Alþýðublaðið - 15.02.1944, Side 5

JÞriðjudagur 15. febrúar 1944.
5
ALÞYÐUBLAÐIO
MacArthur á Nýju - Guineu.
Á mynd þessari sést Douglas MacArthur hershöfðingi ræða við A. E. F. Herring, þegar
vopnaviðskiptin voru að hefjast á Nýju-Guineu á síðasta sumri, en hún hefir komið mjög
við sögu Kyrrahafsstyrjaldarinnar svo sem blaðalesendur munu minnast. Myndinni var út-
varpað frá Ástralíu til San Francisco.
7
Oþekkt furðudýr.
HINN „ægilegi snjómaður“,
sem sögur ganga um að
jhaldi sig víðs vegar um Tíbet og
annars staðar austur þar, gæti
verið afturganga eða skrímsli í
líkingu við þær, sem frá er skýrt
í fornum sögnum. Hinir inn-
fæddu trúa því að þetta fyrir-
bæri, sem þeir nefna Mi-go, sé
til, og að tvö þessara dýra fari
jaínan saman, kvendýr og karl-
dýr. Fjallgöngumenn og land-
könnuðir þykjast hafa orðið
þessara dýra svo oft varir, að
það virðist full ástæða til þess
að efna til leiðangurs í því skyni
að ljósmynda dýr þetta, sem er
kið furðulegasta og dularfyllsta
i étliti og háttum öllum. Þeir,
sem ala aldur sinn í Tíbet,
Sikkim, Nepal og Bhutan, lýsa
Mi-go mjög á einn veg. Hann
er tvífættur, feikistór og ógnleg
ur ásýndum. Tær hans snúa aft-
Tur, og eru hinir innfæddu þeirr-
ar skoðunar, að það valdi því, að
mjög örðugt sé að 'rekja slóð
hans. Kvendýrið er þó talið karl
dýrinu mun ægilegra, og hin
igeysistóru brjóst þess slettast
fram og' aftur, þegar það hefir
ihraðan á. Hin síðari ár hefir
þess vart orðið, að eitthvert
furðulegt og óþekkt dýr heldur
rsig í Himalayafjöllum, enda
íþótt enn hafi ekki tekizt að afla
nákvæmrar lýsingar á því eða
lifnaðarháttum þess.
Fyrir sjötíu árum var Mi-go
talinn til bjarndýra og valið heit
ið ,,namh“ af O. St. John yfir-
foringja. í maímánuði árið 1887
var Browne yfirforingi á ferða-
lagi norður af Quetta. Hann
varð þá var við dýr nokkurt,
sem hvarf á braut áður en hann
komst í námunda við það. Hins
vegar mátti rekja hin stóru
spor þess í leðjunni á árbakk-
anum.
Árið 1937 ljósmyndaði Frank
Smythe fótspor í snjónum í
seytján þúsund feta hæð. Fylgd
armenn hans fullyrtu, að hér
væri um að ræða fótspor Mi-go,
en dýrafræðingar í Lundúnum
felldu þann dóm, að hér væri
um bjarndýrsspor að ræða. Ár-
ið áður hafði Eric Shipton, sem
var félagi Smythe í fjallgöng-
um hans þarna austur frá, fund
GREIN ÞESSI fjallar um
furðudýr þau, sem sög
ur fara af að sé að finna á
ýmsum þeim stöðum, þar
sem áhrifa menningarinnar
hefir líít gætt til þessa, og
vísindamennirnir eru jafnan
að sannfærast um að hafa við
nokkur rök að styðjast. Hun
er eftir Frank Illingworth
og hér þýdd úr tímaritinu
English Digeát.
ið fótspor eins og eftir fíl
skammt frá fjallgarði nokkrum
'í sextán þúsund feta hæð uppi
á Kuran Toli, þar sem enginn
gróður vex. Fylgdarmenn Eric
voru ekki síður undrandi yfir
þessu en fylgdarmenn Smythe.
Árið 1938 fann H. W. Tilmann,
foringi Everest leiðangursins
merkileg fótspor á fönn nokk-
urri. Fylgdarmenn hans voru
ekki í neinum efa um það, hver
myndi vera að þeim valdur.
Sumir eru þeirrar skoðunar,
að hér sé allt með felldu. Fót-
spor þessi séu eftir dýr, sem al
þekkt sé, en þau stækki bara á
furðulegan hátt í snjónum. En
sporin, sem Browne yfirforingi
fann í leðjunni á árbakkanum,
afsanna þessa skoðun óneitan-
lega. Kona nokkur, sem var á
ferðalagi þarna austur frá, ung
frá Macdonald að nafni, varð
meira en lítið undrandi og ótta
slegin, er hún heyrði ógnlegt
öskur, þegar hún var stödd hátt
uppi í fjöllunum í Tíbet. Fylgd-
armenn hennar flýðu skefldir
út í buskann. Ungfrúin skýrði
Frank Smythe frá því, að jörð-
in hefði skolfið, þegar öskrið
kvað við.
