Alþýðublaðið - 30.07.1944, Blaðsíða 2

2
ALPYÐUBLAÐIÐ
Suiumdaguv 30. jálí 1944
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
í
Ritstjórn og afgreiðsla í Al-
þýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar ritstjórnar: 4901 og 4902.
Símar afgreiðslu: 4900 og 4906.
Verð í lausasölu 40 aura.
Alþýðuprentsmiðjan h.f.
Hver er munurlnn!
ÞÓ AÐ RiússiLand. hafi bar
izt ihetjulegri baráttu gegn
áms Hitlers og haft samúð allra
tfrelsisunnandi manna í þeirri
vörn, heifir það e'kki getað
gleymst, að stjórn jþeiss hafði,
áður en árásin á Rússland hófst,
blandað biÍJÓði við þýzka nazis-
mann með vináttusamningi Stal
ins við Hitlier haustið 1039, tek-
ið þátt í ránsfeng hans og sýnt
af sér Bvipuð vinnubröigð í sam-
skiptum við nágrannaþjóðirnar,
nofið á þeim gerða saimninga,
ráðizt á þær, sölsað undir sig
lönd þteirra og svipt þær frelsi
sínu, sumpart með vélabrögð-
um og sumpart með hreinu og
beinu ofbeldi.
Það hefir ekki getað gleymst,
hvernig sovétstjórnin réðist,
þrátt ifyrir igerðan 'griðasamning
við Pólland, aftan að Pólverjum
haustið 1939, þegar neyð þeirra
var sem stærst í varnarstíðina
gegn ofurefli þýzka nazismans
og gerði því næst samning við
Hitler um að síkipta landinu upp
á milli ÞýzkaHands og Rússlands
eins og Rúissakeisari og Prússa-
konungur gerðu endur fyrir
löngu, é 18. öld. Það hetfir held-
ur etkki igetað gleymst hvernig
sovétstjórnin fékk litlu Eystra-
sailtslöndin, Eistland, Lettland
og Lithaugaland, sama haust,
með vélróðum eða hótunum, tii
þess, að þiggja rússneska vernd
og taka við rússneskum her, en
notaði síðan þá aðstöðu til þess
að leggja löndin undir sig og inn-
lima þau í Rússland, þó að þeim
hefði verið lofað því hátíðlega í
sambandi við herverndarsamn-
inginn, að sjálfstæði þeirra
skyldi í engu skert. Og sízt af
öllu 'hefir það getað gleymst
á Norðurlöndum, hvernig sovét
stjórnin réðizt í árslok 1939
lixeð blóðugu ofbeldi á Finn-
land, þrátt fyirr gerðan griða-
samning einnig við það, stofn-
aði þar kvislingastjórn eftir
þýzku fordæmi. Kuusinenstjórn
ina í Terijoki sællar minningar,
til höfuðs hinni löglegn lýðræð
isstjórn, og sölsaði undir sig
nokkur blómlegustu og þéttbýl
ustu héruð landsins, byggð
frelsisunnandi Finnum, sem
ekkert höfðu til saka unnið.
»s»
Alls þessa er sérstök ástæða
til að minnast í dag í sambandi
við hina hýju árás sovétstjórnar
innar á sjálfsákvörðunarrétt
Póllands, stofnun hinnar komm
únistísku kvislingastjórnar í
Cholm til höfuðs hinni útlægu,
en viðurkenndu stjórn lands-
ins í London. Því að með þeim
viðburði eru allir hugsandi og
frelsisunnandi menn enn einu
sinni minntir á það, hve litlu
riunar á vinnubrögðum sovét-
stjórnarninar og þýzka nazism-
ans í samskiptum við aðrar
þjóðir, virðingarleysi hennar
og hans fyrir sjálfsákvörðunar-
rétti þeirra og sjálfstæði sem og
fyrir gerðum samningum.
Það voru slík vinnubrögð
nazistast j órnarinnar, sém
steyptu mannkyninu út í hörm
ungar þeirrar styrjaldar, sem
nú stendur yfir; og til að kveða
Stöðvasf strætisvagnarnir upp
úr miðjum næsta mánuði!
Aliir vageistjórar félagsins Biafa sagf upp
sfarfi sínu frá 2®. næsia mánaóar.
ALLIR bifreiðastjórar ’hjá Strætisvögnum Reykjavíkur
h. f. hafa ritað félaginu bréf og sagt upp störfum hjá
því frá og með 20. ágúst næst komandi.
Áður hafði ,,Hreyfill“, fé-
lag bifreiðastjóranna, skrifað
stjórn Strætisvagnafélagsins og
látið í ljós óskir um það, að
félagið bætti kaup bifreiða-
stjóranna, þar sem þeir teldu
sig ekki geta unað við þau
laun, sem þeir hefðu.
Grunnlaun bifreiðastjóranna
eru kr. 450,00 á mánuði.
Samningar þeir, sem Hreyf-
ill gerði við stjórn Strætis-
vagnafélagsins um kaup bif-
reiðastjóranna, eru hins vegar
ekki út runnir. Þeir gilda til 1.
marz 1945.
