Alþýðublaðið - 04.06.1944, Blaðsíða 2

2
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Sunnudagur 4. júní 1944.
fU|>^dnbladl5
Ritstjóri Stefán Pétursson.
Símar ritsjórnar: 4901 og 4902.
Ritstjóm og afgreiðsla í Al-
þýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Símar afgreiðslu: 4900 og 4906.
Verð í lausasölu 40 aura.
Alþýðuprentsmiðjan h.f.
i ___________
Sjémannadagurinn,
sjómannaskólinn og
sjómannaheimilið.
IDAG verður hornsteinninn
lagður að hinum nýja sjó-
mannaskóla á Vatnsgeymishæð-
inni. Þétta er merkilegur við-
burður í framfarasögu sjó-
niennsku og siglinga, því að
rnenntun sjómannastéttarinnar
er eitt fnrmskilyrði þess að sigl-
ingar okkar íslendinga geti auk
'ist og batnað og fært þjóðinni
þau gæði, sem nauðsynleg eru
fyrir líf hennar og sjálfstæði;
en þjóð, sem byggir land, sem
er umlukt hafi til allra átta —
og ekki getur annast sjálf sigl-
ingar frá og að landinu en verð-
ur að njóta annarra í því efni,
getur ekki orðið sjálfstæð á
borði, þó að hún kunni^að vera
kolluð það í orði.
*
í meira en hálfa öld hefir ís-
lenzk sjómannastétt fengið
menntun sína í gamla timbur-
húsinu við Stýrimannastíg. Það
hefir ótal sinnum komið áþreif-
anlega í ljós, að þó að kostur
námssveinarma hafi oft verið
þröngur, þá hefir menntun
þeirra reynst haldgóð þegar á
reyndi, svo að þeir hafa getað
notað hið rnikla þrek sitt til
iúns ítrasta. En þrátt fyrir þetta
heíir það, hversu þröngt hefir
verið urn sjómannastéttina í
skóla hennar, dregið mjög úr
árangrínum, ekki aðeins hvað
snertir hin venjulegu sjómanna
fræði, það hefir einnig stað-
i 5 í vegi fyrir því að hægt væri,
e.S fylgjast vel með þróun
hinna ýmsu sérgreina. Vélskól-
inn hefir verið á hrakhólum,
enginn matsveinaskóli hefir ver
ið til o. s. frv. En í hinum nýja
skóla verður komið fyrir' öllum
greinum sjómannafræðslunnar
í nægilegu húsnæði.
Það er óþarfi að vekja upp
garnlar deilur um fræðslumál
sjómanna, en það var blettur á
íslenzku þjóðinni, hversu lengi
var dregi'ð að byggja veglegan
skóla fyrir sjómannastéttina.
þar streittust á móti sömu öflin,
sem á'SÍnum tíma voru á móti
„Sigurjónskunni", eins og þau
kölluðu allar ráðstafanir til að
tryggja líf og öryggi sjómann-
anna. En nú er verið að þvo
þann blett af.
í dag safnast sjómenn saman
í stórhópum undir fanum félaga
sinna við hinn nýja skóla. Þeir
vita aö samtök þeirra hafa átt
inestan þáttinn í því að hafizt
var handa um byggingu skól-
ans. Hann er einn árangurinn
af samtökum sjómanna.
Skólinn • mun gnæfa yfir
Eeykjavík, og þegar sjómenn-
irnir koma af hafi munu augu
þeirra fyrst 'hvíla við þessa
foyggingu þeirra, sem á að verða
fyrir þá ungu.
Og í dag, þegar hornsteinn-
inn verður lagður að Sjómanna-
skólanum munu sjómennirnir
um leið hugsa til annars máls,
sem nú er unnið að af mesta
kappi, byggingar hvíldarheimil-
is fyrir aldraða sjómenn, sem
innan skamms mun rísa á ein-
hverjum fögrum og friðsælum
stað við bæinn.
