Alþýðublaðið - 28.02.1945, Blaðsíða 7

Það tiUkynnöst hér með vinum og vandamönnum að
Áma Jónsdóttir frá Vestmannaeyjum
andaðist að Vífilsstöðum 27. þ. m.
Fyrir hönd fjarstaddra ættingja
Gísli H. Friðbjamarson.
Það tilkynnist ættingjumr'og vinum að maðurinn minn.
' •• «
PáM Þorkelsson
andaðist þann 27. þ. m.
Ólöf. J, Þórðardóttir.
'r-
Laugavegi 40 B.
■
Míðvikudagur 2S. febrúar..194S
1 i'..
Bærinn í dag.
. ------—!»>:J 3 :m *k i |
Næturlæknir er í Læknavarð-
SÍOifunnii áixii 5030.
Næturvörður er í Laugavegsapó
teki.
Næturakstur annast B. S. R.,
sámi 1720.
ÚTVARPIÐ:
8.30 Morgunfréttir.
12.10—13.00 Hádegisútvarp.
16.30—16.00 Miðdegisútvarp.
18.30 íslenzkukennsla, 2. fLokkur.
19.00 Þýzkukennsla, 1. flokkur.
19J25 Þingfréttir.
20D0 Fréttir.
£1.20 Föstmnessa í Fríkirkjunni
(séra Árhi Sigurðsson).
21.15 Kvöldvaka: a) Árni Pálsson
prófessor: Frá Hirti Þórð-
arsyni rafmagnsfræðingi. —
Iþ-indi. b) 21.40 Kveðjur
vestan um haf: 1. Einar Páll
Jónsson les kvæði. 2. Tón-
leikar.
22.00 Fréttir.
Dagskrárlok.
>eir,
eem eiga eftir að koma munum
á bazar Frjálslynda safnaðarins,
aem hefst í dag kl. 2, eru vinsam-
lega beðnir um að koma þeim í
Xdstamannaskálann fyrir hádegið.
Hallgrímsprestakall
Föátumessa í Austurt>æjarskól-
anum í kvöld kl. 8.15. Séra Jakob
■ Jónsson.
: Handknattleiksmótið
Síðasti leikurinn í fyrri umferð
mótsins fer fram í kvöld í fþrótta
húsi Jóns Þorsteinssonar. Félögin
eru nú öll mjög jöfn að stigatölu
<og því örðugt að sjá fyrir úrslit-
í.n.
Árshátíð
Eyfirðingafélagsins í Reykjavík
verður haldin að samkomuhúsinu
,Köðull“ föstudaginn 2. marz og
Jhefst með borðhaldi kl. 8 s. d. Að-
göngumiðar verða seldir í „Röðli“
É dag frá kl. 5—7 síðdegis.
Sæmdarkona látin á
Akureyri ,
IGÆRMORGUN lézt á Akur-
eyri í hárri elli frú Þuríður
Sigurðardóttir, ekkja Jóns Frið
fmnssonar og móðir Finns Jóns
sonar ráðherra, Ingólfs Jómsson
ar lögfræðings og þeirra systk-
ina.
Dvaldi hún ihin slðustu ár á
Akureyri hjá elztu dóttur sinni
og manni hennar Karli Guð-
mundssyni.
Þuríður hafði verið heilsulaus
síðustu árin og lengi legið rúm
tföst. Mun þessar sæmdarkonu
verða minnst nánar hér í blað
inu.
Anglýsingar,
sem birtast eifía £
Alþýðublaðinu,
verða að yers
Hverfisgötu)
komnar til Auglý»-
imraskrifstofunnár
í Alþýðubúsinu,
fyrlr kl. 7 aS kvöldL
Sími 4906
Kartöfluskorurinn
Frh. af 2. síðu.
vænta þess, að birgðir myndu
nokkurn veginn nægja fram í
marzlok eða aprílmánuð, en þá
var ráðgert að Norður- og Vest-
urland hefðu að mestu nóg fyr-
ir sig fram að áramótum. Hefði
þá vantað ikartöflur frá þyí í
apríl og fram að uppskerutím-
anum í sumar, eða í állt að 4
mánuði.
