Alþýðublaðið - 25.06.1944, Blaðsíða 2

2
Sutmudagur 25. júm 1944
Félagsbók M. F. L í ár:
Önrcur merk iíék einnig í undirbúningi.
Nýr framkvæmcfastjóri sambandsiitss
ilrafgi Bryn|éifss®fi béksaii,,
fUfrijfotbUðið
Ritstjóri Stefán Pétursson.
Símar ritsjórnar: 4901 og 4902.
Ritstjóm og afgreiðsla í Al-
1-ýðunúsinu vió I- 1
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Símar afgreiðslu: 4900 Og 4906.
Verð í lpusasölu 40 aura.
I
Alþýðuprentsmiðjan h.f.
Forseii sameinaðs
þings og forseiakjörið
AÐ, að vera forseti samein-
aðs þings, felur í sér marg-
víslegar skyldur, sem ekki allir
eru færir um að gegna. Meðal
annars þá, að varast allt fleipur
um vilja eða skoðanir þing-
manna eða þingsins í heild, þvi
að það er ekki forseta sameinaðs
þings, né þingdeilda, að vera með
neinar getgátur eða bollalegg-
ingar út á við um skoðanir éða
atkvæði einstakra þingmanna og
þingflokka, vdð þetta eða hitt
tækifæri, heldur að stjóma þing-
fundum, þegar þeir standa yfir og
koma fram fyrir hönd þingsins í
heád, þegar nauðsyn krefur.
Þetta virðist núverandi forseti
sameinaðs þings ekki gera sér
fullkomlega ljóst, því að ef hann
gerði það, þá myndi hann ekki
hafa látið til þess leiðast, að túlka
úrslit fyrsta forsetakjörsins á
alþingi á þann hátt, sem hann
gerði í viðtali við Morgunblaðið
á föstúdagsmorguninn.
Það má yfirleitt varpa fram
þeirri spurningu, hve heppilegt
það sé, að forseti sameinaðs
þings komi fram í blöðum sem á-
róðursmaður fyrir þann flokk,
s«n hann tilheyrir, eða banda-
menn og vini hans. Venja mun
það ekki vera í útlöndum, og hér
á landi er það vissulega nýjung,
að minnsta kosti í seinni tíð, að
slíkur trúnaðarmaður alþingis og
þar með þjóðarinnar í heild ger-
ist pólitískur skóburstari fyrir
einstaka þingmenn eða þing-
flokka, eins og núverandi forseti
sameinaðs þings hefur gerzt í við-
tali sínu við Morgunblaðið á
föstudagsmorguninn.
*
Það getur vel verið, að forseti
sameinaðs þings hafi sem þing-
maður og meðlimur Sjálfstæðis-
stæðisflokksins fundið hvöt hjá
sér til þess, að bera blak af þeim
þingmönnum, sjálfstæðismörinum
og kommúnistum, sem skiluðu
auðum seðlum við forsetakjörið
og rufu þar með þjóðarein-
inguna á stund lýðveldis-
. stofnunarinnar, sem, enginn
hafði heimtað af meiri fjálgleik
en eínmitt hann sjálfur. En þá
skyldi hann að minnsta kosti
hafa gert það án þess, að fara
með þau hálfyrði eða dylgjur um
aðra ílokka, að einnig þeir eða
einstakir þingmenn þeirra, hefðu
„ef til vill“ skilað auðum seðl-
um. Því að Alþýðublaðið getur
að minnsta kosti upplýst, að
slíkar dylgjur hafa við ekkert að
styðjast, hvað þingmenn Alþýðu-
flokksins snertir, þeir greiddu
allir atkvæði með Sveini Bjöms-
syni í samræmi við áður yfirlýst-
an vilja sinn, sem forseta sam-
einaðs þirigs er fullkunnugt um
af þeim umræðum, sem fram
fóru milli ríkisstjórnarinnar og
þingflokkanna áður en lýðveldið
var stofnað. Það þýðir því ekki
meitt fyrir hann, að reyna að
víkja við sannleikanum í þessu
máli, jafnvel þótt hann láti sín
getið sem forseta sameinaðs þings
í sambandi .við svo furðulegan
málflutning.
