Alþýðublaðið - 25.11.1944, Page 6

s
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Laugardagur 25 nóv. 1944.
í
Einhver víðkunnasta ástarsaga í víðri veröld:
Ramóna
Eftir Helcn Hunt Jackson
Sagan af Ramónu er einhver allra víðkunnasta ástar-
saga heimsbókmenntanna. Hún er hugþekk og ákaflega
spennandi, rituð .af slíkri samúð og nærfærni, að ávalt mun
talið frábært.
Þessi afburða góða skáldsaga hefur farið sigurför um
heim allan. Hún hefur verið þýdd á mál flestra menn’ingar-
þjóða og kvikmyndin, sem eftir sögunni var gerð, er sýnd
aftur og aftur við frábæra hylli.
Amerískt stórblað hefur komizt svo að orði, að
Bamóna sé bók, sem maður vaki yfir heila nótt. Það
er vissulega ekki ofmælt. Flestum mun reynast örð-
ugt að leggja þessa óvenjulega hugþekku foók frá sér,
KetiEI Guðmundsson fimmfugur
AUPFÉLAG ÍSFIRÐINGA,
það er nú starfar, var stofn
að vorið 1920. Það er því 25
ára á komandi vori, en árið eft-
ir eru liðin 25 ár sáðan Ketill
Guðmundsson, sem ennþá veit
ir félaginu forstöðu, tók við
stjórn þess. Stofnendur félags-
ins voru 14, og var það fyrst
smáverzlun með ýmsar helztu
daglegar nauðsynjar manna.
Nú eru félagsmenn 745 — og
eru þeir ekíki aðeins frá ísa-
firði, heldur einnig úr öllum
hreppum Norður-ísafjarðar-
sýslu, enda starfar félagið nú
í sjö deildum, og eru í því jafnt
bændur sem íbúar þeirra
byggða, þar sem sjávarútvegur
er höfuðatvinnan. Vezlunarhús
félagsins er stærsta verzlunar-
fyrr en lestri hennar er lokið.
Þetta er hék, sem hver einasta ung
stúEka þráir aS eignast ©g iesa
Sagan af Tuma Biffa,
hið óviðjafnanlega snilldarverk stórskáldsins Mark Twain,
kemur í bókabúðir um helgina.
Það mun erfitt að benda á drengjasögu, sem nýtur jafn
frábærra og óskiptra vinsælda og þessi bók, enda er þetta
afburða listaverk, sem lesið er og dáð á flestum tungumálum
heims. Og sagan af Tuma litla á óskipt mál með öðrum snilld-
arverkum um það, að hennar njóta jafn ungir sem gamlir.
En drengirnir láta ekki taka þessa bók af sér. Þeir eigna sér
hana fyrst og fremst, enda skrifaði föfundurinn hana handa
keim- * jflK
Þetta er bók, sem drengurinn yðar
les aftur og aftur. Enginn hók veitir hon-
um gafn varanlega ánægfu og þessi
Bókaútgáfan Ylfingur
Amerískir Velrarfrakkar 1 Módelleir í kössum
í öllum litiun og stærðum nýkomnir JÁmlmwi
G Bjamason Sími 5781
& Fjeldsfed e. m. Aðalstræti 6 Slrifslofuslúlka óskast
Tilfooð merkt: „700“

Drengja- leggist inn í afgreiðslu blaðsins

kuldajakkar tvöfaldir, með hettu, nýkomnir 1
Fjölforeytt úrval af:
GEYSIR H.F. FATADEILDIN j Glervörum Búsáhöldum

Hinningarspjöld Barnaspítalasjóðs Hrings ins fást í verzlun frú Ágústu Svendsen, Aðal stræti 12 Matvörum VERZL. NOVA \ Barónsstíg 27 Sími 4519
hús á Vesturlandi, og 1 tvedm
aðalbúðum Kaupfélags Isf. á
ísafirði er verzlað með flestar
nauðsýnjar manna, svo sem
matvörur, búsáhöld, hreinlætis
vörur, vefnaðarvörur og skó-
fatnað, en auk þessara búða
er svo mjólkur- og . brauðabúð.
Þá hefur félagið og á ísafirði
kolaverzlun og verzlun méð
byggingarefni, rekur mjólkur-
stöð og pylsugerð, beitu- og
kjötfrystihús, sláturhús og út-
gerðar- og fiskverkunárstöð. í
Súðavík og Bolungavík hefur
það útibú, og hraðfrystihús á
Langieyri, innan við Súðavík.
Fisktökuhús hefur það í Aðal-
vík, en sláturhús i Vatnsfirði
og á Arngerðareyri. Þá rekur
það og ræktun á matjurtum í
gróðurhúsum í Reykjanesi við
Isafjarðardjúp. Þá er svo þess
að geta, að kaupfélagsstjórinn
er framkvæmdastjóri fiskveiða
hlutafélagsins Njarðar, en í því
á kaupfélagið 30% af hlutaí-
fénu. Njörður á nú sex 15 smá
lesta vélbáta og hefur ákveðið
að kaupa tvo af hinum áttatíu
smálesta bátum, sem samið er
um smíði á í Svíþjóð. Þá á
félagið einnig hluti í útgerðar-
félaginu Andvara í Súðavik, en
það félag á tvo báta. Sjóðir
Kaupfélags ísfirðinga nema nú
900 þúsund krómnn.