Þrjú stórveldi óska Islandi til ham-
ingju með þjéðaratkvæðið
Og árna hinu væntanlega lýðveldi allra heilla.
v
Kveðjur frá fullfrúism BreflasicSs, Banda-*T
ríkjanna og ItússSands bárnsf ufanríkis-
málaráðuneyfinu í gær.
FULLTRÚAR þriggja stórvelda, Bretlands, Bandaríkj-
anna og Rússlands, hafa isent ríkisstjórninni kveðjur í
tilefni af þjóðaratkvæðagreiðslunni um skilnaðinn og lýð-
veldisstofnunina, og óskað stjórninni til hamingju með úr-
slitin og hið væntanlega lýðveldi okkar.
Kveðjur þessar bárust utanríkismálaráðuneytinu í gær,
en áður hafði það tilkynnt sendiráðum þessara stórvelda svo
og sendiráðum Noregs og Svíþjóðar, úrslit þjóðaratkvæða-
greiðslunnar og jafnframt látið sendiherra íslands er'lendis
eða sendifulltrúa tilkynna þau stjórnarvöldum allra þessara
ríkja.
Bréf brezka sendiherrans lýk-
ur á þessa leið:
„f þessu tilefni leyfi ég mér
að færa yður, herra ráðherra,
ríkisstjóminni og íslenzku þjóð-
inni einlægustu óskir mínar rnn
áframhaldandi framfarir og far
sæld landi yðar til handa og
er það einlæg von mín, að erfið-
ar aðstæður og óróatímar, er
ríkja, þegar lýðveldið á að end-
urfæðast, geri eigi annað en að
þroska það og styrkja, svo að
það megi blessast og blómgast
á ókomnum árum.“
í bréfi sendiherra Rússlands
segir svo:
„Þetta ár, og þó einkum 17.
júní, verður þýðingarmikill timi
í sögu Iands yðar. Ég leyfi mér,
herra ráðherra, að færa hinni
frelsisunnandi. . þjóð. . íslands
heztu ámaðaróskir mínar og ósk
um farsælá framtíð“,
Löks segir í bé£i sendiiull-
trúa Bandaríkjanna:
„í þessu tilefni leyfi ég mér
að óska yður hágöfgi til ham-
ingju með árangnr þjóðarat-
kvæðagreiðslunnar, sem greiui-
lega hefir sýnt þjóðarvilja fs-
lendinga, og færa mínar hezíu
ámaðaróskir um framtíð hins ís-
lenzka lýðvcldis“.
KariakórinR „Vísir"
í Gamla Bíó.
KARLAKÓRINN VÍSIR frá
Siglufirði söng hér í Gamla
Bíó á föstudagskvöldið og aftur
í gær.
Á föstudagskvöldið var 'húsið
þéttskipað áheyrendum og
hylltu þeir kórinn mjög mikið.
Úm leið og Vísir gekk inn á
leiksviðið söng Karlakór Reykja
víkur ,,ísland“ eftir Árna Thor-
steinsson, en Vísir svaraði með
því að syngja „Ég vil elska mitt
land“.
Þá flutti Sveinn G. Bjömsson
formaður Karlakórs Reykjavík-
ur, ávarp og þakkaði góðar mót-
tökur er kórinn hafði heimsótt
Síplfírðinffa. Því næst svaraði
Halldór Kristinsson formaður
Karlakórsins Vísis.
Á söngskránni voru 12 lög og
varð kórinn að endurtaka mörg
beirra. Fjóldi Mómvanda barst
Vísi.
/ •
NATTSPYRNUMÓT íslands
■ verður hátíðlega sett ann-
að kvöld, miánudag, kl.
8,30 e. h. á Íþróttavellinum.
Setningarræðuna fljrtur forseti
í. S. L, Benedikt G. Waage, en
JJúðrasveitin „Sýanur“ leikur
á undan og eftir í'æðu í'orset-
ans. Atihlcifnin, sem verður vænt
arilega hin hátíðlegasta, verður
kvikmynd'uð.
