Alþýðublaðið - 25.08.1944, Qupperneq 5

Föstudagur 25. ágúst 1944.
ALÞÝÐUBLAÐID
ð
París frjáls — Lífvörður forsetans — Hvítir smoking-
ar — Að búa sig til — og sýnast — Bör eða Babbitt —
faðir Börs.
Amerískir fallhlífarhermenn.
Þett eru amerískir fallhlífarmenn, sem haifa k?.mið sér ifyrir hjá flugvél sinni með farangur
sinn á flugvelli einlhver staðar á Englandi Falllhlifatihermenn bandamanna gátu sér mik
inn orðstír í innrásinni í Frakklandi.
Átta voru hengdir;
Þýzku hershöfðingjarnir
fyrir „þjóðardómstólnum“
GREIN ÞESSI er þýdd úr brezka blaðinu Manchester
Gardian og fjallar um það, er hinir átta þýzku
hershöfðingar, sem stóðu að samsærinu gegn Hitler, voru
yfirheyrðir af þjóðardómstólnum svonefnda. Áttmenningar
þessir voru dæmdir til dauða og hengdir tveim klukkustund-
mn eftir að dauðadómurinn hafði verið heim kveðinn. . .
ÍFYRSTA SINN síðan í septem-
br 1939 fannst mér í gær a'ð
farið væri að rofa til. París, hin
gamla borg frelsisins, er frjáls.
Eyrsta stórborgin á meginlandinu
er frjáls. Þetta eru mikil gleðitíð
indi — og manni finnst eins og nú
sé stutt að bíða friðarins í Evrópu.
hetta getur þó verið blekking. Vel
má vera að Þjóðverjum takist að
mynda varnarlínu um Þýzkaland
sjálft, svo að enn verði barizt í
marga mánuði.
FORSETI ÍSLANDS er kominn
til Washington og situr þar boð
Roosevlts forseta. Hann fór með
fríðu og velbúnu föruneyti og
hafði eigin ljfvörð, einn stæltan
liðsmann lögreglustjórans og mik-
inn fimleika- og glímumann, Jak-
ob Jónsson. Hygg ég að margur
myndi fá blátt auga og brotið nef,
ef gangsterar og mannræningjar
vestra færu að gerast of nærgöng
ulir. Að minnsta kosti þekki ég
Jakob illa, ef hann hefði ekki
nokkra fyrir sig áður en honum
yrði komið á kné.
LÍKAST TIL er Jakob klæddur
sínum dökka löreglubúningi, en
hinir munu vera miklu fínni. Þyk
ir mér verst að fá ekki að sjá ut-
■anríkisráðherrann klæddan hvít-
um smoking úr fögru éfni, en
skraddari hér í bænum varð að
vaba nótt og dag og láta allar nál-
ar ganga ótt og títt í sauvnastofu
sinni síðustu sólanhringana við að
sauma hvíta smokinga fyrir ferða
mennina — nema Jakob — að lík
indum.
HVÍTIR SMOKINGAR ku vera
móðins fyrir ,,westan“. — Og vit
anlega verðum við að fylgjast
með. Þetta er glæsilegur hópur,
sem fyígir forsetanum vestur um
um haf, en mikilúðlegri hefði
blaðafulltrúinn orðið hefði hann
ekki verið búinn að taka af sér
hið ægilega rússneska skegg, er
hann bar í vetur. -— Næstu daga
mun þessi ágæti blaðafulltrúi rík-
isstjórnarinnar — og jafnvel fleiri
— sjá svo um, að við sem heima
sitjum, og aldrei höfum séð hvíia
smokinga, getum fangið að frétta
af ferðalaginu „westur“. Það mun
ekki liggja 1 láginni, enda er
þetta virðulegasta ferðalag sem
nokkur fslendingur hefur farið.