Sá maður, sem stjómað hef-
ur félaginu svo áð segja allan
þess alckar, Ketill Guðmunds-
son, er fimmtugur í dag. Hann
er fæddur 25. nóv. 1894 í Gufu
dal í Austur-Barðastrandarsýslu
og er sonur þeirra séra Guð-
mundar Guðmmndssonar og Re
bekku Jónsdóttur frá Gaut-
löndum. Þarf þar ekki lengra
að rekja. Ketill fluttist í
bemsku með foreldrum sinum
til ísafjarðar og hefur alltaf
verið þar búsettur síðan. Hann
varð sem unglingur verzlunar-
maður við veæzlun Bjöms Guð
mundssonar, og þar var hann
starfandd, unz hann gerðist
kaupfélagsstjóri. KetiÚ er
kvæntur ísfirzkri konu, Maríu
Jónsdóttur. Þau eiga fjögur
böm á lifi, þrjár dætur og einn
son, og er heSimiIi þeirra að
öllu hið ánægjulegasta.
Ketáll Guðmundsson er mað
ur gætinn, fátalaður hversdags
lega og hlédrægur, og hann hef
ur andúð á öllu Skrumi. Það
er og svo, að Kaupfélag ísfirð-
inga hefur vaxið og fært út
kvíamar, án þess að þar hafi
nokkur áróður eða auglýsinga
starfsemi komið til. Fram að
kreppuárunum milli 1930 og
1940 hafði það engin afskipti
af atvánnumálum, en verzlun
þess hafði blómgast mæta vel.
Séra Guðmundur Guðmundis-
son, faðlr Ketils, mun hafa
veríð aðaldriffjöðrin í stofnun
félagsins, qg var hann formað-
ur þess frá því fyrsta og þar til
hann lézt, eða til ársins 1935, og
kom gætni hans og glöggskvgni
félaginu að góðum notum. Þá
hafði og Vilmundur Jónsson,
nú landlæknir, rnikinn áhuga á
starfsemi félagsins og var mik-
ið vfð riðiinn hina miklu hús-
byggingu þess um 1930. Þeir
liiiiiur Jónsson, nú félags- og
dómsmálaráð'herra, og Jón H.
Sigmundsson byggingameistari
voru lengi í stjórn félagsins og
þvi með í ráðum. Þegar svo
kreppan tók að þrengja að fólki
í sveitum og þorpurn, var kaup
féla.gið 4 rauninni hinn eini að
ili, annar en hið opinbera, sem
hafði þó nokkra aðstöðu til fyr
irgreiðslu og úrlausnar. Bænd-
ur komu til þess og óskuðu eft
ir því, að það kæmi afurðum
þeirra í verð, og á ísafirði var
svo komáð, að enginn fékkst til
að kaupa fisk eða verka í svo
stórum stíl, sem þurfti, og at-
vinnutæki voru af mjög skorn
um skammti. Kaupfélagið tók
að sér að ileysa úr eftir beztu
getu vanda bændanna og fólks
ins, sem lifði á sjávarútvegi, og
úftkamam 'varð sú, að félagið
kom út úr kreppunni fj'árhags
lega sterkara en áður og betur
búið undir framtíðina — var
orðið fjölþætt og fjölmenn
stofnun og hafði afíað sér
trausts meðal fjölmargra
manna af öllum stéttum og
flokkum.
Ketill Guðmundsson er starfs
og eljumaður meóri en flestir
aðrir. Hann er gætinn, ber
mjög glöggt skyn. á fjármál og
framkvæmdir, og er raúnsær
og staðfastur. ÞÍá er hann og
samvizíkusamur með afbrigðum
og óeigingjarn og skilur það
manna bezt, að hinar vinnandi
stéttir eru hver annarri nauð-
syniegar. Svo sem hann hefur
enga tiihneigingu til að halla
rétti eða draga taum einstakra
manna innan félagsheildarinn-
ar, freistast hann heldur ékki
til þess að halla á eina stétt eða
d'raga taum nokkurrar einnar
stéttar. Allir þessir eiginleiker
hans hafa verið félaginu mikils
virði, gert starfsemi þess stór-
um öruggari en hún hefði get-
að orðið, ef framkvæmdastjór-
inn hefði ekki átt þá í jafn ríku
legum mæli, eða hann hefði
skort einhverja þeirra. Það'
liggur því í augum uppi, að þeir
hafa eytt innbyrðis tortryggni
og veráð traust vörn gegn ut-
anaðkomandi árásum og óvild.
