Alþýðublaðið - 06.06.1944, Page 3

3
Þiiðjudagur 6. júní 1944.
ALÞYÐ UB LAÐJÐ
®pí Littoria
1
=$k°2Wt
vatican cityxa
^San Lorenzo ?
Malagrotto
Ciampino
—ígaöLik'j
Tíber R'ver
Ostia Antica
Castel Rotnan®
Fynli höMoriin
IGÆR BÁRUST FREGNIR
út um heiminn, að Róm
borgin eilífa, sem svo hefir
verið nefnd, væri loksins á
valdi bandamanna. Baráttan
um borgina hefir verið löng
og ströng. Við kunnum utan
að nú orðið nöfn eins og
Velletri, Frosinone, Aquino
og Cassino. Allt voru þetta
örðugir hjallar á leið banda-
manna í norður. Nú loksins
er þetta höfuðvirki Þjóðverja
fallið. Raunar er ekki rétt að
nefna það virki, í venjuleg-
um skilningi þess orðs, því
þeir bjuggust ekki til varnar
þar á sama hátt og víðar áð-
ur. En Rómaborg var samt
virki þeirra í andlegri merk-
ingu. Það var engin Maginot-
lína, Hitler-lína eða Kessel-
ringlína. Rómaborg er meira
en höfuðborg Ítalíu hún er
líka höfuðborg kaþólskra
manna um 'heim allan. Og ef
takast mætti að telja hinum
fjölmörgu milljónum ka-
þólskra manna um allan
heim trú um, að bandamenn
væru villimenn, einhvers
konar Vandalar 20. aldarinn-
ar, sem ynni fyrst og fremst
að því að eyðileggja menn-
ingarverðmfæti, þrátt fyrir
mótmæli Þjóðverja, væri
mkiið unnið.
EN ÞETTA HEFIR misheppn-
azt. í fyrsta lagi er það, að
menn leggja yfirleitt ekki
trúnað á sögur Þjóðverja,
þær hafa þótt heldur ýkju-
kenndar fram til þessa. Og
í öðru lagi eru menn ekki
minnissljórri en það að þeir
muna, hverjar voru aðfarir
Þjóðverja, er þeir tóku
Rotterdam, Belgrad og fleiri
borgir á sínum tíma.
ENGUM HEILVITA MANNI
dettur í hug, að nazistar hafi
viljað vernda Rómaborg
vegna menningarverðmæta
hennar. Slíkt er barnaskapur
einn. Þeir urðu að hörfa
vegna þess, að þeir gátu ekki
haft lengri viðdvöl þar.
Enginn þarf að láta sér detta
í hug, að Þjóðverjar myndu
hafa hörfað úr borginn, ef
ekki væri bein hernaðar-
nauðsyn að því. Hver trúir
því að nazistar hafi viljað
vernda páfann fyrir villi-
mönnum engilsaxnesku veld-
anna? Það er, hlægilegt.
ÞETTA ER ÚT AF FYRIR sig
táknrænt, að Róm skyldi
verða fyrsta höfuðborgin,
sem bandamenn ná úr hönd-
um nazista eftir ára áþján.
Við getum minnzt þess, að
það eru rúm 20 ár síðan
Benito Mussolini blekkti al-
þýðu Ítalíu með hinni hlægi-
legu „sigurgöngu11 sinni til
Rómaborgar. Nú er hann
mm mmmmi
5. hemum, sem lók borgina fagnað af
legum mannfjöida.
O ANDAMENN tóku Rómaborg í fyrrakvöld. Var þaS
■““^ 5. herinn, sem tók borgina en Þjóðverjar yfirgáfu hana
orrustulaust.
Bandamenn halda uppi loftárásum á flutningalestur Þjóð-
verja fyrir norðan Rómaborg og vald þeim því tjóni, sem þeir
mega. Milli Alban-hæðanna og sjávar hrekja hersveitir banda-
manna lið þjóðverja á undan sér. Áttundi herinn heldur áfram
sókn og nálgast þjóðveginn milli Rómaborgar og Pescara á aust-
urströndinni.
Clark, yfirmaður 5. hersins sagði í gær, að bandamenn
hefðu gersigrað mikinn hluta 10 hersins þýzka, svo og 14.
hersins. Láuk hann miklu lofsorði á frammistöðu hermann-
anna, sem höfðu tekið þátt í hini sigursælu sókn bæði brezka,
ameríska og franska, sem hefðu gengið mjög vasklega fram.
Fall Rómaborgar er mjög mik
ilvægur þáttur í herför banda-
manna á Ítalíu. Hann er ef til
vill öllu meiri siðferðilega séð
en hernaðarlega. Nú hefir ver-
ið rofið það skarð í fylkingu
Þjóðverja, sem trauðla verður
bætt. Talið er, að meginhluti
14. hersins þýzka sé óvígfær og
muni hann ekki taka þátt í frek
ari bardögum.
Einn fregnritari bandamanna
skýrir svo frá, að hersveitum
bandamanna hafi verið tekið
með kostum og kinjum, er þær
héldu inn í Rómaborg. Menn
lögðu niður vinnu, þyrptust út
á götur og torg og menn virtust
eins og hálf trylltir af fönguði.
