Alþýðublaðið - 20.06.1944, Qupperneq 3

#ritSjudagtir 3i. júní 1944
„Frit Danmark"
HINN 16. þessa mánáðar
birti „Frit Danmark“,
málgagn frjájlsra Dana, eftir-
farandi forustugrein, er lýsir
skoðun þeirra á lýðveldisstofn-
uninni á íslandi. Munu allir ís-
lendingar fagna þeim skilningi
og góðvilja frjálsra Dana, sem
kemur fram í þessari forustu-
grein málgagns þeirra.
„Hinn seytjándi júní hefir um
áraskeið verið þjóðhátíðardagur
íslands. En að þessu sinni mun
seytjándi júní eigi aðeins verða
hátíðlegur haldinn sem þjóð-
hátíðardagur og minningardag-
ur hetjhnnar Jóns Sigurðsson-
ar. Um hann mun leika sérstak-
ur ljómi vegna þeirrar stað-
xeyndar, að íslenzka þjóðin
stendur nú við takmark það,
sem hún hefir harizt fyrir og
unnið að að ná um aldir. Vér
Danir, sem sjálfir setjum frelsi
og fullveldi ofar öllu öðru í
heiminum, munum skilja ís-
lenzku þjóðina og tilfinningar
hennar við þetta merka tæki-
færi. Meðal Dana heima í Dan-
mörku og erlendis, verður að-
eins ein ósk og ein von, að ís-
lendingar megi njóta hamingju-
ríkrar og farsællar framtíðar,
er sé í hvívetna sambærileg við
hina merku og- söguríku fortíð
þeirra, enda þótt því verði ekki
við komið, að fulltrúi Dana
mæti á Þingvelli til þess að tjá
íslendingum innilegar árnaðar-
óskir hinnar dönsku þjóðar
varðandi framtíð íslands. Það,
að tengsl Danmerkur við um-
heiminn hafa rofnað, svo og
viðhorfin heima fyrir, hindra
þetta. Enginn íslendingur mun
ámæla okkur fyrir það að láta
þau ummæli _ falla, að Danir
vonuðu auðvitað, að hin algeru
sambandsslit gætu beðið, unz
hin nýhafna sókn bandamanna
gegn virki nazismans væri til
sigurs leidd. Fyrir þá, sem í dý-
flissu dveljast, virðist það ekki
erfitt fyrir þá, sem frjálsir eru,
að bíða með að slíta þau tengsl,
.sem aldrei voru fjötur um fót,
en Islendingar æsktu þess ekki
að bíða, og nin nýafstaðna þjóð-
aratkvæðagreiðsla talar líka
skýrustu máli um vilja þjóðar-
innar. Stofustjórnmálamenn,
sem spáðu því, að þetta eða hitt
myndi gerast og örðugleikar
myndu verða á því að leiða sjálf
stæðismálið til lykta, hafa orð-
ið sér eftirminnilega til athlæg-
is. Að skilja er að fyrirgefa,
hermir forn málsháttur, og sá,
sem þráir svo heitt frelsi ætt-
lands síns skilur íslenzku þjóð-
ina. Því skyldi heldur eigi
gleymt, að eins og Danir æskja
konungsdóms, æskja íslending-
ar lýðveldis. Hver sá, sem fylgzt
hefir með stjórnmálaþróuninni
á íslandi eftir 1918, mun aldrei
hafa um það efazt, hvað íslenzka
þjóðin hygðist fyrir, er tími
sam'bandslagasamningsins væri
útrunninn. Hún þráði það, sem
nú er að gerast. Lýðveldi verð-
ur stofnað á íslandi, og það mun
hljóta viðurkenningu hinna sam
einuðu þjóða. Þegar flestar aðr-
ar þjóðir hafa átt um sárt að
binda af völdum ófriðarins, hef-
ir íslenzka þjóðin átt við far-
sæld að búa vegna sérstöðu
lands síns. Ef til vill hefir far-
sæld hennar verið of mikil, og
erfiðir tímar kunna að bíðá henn
ar. En vér vonum og treystum
því, að í framtíðinni muni hin
heillavænlega þróun og fram-
farir, sem átt hafa sér stað á
íslandi á fyrstu tveim áratugum
fullveldisins, og allir hljóta að
dást að, halda áfram. Allir Dan-
ir munm, án tillits til skoðunar
á einu formsatriði, senda hinu
íslenzka lýðveldi innilegar
kveðjur og óska því framfara,
farnaðar og styrks. Vér óskum
Islandi glæstrár og auðnuríkrar
Tidend
Eftirfarandi grein
er forustugrein úr blaði
norsku stjómarinnar í London,
Norsk Tidend, og birtist hún
17. júní. Mun íslenzka þjóðin
fagna af heilum hug þessum
skilningi og árnaðaróskum
Norðmanná.