Samkomulag Ketils og stjórnar
félagsins hefur ávaHt verið hið
bezta, og þeir treysta honum
því betur, sem þeir starfa leng
ur með honuna. Þeir vita það
mœta vel, að fyrir honum vak
ir fjölmargt það, sem verða
mun Kaupfélagi ísfirðinga til
vaxtar pg viðgamgs og félags-
mönnum til mikils hagræðis og
ha.gsbóta, en lítt lætur hann
jafnan uppi hugsanir sínar um
framtíð félagsins við þorra
manma, þvá áð það á mjög illa
við hann — eins og áður er að
vikið, að geipa af félaginu eða
störfum sínum pg þess, og þá
þætti honum álla, ef reist-.
ir væru háir loftkastalar ó þess
vegum — og svo fkæmust þeir
aldred á traulstan grundvöll
veruleakans.
í dag mun margur hugsa
hlýtt th Ketils Guðmundsson-
ar, og honum mun berast fjöldi
af skeytum og heillaóskum. En
það hygg ég þó, að fæstir geri
sér fýllilega Ijóst, hvert afrek
Kaupfélag ísfirðinga vann und
ir stjórn hans á hinum erfið-
ustu árurn vestra. Ég veit, að
KetiU sjálfur óskar einskis
frekar en félagið megi hlómg-
ast sem bezt í framtíðinni og
með því atvinnuvegir og menn
ingarlíf allt á félagssvæðinu,
en hverju, siem fram vindur, þá
er það sannfæring mdn, að ein
mitt starfsemi f élagsins á
kreppuárunum muni síðar
verða athuguð gaumgæfilega
og þykja hin athyglisverðasta
— og þá ekki siízt þessá atriði:
Samstarf þess við Samvinnufé
lag ísfirðinga um fiskverkun
— báðum í beinan hag — sam
vinnan við bæjarfélagið um að
' gera hvort tveggja í senn, bæta
j úr brýnni naúðsyn líðandí
! stundar og búa undir framtíð-
j ina,, — og fyrirgreiðsla þessa
* hæjarkaupfélags um afurðasölu
hæn.danna — með því gagnf-
kvæma traueti, þeárri vinsemd
og þeim slkHningi, sem hún
vakti. Allt þetta hygg ég muni
verða talið mjög til fyrármynd
ar —■ og Vænti ég þess, að svo
mjög hafi ísfirðingar, hvað sem
öðru líður, veitt því eftirtekt,
að það verði þeim minnisstætt
og lærdómsríkt:
Ég leyfi mér svo að þakka
Katli Guðmundssyni starf hans
i þágu bæjarbúa á ísafirði og
fólksins í sveitum og þorpum
við ísafjarðardjúp og áma
honum og konu hans gæfu og
gengis.
Hins vegar læt ég persónu-
leg kynni liggja milli hluta að
þessu sinni og á þessum stað,
þó að þau hafi sízt verið mér
minna virði en það, sem við
Ketill Guðmundsson höfum átt
saman að sælda sem trúnaðar-
míenn annarira.
Guðmundur G. Hagalín.
Hfð kyrrlála Holland..
Framh. af 5. síðu.
stofn Norðurálfunnar. Mér er
fjærst skapi af öllu að láta ó-
vinsamleg orð falla á garð
þessa fólks. Ég igliisti horgina
Debreczen, og sex mánuðum
eftir að ég sigldi upp eftir Lek,
dvaldist ég um Skeið meðaí
fólksinis á sléttu Ungverja'lands.
Og ég átti mikilli gestrisni að
fagna meðal þessa fólks, sem
er söngvið og ræðið flestmn
þjóðflokkum framar.
En Rússar eiga og reiðgarpa,
Sem nefnast kósafckar. Kósakk
arnár eru mjög blandaðir Mon-
gólablóði, sér í lagi kósakkam-
ir frá Terek í Kákasus. Og ég
er þess fullviss, að þegar Rauði
herinn sækir fram eftir slétt-
um' Ungverjalands,. geysast kó
sakkarnijr á fákum slínum
með brugðna branda á undan
skridfekum 'Rússa. Mér finnst
sem ég heyri gjallandi heróp
þeirra og sjái blikið í ausum
þeirra, er þeir leggja til atlögu.
Ég veit, að stórskotaliðið er
talið hafa á hendi veigamesta
hiutveikið innan Rauða hers-
ins. En næst stórskotaliðinu
kemur friddaraliðið. Margur
liðsmaður Rauða hersins er
borinn til Mutverks riddaram.
Það má jafnvel segja, ’að víða
á Rússiandi sé hesturinn oog
maðurinn eitt í diaglegu lífji.
Þegar maður sér manninn og
hestinn á þeim lendum, hvort
heldur er í striði eða friði,
finnst manni sem hugsun þeirra
og ætlun sé ein og hin sama
hjá báðum. Og í orrahráð beirri
sem nú er háð á hillingaslóðum
ungversku sléttunnar, mun ridd
armn og fákurinn mjög koma
við sögu.