En þrátt fyrir allar þessar
upplýsingar erum við litlu fróð
ari um ,,hinn ægilega snjó-
mann“. En hins vegar virðist
engan veginn fjarstætt að gera
sér í hugarlund, að óþekkt dýr
kunni að hafast við á hinum
miklu auðnum Himalayafjalla,
enda er slíkt í fullu samræmi
við skoðanir og sagnir hinna
innfæddu. ,,Shapéinn“ er eitt
þessara dýra. Hinir innfæddu
hafa löngum skýrt frá því, að
hann haldi sig í hinum miklu
skógum Tíbet, en ég hygg mér
óhætt að fullyrða, að hann hafi
aðeins einu sinni birzt hvítum
mönnum sýn. Það var þýzkur
vísindaleiðangur, sem varð
iþeirrar frægðar aðnjótandi.
Fyrir einu eða tveimur árum
las ég, að fiskur, sem talið er
að hafi liðið undir lok fyrir
fimmtíu milljónum ára, hafi
veiðzt við Suður-Afríku. Þess
er vert að minnast, að sjórinn
geymir enn margt það, sem vís
indamönnum er dulið. —
Einnig er ástæða til þess að
ætla, að enn séu til mörg dýr,
skriðdýr fuglar og skordýr, sem
en hefir að engu verið getið á
söguspjöldum náttúrufræðinn-
ar.
Á síðustu hálfri öld hafa fjöl
margar dýrategundir verið upp
götvaðar. Iðulega hafa vísinda
mennirnir fundið dýr þessi eft-
ir tilvísun innfæddra manná á
hinum ýmsu stöðum. Forsaga
þessara uppgötvana hefir oft
og tíðum verið hin furðuleg-
asta og skrítilegasta.
Sögur gengii um það, að
grimmir og stórir drekar hefðu
aðsetur á óbyggðri eyju í hol-
lensku Austur-Indíum. Hinum
innfæddu stóð mikill ótti af'
drekum þessum. En árið 1912
gekk áhöfn báts nokkurs, er var
að perluveiðum, á land á eyju
þessari til þess að leita sér
vatnsbirgða. Þeim félögum brá
meira en lítið í brún, þegar
þeir komust að raun um það,
að eyja þessi reyndist sama-
staður kynlegra skriðdýra, sem
þeir báru alls ekki kennsl á.
Nú þekkjum við dýr þessi sem
hina svonefndu Komododrpka,
sem nú eru til sýnis í ýmsum
dýragörðum.
Innfæddir menn á eyjaklasa
þessum héldu því fram, að ann
að dýr væri að finna á eyju
þarna skammt frá. Dýr þetta
líktist mjög apa í útliti og hélt
sig í frumskógi eyjarinnar. Enn
hefir ekki tekizt að afla ná-
kvæmra upplýsinga um dýr
þetta, sem hinir innfæddu hafa
Frh. á 6. síðu.
Tómstundir hermannanna — Hættur bak við víglín-
una — Skemmtanir og önnur viðfangsefni fyrir her-
sveitirnar — Erfitt viðfangsefni sem herstjórnin reynir
að leysa og við þökkum fyrir.
FYHSTA HERNÁMSÁRIÐ og' .
fram á annað skrifaði ég oft
um nauffsyn þess, aff herstjórn-
irnar reyndu aff skapa hermönn-
unum vifffangsefni í tómstundum
þeirra. Það var varla viff því aff
búast, aff hægt væri aff efna til
slíkrar starfsemi í upphafi stríðs-
ins bak viff víglínuna, hvorki hér
á íslandi né annars staffar. Þó aff
slík starfsemi væri nauffsynleg, þá
var þó margt annaff, sem var mörg
um sinnum nauðsynlegra. En starf
semin var hafin, meffal Ereta hér,
þó aff af skornum skammti væri —
og mjög fljótt af Bandaríkjamönn-
um, er þeir komu hingaff.
ÞAÐ ER EINN liðurinn í stríðs-
rekstrinum, að efna til skemmtana
fyrir hermennina bak við víglín-
una, því að hættulegur sjúkdómur
vill gera vart við sig meðal þeirra,
er þeir eru ekki í víglínunni
sjálfri, svokölluð stríðssálsýki. Er
hún afleiðing af því að hverfa að
heiman í ókunn lönd, gjörsneydd-
ur vinum og heimilislegri aðhlynn
ingu, einmana og leiður á öllu og
löllum, í algerri óvissu um fram-
tíðina. Herstjórnirnar þekkja þetta
vel og neyta allra bragða til að
koma í veg fyrir þennan sjúkdóm.
ÉG HEF ÁÐUR drepið á það, að
Bandaríkjamenn leggja mjög mikla
áherzlu á að uppfylla tómstundir
hermaimanna, efna til skemmtana
fyrir þá, gefa þeim tækifæri til
þess að iðka íþróttir, lesa, hlusta
á konserta og horfa á leiklist.