Þegar sýnt þótti að innan-
landsframleiðslan mundi ekki
nægja lengur en hér er sagt,
var strax, snemma í des. fyrra
árs, leitað eftir kaupum á kart-
óflum frá Bretlandi, og þeim
málaleitunum haldið áfram. En
skömmu eftir áramótin kom
neitandi svar. Var þá þegar
send beiðni um útvegun á kart-
öílum frá frlandi og Norður-
Ameríku, en landhúnaðarráðu-
r.eytinu jafnframt skrifað um
hversu ástatt væri um kartöflu-
birgðir í landinu og nauðsyn
þeiss að kaupa þær frá útlönd-
um hið fyrsta, og talið vænleg-
ast tií árangurs, að ráðuneytið
beitti sér fyrir því, t. d. með
milligöngu sendiráðsins í Lond-
on, að heimiluð yrði sala á kart-
öflum frá' Bretlandi hingað til
lands svo fljótt sem verða
mætti. Hefur ráðuneytið og
se-ndiráðið unnið að þessum
málum síðan. Vonir munu nú
standa til þess að þessi mála-
leitun beri einhvern árangur.
Vestan hafs hefur verið og
er stöðugt unnið að út-
vegun útflutningsleyfa og kaup-
um á kartöflum, en það hefur
lítinn árangur borið ennþá. Er
þar fyrst að geta þess, sem
nokfcuð er áður kunnugt, að
veðráttufar um austurhluta N.-
Ameríku hefur verið óhagstæð-
ara en venjulega, snjóalög mjög
mi'kil og tafir stórkostlegar á
flutningum eftir jámbrautum
og öðrum vegum. Hefur þar ver
ið við mjög mikla erfiðleika að
etja, er valdið hafa stórkostleg-
um óþægindum, sem emi mun
ekki séð fyrir endann á. Annað
sem veldur hinum mestu erfið-
leikum um útvegun þessarar
vöru frá Vesturheimi, er hið
mjög takmarkaða skipsrúm,
sem ráð er á, og alkunnugt er,
enda ákveðið löngu fyrir fram.
Þá er flutningur á kartöflum
svo langa leið og sem tekur því
langan tíma, miklum vand-
kvæðum bundinn. Hætta á
skemmdum á þeirri vöru er
mjög mikil.
Þrátt fyrir þetta allt, er talið
rétt að kaupa kartöflur frá
Ameríku, svo framarlega sem
skiprúm fengist nægilega fljótt.
En hvers vegna er nú þegar
vöntun á kartöflum, spyrja
menn, þar sem innlend fram-
leiðsla virtist eiga að endast
fram í aprílmánuð. Til þess eru
ýmsar ástæður og meðal ann-
arra þessar: Nokkur brögð voru
sums staðar að kartöflusýki eða
myglu á síðasta surnri, einkum
á Eyrarba'kka, Stokkseyri, Ölf-
usi og máske víðar. Var hún
vafalaust útbreiddari og magn-
aðri eni margir höfðu gert sér
grein fyrir. Var þess töluvert
vart við upptekningu úr görö-
um, en einnig i kartöflu-
geymslum seinna. Hafa birgðir
áreiðanlega ódrýgst verulega
af þessum ástæðum. Annað sem
valdið hefur rýrnun í kartöfl-
unum, eru frostin i janúar, sem
voru óvenju hörð og langvinn.
Hafa afleiðingar þeirra án alls
efa orðið þær, að nokkuð hefur
skemmzt í geymslum* manna,
bæði hér í bænum og annars
staðar. Hafa nokkrir menn hér
skýrt mér svo frá, að kartöflur,
sem þeir áttu í sömu geymsl-
um og að undanförnu og þá
efeki frosið, hafi nú í janúar-
frostunum orðið ónýtar með
öllu.
Félag ættfræðinga
MENN, sem leggja stund á |
ættfræði hér í bænum |
hafa stofnað með sér félags- ;
skap, . ættfræðingafélag. Voru
stofnendur 40 að tölu, en eftir
því, sem komist hefur verið;
næst munu um 60 manns leggja
stund á þessi fræði hér í Reykja
vík.
