Alþýðublaðið - 03.03.1945, Blaðsíða 5

Alþýðublaðið - 03.03.1945, Blaðsíða 5
Laugardagur 3. marz 1945 ' ALÞYÐUBLAÐH) 3 Hafa blöðin mikil áhrif? — Mál sem rætt var mikið og blöðin minntust ekki á — Athyglisverð tilraun með mann — Húsnæði hæstaréttar — Snjórinn og hlákan EG EFAST nm að blöðin sé eins sterkur þáttur í sköpun almenningsálitisins og margir vilja álíta. Fyrir nokkru ræddi almenn ingur hér í Reykjavík mikið eitt mál og sem jafnvel ekkert blað hafði þá enn minnst á einu orði. Samtímis voru ráð- herrafundir haldnir svo títt að ráð herrarnir höfðu ekki tíma til að sinna þingstörfum nema á lokuð- um þingfundum. . Almenningur ræddi málið af miklu kappi og út af þessu urðu allmiklar æsingar, jafn vel þó að flestir væru sam- mála. ÞETTA VORU lærdómsríkir dagar fytir marga hluta sakir. — Ekkert blað hafði þá enn tekið af- stöðu í málinu, en almenningur myndaði sér mjög ákveðnar skoð- anir í Iþví og ég hy.gg að afstaða hans, þó að hún kæmi hvergi fram opinberlega, hafi ráðið geysimiklu. Þetta mun síðar koma í Ijós, þegar þögnin verður rofin meir en gert hefir verið. EN SAMT fékk maður tækifæri til að sjá það, að til eru menn sem enga skoðun hafa sjálfir, en bíða eftir ,,línu“ flokksins og fara ein göngu eftir henni, án nokkurs til- lits til annars. Ég gerði mjög skemmtilega tilraun á einum kunn mn manni þessa daga, lék mér að honum svo litla stund í kaffihúsi og skráði niður orðaskiptin er ég kom heim. Síðar mun ég skýra frá niðurstöðum þessarar sálkönnun- ar svo fallegar sem þær urðu. ÞÓ að flokkastarfsemi sé eðli- leg og sjálfsögð í lýðræðisþjóðfé- lagi, þá getur hún'orðið stórhættu leg. Hún verður hættuleg þegar hún er komin á það stig, að flokks mennirnir eru orðnir skoðana- og viljalausir aumingjar, sem standa ráðviltir þegar vandamál bera að höndum, geta ekkert sagt og vilja ekkert gera af ótta við að fiokkur'inn kunni áð hafa aðra skoðun, geti hafa fengið ,,línu“ og að ekkert megi segja fyrr en sú lína sé orðin kunn. ÞEGAR flokksþrælkunin er kom in á þetta stig er frelsið í hættu vegna þess að þá getur flokkurinn fyrirskipað þýjum sínum hvað sem er og svo æða þau fram blind af ofstæki og verða þá hættulegri en vitfyrringur með blikandi ríting. Þetta ættum við íslandingar að geta forðast, en þó er það ískyggi legt hversu mörg flokksþý við eig um, sem enga skoðun hafa aðra en línu flokksins. B-SKRFAR: ,,Á 25 ára afmæli hæstaréttar var að vonum mjög um það rætt að húsnæði það er hæstiréttur ætti við að búa væri í alla staði óviðunandi. Er þetta mála sannast og ber brýna nauð- syn til að ráða bót á því sem skjót ast. Dómsmálaróðherra gat þess þá í ræðu að þetta mundi verða gert. Virðist vera tilætlunin að byggja til bráðabirgða yfir rétt- inn við Arnarhvol. Su úrlausn gæti þó aldrei orðið til frambúðar og hlyti að líða að því fyrr eða síðar að búa þyrfti honum varanlegri aðsetursstað.“ NÚ • VILL SVO TIL, að til er hér í Reykjavík gamalt og glæsi- legt hús sem einmitt virðist tilval ið fyrir hæstarétt, eh það er gamla stjórnarráðshúsið við Lækjartorg. Hús þetta er með allra elstu hús- um landsins, stílhreint og virðu- legt og á sér merkilega sögu, og er því sjólfsagt að það standi þarna um aldur og ævi. Það er nú fyrir löngu orðið allt of lítið fyrir stjórn arráðið, enda hafa þar nú ekki að- setur nema tvö eða þrjú ráðuneyti. Það mun hins vegar vera nógu rúmgott fyrir hæstarétt um ófyrir sjáanlegan framtíð. Nú hlýtur bráð lega að líða að því að reist verði í Reykjavík stjórnarhöll, því telja verður alveg óviðunandi að ráðu- neytin séu framvegis á víð og dreif um bæinn eins og nú er, og hefir oft verið á það mál drepið bæði í ræðu og riti.