Alþýðublaðið - 15.07.1944, Síða 3

Idragurdagur 15. júlí 1944.
! Daprinn í gær.
IGÆR, 14. júlí, var þjóðhá-
tíðardagur Frakka. Þann
dag minntust Frakkar, sumir
sem frjá'lsir menn, en flestir
með leynd, að 160 ár voru lið
in frá því er Bastillan í Par-
ís féll í 'hendur alþýðunnar
og var rifin til grunna sem
tákn spillingar, harðstjórnar
og kúgunar. 14. júlí 1789 hef
ir jafnan verið haldinn há-
tíðlegur í Frakklandi æ síð-
an. Þann dag hafa Frakkar
minnzt frelsis og menningar
baráttu horfinna kynslóða,
þann dag hafa þeir gleymt
dægurþrasinu, srnásmugu-
hættinum, úlfúðinni og
flokkadráttunum. Þá komu
menn saman í hverri borg
og hverju þorpi, fögnuðu
þessum degi og dönzuðu á
götunum.
í GÆR gátu Frakkar í Frakk-
landi sjálfu í fyrsta skipti á
fjórum árum haldið þennan
dag hátíðlegan sem frjálsir
menn. En þeir voru fáir. Það
var í Normandie. í Caen var
farið í skrúðgöngu, konur og
karlar, börn og gamalmenni
gátu loks látið í ljós tilfinn-
ingar sínar sem frjálsir
menn, sem Frakkar. Augu
Gestapomannanna hvíldu
ekki lengur á þeim, þeir áttu
ekki á hættu að vera teknir
sem gislar og skotnir hópum
saman, ef eitthvað bar út af
og hinum nazistisku villi-
mönnum þótti æskilegt. Nýtt
tímábil var upp rannið.
EN ANNARS staðar í Frakk-
landi hvíldi hin dauða hönd
kúgunar og ofstækis yfir ,
öllu. ,,Yfirþjóðin“ kærir sig
ekki um þjóðhátíðardaga í
löndum þeim, sem hún hefir
tekið að sér að „frelsa und-
an alþjóðlegu Gyðingaauð-
valdi eða bolsévisma.“ Sjálf
sagt hefir ekki verið mann-
margt á götum Parísar þenn
an dag. Og dansinn hefir tæp
ast dunað á götunum. Senni
lega er, að menn hafi haldið
kyrru fyrir heima og beðið,
heðið eftir að stund frelsis-
ins rynni upp hjá þeim líka,
eins og löndum þeirra í Nor
mandie. Á hinn bc ginn er
öllu líklegra, að gráklæddir
boðberar hinnar nyju „menn
ingar“ hafi setið í veitinga-
húsum borgarinna * og gert
góð: skil frönskum mat og
frönskum vínum. En sjálf-
sagt hefir þeim verið örlítiö
órótt innanbrjósts. Ef til vill
hafa þeir heyrt í huga sér
skotdranurnar frá land-
göngusvæðinu, drunumar,
sem boða endanlegan ó-
sigur þrældómsaflanna.
EN VÍÐA UTAN Frakklands,
þar sem franskir menn búa,
í Norður-Afríku á Kyrrahafs
: :n og um allan hinn
• jálsa heim var dagsins
innzt, eins og vera bar.
Frakkar munu sjálfir hafa
1: ugsað og verið vissir um, að^
næsti 14. júlí verður haldinn
hátíðlegur með öðrum og
skemmtilegri hætti.
ÞRÁTT FYRIR hlekki fjög-

ríii á audurvígdððvunam.
Brennandi borgir og brunandi skriðdrekar. Það er myndin, sem fólk hefu^ fyrir sér daglega á slétt-
um Rússlands og Póllands og norður í Finnlandi þessa dagana, er Rússar hrekja Þjóðverja úr einni
varnarstöðinni í aðra í mannskæðum orustum.
sækja frasa á fcia
"D ANDARÍKJAMENN
sækja fram á breiðu
svæði á Cherbourgskaga og
verður vel ágengt. Þeir hafa
tekið hæðir nokkurrar við borg
ina Lessay á vestanverðum
skaganum og sækja fram á 60
km. breiðu svæði. Síðast er
fréttist voru þeir aðeins 1—2
km. frá borginni St. Lo. Þjóð-
verjar reyndu að gera gagná-
hlaup með fótgönguliði, sem
stutt var skriðdrekum, en þeim
var hrundið.