MENNINGAR og fræðslu-
samband alþýðu hefir
nú starfað í 5 ár. Því miður
hefir starfsemi þess ekki ver-
ið eins virk upp á síðkastið
og hinir mörgu félagar þess
hafa óskað og valda því ýms-
ir örðugleikar, sem af því
stafa, að félagið hefir ekki
haft yfirráð yfir prentsmiðju
eða bókbandsvinnustofu.
AlþýðublaðiS frétti nýlega að
nýr framkvæmdastjóri, Bragi
Brynjólfsson hóksali, sem er
þaulkunnugur öllu því, er að
bókaútgáfu lýtur, hefði verið
ráðinn framkvæmdarstjóri MFA
og snéri það sér því til formanns
sambandsins, Ármanns Halldórs-
sonar, skólastjóra, og spurði
hann um framtíð og fyrirætlanir
þess. Snéri blaðið sér jafnframt
til Braga Brynjólfssonar og
spurði hann um rekstur félagsins
og fyrirkomulag þess undir
stjóm hans.
Armann Halldórsson skóla-
stjóri sagði meðal annars: „I
Menningar- og fræðslusambandi
alþýðu eru nú hátt á 5. þúsund
félagar. Það hefur gefið út fjölda
bóka, sem hafa náð miklum vin-
sældum, og sem alltaf er eftir-
spum eftir Þrátt fyrir geysihá
upplög eru nú flestar bækur
samhándsins uppseldar. Utgáfan
hefur ekki verið eins ör undan-
farin tvö ár og við hefðum viljað
og stafar það af því, að við höfð-
um ekki nógu greiðan aðgang að
prentsmiðjum eða bókbandi.
Nú vonum við, að þetta sé
komið í lag. Höfum við ráðið
einn vinsælasta bóksala bæjarins,
Braga Brynjólfsson, sem nýlega
hefur sett á stofn nýja bókaverzl-
un við Lækjartorg, — til þess að
vera framkvæmdastjóri félags-
ins. Ber stjórn MFA gott traust
til hans um alla afgreiðslu og
fyrirgreiðslu bóka sambandsihs.
Hefur hann nú tekið við starfi
sínu, og hefst það með því, að
hann afgreiðir hina nýju bók
sambandsins, sem jafnframt er
tvímælalaust ein merkasta skáld-
sagan, sem út hefur komið á ís-
lenzku á þessu ári, Nobelsverð-
launasaga ameríska skáldsins
Sinclair Lewis, Babbitt, sem vak-
ið hefur óskipta aðdáun um all-
an heim. Babbitt er mikið lista-
verk, enda fékk höfundur sög-
unnar, Sinclair Lewis, Nobels-
verðlaunin fyrst og fremst fyrir
hana. Sigurður Einarsson skrif-
stofustjóri hefur þýtt bókina á á-
gætt mál.“
— Hvað er árgjaldið í MFA?“
„Það er 25 kr., og fyrir það
gjald fá menn Babbitt, sem er 460
síður og auk þess hina frægu
bók, „Traustir hornsteinar,“ eftir
Sir William Beveridge. Sú bók
lýsir tillögum þessa kunna hag-
fræðings um almannatryggingar.
Eg hygg, að þetta verði talin góð
bókakaup um þessar mundir
— enda er það markmið MFA að
gera alþýðu manna kleift að eign-
ast góðar bækur fyrir sem lægst
verð.“
— Framtíðarfyrirætlanir?
„Við höfum margar fyrirætlan-
ir á prjónunum, en ég vil að
þessu sinni aðeins geta tveggja
bóka, sem við höfum ákveðið að
gefa út. Onnur er úrval ferða-
sagna úr ísl. bókmenntum: Þetta
verður mikil bók og efalaust
mjög vinsæl. Hún verður 20—30
arkir og prýdd myndum og upp-
dráttum. Bjarni Vilhjálmsson
cand. mag. hefur verið ráðinn til
að annast útgáfuna. Þarna verða
birtar snjöllustu ferðasögur Is-
lendinga frá fyrstu tíð og mikl-
um fróðleik fyrirkomið. Bjarni er
farinn að vinna að þessu verki og
er ætlunin að því verði lokið það
snemma, að bókin geti komið út í
haust, enda á hún að verða félags-
bók MFA í ár. Hin bókin er eftir
Lúðvík Kristjánsson ritstjóra.