Alls staðar mátti sjá fána banda
manna og ítalska fána. Fólk
stökk upp á hermannabifreið-
arnar, faðmaði hermennina og
kyssti þá, kastaði til þeirra
um og gaf þeim vín og ávexti.
Var ekki annað að sjá en að
fólki fyndist að það hefði losn-
að úr álögum.
Mikill mannfjöldi lagði leið
sína til Vatikanborgarinnar.
Eftir nokkra stund kom páfi
fram á svalir og blessaði mann-
fjöldann. Talið er, að ekkert
hafi skemmzt í Rómaborg,
hvorki listaverk, né fornminjar
borgarinnar. Taka borgarinnar
hefir vakið mikinn fögnuð um
öll lönd, sem Þjóðverjar hafa
ekki á valdi sínu. Þykir taka
borgarinnar næsta táknræn og
merkileg og fagna menn þess-
um atburði sem meiriháttar
stríðsfréttum. Nýsjálendingar
hringja kirkjuklukkum og í
löndum Frakka í Norður-Afríku
fagna menn sigrinum af heilum
hug. Bandamenn tilkynna, að
þeir hafi frá 11. maí, er sóknin
hófst, tekið höndum um 20 þús-
und þýzka hermenn.
Grikkir reynast
skeleggir.
ÞAÐ hefir verið tilkynnt, að
grískir skæruliðar hafi
sprengt í loft upp Maritza-forúna
isivonefndu. Brú þessi var eyði-
lögð á undanhaldi gríska hers-
ins og forezku hersveitanna, sem
aneð hionum börðust 1941. Það
var mikið verk að koma brúnni
upp á nýjan lek, en nú hefir
hin nýja brú verið eyðilögð.
Japanar fara halloka á
Kyrrahafi.
AFBÁTAR Bandaríkja-
manna á Kyrrahafi hafa
verið a'll athafnasamir að und-
anförnu. Hafa þeir sökkt sam-
tals 16 skipum Japana. Sex
þeirra voru herflutningaskip,
en hin vöruflutningaskip. Er
ekki annað að sjá, en Banda-
ríkjamenn ráði nú lögum og
lofum á Kyrrahafi, enda hafa
Japanar goldið mikið afhroð á
Kyrrahafi nú á síðastliðnum
mánuði.
horfinn úr stjórnarsessi. Hjá
róma rödd hans hljómar
ekki lengur af svölum Fe-
eyjahallarnnar. Hann er
hættur að sæma hina og
þessa bófa heiðursmerkjum.
Mennirnir, sem myrtu Matte-
otti fyrir 20 árum síðan eru
ekki lengur hlutgengir menn
Þeir eru, eins og vera ber,
óalandi og óferjandi.
NÚ VERÐA ÍTALIR að gera
upp við sjálfa sig, hvaða
stjórnarfar þeir helzt kjósa
sér. Vafalaust er, að ítalskt
Viktor Emanúel konungur og Umfoerto krónprins.
Vikfor Emanuel konunpr legg-
ur niiur konungdóm
Afsaiar sér vöicSum í iie^cSwr syni sínum
Umberto krónprins.
HP ILKYNNT var í Rómaborg í gær, að Viktor Emanúel
konungur hefði afsalað sér konungdómi í hendur syni
sínum, Umberto krónprins. Undir afsagnarskjali því, sem
gefið var út, var nafn Badoglips marskálks. Tekið er fram,
að hér sé ekki um að ræða valdaafsal konungsættarinnar,
heldur aðeins konungsins sjálfs, og verði ítalska þjóðin að
gera það upp við sjálfa sig síðarmeir, hvaða stjórnarform
hún kjósi sér.
P ORBÆTISRÁÐHERRA
*■ pólsku stjórnarinnar í
London er nú staddur x Was-
hington mun dveljast þar um
viku tííma. Mun hann eiga við-
ræður við Bandaníkjastjórn.
Áður hafði Viktor Elmanúel
konungur tilkynnt, að haim
cmyndi segja af sér konungdómi
þegar á stað er bandamenn
tækju Rómaborg. Vktor Eman-
©1 konungur er 75 ára að aldri,
en Uimfoerto krónprins fertugur.
Rómaborg og umhverfi hennar
I
ROME
AND VICINITY
alþýðufólk hatar og hefir,
andstygð á fasismanum og
öllu því, sem Mussolini hefir
inn leitt. Það lifir enn og
hrærist í anda Giuseppe
Garibaldi, sem barðist manna
mest fyrir sjálfstæði Ítalíu
um og eftir miðbik aldarinn-
ar, sem leið. |
NÚ HEFST nýtt endurreisn-
artímabil á Ítalíu, ný „rena-
issance“ þessarar þjóðar,
sennilega sú glæsilegasta,
sem sögur fara af, ef að lík-
um lætur.
Á kortinu sést áin Tiber, sean rennur í igegnum Rómafoorg og það-
an til sjávar fyrir norðan hafnarfoorgina Ostia. Páfaríkið, Vati-
kanfoorgin, er í vesturjaðri Rómafoorgar, eins og koritð sýnir.