Alþýðublaðið - 16.11.1944, Síða 3

Sfíuimtadagitr 16. nóv. 1944
Svfar og Þjóðverjar
SÍÐUSTU DAGA hafa borizt
fregnir um, að í odda kunni
að skerast með Svíum og Þjóð
verjum. Þjóðverjar birtu á
dögunum tilkynningu þess
efnis, að þeir myndu skoða
skip, sem væru á ferð innan
þess svæðis, sem þeir teldu
aauðsynlegt til hernaðar-
þarfa, utan við lög og _rétt
ef svo mætti segja, og að þau
máttu vera við því búin að
vera skotin í kaf. Þessu mót-
mæltu Svíar, sem von var,
þeir væru hlutlaus þjóð, sem
«etti að geta fengið að ferð-
ast í friði með nauðsynja-
vörur sínar og annan varn-
íag. Svíar tilkynntu jafnframt
að Þjóðverjar hlytu að bera á
byrgð á því, sem af þessu
kynni að leiða, sem sagt, þeir
voru' hvergi smeykir.
3ÞESSI YFIRLÝSING SVÍA er
merkileg fyrir margra hluta
sakir. Hún áréttir það, sem
áður var vitað, að Svíar vilja
halda sínu hlutleysi og þeir
vilja ekki þola neinn yfir-
gang. Hótanir þýzkra blaða
og yfirvalda orka ekki á þá.
Þeir eru þess albúnir, ef þörf
krefur, að vernda skip sín og
hlutleysi með hverjum þeim
hætti, sem heppilegastur þyk
ir, jafnvel vopnavaldi.
PÝSK BLÖÐ hamast ni um
þessar mundir og segja frá
,,ósvífni“ Svía og „fjand-
®kap“ í garð Þjóðverja. Að
vísu hafa Þjóðverjar vafa-
laust nokkuð til síns máls í
því, þar sem vitað er, að Sví
ár hafa frá öndverðu haft við
bjóð á Gestapomenningunni
þýzku, quislingunum norsku
og raunar öllu því, sem telj
ast verður fjarskylt norræn
um umgengnisvenjum. Skoð-
anakúgun, hrottaskapur, gyð
íngaofsóknir og annað, sem
nazistar telja hina einu og
sönnu menningu, hafa allt
frá fyrstu tíð verið hvimleið
Svíum og afstaða þeirra til
bágstaddra bræðraþjóða á
þessum ógnar tímum hefir
verið með þeim hætti, að all
ír norrænir menn mega vera
hreyknir af. Tugþúsundir
flóttapianna, bæði frá Finn
landi, Noregi og Danmörku
hafa í Svíþjóð fengið öruggt
athvarf og hæli nú um
stundarsakir, meðan villi-
mennskan ræður ríkjum.
EKKI ALLS FYRIR LÖNGU
bárust þær fregnir frá Sví-
þjóð, að blöð þar í landi
ræddu það, hvort ungum Sví
um væri ekki heimilt að ger
ast sjálfboðaliðar í Noregi í
fyrirhuguðum eða væntanleg
um átökum, er Þjóðverjar
verða hraktir þaðan úr landi.
Blöðin munu yfirleitt hafa
verið á einu máli um, að Sví
ar gætu að sjálfsögðu gerzt
sjá'lfboðaliðar undir þessum
kringumstæðum og bentu á,
að hið sama hefði gerzt í styrj
öldinni milli Finna og Rússa
á sínunt tíma, eða 1939—40.