ÞAÐ ER EKKI af tilefni þessa
ferðalags, að ég segi eftirfarandi:
Ég minntist á það eitt sinn í sumar
að við skyldum varast yfirborðs-
mennsku. Líklegt væri að -upp
kæmi viðleitni í þá átt, að sýnast
stærri en við erum í raun og veru,
að við færum að haga okkur, eins
og sagt er að lágvaxinn stjórnmála
maður hagi .sér. Hann lætur setja
aukasóla undir skóna sína til þess
að hækka sig og hann grciðir hár
sitt beint upp til þess að sýnast
mikilúðlegri.
ENGIR VERÐA eins aumkun-
arlegir og þeir, sem reyna „að
kombúa sig til“, ef svo má kom-
ast að orði. Mér þykir það mynd-
arlegur búningur er verkamaður
eða sjómaður gengur á helgidegi
í blárri peysu, jafnvel þý að föt
hans að öðru leyti séu slitin og
snjáð. En mér þykir það eymd og
hörmung, að sjá mann klæðast
hörðum flibba og skjallhvítri
stífaðri skyrtu, ef föt hans eru að
öðru leyti snjáð og slitin. — Það
lýsir svo mikilli eymd innra með
manninum.
EINS FÆRI fyrir okkur íslénd-
ingum, ef við reyndum að sýnast
rtieiri en við erum. Ég minntist á
sendiherra, og sendinefndir og
slíkt. Við þurfum að eiga fulltrúa
á nokkrum stöðum og við þurfum
iað senda menn til ráðstefnu og
funda, en við eigum að fara var-
lega í þessu •— ekki að sýnast
meiri en við erum. Við höfum
nefnilega ráð á því að vera vel til
fara — en ekki að láta eins og aðr
ir, sem eru margfalt stærri, ef við
reynum það verður það til að aug
lýsa eymd, sem er þá bara búin
til af heimsku.
MENN ERU ALLT AF- að tala
um Bör Börsson. En af hverju tala
menn ekki fremur um Babbitt,
manninn, sem lýst er í samnefndri
bók og MFA gaf út? Bör Börsson
var saminn eftir að Babbitt kom
út og stældur eftir honum. Babb-
itt er márgfalt betri bók og svo
þrungin af kátínu og hárbiturri
ádeilu á montið og það „að sýn-
ast,“ að Bör Börsson kemst þar
ekki í hálfkvist við.
Hannes á horninu.
Erwin von witzleben,
marskálkur, fyrrverandi
yfirmaður herja Þjóðverja á
Frakklandi og ítalíu og sjö
aðrir háttsettir foringjar i
þýzka hernum voru dæmdir til
dauða af þýzka „þjóðardóm-
stólnum“ snemma í þessum
mánuði. Öllum var þeim fundið
'það að sök að hafa verið við-
riðnir banatilræðið við Hitler.
Þeir voru hengdir tveim klukku
stundum eftir að dauðadómur-
inn hafði verið þeim kveðinn.
Tilkynning hinnar opinberu
þýzku fréttastofu var svohljóð
andi:
„Þjóðardómstóll Stórþýzka-
lands yfirheyrði 7. og 8. ágúst
svikarana úrhernum, sem höfðu
forustu um samsærið gegn
Hitler hinn 20. júlí. Mennirnir,
sem höfðu svikið eiða sína og,
flekkað mannorð sitt, voru
þessir:
Von Witzleben marskálkur.
Höppner hershöfðingi.
Stieff herShöfðingi.
Von Hagen liðsforingi.
Von Hase hershöfðingi.
Bernardis heráhöfðingi.
Klausing höfuðsamaður.
Von Wartenburg greifi.
Þeir hafa^ verið dæmdir tiT
dauða, fundnir sekir um drott
insvik. Eigur þeirra renna. til
rikisins. Hinir seku voru hengd
ir tveim klukkustundum eftir
að dómurinn hafði verið þeim
kveðinn.
Réttarhöldin, sem stóðu yfir
í tvo daga, leiddu í ljós, að
samsærið gegn Hitler hafði ver
ið skipulagt þegar sumarið 1943.
Því var haldið fram, að einn
hinna ákærðu,' Wartenburg
greifi, 'hefði meðgengið það, að
ætlunin hefði verið sú, eft-
ir að Hitler hefði verið rutt úr
vegi, að Beck hershöfðingi yrði
forsætisráðherra og Gördeler,
fyrrum borgarstjóri í Leipzig,
kanslari. Höppner hershöfðingi
átti að verða yfirmaður þýzka
ihersins en von Wartenburg
kanslararitari.