Stjórn Strætisvagnafélagsins
mun hafa rætt við fulltrúa bif-
reiðastjóranna og tjáð þeim að
hún gæti að svo stöddu engar
ákvarðanir tekið um breyting-
ar á kaupi þeirra, fyrst og
fremst vegna þess, að allt
væri enn á huldu um fram-
tíðarrekstur félagsins, en yfir-
völd bæjarins munu nú vera að
ræða við stjórn félagsins, þar
sem það hefir farið fram á að
bærinn gæfi yfirlýsingu um að
hann tæki ekki rekstur vagn-
anna í sínar hendur í næstu
10 ár, en bærinn hefir enn
ekki svarað fyrir sitt leyti.
Ef við þetta stendur 20.
ágúst, er ekki annað sýnilegt
en að strætisvagnarnir stöðvist
þá, nema ef félaginu tækist að
ráða aðra bifreiðastjóra í stað
þeirra, sem fara, en það verð-
ur að teljast mjög ptrúlegt.
KR vann Fram með 2:0
"13 eykjavíkurmótið hélt á-
-*■ ** fram í fyrrakvöld með leik
milli Fram og KR. Sigraði KR
með 2 gegn engu.
Gíslf Ólaísson, golf-
meisfari ísands í 3.
sinn.
GOLFMÓTI íslands lauk á
föistudaginn með síðari
helmingi úrslitaleiks í meistara
fl'okki, sem þeir háðu Gísli Ól-
afsson og Jóhannes Helgason og
fóru leikar svo að Gísli sigraði,
og þar með hefir hann unnið
nafnibótina (Golffmeistari íslands
oig er Iþáð í 3 sinn í röð, svo nú
hefir hann unnið hikar þann,
sem keppt hefir verið um, til
fullrar eignar.
Byggingarnefnd
Þjóðminjasafnsins hefir nú
verið skipuð. Eiga sæti í hénni
Alexander Jóhannesson dr. phil.,
Matthías Þórðarson þjóðminja-
vörður og Valtýr Stefánsson, for-
maður Blaðamannafélagsins.
Varið ykkur á Ölfús-
árbrú.
¥egamáiást|éri aé-
varar.
\ J EGAMÁLASTJÓRI gaf
^ út í gær aðvörun til al-
mennings um að aka varlega
um Ölfusárbrú. Var það tek-
ið fram í aðvöriminni að ekki
mætti fara um brúna meira
en 6 smálesta þungi í einu
og jafnframt lögð áherzla á
það að stórar farþegabifreiðir
ækju tómar um brúna og að
farþegar gengju um hana.
Eins og kunnugt er var vakið
máls á því hér í blaðinu fyrir
fáum dögum, að Ölfusárbrú
væri orðin mjög viðsjárverð
og brýni nauðsyn bæri til þess
að settar yrðu nýjar reglur
um umferð um hana. Hefir
vegamálastjórinn nú farið eft
! ir þessum tillögum Alþýðu
i blaðsins.
I_______________________
„Ólafsökan," blað
/
Færeyinga.
ÝLEGA er komið út blaðið
Ólatfsvakan, sem gefið er
út í tilefni af Ólafsvökuhátíð-
inni, sem Færeyingafélagið hér
gekkst fýrir í gær. Efni blaðs-
insjmá nefna:
Á leikvöllum funnust í forð-
um. ikvæði öftir Mikkjal Danjals
son av Ryggi. Séra Jákup Dahl,
prófössor í Færeyjum, In memor
iam eftir Sigurgeir Sigurðsson,
biiskup. Hugvekja á Ólafsvakan
og 17. júní eftir Sigurð Magnús-
W. Norðurlandamót etftir Jón
H. Guðmundsson. í dag er hátíð
etftir D'anjál í Beitini, Gestur í
Maríugerði etfir Gunnar M
Magnúss, Kynni mín aíf Færeyj-
um og Færeyingum eftir Her-
stein Piálsson, Nú líður fram á
kláran dag eftir 'Sigurð Guð-
mundsson, Grindadiáp eftir Rík
harð Jónsson, Norrænt vorljóð
1944 ettfir Óskar Þórðarson frá
Haga, Frá ritstjóninni o. fl. Rit
ið er prýtt fjölda mynda, og er
frágangur allur hinn vandaðisti.
Ritstjóri er Sámal Davidsen.
Sjötíu ára
verður á morgun, 31. júlí, Elísa-
bet Guðmundsdóttir, Ránargötu
31.
þau niður í eitt skipti fyrir öll
og tryggja frelsi og sjálfsákvörð
unarrétt þjóðanna, einnig
þeirra smæstu hafa milj. manna
fórnað lífi sínu undanfarin ár.
Það er því ekki að furða, þótt
óhugi slái á menn, þegar þeir
nú undir ófriðarlok sjá haldið
áfram á braut hinna nazist-
ísku vélabragða og hins nazist-
íska ofbeldis við smáþjóðirnar,
aðeins með þeim mun, að nú
er það framið af stórveldi, sem
siðustu árin hefir þótzt vera að
bc-rjasr gegn ofbeldi nazismans.