Hvað úr þessu verður er erf-
itt að segja eins og nú standa
sakir, en hitt er víst að aldrei
ALHyPUBLAÐie
3
Þegar de Gaulle kom lil Parísar
Mynd þessi, sem var tekin 26. ágúst s. 1. sýnir skriðdreka og önnur farartæki bandamanna á
toginu fyrir framan ráðhús Parísarborgar. Þar bíður mikill manngrúi eftir að Charles de
Gaulle hershöfðingi komi. Þjóðverjar hhöfðu þá ekki verið hraktir úr borginni með öllu og
nokkru eftri að mynd þessi var tekin, hófu leyniskyttur skothríð eins og menn muna. Nú
er París aftur orðin örugg borg.
r eyðileggja allf á und
anhaldinu í Norður-Noregi
De Gaulle fer til
Moskva
TILKYNNT hefir verið, að
de Gaulle, forseti stjómar
franska lýðveldisins, muni bráð
lega fara til viðræðna við rúss-
nesba áhrifamenn. Er þetta
fyrsta heimsókn de Gaulles til
Rússlands. U tanríkistráðíherra
Frakka mun verða með honum
í förinni.
hafa Svíar verið eins ákveðn
ir andstæðingar nazista og
eins hliðhollir bræðraþjóðun
um eins og í dag.
IÓTSPYRNA SVÍA gegn yfir
gangi hinna nazistísku gang
stera, ef svo mætti segja, er
ekki orðin tóm. Það er ekki
einungis sannfæring ein, sem
mótar stefnu Svía riú. Ekki
einungis það, að þeir vita, að
þeir hafa á réttu að standa,
enda þótt það væri ærið nóg
út af fyrir sig. Þeir, geta líka
varið hendur sínar með
vopnavaldi, ef í það færi.
Þeir, sem kunnugir þykja í
þessum málum, fullyrða að
sænski flotinn á Eystrasalti
sé nú- það öflugur að hann
geti auðveldlega lagt til or
ustu við flotastyrk Þjóðverja
og haft meira en í fullu tré
við hann. Svíar hafa ekki sof
ið á verðinum síðan ófriður
inn hófst. Þeir hafa eftir föng
um styrkt landvarnir sínar,
lofther og flota á þann hátt,
að þeir geta ef þörf krefur,
varið hlutleysi sitt á þann
eina hátt, sem nazistar skilja
ef til kæmi.
UNDANFARNA DAGA hafá
þýzk blöð byrjað á því að
ásaka Svía fyrir að æfa menn
. í Svíþjóð, sem taka eiga þátt
í hernaðaraðgerðum í Noregi
þegar þar að kemur. Þýzku
blöðin leggjast á eina sveif í
þessu máli og eru næsta ber
orð. Þjóðverjar hafa oft áður
byrjað slíkan áróður gegn
ríki, sem þeim var í nöp við
og slík blaðaskrif hafa stund
um verið undanfari mikilla
og válegra tíðinda. Að þessu
sinni er ekki líklegt að Þjóð
verjar geti gert það, sém
þeim er tamast, að beita of-
beldinu.
Bæirnir Vardö og Vadsö brenndir fil ösku
SÍÐUSTU fregnir frá Noregi herma, að mikið öngþveiti
ríki nú í Norður-Noregi, þar sem Þjóðverjar hrekja
menn burt af heimilum sínum suður á boginn og brenna
hún þeirra og sprengja í loft upp öll mannvirki á undan-
haldinu. Þjóðverjar munu ætla að flytja á brott alla íbúa
Finnmerkur, en þeir eru um 40.000 að tölu. Bæirnir Vardö
og Vadsö í Norður-Noregi hafa verið jafnaðir við jörðu,
svo og margir smærri bæir og þorp. Þjóðverjar leggja eink-
um kapp á að sprengja í loft upp síldarbræðslustöðvar,
fismimjölsverksmiðjur og frystihús.