Ætlast er til, að í félagið geti
gengið allir ættfræðingar hvar
sem þeir eiga heima á landinu
og er talið að utan Reykjavík-
ur séu að minnsta kosti jafn-
margir ættfræðingar 6g hér eru.
Tilgangur félagsins er sá, að
auka kynni meðal ættfræðinga
og samstarf þeirra.
Á fundinum var kosin nefnd
til að semja frumvarp að lög-
um fyrir félagið og hlutu kosn
ingu: Einar Bjarnason fulltrúi,
Þorvaldur Kolbeins prentari.
Pétur Zóphóníasson og dr. Páll
Eggert Ólason.
Þeir menn, sem hafa áhuga
fyrir þessum málum og vilja
gerast félagar í ættfræðingafé-
laginu og enn hafa ekki tilkynnt
þátttöku sína, sendi tilkynhingu
um það til Þorvaldar Kolbeins
prentara, Meðalhölti 19.
Þegar breika flug-
vélin hrapaði
Frh. af 2. síðu.
stundir að útvarpsstöðinni við
Vatnsenda. Björgunarsveit skip
uð íslendingum tókst að finna
særða manninn og flytja hann
á spítala í Reykjavík.
Eftirtaldir íslendingar veittu
mikilsverða aðstoð við björgun
hins særða flugmanns:
Yfirmaður Vatnsendastöðvar-
innar, Guðbjartur Heiðdal, Þór
arinn Björnsson, Guðmundur
Ófeigsson, Guðsteinn Sigurgeirs
son, Skarphéðinn Jóhannsson,
Egill Kr istb j örnsson, Hjörtur
Ólafsson.
Bifreiðastjóri Þórður að
nafni, en ekki er kunnugt um
föðumafn hans.
Ennfremur sýndi lögreglu-
stjórinn í Reykjavík mikla
hjálpsemi.
Hér í Rvík eru vafalaust
nokkrir möguleikar fyrir auk-
ínnl garðraékt, en þó er eitt
vandamál í sambandi við kart-
öflurætktina, sem leysa þarf, —
það er vöntun á góðri geymslu
fyrir kartöflur o. fl., sem al-
menningur gæti haft aðgang
að. Þarf bærinn eða einstak-
lingar í félagi að eignast slíkt
hús og það sem fyrst. Eins og
nú er, verða menn að nötast
við íbúðarhúsakjallara fyrir
slíkar-geymslur, en slíkt er ekki
viðhlítandi vegna upphitunar í
þeim frá miðstöðvum og hita-
leiðslum, en séu þeir ekki hit-
aðir, er nokkur hætta á því að
í þeim frjósi, ef mikil frost er.u.
Hér verður varla bót á ráðin
nema með því, að sl'ík geymsla
fáist gerð, til almennra afnota.
Eins og nú er ástatt, eru það
ekki, nema tiltölulega fáir
þeirra, sem rækta kartöflur hér
í bænum og við hann, er hafa
ástæður til aS geta gevmt þær
lengur en til ársloka, og
geymsluleysi hamlar mörgum
frá því að stunda garðrækt til
eigin nota, sem annars mundu
gera það. Á þessu þarf að verða
breyting, þvi að garðræktin,
einkum kartöfluræktin er svo
mikilsverður þáttur í mat-
fangaframleiðslu þjóðarinnar,
að ekki mó missa sjónar á mik-
ilvægi - hennar, jafnvel þótt,
kaupgeta almennings sé nú
meiri en flestir hafa átt að
venjast áður.“
Ræða (hurchills
Frfa. af 3. ríöu.
um langt ákeið á zartimabilinu.
Þá sagði hann, að Pólverjar
fengju ríflegar bætur, meðal
annars Danzig, mestan hluta
Austur-Prússlands, vestur og
suður af Königsberg og nokkur
héruð Efri-Slésiu. Churchill
lagði í ræðu sinni mikla áherzlu
á, að PóLverjar nytu fulls sjálf
stæðis og hann sagði, að Stalin
hefði lýst þvi yfir, að Russar
myndu ekki skipta sér af irman
landsmálefnum Póllands og að
þeir vildu sjálfsíætt og óhátt
Pólland. Þá sagði Churchill, að
nú tséki til starfa nefnd í
Moskva, sem fjalla myndi um
landamæravandamál Póllands,
sem í væru fulltrúar Breta,
Bandaríkjamanna og Rússa,
með aðsetri í Moskvu. Ghurc-
hill kvaðst fullkomlega treysta
því, að Rússar stæðu við loforð
sín, hvað Pólland snerti, en
hann sagði, að brezka stjórnin
myndi halda ófram að viður-
kenna pólsfcu stjórnina í Lon-
don, en ekki Lublin-stjómina,
unz tekizt hefði að mynda nýja
pólska stjóm, sem hefði óskor-
að og óháð fylgi heima fyrir.
