Alþýðublaðið - 09.05.1944, Blaðsíða 5

ÞriSjndagur 9. maí 1944.
ALÞYP UB LAÖIB
5
Flóttinn úr Paradís Stalins.
ÞAÐ hefir vakið töluverða
athygli erlendis, ekki sízt
í Ameríku, að rússneskur em-
bættismaður, Victor A. Kravch-
enko, sem síðastllðið ár var
meðlimur rússneskrar viðskipta
nefndar vestan hafs, sagði ný-
lega skilið við • rússneska kom-
múnistaflokkinn og við sovét-
stjórnina.
Kravchenko var höfuðsmaður
í rauða hernum, hafði stjórnað
mörgum verksmiðjum í Rúss-
landi, og verið meðlimur í
íkommúnistaflokknum síðan
1929 (fæddur 1906).
Þegar hann hafið ákveðið að
segja skilið við sovétstjórnina
og kommúnistaflokkinn og setj-
ast að í Bandaríkjunum, bað
hannn ameríska stórblaðið New
York Times fyrir eftirfarandi
yfirlýsingu, þar sem athyglis-
verð grein er gerð fyrir því,
hvað hafi rekið hann til slíkrar
ákvörðunar. Yfirlýsingin var
endurprentuð í ameríska viku-
blaðinu The New Leader og hér
þýdd upp úr því:
Ég tilkynni hérmeð, að ég
læt af þjónustu minni við sovét
stjórnina rússnesku eftir að hafa
skipað ýmis embætti og tignar-
stöður samkvæmt tilnefningu
hennar um tuttugu og tveggja
ára skeið.
Tilkynningu þessari lét ég
fylgja eftirfarandi yfirlýsingu
til þess að gera nokkra grein
fyrir því, hvað það væri, sem
ylli þessari ákvörðun minni og
afstöðu:
Ákvörðun mína hefi ég tekið
eftir vandlega umhugsun. Ég
hefi fyrst og fremst í huga hags
muni þjóðar minnar og banda-
manna varðandi hildarleik
þann, sem nu er háður, svo og
hin æðri stríðsviðhorf þeirra
þjóða, er sameinaðar heyja styrj
öldina við möndulveldin.
Ég hefi árum saman unnið af
trúmennsku fyrir þjóð mína í
þjónustú sovétstjórnarinn^r og
hefi fylgzt af kostgæfni með þró
un stjórnmálanna í Sovétríkjun
um á hinum ýmsu stigum henn
ar. Vegna hagsmuna tíovétríkj-
anna og þjóða þeirra hefi ég
gert mér ítrasta far um aö loka
augunum fyrir ýmsum þáttum
þessarar þróunar, sem eru í
senn viðbjóðslegir og uggvæn-
legir. En nú fæ ég ekki orða
bundizt lengur. Hagsmunir
hinnar þjáðu og þrautpíndu
þjóðar minnar varðandi styrj-
öldina valda því,- að ég mun láta
margt ligg'ja í jpagnargildi. En
hins vegar hlýt ég að gera að
umræðuefni stefnu sovétstjórn
arinnar og leiðtoga hennar varð
andi stríðsreksturinn og vonir
allra þjóða um nýja skipun al-
þjóðamála til tryggingar friði
og viðreisn eftir stríðið.
Ég get ekki lengur þagað yfir
þeim skollaleiþ sovétstjórnar-
innar, sem birtist í því, að hún
læzt vilja hafa sem bezta sam-
vinnu við Bandaríkin og Bret-
land jaínframt því, sem hún að
hyllist skoðanir og eftir til
stjórnmálaaðgerða, sem eru alls
kostar ósamræmanlegar sam-
vinnu við fyrrgreind ríki. Sam-
vinna viö lýðræðisríkin getur
aldrei blessazt, meðan sovéti
stjórnin og leiðtogar hennar að-
hyllast raunverulega allt aorar
skoöanir en þær, sem þeir flíka
gagnvart þessum þjóðum.
Sovétstjórnin hefir lagt al-
þjóðasamband kommúnista nið-
ur en aðeins að nafninu til.