“ VIRÐIST ÞA EKKI annað betur gert við hið forna hús við Lækjar- torg en gera það að aðsetri einnar hinnar virðulegu stofnunar ís- lendinga, hæstaréttar, og væri báð um með því sýndur verðskuldaður sómi, réttinum og húsinu. Ætti að vinda að þessu bráðan bug, og byggja þá heldur yfir' þau róðu- neyti, sem í stjórnarráðshúsinu eru við Arnarhvol, en það hefði þann kost að þá væru flest ráðu- neytin þar á sama stað. KARL í KOTI segir: „Á meðan ég var að drekka kaffið í morgun, horfði ég út um gluggann á hríð- ina og snjóinn skefla yfir Reykja- vík. Mikið er þetta annars tignar- leg sjón, allir þessir litlu skaflar, sem eru að reyna að teygja sig upp í kjallaragluggana eða spreyta sig eftir megni að jafnast á við garðana. Þetta er fögur sjón og mikið missir sá sem ekki fær að sjá íslenzka hríð.“ „ÞEGAR ég sat í !þessum þenk- ingum yfir kaffibollanum mínum var eins og ég kipptist við, ég sá snjóinn þiðna og verða að vatni. Hverriig verður útlítandi hér í Reykjavík, þegar allur þessi snjór, þó ekki sé hann mikill, verður að krapi og pollum? Þess vegna hrip aði ég þér þessár línur, HanneS minn, að ég vildi biðja þig að minna yfirvöld þessa bæjar á að við megum eiga von á loftórás, er gæti orðið okkur til mikils baga ef þau ekki skipuleggja lið til að síanda klárt við öll ræsi þessa bæj ar og opna þau, en þó verður líka allt í lagi. „Ekki er orð nema í tíma sé talað,,. Hannes á horninu. Fjölbreytt úrval Ragnar Þórðarson l Co. Aðalstræti 9 Hm (hurchill fór fil Abenu m iólin Fá ferðalög haifa va'kið meiri athygli, en ferðalag Churahilils og lutannukismiálaráðherra hans, Anthony Edens, til Aþenu á aðfangadaginn til Iþess að reyna að stilla til friðar í borgara- styrjöldinni, sem kommúnistar iileyptu af stokkunuim. Þá var iþeissi mynd tekiin. Hún sýnir Eden, Daimaskinos erikihiskup, sem síðar var kjörinn riíkisstijóri og Clhiurdhill. Nú er frið- ur í Grikklandi að minnsta kosti á bili, För lOhurchills var ekki til eiskie. úð Póllands og Rússlands í yfirsfandandi styrjöld PÓLLANDI hefir verið skipt upp milli ríkja al'ls fjórum isinnum: árið 1772 í fyrsta skipti, í annað skipti. árið 1793, þar næst milliun Rússlands, iPrússlands og Austurríkis árið 1795, ag loks millum Rússlands og Þýzkal-ands árið 1939. Þann 29. ágúst 1918 var það samiþýkkt ó fundi Æðstaráðs Sovétníkjanina að ónýta og fella úr gildi samning, sem gerður hefði verið millum Rússlands keisarans annarsvegar og stjórn ar Prússlands og Hahsborgar- Austuntíkis hinvegar. Yfirlýs- ing undirrituð af Lenin, Tchic- herín og Trotsky þann 28. jan uar 1920, gaf til kynna að sovét síjórnin viðurkpnndi „skilyi’ðis laust“ hinn friðhelga sjóií.sfor- ræðisrétt Fóllandis, hlutleysi þess og fullveldi. Riga-sáttmál inn ,sem uudi.ri'icaður var 18. marz 1921, bstt enda á styrjöld ntilílum Rússa og Fólverja og ókivað landamiæri milli rikj- anna; I samningsuippkasti. mill- um Sovét Rússlands, Estlands, Lítáen, Póllands og Rúmeníu, frá 9. febrúar 1929, er komizt svo að orði, að stríð sé afleiðing of sterkrar þjóðernisstefnu ein- jj hvers ríkis. í ekki-árásarsáttmála, sem undirritaður var af hálfu Rúss- lands og Póllands 25. júlí 1932, er strið aftur álitið afleiðing landvinningastefnu, og þar er „tryggt“, að friðhelgi ríkjanna skuli ekki vera rofin af þeirra hálfu. Allt þetta var endurtek- ið og endurs-iraþv’kkt á fundi í London 3. júll árið 1933, með- al þeirra er undiri iluðu Keilogg Briand-sáttmálsnn miþ.um Rússlands og Póllands. Enn einu sinni, 5. maí 1934, hétu þess ar þjóðir því hátíðlega og skil- yrðislaust,að gera ekki árás á hvor aðra allt til ?1. desember 1945. Þar með var ekki árásar- sáttmálinn endurnýjaður. Auk þess