Alþýðublaðið - 09.06.1944, Blaðsíða 5

Föstúdagur 9. júní 1944.
ALÞYÐUBLAgao
Það er verið að punía ;upp á borgina — Vesalings
Safnahúsið — Landakaup Dagsbrúnar — Hver þýddi
„Einu sinni var . . *?“.— Veðmál, sem enginn vann!
AÐ ER VERIÐ að punta upp
á bæinn. Verið er að mála
ijölda húsa, meðal annars er búið
að mála þá Silla og Valda, allar
eignir þeirra í Aðalstræti. Þá er
búið að punta húsin umhverfis
brunarústirnar. Stjórnarráðið er
orðið fagurhvítt og Hótel Heklu er
verið að fægja og hreinsa. Svona
er þetta víða um bæinn og er það
alveg ágætt. Bærinn fær nýjan
svip með þessu.
EN SAFNAHÚSIÐ stendur enn
grátt og skjöldótt og skítugt. Það
eru meiru vandræðin með það hús.
Oft er það kalkað, ekki vantar það,
en alltaf næsta vor er það orðið
allt gráflekkótt. Þetta er leiðinlegt,
þar sem hér er um að ræða eina
fegurstu byggingu bæjarins. Er
ekki hægt að finna einhver ráð
til þess að málning haldist á þessu
húsi? Gamla aðferðin hefur ekki
gefizt vel og það þýðir ekki að
endurtaka hana einu sinni' enn.
MÉR LÍST MJÖG VEL á landa-
kaup Dagsbrúnar og landnámssjóð
félagsins. Fyrirkomulag þess með
landið og framtíð þess líkar mér
líka vel. Það verður ekki leyft
neinum einstakling að byggja á
landinu. Þarna á að verða félags-
heimili reykvíkskra verkamanna í
fríum þeirra. Vonandi bregðast
verkamenn í Reykjavík vel við og
leggja bæði fram fé og vinnu til
þess að hægt verði að gera þetta
land vel úr garði, sem allra fyrst.
HÉR ER um merkilegt menning-
arstarf að ræða, sem verkamanna-
fjölskyldurnar í Reykjavík munu
njóta góðs af í framtíðinni. Orlofs-
lögin hafa hrint þessu af stað og ég
hygg að þessi ágætu lög muni í
framtíðinni hafa margvísleg slík á-
hrif. Verkamenn! Takið þessu máli
vel. Fjölmennið í sumar austur og
vinnið í landinu ykkar. Gerið það
að fögrum og gróðursælum reit,
þar sem þið getið í fríum ykkar
notið friðar og kyrrðar með konum
ykkar og börnum.
„NOKKRIR HLTJ STENDUR"
skifa mér þetta bréf: „Blessaður,
ver.tu ókkur nú hjálplegur. Við
vorum á laugardagskvöldið 4. þ. m.
að hlusta á „Einu sinni var“ eftir
Drachmann. Og þar sem að við
þóttumst viss um, að hann hefði
ekki ort leikritið á íslenzku, þá
langaði okkur mikið til að vita,
hver hefði þýtt það. En um það
mynduðust ýmsar skoðanir, og
endaði sú kappræða með veðmáli
100 kr., sem þótti einu sinni ekki
lítið fé á íslenzkan mælikvarða.“
„VAR NÚ VEÐJAÐ á þá Indriða
Einarsson og Einar H. Kvaran. Okk
ur minnir, að „stykkið“ hafi verið
leikið í Rvík fyrir mörgum árum,
og þýðingin finnst okkur snilldar-
leg og bera á sér íhandbragð þeirra
snillinganna, sem báðir voru af-
bragðs þýðendur." Og nú bíðum
við átekta Hannes minn. — En eitt
kom okkur saman upi, að það væri
skortur á háttvísi hjá okkar ágæta
leikstjóra, Lárusi Pálssyni, að láta
þýðandans ekki getið, eins og það
sé einskis virði.“
„HLUSTENDUR VILJA undan-
tekningarlaust fá að vita hver hef-
ur ort og hver hefur þýtt það, sem
alþjóð er boðið upp á. Úr því að
það er álitið, að hlustendur varði
um hverjir leika t. d. smáhlutverk-
in, sem margir myndu geta gert,
en fáir þýtt svo í nokkru lagi
væri.“
LÁRUSI PÁLSSYNI þykir mjög
miður, að þýðandans var ekki get-
ið. Hvorki Einar H. Kvaran né
Indriði, þýddu „Einu sinni var . . .“
Það gerði Jakob Jóh. Smári — og
þýðingin ber sannarlega vott um
snilldarbragð hans.