Raunverulega njóta kommún-
istaútibúin í hinum ýmsu
löndurn enn stuðnings frá
Moskva og fá þaðan fyrirskip-
anir sem fyrr. Ástarjátning-
ar sovétktjórnarinnar við lýð-
ræðiö eru því aðeins yfir-
skin og blekkingar. Skynsamt
og upplýst fólk í Rússlandi og
erlendis lætur ekki blekkjast af
því, þótt sovétstjórnin látist dá
og dýrka þjóðræknisstefnuna,
því að með því er hún aðeins að
freista J>ess að leyna hinum raun
Þing Siaiins
Endrum og eins lætur Stalin kalla saman þing sitt, eða æðsta
ráð, eins og það er kallað og foregður sér þangað til að leika
lýðræði. Hér á myndinni sést hann við eitt slíkt tækifæri,
sitjandi á þingfoekkjunum, klæddur marskálksbúningi.
Þrjú herbergi og eldhús á 800 kr. á mánuði og 48 þús-
und krónur fyrirfram — B. L. J. skrifar um klíð og
kím — og skort á alfagrasmjöli.
verulegu fyrirætlunum sínum.
Sovétstjórnin hefir einmitt haft
þessar fyrirætlanir í huga, er
hún vann að stofnun Alslafa- !
nefndarinnar í Moskva og sam- |
bands pólskra ættjarðarvina, er j
hafa gerviþjóðræknina efst á |
stefnuskrám sínum.
Síðasta afrek sovétstjórnar- '
innar varðandi hinar raunveru
legu fyrirætianir sínar er myiid
un pólskrar stjórnar, sem verði
handgengin og hlyöin hinum
rússnesku vaidhöfum. Þetta til-
tæki sovétstjórnarinnar hefir
vakið gremju og mótmæli, sem
ég tek fullkomlega undir. Sov-
étstjórnin kveður það að von-
um fráleitt, að erlend rílti haxi
afskipti af innanlandsmálum
Rússa. En hvers vegna telur
sovétstjórnin þá réttlátt að
þröngva „lyðræði“ sinu upp á
Pólverja?
Stefna sovétstjórnarinnar
varðandi BalkanlÖndin og Tékk
óslóvakíu er túlkuð sem trygg-
ing þess, að þjóðir heimsins íai
notið farnaðar og samvinnu —
en raunverulega er tilgangur
sovétstórnarinnar í þessum efrx
um allt annar.
Sovétstjórnin hefir lýst því
opinberlega yfir, að hún vilji
stuðla aö pví, að lýðræðisstjórn
verði stofnuð á ítalíu, í Aust-
urríki og öðrurn löndum. En
raunverulega er þetta áðeins til
þess gert að dylja bandamenn
hinna raunverulegu fyrirætl-
ana Rússa, treysta aðstöðu
kommúnista í þessum löndum,
er lúti yfirstjórn frá Moskva,
og tryggja þeim íhlutun og á-
hrif á stjórn þessara landa. Hin
ar raunverulegu fyrirætlanir og
viðhorf sovétstjórnarinnar eru
alls andstæðar hagsmunúm og
þörfum Rússa og stríðsmarkmið
um hinna sameinuðu þjóða.
Meðan sovétstjórnin læzt vinna
að því að koma lýðræði á
í löndum þeim, sem frelsuð eru
úr heljax’klóm fasismans, hefir
hún alls ekkert til þess gert að
færa rússnesku þjóðinni hið
frumstæðasta frelsi hvað þá
meira.
Rússneska þjóðin verður enn
sem fyrr að una hinni ógnleg-
ustu kúgun og harðstjórn. Leyni
lögreglan rússneska, er hefir
þúsundir njósnara í þjónustu
sinni, drottnar enn sem fyrr yf-
ir þjóðinni af harðýðgi og
grimmd, sem er einsdæmi í sög-
unni. í héruðum þeirn, sem inn-
rásarher nazista hefir verið
hrakinn brott úr, vinnur sovét-
stjornin að því að koma á lög-
leysi og ofbeldi því, sem stjórn
arstefnu hennar er samfara, en
fangelsin og fangabúðirnar eru
enn fyrir hendi sem fyrr, og þar
er hverjum þeim búinn staöur,
sem leynilögreglan hefir van-
þóknun á.
Yonir þær, er rússneska þjóð
in gerði sér um stjórnaríarsieg-
ar og félagslegar umbætur í
upphafi þessarar styrjaldar,
hafa aðeins reynzt tálvonir.