var gefin út sameiginleg yfirlýsing þann 2(3. nóvember 1938 um „heigi hins friðsam- laga samistarfs millum beggja ríkjanna“. VerzLunru-samningur var gerður millum landanna og undirritaður 19. febrúar 1939. ^"5. REIN þessi er úr am eríska blaðinu „New Leader“ og er eftir Liston M. Oak, en eftir hann birtist hér * í blaðinu, nýlega, grein unx uppreisnina í Varsjá á síð- astliðnu smnri. í þessarri grein er rakin í stórum drátt um atburðaröðin í viðskipt- um Rússa og Póllands undan farin ár, sem leiddu til þess að Póllandi var skipt í fjórða sinni haustið 1939. Ekki-árásarsáltmálinn írá 23. ágúst 1939 var a"! Þýzkalands hálfu undimtaður af .Ribben- trop, n fyrir hönd Sövét-ríkj- anna af Molotov. En þetta varð Þjóðverjunu.n mó'.ki til atiögu, — nú var tækuæri til þess að kotma af stað annarri heims- styi’jöldinni. Siðaa gerðn Þjóð- verjar inniás í Pólland J. scpt- emher árið 1939, ug Rauði her- inn tfór yfir landamærin Sovét riíkja imeginn þ. 17. september s. á. Þar með íór fram f jórða skipt ing Póllands, þráít fyrir öil iof- orðin og samningana. iSíðan var pólsku stjórninni kennt um allt saman. Þann 28. sept. 1939 var svo undirritaður samningur millum Rússlands og Þýzka- lands, þar sem þessi tvö ríki ákáðu að skipta Póilandi á milli , sín „til þess að tryggja varan- legt öryggi og náið samstarf millum ríkjanna í framtíð- inni.“ í skýrslu sinni til Æðstaráðs Sovétríkjanna sagði Molotov 31. okt. 1939: „I staðinn fyrir fjandskap , þann, sem þróaðist 'mieðal sumra Evrópu-ríkja í okkar garð áður fyrr, höfum við nú hlotið skilning og traust samfara vingjarnicgum samn- iiiigi miEum Þýzkalards og Sovét-ríkjanna. . . . Eitt þóitings bögg gefið af sameiixuðu afli Rauða hersins og Þýzkalands, — og þartneð væri Pólland, hið ótútlega afsprengi Versalasamn ingsins, úr sögunni .... Þýzka land fylgir eindregið fram þeirri stefnu, að binda sem fynst enda á ófriðinn, —• með- an íbæfii iBretland og Érakkland sem fyrir skömnni síðan belgdu sig út með friðar-áhuga, vilja nú í óða önr halda striðinu á fram og era mótfallin hverri einustu tilraun til friðarsaran- inga. Tiiraunir ríkisstjórna Bret- lands og Frakklands til þess að réítlæta ai'sTööa sína með því lh' pykjast /ilja taka upp hanzk ann fyrir Póliverja, iáta hjákát- ilega í eyrum. Það er hverjum manni augljóst mál, að endur reisn hins gamla Póllands er hlutur, sem ekki xnun eiga sér •tað í fraintíöiími ... Valda- kííkur Brctiands og Frakklands ]>afa gert tdraunir til þess að lýsa sér sein baráttuflokkum gegix Hitlersstefnunni x nafni lýðræðisins . . En það mun tæp lega finnast réttlæíing í þess- konar bardagaaðferð. Það er skylda live;-; og eins að rann- ' saka það kcrfx sein hugsjónir ISitles-stefnunnar byggist á al veg eins og hugsjónakerfi ann arra stjórnmálastefna, — þann- ig er bezt að leggja grundvöll að pólitískri skoðun . . Hugsjón ir er ekki l:æg< að deyða hneð liðsafla eða vigvélum. . . . Það er glæpur að heyja strið eins og stráðið gegn Hitles-stefmunni og það í nafni „lýðræðisins“ . . . Tilraunir Þj.ikalands til þess að 'brjóta ai sér hlekki Versala- láititmólar}? leiddu til yfirstand- andi ófriðar.“ Þann 21 febrúar 1940, og aitur þann 3. mai 1941, sendi pósika stjórnin öilum þeim ríkj um ,sem húu hafði stjórmála- «a aband við yfirlýsir.gu þess f*v,is, að hu>. vildi hérmeð lýsa sig andvíga brotum iþeim á al- þ’cðalögum, sern Sovét-stjórnin gerði sig visa að: þröngvun, sovótískra birgara i.nn í land Pólverja, s,uaningu. P dverja í Rauða herinn, líflát, fangelsan- ír, flutningi fjölda fólks burt úr iandinu og aaK þess triiarofsókn ?r. Framh. á 6. síðu.

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.