Hannes á horninu.
óskast til að bera blaðið um
HVEEFISGÖTU
Matskeiðar
Matgaflar
Teskeiðar uýkomnar.
K. Einarsson & Bjðrnsson
Forsæf isráðherra r brezka samveldisins
Mynd þessi, af forsætisráðherrum brezka samveldisins, var tekin af þeim í Buckingham-höll
í boði Georgs konungs VI. Þeir eru (talið frá vinstri til hægri): Peter Fraser, forsætisráðherra
Nýja Sjálands, John Curtin, forsætisráðherra Ástralíu, Winston Churchill, forsætisráðh. Bret-
lands, Georg konungur, W. L. Mackenzie, forsætisráðherra Ka íada og Jan C. Smuts, forsætis-
ráðherra Suður-Afríku.
FRÉTTIR frá meginlandi
Evrópu bera þess vitni, að
brezka útvarpið hefir eignazt á-
heyrendahóp, sem nemur tvö
hundruð milljónum, í rökkur-
heiminum handan við Ermar-
sund. Rödd brezka útvarpsins
hljómar yfir meginland álfuhn-
ar á tuttugu og fjórum tungu-
málum og tuttugu og sex bylgju
lengdum dag hvern. í hinni ;
sprengjuheldu útvarpsstöð í !
Lundúnum starfa um sex hundr ;
uð manns, sem vinna ómetanlegt •
afrek í þágu bandamanna.
Útvarpsstríðið er rekið svo að
segja fyrir framan nefið á Ge-
stapo. — Það hafa borizt óyggj- !
andi fréttir til Lundúna um það
hvernig fólk í löndum þeim,
sem nazistar hafa hernumið, j
hlýðir á brezka útvarpið.
í sérhverju landi Evrópu á
brezka útvarpið marga og góða ,
hlustendur. Sýnishorn af við- !
tækjum þeim, sem notuð eru
á meginlandinu, eru send til
Englandis, og svo eru isend-
ir leiðarvísar frá Englandi
til meginlandsins um það, ;
hvernig nota eigi þessi viðtæki. j
Þjóðverjar hafa til dæmis löngu '
lært það að leika plötur, þar
,sem háivær þýzk hljómlist glym ;
ur við, svo og rödd dr. Göbbels. I
Þannig gefst þeim svo kostur á
því að hlusta örugglega á út-
varpið frá Lundúnum.
Þjóðverjar leggja mikla á-
herzlu á það að koma í veg
fyrir, að fólk heima á Þýzka-
landi og í hernumdu löndunum
á meginlandinu hlusti á brezka
útvarpið. Þeir hafa lagt dauða-
refsingu við því, að þegnar
þeirra hlusti á útvarp óvinanna.
En öll þeirra fyrirhöfn hefir
verið fyrir gýg unnin. Bretar
hafa mikla yfirburði í útvarps-
styrjöldinni.
Þjóðverjar gera sem gefur að :
sikiljia mikið að því að reyna j
að trufla útsendingar brezka
útvarpsins. En Bretar hafa tek-
ið upp það ráð að útvarpa sama j
efninu á mörgum bylgjulengd- ;
um í senn. Og nú er svo komið, i
að Þjóðverjar verja mun meira f
fé til þess að hindra það, að
þegnar þeirra hlusti á brezka
útvarpið, en til útvarpsreksturs
sjálfra sín. Gestapo er jafnan í
önnum við að hundelta þá, sem
brjóta í bága við fyrirmæli
valdhafanna í þessum efnum, og
enda þótt því fari fjarri, að
Gestapo takist að leysa þetta
viðfangsefni eins og húsbændur
J1J.REIN ÞESSI, sem er
eftir William D. Bayles
og hér þýdd úr tímaritinu
Eeader‘s Digest, fjallar um
þátt brezka utvarpsins og á-
hrif þess á þjóðirnar á megin
landi Evrópu. Lýsir hún
glögglega yfirburðum Breta
í baráttunni um öldur ljós-
vakans, sem skiptir mjög
mildu máli bæði varðandi.
styrjöldina og einnig eftir að
úrslit hennar hafa verið ráð-
in.
hennar kysu, hefir hún vissu-
lega mörgum grand búið.