Stvrjöldin er enn ekki til
lykta leidd, en þó eru valdhaf-
arnir í ICreml þegar teknir að
búa nýja kynslóð undir nýja
styrjcld. Ef heimsfriður á að
verða tryggður og þjóð mín að
fá notið farsældar og farnaðar,
verður önnur stjórnmálastefna
að komast á í Rússlandi en sú,
sem sovétstjórnin aðhyllist.
Skoðun mín er sú, að Rússar
þarfnist jafnvel flestum öðrum
þjóoum fremur, stjórnmálalegs
frasliS, ritfrelsis og málfrelsis,
frelsis frá skorti og frelsis frá
ótta. En ríkisstjórn þjóðar minn
ar heíir ekkert gert til þess að
færa henni þessi sjálfsögðu
mannréttinndi, enda þótt hún
hhai'i ekki sparað varaþjónustu
sína við frelsið og mannréttind-
in. Rússneska þjóðin hefir átt
við ógn og skort að búa árum
sáman. Rússneska þjóðin á vissu
lega kröfurétt á frelsi og mann-
réttindum eftir ægifórnir þær,
sem hún hefir fært í baráttunni
við hinn þýzka innrásarher.
Fórnir hennar og barátta hefir
vissulega verið meira virði en
framlag valdhafanna og orkað
meiru tíl gerbreytingar viðhorf
um hildarieiksins.
Ég hefi orðið glögglega var
við baráttuaðferðir sovétstjórn
arinnar gegn andstæðingum
hennar og veit því á hverju ég
rnuni eiga von. En ég læt það
engin áhrif hafa á afstöðu mína.
Ég lýsi því yfir, að ég hefi
aldrei unnið gegn þjóð minni,
stjórnmálaflokki né ríkisstjórn
heldur ávallt gert mér allt far
um að rsekja skyldur mínar við
land mitt, flokk rriinn og þjóð
af heiðarleik og samvizkusemi.
Ég vona að mér gefist kostur
á því að leggja fram minn skref
til þess að leiða ófriðinn til sig-
urlykta fyrir bandamenn.
Þess vegna mun ég hér eftir
leita verndar Bandaríkjanna og
Frh. á 6. síðu.
YRIR löngn vissi ég að hreint
* neyðarástand er ríkjandi í
húsnæðismálum Reykjavíkur. Þó
verð ég að játa að ég varð ekki
lítið undrandi er ég fékk nýlega
bréf um það hvað sumt fólk get-
ur gengið lángt í svívirðilegu okri
og níðingshætti gagnvart húsnæðis
ausu fólki. Ég vissi raunar að menn
urðu að borga okurleigu fyrir lé-
legar íbúðir og ég vissi líka að
menn urðu að borga mikið fyrir-
fram og jafn vel borga háar upp-
hæðir fvrir að fá að komast inn,
auk leigunnar. En bréfið sýndi
þetta svartara en ég hafði búist við.
ÉG BKRTI þetta bréf hér á eft-
ir til þess að geyma þessa mynd
af ástandinu á þessu sviði á því
herrans ári 1944. Hér er það: „Mér
datt í hug, Hannes minn að segja
þér sögu mína einn dag, sögu dags
ins í dag. Ég hefi verið húsnæðis-
laus með fjölskyldu mína og ekki
‘ átt í neitt hús að venda um lang-
j an tíma. Ég þarf ekki að lýsa þessu
! lífi hinna húsnæðislausu. Þú hefir
f áður lýst því af skilningi. Ég hefi
reynt alla mögulega hluti og hlaup
ið á eftir hverjum einasta mögu-
leika.“
„NÚNA EINN DAGINN var í-
búð auglýst til leigu, þrjú herbergi
og eldhús og geymsla. Ég fór að
líta á íbúðina og spyrjast fyrir um
kjörin. íbúðin var í góðu húsi, en
sjálf var hún ekki algerlega full-
gerð, það vantaði til dæmis. elda-
vél í eldhúsið og átti leigutaki að
setja hana sjálfur upp og kaupa
hapa á sinn kostnað. Ýmislegt ann
að smávægilegt átti leigutaldnn
að gera á sinn kostnað.“
„ÞETTA VAR nú ekki frágangs