Eöa liver er munurinn á vfir
gangi sovétstjórnarinnar við
Pólland og nazistastjórnarinn-
ar þar, sem hún hefir fótum
troðið vilja þjóðanna og sett
kvislinga til valda til þess að
vera eins konar fíkjublað fyrir
hina þýzku kúgun?
Eirfaflan frá Vestur-íslend isigum.
Eirtöfluna, sem þessi mynd er af, afhenti Richard Beck prófessor
forgeta íslands í fyrradag, en hún er gjöf frá Þjóðræknisfélagi
íslendinga vestan hafs til heimaþjóðarinnar í tilefni af endur-
reisn lýðveldisins.
Hefjulegur bardagi »lð
strlðsglæpamenn
í Noregi.
BREZK blöð skýra frá því,
nýlega hafi ei-nhver ill
ræmdasti Gestapoforingi í Nor-
egi, Fehmer að nafni, verið særð
ur og náinn samstartfsmaður
hans, sem hét Stehr, verið drep-
inn í bardaga við norska föður
landisvini við Flaskeibekk,
skaimmt frá Oslo.
Bardaginn átti sér stað, er
Gestaipolögreglan umkringdi
sumarlbústað þar, til Iþess að
handtaka þrjá norska föðurlands
vini. Nörðmennirnir voru felld-
ir eftir harðvítugt og hetjulegt
viðnám.
Fehmer þessi er talinn einn
af verstu stríðsglæpamönnum
Þjóðverja í Noregi. í náivist hans
og samkvæmt skipunum hans
hatfa margir Norðmenn verið
pyndaðir til dauða.
Nr. Howard Little
látinn.
HINN kunni enskukennari,
M:r. Höward Little, sem
dvalið hefir um 20 iár hér á landi
oig kennt þúsundum Íslendinga
ensku, landaðist é spítalá brezka
flugliðsins hér í gærmiorgun,
etftir nokkurra vikna legu þar,
73 ára að aldri.
Kona hans andaðist á sama
spítala tfyrir tæpum þremur vik
um síðan.
Borgardémaraemb-
æffiS lausf fil um-
sókiiar.
NÝLEGA hefur borgardóm-
araembættið í Reykjavík
verið auglýst laust til um-
sóknar og fer skipun í emb-
ættið fram 1. sept. n.k. Umsókn
ir um embættið eiga að vera
komnar til dómsmálaráðuneyt-
isins fyrir 20. ágúst n.k.
Bœrinn í da
Næturlæknir er í nótt og aðra
nótt í Læknavarðstofunni, sími
5030.
Helgidagslæknir er Friðrik
Björnsson, Skólavörðustíg 25,
sími 3553.
Næturvörður er í nótt og aðra
nótt í Lyfjabúðinni Iðunn.
Næturakstur annast Litla bíla-
stöðin, sími 1380.
ÚTVARPIÐ:
8.30 Morgunfréttir. 11.00 Messa
í dómkirkjunni (séra Garðar
Svavarsson). 12.10—13.00 Há-
degisútvarp. 14.00 Miðdegisútvarp
(plötur): a) „Rósariddarinn11 eftir
Rich. Strauss. b) „Don Juan“ eftir
sama höfund. c) Söngvar eftir
Schubert. d) Lagaflokkur eftir
Ravel. e) „Hátíð vorsins“ eftir
Stravinsky. 19.25 Hljómplötur:
Tónverk fyrir blásturshljóðfæri
eftir Mozart. 20.00 Féttir. 20.20
Hljómplötur: Fiðlusónata í G-dúr
eftir Grieg. 20.35 Upplestur: Þátt-
ur u m Geirfuglasker (séra Jón
Thorárensen). 21.00 Hljómplotur;
Norðurlandasöngvarar. 21.20
Kveðja (Richard Beck prófessor).
21.35 Hljómpliötur: Slavneskii
dansar eftir Dvorak. 21.50 Frétt-
ir. 22.00 Danslög. 23.00 Dagskrár-
lok.
Á MORGUN.
Næturakstur apnast B. S. í.,
sími 1540.
ÚTVARPIÐ:
8.30 Morgunfréttir. 12.10—13.00
Hádegisútvarp. 15.30—16.00 Mið-
degisútvarp. 19.25 Tataralög. 20.00
Fréttir. 20.30 Þýtt og endursagt:
Fyrsti heimskautakönnuðurinn
(Hersteinn Pálsson ritstjóri). 20.50
Hljómplötur: Lög leikin á bala-
laika. 21.00 Um daginn og veg-
inn (Vilhjálmur S. Vilhjálmsson
blaðamaður). 21.20 Hljómplötur:
a) Vínardansar eftir Beethoven.
b) Peter Dawson syngur. 21.50
Fréttir. Dagskrárlok.
Sögusýningin
verður opin í dag frá kl. 1—10
og verður það í allra síðasta sinn,
sem sýningin verður opin.
Reykjavíkurmótið.
Annar leikur Reykjavíkurmóts-
ins fór fram á föstudagskvöldið
milli Fram og K. R. og iór þann-
ig að K. R. sigraði með 2:0: Næsti
leikur fer fram annað kvöld
milli K. R. og Víkings.