•4^
|Bcemnn í dag.í
Næturlæknir er í Læknavarð
stofunni, sími 5030.
Næturvörður er í Ingólfsapóteki
Helgidagslæknir er Katrín Thor
oddsen, Egilsgötu 12, sími 4561.
/Næturakstur annast B. S. R.,
sími 1720.
ÚTVARPIÐ:
11.00 Messa í dómkirkjunni (séra
Bjarni Jónsson). 12.10—13.00 Há-
degisútvarp. 14.00 Útvarp frá úti-
hátíð sjómannadagsins við Sjó-
manna skólann nýja. Ríkisstjórinn
leggur hornstein sjómannaskólans.
Lúðrasveit leikur. Hreinn Pálsson
svngur. Ræður og ávörp (Sigur-
geir Sigurðsson biskup, Vilhjálm-
ur Þór siglingamálaráðhera, Sigur-
jón Á. Ólafsson, fulltrúi sjómanna,
Kjartan Thors, fulltrúi útgerðar-
manna, Ásgeir Sigurðsson, skip-
stjóri). 18.30 Barnatími sjómanna-
dagsins (Jón Oddgeir Jónsson o. fl.)
19.10 Erindi (Friðrik Ólafsson
skipstjóri). 19.40 Hljómplötur:
Sjávarlög og sjómennsku. 19.45 Til
kynningar. 20.00 Fréttir. 20.20 Út-
varp sjómannadagsins: Ræður og
upplestur: (Bjarni Benediktssson
borgarstjóri, Pétur Björnsson skip-
stjóri, Gils Guðmundsson kennari,
I-Iaukur L. Jóhannesson). Kvartett-
söngur (Hallur Þorleifsson stjórn-
ar. Leifeþáttur (Brynjólfur Jóhann
esson o. fl.). Útvarpshljómsveitin.
Fréttir Sjómannadagsins (Bárður
Jakobsson). 22.30 Dagskrárlok.
A MORGUN:
Næturlæknir er í Læknavarð
stofunni, síxni 5030.
Næturvörður er í Ingólfsapóteki
Næturakstur annast Hreyfill,
sími 1633.
ÚTVARPIÐ:
12.10—13.00 Hádegisútvarp. 15.30-
16.00 Miðdegisútvarp. 19.25 Hljóm
plötur: Dönsk tón'íist. 20.00 Fréttir.
20.30- Erindi: Frá Danmörku (Ole
Kiilerich ritstjóri). 21.00 Um dag-
inn og veginn (Vilhjálmur S. Vil-
hjálmsson blaðamaður). 21.20 Út-
varpshljómsveitin: Dönsk alþýðu-
lög. Einsöngur (imgfrú Guðrún
Þorsteinsdóttir): a) Lillc Rönne-
bær eítir Lange-Möller. b) Sne
eftir Sophus Andersen. c) Seren-
ade eftir Lange-Möller. d) Irmelin
Rose eítir Carl Nielsen. 21.50 Fi'étt
ir, Dagskrárlok.
Áheit á Stranrlarkirkju
frá K. A. O. lcr. 50.00.
Sjónleikur Ðjömsohs, „Paul Lange og Tfocra Parsberg“, hefir nú
verið sýndur þrisvar fyrir fullu húisi og við ágætar undirtektir.
Næst verður hann sýndiur á þriðjudagskvöMið. Myndin sýnir frú
Gerd Grieg og Val Gíslason í tiveimur a'ðalhlut'verkum sjón-
leiksixLS.
Listamannaiskálamiuim, Iðnó og
ÁTÍÐAHÖLD SJÖMANNA 1
í aag hefjast með því eins
eg áður ar sagt, að kl. 12,45
safnast fólk saman við Miðbæj-
arbarnasikólann, þaðan verður
svo lagt af stað í hópgöngu kl.