Samtimis lauk hann miklu lofs
orði á framgöngu pólskra her-
manna, sem barizt hefðu með
Bretum á Ítalíu og víðar.
TyrkiaticB og Egypta-
iand
Churchill fór nokkrum orð-
um um það, að Tyrkir og Egypt
ar hefðu nú sagt Þjóðverjum
stríð á hendur og sagði, að
Tyrfcir hefðu til þessa stutt
bandamenn á' maxgvislegan hátt
og aldrei hefði leikið vafi á því,
hver hugur þeirra væri. Hann
lauk einnig miklu lofsorði á
Eden utanríkismláltráðherra, er
hefði sýnt frábæra stjómarhæfi
leíka við liinar vandasömu að-
stæðnu’.
Meðal þeirra, sem til máls
tóku við þessar\umræður, var
Sir William Bevcridge. Kvaðst
han mjög ánægður með Curzon
Hnuna sem landamæri og kvað
það fullkomelga réttmætt, að
Danzig og Austur-Prússland
féllu í hlut Pólverja.
Brezka útvarpið skýrði einn
ig frá því í gærkveldi, að nokkr
ir þingmenn íhaldsflokksins
brezka hefðu feomið saman á
fund og lýst yfir því, að þeir
væru yfirleitt sammála stefnu
stjórnarinnar, en þeir gætu ékki
fallizt á, að smærri ríki fengju
ekki að ráða gjörðum sínum og
velja sitt stjórnarfar, nema með
samþykki stórveldanna.
Umræðum 'heldur áfram á
morgun og mun verða lokið á
fimmtudag.
Japönsk flugvéla-
smiSja eyðilögð
T WASHINGTON er tilkynnt,
■V að í skæðum loftórósum
Bandaríkjamanna á Japan á
sunnudaginn var, hafi tekizt að
eyðileggja um % af flugvéla-
smiðju einni, ekki allfjarri
Tokio. Nimitz flotformgi til-
kynnir, að 200 japanskar flug-
vélar hafi verið skotnar niður í
árósum þessum og 17 skipum
sökkt. Tvö smáherskip Banda-
ríkjanina löskuðust noklkuð.
Bandaríkjamönnum gengur
vel á Iwo-Jima, þrátt fyrir harð
vítuga mótspyrnu Japana. Þá
hafa Bandaríkjamenn ehn geng
ið á land á eyju milli Luzon og
Mindaro og komið þar í opna
skjöldu mestöllu setuliði Jap-
ana, sem heita má umkringt
með öll.
Kennl í sumar í norsk-
um skólum
C* ÆNSK blöð skýrðu nýlega
^ frá því, að ráðgert sé, að
æðri skólar Noregs haldi áfram
kennslu í sumar til þess að
vinna upp það, sem tapazt hef-
ir vegna þess, að loka varð skól
unum í vetur vegna eldsneyt-
isskiorts. Segja blöðin, að vel
geti verið, að grípa verði til
svipaðra ráðstafana í 'barnaskól
unum.
(Fró norska blaðafulltrúanum).
Félag Snæfellinga og Hnappdæla
heldur árshátíð sína að Hótel
Borg næstkomandi föstudagskvöld
og hefst hún með borðhaldi kl.
7.30. Þátttakendum í árshátíðinni
ber að vitja aðgöngumiffc sinna
fyrir kl. 6 í kvöld og verða þeir
afhentir á eftirtöldum stöðum:
Skóbúð Reykjavíkur, Skóverzlun
Þórðar Péturssonar og í Veiðar-
færaverzluninni Verðandi.