllum línum, gagnstæðum,
og sýnir einmaleik strandarinn-
ar andspænis ofsa brimsins.
„Kotbærinn“ (nr. 29' er menn-
ingarsöguleg mynd, sem bregð-
Blóm & Ávextir.
Gerfiblóm í gólfvasa í miklu úrvali.
Gjörið svo vel og lítið í gloggana í
dag.

Unglingar óskast
fil að bera blaðið í eftirgreind
hverfis
Framnesveg, BVIelana, Hverfis-
götu og Norðurmýri.
áLÞVÐUBLÍÐIÐ, simi 4900.
ur upp fyrir áhorfandanum hí-
býlu(m hverfandi kynslóða.
Ekki er þess kostur að víkja
nánar að öðrum myndum, sem
vert væri og vekja athygli á,
svo sem „Vegavinna‘“ (41),
„Línudráttur“ (17), „Naut í
flagi“, „Bátar“ (35) o. fl.
/ . /
' Teikninganar í f remsta
hluta safnsins eru Þka sumar
Anglýsingar,
sem birtast eiga í
Alþýðublaðinu,
verða að vera
komnar til Auglýs-
ingaskrifstofunnarí
Alþýðuhúsinu,
(gengið inn frá
Hverfisgötu)
fyrir kl. 7 að kvðlðl.
Simi 4906.
ÚireiðiS AtbfSnblaðið.
með því markverðara á sýning-
unni.
Þessi sýning F. J. er öðrum
þæði yfirlitssýning. Elztu mynd
irnar.eru allt frá 1923. Má t. d.
benda á „Fyrsta nazistann“,
skemmtilega mynd, sem lista-
maðurinn gerði á Þýzkalands-
árum sínum.
Finnur Jónsson er sívaxandi
listamaður, gáfaður og afkasta-
mikill. Þessi sýning gefur sanna
mynd af hinni fjölþættu list
hans.
R. J.
ÞJÓÐVILJAMENN hafa
sennilega verið í vand-
ræðum með efni í forustugrein
blaðsins í gær. Hafa þeir tekið
þann kost, að birta heilaspuna
um nýja afturhaldsstjórn, er
væntanlega verði stofnsett með
tilstyrk Alþýðuflokksins — eða
j,ajfnvel fyrir atbeina hans. í
grein þessari segir m. a. á þessa
leið:
„Það var auðheyrt á ræðu Ing-
ólfs á Hellu í eldhúsdagsumræð-
unum, að afturhaldið á alþingi
gerir sér nú nokkrar vonir um að
geta skriðið saman til st.iórnar-
myndunar. Morgunblaðið í gær
tekur undir með Ingólfi og segir
að þetta öngþveiti dugi ekki leng-
ur. Stefnan í löllum ræðum þeirra
Framsóknar- og Sjálxstæðismanna
er töluðu í útvarpið var sú sama:
þarátta gegn sósíalistum, og undir
það tók Alþýðuflokkurinn með
sinni hjáróma rödd. Stefán Jóhann
lýsti því þeinlínis yfir, að Alþýðu-
flokkurinn væri nú reiðuþúinn til
samstarfs við aðra borgaraflokka,
auðvitað að heill fólksins.“
Það hefir nú legið í loftinu
alllengi, að von væri á aftur-
haldsstjórn á alþingi — sam-
stjórn íhaldsmanna og komm-
únista. Hvort af því verður,
skal ekkert fullyrt um hér. En
hitt vita menn, enda ekkert
launungarmál, að um langa
hríð hefir verið mikið „makk“
milli leiðandi manna í Sjálf-
stæðisflokknum og Kommún-
istaflokknum um sameiginiega
stjórnarmyndun. — Það er svo
áuðvitað algert aukaatriði —
þegar Þjóðviljinn á í hlut — að
Stefán Jóh. Stefánsson lét ekki
í útvarpsræðu sinni falla nein
þau orð, er svara til þeirra um
mæla, sem Þjóðviljinn leggur
honum í munn. En rangfærslur
og blekkingar eru svo daglegt
brauð í þeim herbúðtim, að það
tekur því ekki að minnast á
slíkt.
Vart getur óvandaðra þlað í
í öllum málflutningi en „Tím-
ann“, málgagn dreifbýlisins.
Þegar blaðið skrifar um verð-
hækkunina á rafmagninu nú
nýlega segír það í fyrirsögn:
„Nú þegja öll dagblöðin í
Reykjavík.“ Það er þó vitan-
legt öllum þeim, er blöðin lesa,
að Alþýðublaðið hefir tekio ein
dregna afstöðu gegn verðhækk
uninni og gagnrýnt hana harð-
lega. Enda er frásögn Tímans
af þessu í beinni mótsetningu
við fyrirsögnina. í greininni
sjálfri segir.sem sé á þessa leið:
„Við þetta hafa blöð íhalds-
raanna, er mest fáruðust yfir
mjólkurskortinum, ekkert að at-
huga. Og Þjöðviljinn, sem læzt
vera málgagn smælingjanna, stein
þegir. Nú þarf ekki að vera að
hugsa um börnin og vanheila fólk-
ið í köldu, óupphituðu íbúðunum.
Nú þarf ekki að skrifa um það,
'þótt gerðar séu o kurráðstafanir
til þess að koma í veg fyrir, að J.a-
tæklingar njóti hinna nauðsyn-
legustu bæginda, liitans, meðan
hinir ríku geta vcitt sér þau eftir
sem áður. Þetta er allt saman gott
og blessað, því að ihaldsmeirihiut-
inn í Reykjavík gerði þetta og
naut til þess leynilegs stuðnings
kommúnistahöf ðingj anna. “
Eins og menn sjá af þessu,
kveður við annan tón í grein-
inni sjálfri en fyrirsögn henn-
ar, enda var afstaða Alþýðu-
blaðsins í þessu máli svo skýrt
mörkuð, að jaínvel Tíminn
treystist ekki til að rangfæra
hana, þegar á hólminn kemur.
En það er næsta nýstárleg
blaðamennska þetta.