ÞÝZKA fréttastofan lýsti
réttarhöldunum á þessa
lund:
Hinir útta sakborningar voru
leiddir inn í réttarsalinn af lög
reglumönnum inn um hliðar-
dyr. Þeir báru enga einkennis-
búninga, en tóku sér sæti í
tveim röðum með samanherpt-
ar varir og störðu fram .fyrir
sig. Stieff hershöfðingi litaðist
um í salnum og þerraði svitann
af andliti sér með 'vasaklút.
Dómararnir gengu brátt í sal-
inn og fór dómforsetinn, dr. Ro
land Freisler, .fyrir þeim. Því
næst voru réttarhöldin haíin að
nýju, þar sem frá Ihafði verið
horfið daginn áður.
Stieff 'hershöfðingi sagði, að
í fyrstu hefði ætlunin verið sú
að bana Hitler með nýju vopni.
Þó var horfið frá því ráði, þeg
ár til kom. Síðar var stungið
upp á því, að Hitler skyldi ráð
inn af dögum með sprengju, er
væri falinn í skjalatösku. Það
var Tresckow ofursti, sem
lagði þetta til.
Stieff: Stauffenberg greifi
átti viðræður við Hitler 6. og
11. júlí og hafði þá sprengjuna
meðferðis.
Dómforsetinn: Hvers vegna
var morðtilrauninn ekki gerð
þá?
Stieff: Vegna þess að Himml
er var þá ekki viðstaddur.
Sakborningurinn lét þess get
ið, að hann hefði ákveðið það
að kvöldi dags hinn 19. júlí, að
morðtilraunin skyldi gerð dag-
inn eftir.
Von Hagen var næstur yfir-
iheyrður. Hann sagðist hafa tek
ið við fyrirskipunum frá Kphn
majór, sem nú hefur gengið
Rússum á vald. Kuhn tólc aftur
á móti við fyrirskipunum frá
Stieff.
Hagen sagði, að í lok nóvem-
bermánaðar árið 1943 hefði
Kuhn mælt svo fyrir, að fram-
leitt skyldi allmikið af sprengi
efni og falið í skógi nokkrum.
Mánuði síðar hað Kuhn ' um
meira sprengiefni. Stieff tók
við sprengiefni þessu og geymdi
það, unz farið var með það til
Berlínar í maimánuði síðast
liðnum, og það fengið Stauff-
enberg í hendur.
*
WITZLEBEN MARSKÁLK-
UR var þessu næst yfir-
heyrður. Hann játaði það, að
hann hefði verið viðriðinn upp
reisnartilraunina, og að hann
hefði þekkt Olbricht um nokk-
urt skeið og samið við hann.
Hann játaði og, að hann hefði
staðið í sambandi við Beck og
Höppner. Árið 1943 heimsótti
hann Beck og ræddi viðhorfin
við hann.
Marskálkurinn sagðist hafa
rætt við Olbridht um viðhorf-
in í október- eða nóvembermán
uði síðast liðnum, þar eð Ol-
bricht hafði gerzt foringi sam-
særismannanna. Olbriciit hafði
þá tekið það fram, að hann ætti
þess engan kost að ráða Hitler
sjálfur af dögum.
Þegar dómforsetinn spurði
marskálkinn þess, hvernig sam
særismönnunum hefði getað
komið til hugar að steypa Hitl-
er af stóli og gera Beck af yf-
irhershöfðingja og Gördeler að
kanslara, svaraði Witzleben
Framh. á 6. síðu.
Félagsmenn í SVl. F. A.
fá hina
bráðskemmtiiegu skáldsögu
, • Babbiff
eftir Nobelsverðlaunahöfundinn
Sinclair Lewis og
Trausta hornsfeina
eftir Sir William Bevieridge
fyrir aSems 25 krónur
Vitjið bókanna í
Bókaverzlun Braga Brynjólfssonar
Hafnarstræti 24