Brezka útvarpið leggur mikla
áherzlu á það að útvarpa því
efni einu, sem við á í hverju
hinna ýmsu landa um sig. Það
er og sízt að undra, þótt for-
stöðumenn þess leggi sig alla
fram um að verða við óskum
þeirra, sem ef til vill verða að
gjalda það lífi sinu að hlusta á
útsendingar þess. Allir hlust-
endur á meginlandi Evrópu
virðast vera sammála um það,
að þeir kæri sig engan veginn
um vandað útvarpsefni. „Við á
meginlandi Evrópu“, kemst
einn skemdaverkamaður á Pól-
landi að orði, „eigum í harðri
og miskunnarlausri baráttu við
nazistana. Við kærum okkur
ekki um fyrirlestra fagur-
fræðilegs. efnis né sorgarlieiki.
Látið okkur aðeins staðreyndir
í té, svo að við fáum vitað,
hvernig baráttunni miðar á-
fram.“
Sjötíu og fimm prósent af út-
varpsefni því, sem ætlað er
þjóðunuip á meginlandi Evrópu,
er fréttir. Tuttugu og fimm pró-
sent útvarpsefnis þessa er aftur
á móti ræður og ávörp ýmiss
konar þjóðhöfðingja. Mikill
munur er á fréttaflútningi
brezka útvarpsins og útvarps-
ins í Berlín. Dr. Göbbels og
málaliðsmenn hans leggja alla
áherzlu á æsifréttir, en brezka
útvarpið gerir sér hins vegar
allt far -um að skýra satt og
rétt frá hverju máli.
Brezka útvarpið gerir og mik-
ið að því að vara hlustendur
sína á meginlandinu við 'hætt-
um, sem því er um kunnugt að
ægja þeim. Gestapo grípur oft
til Iþess bragðs að útvarpa
hinni háværu hljómlist sinni á
bylgjulengd brezka útvarpsins
og sendir því næst njósnara sina
á vettvang til þess að komast að
því í hvaða húsuxh er hlustað.
Brezka útvarpið leggur mikla
rækt við það að vara hlustend-
ur sína við slíkum hættum.
Samkv. upplýsingum franska
jafnaðarmannaleiðtogans, André
Philip, sem skipulagði frétta-
miðlun í stórum stíl, á viðnáms-
hreyfingin á Frakklandi brezka
útvarpinu mikið að þakka. Við-
námshreyfingin franska miðlar
svo fréttum eigi aðeins um
Frakkland, heldur og víðs vegar
um meginland Evrópu, —
Brezka útvarpið og fréttamiðl-
un frönsku viðniájmshreyfingar-
innar, gefur og ritstjórum fjöl-
margra leyniblaða kost á að afla
frétta, sam þeim væri annars ó-
gerlegt að fá.
Brezka útvarpið leggur alla
áh-erzla á að einkenna fréttir
sínar við hin brezku viðhorf og
sjónarmið. Þjóðverjar og Rúss-
ar gera mikið að því að útvarpa
fréttum, sem gefið er;í skyn, að
sé endurvarpað frá „frelsis-
stöðvum11 í löndum og héruðum,
sem óvinirnir hafa á valdi sínu.
Brezka útvarpið gerir hins veg-
ar lítið að slíku. Það leggur alla
áherzlu á að láta þess gæta sem
mest, að Bretar standi sjálfir að
starfsemi þessari fyrst og fremst,
enda bótt þeir hafi, sem gefur
að skilja, samvinnu við útlaga-
stjórnirnar í Lundúnum, svo og
fólkið í löndunum á megin-
landinu eftir því sem unnt er.
Þjóðverjar, jafnvel þeir, sem
eru nazistum andvígir, hafa
meirí eða minni vanþóknun á
hverjum þeim samlanda sínum,
er vinnur gegn ættlandi sínu er-
lendis. En hins vegar hlýða þeir
af kostgæfni á mál Englendings,
hvort sem hann talar móðurmál
sitt eða framandi tungur. Þetta'
hafa Bretar löngu gert sér ljóst
og bréytt samkvæmt þessu.
Þess hefir í ýmsu orðið vart,
að fólkið á meginlandinu hlust-
ar af gaumgæfni á brezka út-
varpið. Þegar það hefir flutt til-
kynningar og tilskipanir til
þjóðanna á meginlandinu, hefir
það ávallt sýnt sig, að þeim
hefir verið fylgt. Og þess hefir
oft orðið vart, að nazistarnir
veita sér það að hlusta á brezka
útvarpið, enda þótt þeir banni
þegnum sín-um það og leggi við
Framhald á 8. síðu.