Suðestur af Caen tefldu Þjóð
verjar fram um 40 skriðdrekum.
Brezkt og kanadískt stórskota ■■
lið hóf þegar .mikla dkothríð
og lauk þeirri viðureign svo, að
fimm hinna þýzku skriðdreka
voru eyðilagðir, allmargir lask
aðir og mistókst þessi árásar-
tilraun sem hinar fyrri.
Veður var óhagstætt til loft-
árása. Þó réðust steypiflugvélar
bandamanna á stöðvar Þjóð-
verja í grennd við Caen og
skutu af vél'byssum á hermanna
floki' og ýmsar stöðvar aðrar.
Lancasterflugvélar Breta
réðust enn sem fyrr á stöðvar á
Calais-svæðinu. Þar sem svif-
sprengjum er skotið á England.
Nokkrar slíkar sprengjur ollu
tjóni í Suður-Englandi í gær,
svo og í London.
áku Pinsk
i raisra i
ÚSSAH hafa enn unnið tvo stórsigra: í gær tilkynnti
Stalin, að Rússar hefðu tekið borgina Pinsk með áhlaupi
Þá tilkynnti hann einnig, að borgin Wolkowysk, austur af
Bialysfok, væri á valdi Rússa. Rússar sækja fast að Grodno
úr þrem áttum og fara hratt yfir. Rússar eiga nú um 32 km.
óíarna til Kowno (Kaunas) í sókninni frá Vilna. Norðar á
vígstöðvunum hafa þeir einnig tekið samgöngumiðstöðina
Opochka, sem er vestur af Novosokolniki, skammt frá landa-
mærum Lettlands. Rússnesku herisyeitirnar eiga nú um 30
km. ófarna til landamæra Austur-Prússlands, þar sem þeir
eru komnir lengst.
Áður en Stalin gaf út dagskip-
an sína höfðu Þjóðverjar til-
kynnt, að þeir hefðu orðið að yf-
irgefa Pinsk. I dagskipaninni seg-
ir m. a., að Pinsk sé mjög mikil-
væg samgönguborg í vesturjaðri
Pripetmýrarflákanna á leiðinni
til Brest-Litovsk. Þar hafi Þjóð-
verjar komið sér rammlega fyr-
ir, en Rússar hafi tekið borgina
með snöggu áhlaupi.
Borgin Wolkowvsk er á braut-
inni milli Baramowicze til Bial.y-
stok, en þar eru mjög sterkar víg
girðingar Þjóðverja og þaðan er
braut til Varsjá.
Norður af Polotsk sækja Rúss-
ar fram af sama krafti og áður.
Rússar sækja einnig fram
vestur af Vilna og virðist ekkert
lát á sókn þeirra. Fréttaritarar
segja, borgin líkist einna mest
kirkjugarði, bar sem lík Þióð-
verja liggi í hrönnum. Miðhluti
borgarinnar er hart leikinn af
skothríðinni og enn loga eldar í
borginni.
í frekari fregnum frá Moskva
segir, að nú sé ekki lengur um að
ræða samfellda víglínu í Rúss-
landi. Þá segir, að tvísýnt, sé um
afdrif hinna 40 herfylkja, sem
Þjóðverjar hafi í Eystrasaltslönd-
unutn og megi jafnvel búast við
gjöreyðingu þeirra eða algjörri
uppgjöf.
urra, þunghærra ára, brenn-
ur eldur frelsis, jafnréttis og
bæðralags í brjóstum
Frakka, nema fárra manna,
sem seldu ættland sitt. En
þeir vita, að óðum dregur
að reikningsskilum. Dóms-
dagur yfir þeim, en dagur
frelsisins fyrir alla þá,
sem nú verða að strita í
Þýzkalandi og þjást í fangels
um þrælmennanna í Vichy.
á þjéShátíðardegi
þess
ÁTÍÐAHÖLD Frakka í gær
í tilefni' af þjóðhátíðardegi
þein’a voru með mjög virðulegum
blæ, þar sem hægt var að koma
þeim við.