í fregnum, sem borizt hafa
frá Noregi er Bagt, að fram-
férði Þjóðverja á undanhald-
inu i Norður-Noregi sé eins-
dæmi í sögu landsins. Þjóðverj
ar brenna öll hús og bæi, sem
þeir yfirgefa og njóta til þess
aðstoðar lögreglumanna Quisl-
ings, sem hrekur fólk af heim-
*lum sínum og ber síðan eld
að þeim. Fólk hefir ekki þak
yfir höfuðið og verður að fylgj
ast með straumnum vestur og
suður á bóginn. Jonas Lie, sem
einnig hefir verið nefndur Ju-
das Lie, lögreglustjóri Quisl-
ings, var þarna á ferð í fyrra
mánuði og gaf hann þá skipun
um, að f-lytja á brott alla í-
búa í norðurhlufa Tromsfylkis,
„til þess að ekkert húsaskjól og
enginn matur yrði á vegi hins
rússneska lýðs“, eins og hann
orðaði það.
í nánari fregnum um þessi
mál segir, að ómögulegt sé að
Bretar halda áfram
sókninni í Hollandi
’S3 RETAR halda áfram sókn-
í Hollandi og höfðu í gær
sótt fram um 5 km. fyrir vest-
an Maas. f bardögunum í Aust-
ur Frakklandi sækja hersveitir
Pattons á og voru er síðast frétt
ist um 2 km. frá kastalaborg-
inni Metz . . ' .
Fréttix /eru fáar af bardögun
um í Hollandi, en greinilegt er,
að Bretar halda áfram sókn-
inni, þótt hægt fari. Búizt er
við harðari mótspyrnu Þjóð-
verja er lengra kemur, enda
hafa borizt fregnir um mikla
liðflutninga þeirra í áttina til
vigstöðvanna.
,, Hermenn Pattons þrengja
hringinn um Metz og ýmislegt
bendir til þess, að Þjóðverjar
muni ekki verja borgina til hins
ítrasta. Undankomuleið Þjóðv.
norður af borginni verður æ
hættulegri og mun nú ekki
vera nema um 10—12 km.
breið.
Trygve Lie kominn
til Stokkhólms
HpRYGGVE LIE, utanrflris-
-*• ráðherra Norðmanna er
kominn til Stokkhólms úr för
sinni til Moskva. í hófi, þar sem
viðstaddir voru meðal annarra
Per Albin Hansson, forsætisráð
herra Svía, Giinther utanríkis-
ráðherra, sendiherrar Breta,
Bandaríkjanna, Rússa og
Frakka, flutti Lie ráðherra
ræðu þar sem hann þakkaði öll
um þeim, sem greitt hefðu götu
norsku ráðherranna í för þeirra
á dögunum. Per Albin Hansson
forsætisráðherra fluttií einnig
ræðu og kvaðst þakka norsku
ráðherirunum komuna til Sví-
þjóðar og lét í ljós mi'kla sam-
-
úð með hinni norsku bræðra-
þjóð.
segja með vissu, hve miklum
spjöllum Þjóðverjar og quisl-
ingar hafa valdið í N.-Noregi,
sem vitað er, Þjóðverjar flytja
enn hersveitir frá Norður-Finn
landi inn 1 Noreg eftir öllum
vegum, sem færir eru og ríkir
hin mesta ringulreið á þeim
flutningum. Fiskveiðaþorpin
Mehavn, Berlevaag, Gamvik og
Kamöyfjord hafa verið brennd
ir til grunna og í Lappabænum
Kautokeino stendur gamal-
mennahælið eitt uppi. íbúar
Norður-Noregs verða nú að þola
hinar óskaplegustu raunir og
fjölmargir hafa látizt af vosbúð
og ofþreytu á undanhaldi Þjóð
verja, þegar þeir eru reknir frá
heimilum sínum fyrirvaralítið.
Allir fangar hafa verið fluttir
frá fangabúðunum, sem voru í
grennd við Tromsö. Meðal
fyrstu ■ranganna, sem fluttir
voru suður á bóginn, var Aldor
Ingebrigtsen, fyrrverandi þing
maður Alþýðuflokksins horska,
forstöðumaður skrífstofu verka
lýðssamtakanna í Norður-Nor-
egi, Gunnar Braathen og margir
kunriir athafnamenn þar nyðra.
(Frá norska blaðafulltrúanum).