Þetta hefur sífellt aukizt hjá
Bandaríkjamönnum síðan þeir
komu hingað- — og sérstakir full-
trúar herstjórnarinnar hafa þetta
hlutverk með höndum. Ég hejf
kynnzt þessari starfsemi nokkuð,
og ég dáist að henni. Er undravert
hvað langt hefur verið komizt í
þessa átt hér á landi, þrátt fyrir
nær ómögulegar aðstæður. Eru
leikhús hersins gott dæmi urh
þetta og enn fremur það, sem þessi
leikhús hafa upp á að bjóða.
AÐ SJÁLFSÖGÐU er það mik-
ils virði að láta hermennina sjálfa
halda slíkri starfsemi uppi, eins
mikið og hægt er, enda er það gert
og eru meðal hermannanna marg-
ir, sem á ýmsum sviðum geta á
myndarlegan hátt efnt til skemmt-
ana fyrir félaga sína, en auk þess
hefur Bandaríkjastjórnin mikinn
fjölda leikflokka, söngvara, töfra-
menn, músíkanta o. s. frv. í þjón-
ustu sinni og ferðast þeir meðal
herstöðvanna og efna til skemmt-
ananna. í þessum hópum eru
fyrsta flokks listamenn, en reynt
er að gera flokkana sem fjöl-
breyttasta, svo að tilbreytingar séu
1 skemtununum.
BANDARÍKJAMENN hafa sýnt
hér mörg leikrit og efnt til margra
skemmtana síðan þeir komu hing-
að. Á sunnudagskvöld sýndi flokk-
ur listamanna í fyrsta sinni fyrir
hermennina ýmsar listir, sem tók-
ust prýðilega. Voru þar söngvarar,
dansarar, akrobatar, hljómlistar-
menn og töframenn, sem gerðu
mann alveg forviða með frábærum
huglestri. Fle'stir úr þessum flokki
hafa ferðazt víða meðal .herstöðva
Bandaríkjamanna og ég fann vel
að þeir voru að minnsta kosti au- •
fúsugestir þarna, því að hermenn-
irnir skemmtu sér kostuglega.
ÞAÐ ER AUÐFUNDIÐ, þegar
maður kemur á svona skemmtun,
eða maður skoðar híbýli og aðbún-
að bandarísku hermannanna, að
það er mjög hugsað um það að
búa sem bezt að þeim, þrátt fyrir
mikla erfiðleika. Maður verður
ekki var við stétta- eða metorða-
hroka. Og þó vantar ekki aga og
reglu. Við hljótum að láta gleði
okkar í Ijós yfir þessu, því að þó
að það sé mikils virði fyrir hernað
Bandaríkjaþjóðarinnar að gera
allt, sem mögulegt er að halda við
andlegu og líkamlegu heilbrigði
hersveitanna, þá er það líka mik-
ils virði fyrir okkur Islendinga.
Það eru miklar hættur því sam-
fara, þegar erlendur her setzt að í
ókunnu landi, og lifir í tvíbýli við
heimaþjóðina. Og þó að nokkur
slys hafi orðið, þá má fullyrða að
það, sem gert er fyrir hermenn-
ina í tómstundum þeirra, hefur
komið í veg fyrir vandræði — og
þau mikil.
ÉG HITl'I einu sinni hermann
af tilviljun, og tókum við tal sam-
an. Þetta var vel gefinn piltur og
mentaður. Hann hafði komizt £
kunningsskap við íslenzka fjöl-
skyldu. Hann sagði við mig: „Ég
var búinn að vera hér í 6 mánuði,
áður en ég talaði við nokkurn ís-
lending. Eg gegndi skyldustörfum
mínum dag eftir dag og viku eftir
viku. Ég horfði allt af á sömu
veggina í bragganum mínum og
talaði alltaf við sömu kunningj-
ana. Ég var að verða vitlaus.
Stundum rölti ég niður í bæ, þegar
ég átti frí, hékk á götuhornum,
glápti á fólkið, leit inn á knæpur
og fór út og heim í braggann og
háttaði. Drottinn minn! Það var
ljóta lífið.“
HANN SKILDI það vel, að ís-
lenzk heimili eru svo fá, og að
það breytir mjög heimilislífinu
þegar stöðugur gestur er seztur að
— og sum heimili hafa skemmzt
mjög við það. Við skiljum aðstöðu
hermannanna og líf þeirra. En
sjálf getum við ekki að gert, af
því að við hiöfum svo brýnum
skyldum að gegna gágnvart okkur
sjálfum, heimilum okkar og börn-
um okkar. Þess vegna þykir okk-
ur mjög vænt um þá starfsemi,
sem haldið er uppi fyrir hermenn-
ina, og' það er vel, er íslenzkir
listamenn taka þátt í þeirri starf-
semi.
Hannes á horninu.
ennilásar
fyrirliggjandi.
Lífslykkjabúðin h.f.
Hafnarstræti 11. — Sími 4473.
Bezt að auglýsa í Alþýðublaðinu.