De Gaulle og stjórn hans bár-
ust mörg heillaóskaskyti, meðal
annars frá Hákoni Noregskon-
ungi, Roosevelt Bandaríkjafor-
seta, Eden utanríkismálaráðh.
Breta og Eisenhower yfirhers-
höfðingja.
De Gaulle, sem nú er staddur
í Algier, nýkominn úr Ameríku-
för sinni, var viðstaddur miklar
hersýni’ngar, þar sem fylkingar
franí1 ra hermanna og ýmsar her-
deildir bandamanna gengu fram
hjá honum.
í þeim hluta Frakklands, sem
er á valdi bandamanna, gengu
hersveitir fylktu liði, svo sem í
Caen og í Cherbourg, þar sem í-
búarnir fóru í skrúðgöngu með
hermönnunum.
Berlínarfregnir skýra hins veg-
ar frá því, að Hirohito Japans-
keisari, hafi sent Pétain mar-
skálki heillaóskaskeyti í tilefni
dagsins.
Er þýzka setuliðið að
fara frá Noregi!
---- ,'sií;ÚÁ
¥ FRÉTTUM, sem borizt hafa
* frá Noregi, er sagt frá því,
að síðan landganga banda-
manna hófst í Frakklandi, hafi
Þjóðverjar haldið áfram, að
senda herlið frá Vestur-, Norð
ur- og Austur-Noregi suður á
bóginn. Norðmenn í London,
sem bezt þekkja til þessara
hluta telja, að þegar hafi tvö
eða þrjú herfylki verið flutt
á brott úr Noregi. Setúlið Þjóð
verja í Noregi hefir aldrei verið
minna en nú, og er hér um
verulega fækkun að ræða.
Talið er í London, að ólíklegt
sé, að Þjóðverjar flytji allt setu
liðið í Namdal og Steinkjær
verði flutt ,úr landi, eða hafi
skorts á hermönnum bæði á
austurvígstöðvunum og í Vest-
ur-Evrópu.
Þá er og talið líklegt, að at-
burðir síðustu vikna muni
verða til þess, að Quisling muni
enn herða á tilraununum til
þess að neyða norska æsku-
menn til þess að ganga í her-
þjónustu í stað 'hinna þýzku
hermanna, sem er verið að
flytja úr landi. Sagt er, að setu
liðið í Nemdal og Steinkjær
verið flutt úr landi, eða hafí
þegar verið flutt á brott. Ekki
er talið líklegt, að herlið þetta
verði sent til Finnlands heldur
um Suður-Noreg til Þýzka-
lands.
Loks er álitið, að liðsmönn-
um Quislings hafi verið úthlut
að vopn og þýzkir búningar,
einkum ,,hirðmönnum“ og
þeim, sem barizt hafa á víg-
stöðvunum. Þó hafa menn þess
ir enn ekki fengið skotfæri.
Meðlimum quislingflokksins
mun að líkindum verða fengið
það hlutverk að halda vörð.við
ýmis mannvirki og hernaðar-
stöðvar.
(Frá norska blaðafulltrúanum).
Maadel myrtar af
Vichymönnum.
FREGNIR hafa borizt frá
Frakklandi um, að Mandel,
sem var innan ríkismó’laráðherra
í stjóm Reynauds er Frakkar
gáfust upp 1940, hafi verið myrt-
ur af Vichymönnum.
Enn eru fregnir næsta óljósar,
en svo virðist, skv. Vichyfregn-
um, að Mandel hafi verið í haldi
hjá Þjóðverjum, sem hafi síðan
fengið hann í hendur fangelsis-
y f irvöldum V ichyst j órnarinnar.
Hafi hann þar verið í fangabúð-
um, en uppþot komiÖ upp þar og
í stympingunum hafi hann ,vo
verið drepinn.
Mandel var ákafur fyl þ.adi
þess að halda styrjöldinni áfram
við Þjóðverja, en varð eins og
fleiri ráðherrar, að beygja sig
fyrir ofureflinu. Hann var mik-
ill bandamannasinni og mikils-
virtur af alþýðu manna í Frakk-
landi.