I dag, hinn 17. júní, lýsir ís-
land sig frjólst og óháð lýðveldi.
Norðmenn heima og heiman
bjóða hina íslenzku frændþjóð
velkomna í tölu hinna óháðu
ríkja. Norðmenn skilja öllum öðr-
um betur tilfinningar íslendinga
í dag. Ver háðum sjálfir langa og
stranga baráttu fyrir hinum
frjálsa fána vorum. Vér heyjum
um . þessar mundir styttri en
harðfengilegri baráttu fyrir
sjálfstæði þjóðar vorrar. Vér
þráum þann dag, er vér verðum
frjáls þjóð að nýju. Þess vegna
skiljum vér svo vel tilfinningar
og hugsanir frændþjóðar vorrará
þessum degi, er hún slítur af sér
síðustu bönd ófrelsisins ,enda
þótt Island hafi endurheimt frelsi
sitt með friðsömum hætti. Skiln-
aðurinn við Danmörku er gerður
í fullu samræmi við samning
þann, er hin tvö lönd gerðu með
sér hinn þrettánda nóvember ár-
ið 1918. Með yfirgnæfandi meiri
hluta, meira en 97%, hefur ís-
lenzka þjóðin lýst siig samþykka
því, sem nú á sér stað. Styrj-
öldin hefur því miður komið í
veg fyrir formlegar viðræður við
Dani, en enda þótt svo hefði ekki
verið, hefði það í engu breytt
þróun málanna.
Norðmenn þekkja af reyaslu,
að sambandið milli tveggja grann
landa, sem eru byggð náskildum
þjóðum, er aldrei betra og vin-
samlegra en þá þær geta hitzt
sem frjálsir aðilar með sama rétt.
Þetta mun og sannast varðandi
samband Islands og Danmerkur
eins og það sannaðist varðgndi
samband Noregs og Svíþjóðar.
Hinn 17. júní 1944 mun því
áreiðanlega lifa í sögunni sem
dagur, er mun orka miklu til þess
að styrkja og varðveita norræna
samvinnu. Norðmenn hafa með
þakklæti meðtekið samúðarvott
þann, sem hinir íslenzku bræður
hafá auðsýnt oss. Og Norðmenn
vænta náinnar samvinnu með
hinum tveim frændþjóðum, er
eiga svo margt sameiginlegt í
þúsund ára sögu. Styrjöldin hef-
ur kennt bæði, Norðmönnum og
íslendingum, að þjóðirnar, sem
lifa og starfa við hið norðlæga
Atlantshaf, verða að hafa samtök
og vernda og varðveita friðinn
og frelsið í þeim hluta heimsins.
Vér bjóðum ísland velkomið til
þessarar samvinnu í þeirri von, að
vináttutengslin milli hinna
tveggja frændþjóða muni verða
styrkari og nánari en nokkru
sinni fyrr, menningarleg, 'við-
skiptaleg og stjórnmálaleg.
(Frá norska blaðafulltrúanum.)
IF^ AÐ er nú upplýst í sigl-
ingamálaráðuneyti Norð-
manna í London, að allmörg
norsk skip tóku þátt í innrásar-
aðgerðunum á dögunum. Enn
er ekki hægt að greina frá tölu
þeirra, en vitað er, að bæði
kaupför og herskip Norðmanna
aðstoðuðu við innrásina. Engar
upplýsingar hafa verið gefnar
um manntjón Norðmanna í á-
tökum þessum. Siglingamála-
ráðherra Norðmanna hefir lýst
yfir því, að síðan 6. apríl hafi
engu norsku skipi verið sökkt
fyrir tilverknað Þjóðverja.
framtíðar meðal hinnar norrænu
þjóðafjölskyldu og innan vé-
banda þess bandalags frjálsra
þjóða, sem til verður efnt.
(Frá danska blaðafulltrúanum.)
Þessi mynd sýnir hóp brezkra flugvéla af hinni frægu Spitfire-tegund á flugi. Fáar eða
engar flugvélategundir hafa reynzt eins vel í bardögum við sprengjuflugvélar Þjóðverja. —
Flugvélarnar, sem hér sjást, eru af allra nýjustu gerð og búnar mjög fullkomnum vopnum.
Bandamenn eru nú 13 kílóm
Borgin liggur nú imdlr skolhríð bandamanna4
Brefar berjasf í norðurhluta TiBSy-horgar
BANDAMENN vinna nú að því að innikróa með öllu heri
Þjóðverja á Norníandieskaga og sækja fram á breiðri víg-
línu. Þeir eiga nú skammt eftir ófarið til Cherbourg, eða aðeins
um 13 km. og láta stórskotahríðina dynja á borginni. Óbreyttir
borgarar, sem flúið höfðu úr borginni, segja frá því, að Þjóð-
verjar séu þegar byrjaðir að sprengja upp ýmisleg mannvirki,
sem bandamönnum mættu að gagni koma. Nú er barizt í norður-
hluta Tilly, en suðurhluti borgarinnar er enn á valdi Þjóðverja.