Fjallar hún um menningarlíf við
Breiðafjörð á 19. öld, en í þeim
atþurðum, sem þá gerðust við
Breiðafjörð, endurspeglast upp-
hafið að sjálfstæðisbaráttunni og
yfirleitt upphafið að íslenzkri
endurreisn. En eins og ég sagði,
höfum við mörg járn í eldinum,
en munum fyrst um sinn leggja
meiri áherzlu á að gefa út íslenzk-
ar bækur en áður.“
— Hvernig er um annað bindi
bókar Valtins, ,.Úr álögum?“
„Fyrsta bindið er að mestu
Bragi Brynjólfsson.
uppselt. Við höfum selt handriÉj.8
að síðara bindinu, og mun ’Pið
koma út síðar í sumar. Er það
efalaust gleðiefni öllum þeim, ■—
sem spurt hafa um þetta bindi
hjá sambandinu.“
Bragi Brynjólfsson sagði í sam-
tali við blaðið um hið nýja starf
sitt:
„Mér þykir vænt um að geta
unnið fyrir MFA. Það vinnur að
því að gera bókmenntirnar að al-
ménningseign. Eg mun í starfi
mínu sem framkvæmdarstjóri fé-
lagsins stefna að því, að félagið
geti náð þeim tilgangi sínum. Af-
greiðsla þóka samþandsins verð-
ur í þókaverzlun minni í Hafnar-
stræti 22, og til mín eiga allir hin-
ir mörgu umboðsmenn félagsins
að snúa sér. Mér þykir gaman að
byrja starf mitt með því að af-
greiða Babbitt svo glæsilegt verk
og ágætt.“
Það er mikill áhugi hjá
stjórnendum MFA — og maður
getur búist við nýjum bókum frá
þessu ágæta útgáfufélagi á
næstunni.
Hýr söguprófessor og nýr lands-
békmáw
Þarkell Jóiiamiesseii veröisr söguprófessor,
en Finnur Sigmiindss®ii landsbékavöröur
|R. ÞORKELL JOHANN-
ESSON landsbókavörður
hefir nú verið skipaður pró-
fessor í sögu við Háskóla ís-
lands irá 1. sept. n. k. að
telja. Frá sama tíma hefir
Finnur Sigmundsson magist-
er, 1. bókavörður við Lands-
bókasafnið, verið skipaður
landsbókavörður.
Dr. Þorkell Jóhannesson lauk
stúdentsprófi árið 1922 og meist-
araprófi í íslenzkum fræðum við
háskóla íslands árið 1927. Dokt-
orsritgerð hans, sem fjallaði um
frjálst verkafólk á Islandi frá
öndverðu og fram um miðja 16.
öld, kom út á þýzku árið 1933.
Dr. Þorkell hefir verið 1. bóka-
vörður við Landsbólcasafn Is-
lands síðán 1932 og landsbóka-
vörður síðan 1. júní 1943.
Finnur Sigmundsson lauk
magistersprófi í íslenzkum fræð-
um við háskóla íslands árið 1928.
Hann hefir verið starfsmaður við
Landsbókasafnið síðan 1929, og
1. bókavörður síðan 1. júní 1943.
Guðbrandur Jónsson prófessor
hefir verið ráðinn aðstöðarmaður
við Landsbókasafnið frá 1. júlí
n.k.
Læknír og prestur tala
um sálgæzlu.
Á aðalfundi Prestafé-
íagsins á mánudaginn
| NÆSTU VIKU verður mik-
k ið um prestafundi hór í bæn-
um. Á mánudaginn verður að-
alfundur Prestafélags íslands
haldinn í háskólanum, en dag-
in eftir hefst synodus og stend-
ur í þrjá daga.
A mánudagsmorgun hefst
fundurinn kl. 9.30 með morgun-
bænum, með leiðsögn síra Sig-
urðar Stefánssonar á Möðruvöll-
um. Að svo búnu flytur for-
maðurinn, próf. Ásmundur Guð-
mundsson, ávarp og þá verður
félagsskýrsla rædd.
Eftir hádegi (kl. 2) hefjast um-
ræður um sálgæzlu, og verða
tveir framsögmnenn, og er ann-
ar þeirra læknir, en hinn prefet-
ur. Eru það þeir dr. med. Helgi
Tómasson og síra Guðbrandur
Björnsson á Hofsós.