sök, -en svo spurðist ég fyrir um
verðið. íbúðin átti að kosta 800
krónur á mánuði — og svo vil ég
fá' fyrirframborgun fyrir 5 ár, —
sagði konan. Leigan var margfalt
hærri en nokkuð vit var í og hefði
ekki staðið neinar rannsóknir eða
möt. Og svo vildi frúin fá fyrir-
framgreiðslu hvorki meira né
minna en- 48 þúsundir króna, eða
alla leiguna í 5 ár. Ég gekk stein-
þegjandi burtu. Slíka vitfirringu
þýddi mér ekki að hlusta á.“
„HVERNIG LÍST þér á? Ég hefi
kynnst mörgu ljótu og heyrt margt
ljótt í sambandi við þessi mál und-
anfarin tvö ár, en slíkt og þvílíkt
held ég að sé hámarkið. Ég skil að
minnsta kosti ekki að hægt sé að
slá þetta met. Ég held að fólkið
sé að verða sjóðandi vitlaust. Það
eru bersýnilega til tvífættar hý-
enur.“
JÁ, ÞAÐ er von að þú segir
það. Það hefir ekki verið talíð
heiðarlegt af kaupmönnum að
hækka vöru og okra á henni ef
hún fengizt ekki hjá öðrum em
einum eða tveimur. En hvað segja
menn um slíka framkomu og þá
sem hér hefir verið lýst.
„HVEITIHÝÐI (klid) hefir ver-
ið ófáanlegt í vetur og slæmar
horfur um öflun þess á næstunni,
vegna fóðurskorts í Ameríku. En
að undanförnu hafa kaupmenn aug
lýst klið í baukum, og fólk hefir
þótzt hafa himinn höndum tekið,
því að margir geta illa eða ekki
án þess verið, ef melting og hægð
ir eiga ekki að ganga úr skorðum."
Þetta segir B. L. J. í bréfi sínu
og heldur éfram:
„EN MENN verða þess fljótt
varir, að þetta bauka „klið“ gerir
ekki sitt gagn, þótt það sé 10 sinn
um dýrara en hveitihýði í lausri
vigt. „Ekki er að kynja, þótt ker-
aldið leki, því að botninn er suður
í Borgarfirði“, er hafí eftir Bakka
bræðrum. Og hér er skýringin á-
líka einföld. Hýðið sjálft er nefni-
lega skilið eftir vestur í Ameríku,
en það sem á baukana er látið, er
kímið eða frjóið af korninu. í því
er að vísu mikil næring, bæði fita,
ágætis eggjahvítuefni, málmsölt og
fjörefni. En það vantar það sem
við á að éta, nefnilega grófefninu,
sem eru til þess ætluð að gefa fæð-
unni fyrirferð í meltingarfærun-
um og örva hreyfingar þarmanna.**
„Á BAUKNUM stendur með
stóru og greinilegu letri „Wheat
germ“, sem þýðir hveitikím, því
að „germ“ þýðir „kím“ en ekki
hýði. Þessvegna er mér það óskilj-
anlegt, hvernig lcaupmenn, sem
flytja þetta inn og auglýsa það
og selja, hafa getað misskilið orðið
svona herfilega. Ég er ekki að hafa
á móti því, að þetta sé borðað,
síður en svo. En hitt á ekki að
viðgangast, hvorki um þessa vöru
né aðrar, að þær sigli undir fölsku
flaggi.“
„VEGNA MIKILLAR eftirspurn-
ar eftir alfa-grasmjöli þykir mér
rétt að láta þess getið, að eftir því
sem mér er bezt kunnugt, mun
það koma á markaðinn, áður en
lang'ir tímar líða. Það alfa-mjöl,
sem var á boðstólum hér í vetur,
var ætlað til refafóðurs. En í Ame-
ríku er það einnig ræktað til mann
eldis og betur og hreinlegar með
það farið en refafóðrið, en jafn-
framt miklum mun dýrara. Mun
sú tegund koma hingað að öllu
forfallalausu.“
Hannes á horninu.
Skálar og fleira
EmaiieraHar ¥Örur
Kaffikömmr og fleira nýkomiS.
K. Einarsson & Björosson

AUGLÝSiÐ í ÁLÞÝDUBLAÐINU