Bandamenn sniðganga Monfebourg og sækja að borginni Valog-
nes, sem er um það bil á miðjum skaganum, og hafa þeir rofið
aðalþjóðveginn þar. Allmargir þýzkir fangar hafa fallið í hendur
bandamönnum.
Bandamenn sækja nú örugg-
lega fram, að því er sagt var
í Lundúnafregnum í gærkveldi,
eftir Normandieskaga og er
mótspyrna Þjóðverja frekar lít-
il. Enn hafa innikróaðar her-
sveitir þeirra ekki gert neina
alvarlega tilraun til þess að
rjúfa herkvína og búizt er við
snarpari átökum næstu daga.
Talið er, að Þjóðverjar muni
freista þess að verja Cherbourg
tii hinnsta manns, enda væri
það mjög mikill hnekkir fyrir
þá, ef borgin félli í hendur
bandamönnum, sem myndu fá
þar ágæta höfn og stórbætta
aðstöðu að ýmsu öðru leyti.
Við Caen geisa enn heiftar-
legir bardagar, en bandamenn
hafa til þessa haldið öllum stöðv
um sínum og hrundið gagná-
hlaupum Þjóðverja.
Veður hefir verði frekar ó-
hagstætt til loftárása. Þó hafa
Bandaríkjaflugvélar, sem hafa
bækistöðvar á Bretlandi, 250 að
tölu, gert miklar loftárásir á
ýmsar stöðvar í Frakklandi,
einkum í grennd við Bordeaux
og á Calais-svæðinu. Það er nú
upplýst í London, að orrustu-
flugvélar bandamanna geta
lent og hafið sig til flugs á inn-
rásarsvæðinu í Frakklandi þar
sem verkfræðingasveitir banda-
manna hafa rutt 'bráðabirgða-
flugvelli. Þar hafa amerískar
Thunderboltflugvélar og brezk-
ar Spitfireflugvélar bækistöð
sína og hafa þær þegar unnið
Þjóðverjum mikið tjón.
í fyrrinótt fóru brezkar ílug-
vélar af stærstu tegund til á-
rása á ýmsa staði í Frakklandi
og öðrum herteknum löndum,
svo og Þýzkalandi sjálfu. Það
er nú tilkynnt, að síðan innrás-
in hófst hafa brezkar orrustu-
flugvélar farið í 25 þúsund árás
arferðir. Á þeim tíma voru
skotnar niður samtals 239 þýzk-
ar flugvélar, en 161 brezkur
flugmaður týndist eða fórst.
Á Cherbourgsvæðinu hafa all
mörg hudruð þýzkra hermamia
verið teknir höndum. Veður er
stirt, en baráttukjarkur banda-
manna er með ágætum, að því,
er Lundúnafregnir herma.
Frá Stokkhólmi er símað, að
orðrómur sé á kreiki um, að
finnska stjórnin verði endur-
skipulögð og muni Paasikivi
eiga að mynda hið nýja ráðu-
neyti.
(Frá norska blaðafulltrúanum.)
frá (herbourg
Rússar nálgast Viborg
FeikiEegar skemmd-
ir í borginni
C’ ÓKN Rússa á Kyrjálaeiði
er haldið áfram af fullum
krafti og nálgast Rússar nú Vi-
'borg úr þremur áttum. Varnir
Finna virðast bila fyrir ákafri
stórskotahríð og loftárásum
Rússa. Það eru þrír rússneskir
herir, sem sækja að borginni.
Einn sækir beint að henni, en
hinir tveir úr norðvestri og norð
austri.
Mildar skemmdir hafa orðið
í borginni af völdum loftárása
Rússa. Þykkur reykjarmökkur
grúfir yfir borginni og allmargt
borgarbúa hefir þegar yfirgefið
borgina.
ifalíyvigsfölvarnar:
Bandamenn halda inn
í Perugia
pAMKVÆMT síðustu fregn-
^ um frá Ítalíu hafa her-
sveitir úr 8. hernum haldið inn
í borgina Perugia, sem er inni
í miðju landi, ekki langt frá
hinu fornfræga Trasimenus-
vatni. 5. herinn sækir áfram
með vesturströndinni og við
Adríahaf hafa sumar sveitir 8.
hersins sótt fram allt að 50 km.
norður af Pescara.
Landgöngusveitum Frakka á
Elbu gengur vel og hafa þær
nú náð á sitt vald höfuðborg-
inni, Porto Ferrajo. Bonomi,
forsætisráðhrera hinnar nýju
stjórnar á Ítalíu, hefir nú verið
viðurkenndur af bandamönn-
um sem hlutgengur handhafi
ítalskra mála.