1,15 og gengið um Lækjargötu,
upp Bankastraeti, Laugaveg,
R-auðanárstíg og upp Háteigs-
veg, staðnæmst við hir.n nýja
Sjómannaskóla á Vatosgeymis-
hæð, þar sem aðahiátíðáhökí
dagsins fara fram.
Þar hefst svo minningarat-
tófn. Kl. 2: Lúðrasveit Reykja-
víkur leikur á rneðan sjómenn
raða sár upp í fylkingar. Síðan
hefst minningarathöínin með
þivtí að sunginn verður sálmur-
inn, „Eg horfi yfir hafið“. Þá
syngur Hreinn Pálsson, „Taktu
sorg miína svala haf“, en að því
loknu mhiinist biskup íslands
hr. Sigurgeir Sigurðsson, láta
inna sjómanna. EÆtir ræðu
ibiskups verður lagður blóm,-
sveigur á gröf óþekkta sjó-
mannsins í Fossvogskirkj ugaröi,
síðan verður þögn í eina mín-
útu. Á eítir syngur Hreinn Páls-
son „Alfaðir ræður“, með undir-
leik Lúðrasveitar Reykjaivíkur.
Klukkan 2,30 verður svo lagð
ur homsteinn Sjómannaskólans
nýja. Friðrik Ólfsson hefur at-
höfnina, en Ríkisstjóri leggur
hornstein skólans og flytur á-
varp.
Að því loknu fer fram fána-
'kveðja. Merkisberi jómanna
gengur fram fyrir nkisstjóra
og kveður hann með íslenzku
fánakveðjunni. Á meðan leikur
Lúðrasveitin , ,Rís þú irnga ís- í ,
landis merki“. >
Þiá flytur siglingamiálaráð-
herra, Vilijálmur Þór, áivarp.
Að ávarpi ihans loknu verðúr
leikið „ísland ögrum skorið“.
Þá flytur fulltmi sjómanna,
Sigurjóm Á. Ólafsson, ávarp og
eftir ávarpi hans verður leikið
, jsland'S Hrafniistimien n‘ ‘.
DÞiví næst flytur Kjartan
Tthors fuilltrúi útgjerGairjnanna
áivferp, og á eftir verður leikið
„Gnoð úr haíi skrautleg skreið“.
Ijoks flytur isvo ávarp Ásgeir
Sigurðsson skiostjóri, íulltrúi
iFonmanna og d'ishimannasam-
■bandJS íislands, eftir ræðu hans
verður leikið ,,Hörnbjarg“, lag
eftir Pál Halldórsson.
Að ræðunucm. loknum verða
srvo alfhent bj örgunarverðlaun.
Þá hiefst reipdráttur milli ís-
lenzkra skipshafna og keppni
sjomanna í hagnýtum vinnu-
brögðum, netabætingu og víra-
splæsningu.
Þá verða affoent verðlaun sjó-
mannadagsinis fyrir íþrótta-
keppnirnar, þar á meðal fyrir
kappróðurinn, stakka- og björg-
unrsundið, sem fram fóru í gær.
HátíðaJfoöldunum líkur með
því að léikin verður þjóðsöngur-
inn.
Háfcíðalhöldunum . við Sjó-
mannaskólann verður útvarpað,
ennfremur verður dagskrlá út-
varpsins á kvöld helguð sjó-
mannadaginum, og barnatími
ver- ur í dag á vegum hans.
itingar verða við Sjómanna
nn meða; hlátíðaffoöldin
ö jdir, kvöid verða s/o
ið Hótei Borg o;
og dianfel'-Áir í
Ingótös kaffi. Allur ógóði af
skemmtunum dagsins srvo og
merkjasölu og sölu Sjómanna-
dag.vblaðsins, rennur til dvalar-
foei" ilis aldraöra sjómanna.
Æíþýðublaðið
cr ekki nema íjérar síður í dag
og verður svo á sunnudögum í
þrjá sumarnaáuuðina, júní, júlí og
ágúst, með því að hætt er að vinna
í prcn i.srni öj unurn um iiádegi á
laugardögum.