I Útvarpíð í dag. f
Næturlæknir er í Læknavarðstof-
unni, sími 5030.
Næturvörður er í Reykjavíkur-
apóteki.
Helgidagslæknir er Jóhannes
Björnsson, Hverfisgötu 117, sími
4057.
Næturakstur annast ,,Hreyfill“,
sími 1633.
ÚTVARPIÐ:
11.00 Morguntónleikar (plötur):
a) Fiðlusónata nr. 1 í g-moll eftir
Bach. b) Píanósónata nr. 1 (Es-
dúr eftir Haydn. c) Sónata fyrir
tvö píanó eftir Mozart. d) Cello-
sónata í C-dúr eftir Beethoven.
12.10—13.00 Hádegisútvarp. 14.00
Messa í Fríkirkjunni (séra Árni
Sigurðsson). 15.15—16.30 Miðdegis
tónleikar: 1) Einleikur á píanó
(ungfrú Helga Laxness): a) Prelu-
dium og fúga í Cís-dúr eftir Bach.
h) Intermezzo í b-moll eftir
Brahms. c) „Grillen des Abends“
eftir Schumann. 2) Hljómplötur:
Tónverk eftir Sibelius: a) Symfón-
ía nr. 2, D-dúr. b) Dóttir Pohjola.
c) Milliþáttur og mars úr Kyrjála-
svítunni. 19.25 íþróttaþáttur f. S. í.
(Jóhannes Stefánsson bæjarfulltrúi
í Neskaupstað). 20.00 Fréttir. 20.20
Frá lýðveldishátíðinni: Hljómplöt-
ur, talplötur og frásagnir. 22.00
Fréttir. 22.10 Danslög. 23.00 Dag-
skrárlok.
Á MORGUN:
Næturlæknir er í Læknavarðstof-
unni, sími 5030.
Næturvörður er í Reykjavíkur-
apóteki.
Næturakstur annast ,,Hreyfill“,
sími 1633.
ÚTVARPIÐ:
12.19—13.00 Hádegisútvarp. 15.-
30—16.00 Miðdegisútvarp. 19.25
Hljómplötur: Ungversk tataralög.
20.00 Fréttir. 20.30 Erindi: Skóla-
mál sveitanna (Stefán Jónsson
námsstjóri). 20.55 Hljómplötur:
Lög leikin á sítar. 21.00 Um dag-
in og veginn (Gunnar Benedikts-
son rithöfundur). 21.20 Útvarps-
hijómsveitin: Lagasyrpa eftir Björg
vin Guðmundsson. Einsöngur (frú
Guðrún Ágústsdóttir): Lög eftir ís-
lenzka höfunda. 21.50 Fréttir. Dag-
skrárlok.
Hallgrímssókn.
Messa í Austurbæjarskólanum
kl. 11 f. h. -— Séra Sigurbjörn Ein-
arsson.
Fríkirkjan í Reykjavík.
Messa í dag kl. 2. — Séra Árni
Sigurðsson.
*
Frjálslyndi söfnuðurinn.
Messa í dag kl. 5. — Séra Jón
Auðuns.
Ressastaðakirkja.
Messa í dag kl. 2 e. h. — Séra
Garðar Þorsteinsson.
W VEÐJUM Stefáns Þor-
fia, varðssonar, sendiherra
íslands í London, sem átti
að útvarpa 18. júní en var
frestað, verður útvarpað í
dag, sunnudaginn 25. júní.
Fer útvarpið fram kl. 14.15—-
14.30 á 25.15 m. öldulengd. Verð
ur þetta í síðasta skipti, sem
reglulegt útvarp á íslenzku fer
fram frá London. Mr. Turville
Petre, sem er mörgum íslend-
ingum kunnur og tók þátt í
fyrsta íslenzka útvarpinu frá
London, mun einnig tala við
þetta tækifæri.
Síðar um daginn er gert ráð
fyrir því, að síra Jakob Jónsson
flytji stutt erindi um undirbún-
ing fermingar og mun hann þá
kynna prestunum nýja námsbók
í kristnum fræðum, er hann
hefir samið.
Um kvöldið fara fram kvöld-
bænir í Háskólakapellunni, með
leiðsögu síra Jóns Skagan á Berg-
þórshvoli. ■