Alþýðublaðið - 18.03.1945, Blaðsíða 5

Sunnudagur 18. marz 1945.
ALÞYÐUBLAÐIÐ
5
Maður, sem ég mætti
---og hvíta skyrtu —
ið í skítnum og gróðurinn í nöktu borginni — Berjið
skemmdarvargana — Garðyrkjuráðimautur hefst
handa.
MANNI FINNST eins og það sé j
komið vor. Að minnsta kosti
er kominn einhver óróleiki íí
menn. Vinur minn sagði við mig
i gær, er hann stóð hálf ráðvilltur á
götuhorni og heitti nefinu í hlæ-
inn: ,,Mig langar (til að kaupa
mér hvíta skyrtu með kraga og
henda hálsbindinu, en láta krag-
ann . leggjast út á jakkann. . Mig
langar til að ganga berhöfðaður,
mig. langar til að skipta um föt,
mig langar til að hætta að reykja
og fara að ferðast.“
ÞETTA ERU ákaflega einföld
orð. Hann var ekkert að velja þau;
þetta kom bara svona af því að
snjórinn var horfimi og kuldinn
að minnka og það var eins og nýr
ilmur væri kominn í blæinn. —
Svo sá ég lítinn strák í garði. Þar
voru margar kræklóttar hríslur.
Litli kúturinn þaut á rnilli hrísl-
anna, greip um greinarnar, lagði
þær að eyranu og þóttist vera að
síma: „Halló —• halló, er pabbi
þarna. Sæll pabbi minn. Ég. er
tiérna á barnaheimilinu. Það er
voða gaman.“ Svo þaut hann að
að næstu hríslu og gerði sig dimm
raddaðan, og þá var hann sjálfur
pabbinn.
SVO MÆTTI ég stúlku með Ijós
an hatt. Það fannst mér þó nokk-
uð snemmt. Hún hafði ekki
tmeppt að sér kápunni og gekk
hratt með bros i augum og heim-
boð um mjúkar varirnár, og þá
fór ég að hugsa um kossatalið í
Sigurði Þórarin'ssyni í útvarpinu,
og mér hitnaði eitthvað svo und-
arlega og mig fór að dreyma um
ísólskin og skóg og fuglakvak.
Svona hefur vorið álirif á mann,
jafnvel löngu áður en það er kom-
ið. Annars varðar mann eiginlega
ekkert um almanákið. Það er ein-
hver mesta skröksaga, sem gefin
er út.
ÉG GEKK hægt niður að sjó,
meðfrarn Arnarhólstúni, niður Ing
ólfsstræti, og ég fór að hugsa um
Jhríslurnar, sem góðursettar voru
ar-beggja megin götunnar í fyrra
sumar. Ég fór að skoða þær hverja
af annarri. Þær voru allar íbrotn-
ar, hver ein og einasta, annað hvort
greinarnar rifnar frá stofninum,
eða stofnarnir kubbaðir sundur og
á suma stofna hafði thníf verið
beitt, þeir sargaðir sundur. Sumir
eru svo miklar bölvaðar skepnur.
Ég er á móti líflátshegningu, en
það er .eins og það þurfi að skjóta
sumt fólk, því að það sé ekki hægt
að kenna þ.ví að lifa innan um
annað fólk.
SVONA FÓLK þráir skít og lif-
ir í skít og á að tfá að hamast í
skít. Það þarf að útbúa sérstakar
svínastíur handa því. Það verður
að tfá að atast og umturna. Það
þekkir ekki íblóm frá riðguðum
vírbút, ekki tré frá beiglaðri blikk
fötu. Það er ekki tæfct í mannfélag
ið. Hvað á svona fólk að gera við
sólskin og sumar? Það ann hvor-
ugu. Það á heima í myrkrinu og
sorpinu, ann því og kann ekki við
sig án slíkra dásemda.
EG HITTI mann og sagði: „Það
er toúið að brjóta og eyðileggja
hvert eiríasta af þessum trjám.
Starfið í fyrra sumar er ónýtt.
Það verður að planta nýjum trjám
í reitina.“ Hann svaraði: „Það
þýðir ekkert. Það er kleppsvinna.
Það verður allt eyðilagt.“ Ég er
ekíki á sömu skoðun. Það verður
alltaf að halda áfram, hvernig sem
allt veltist. Það má ekki láta und-
an skemmdarvörgunum. Kf þið sjá-
ið einhvern eyðileggja þann gróð-
ur, sem við erum að reyna að
koma upp í þessari nöktu og
skuggalegu borg, þá skulið þið
berja hann. Ég get ekkert betra
ráðlagt.
OG NÚ ÆTLAR garðyrkjuráðu
nautur bæjarins að fara að starfa
í görðunum með sína menn. Hann
vill ekiki gefast upp. Hann vill
halda áfram, og ég vona að for-
ráðameím bæjarins séu á sömu
skoðun.
Hannes á horninu.
Þihgeyingafélagið
verður haldinn í Tjarnareafé þriðjudaginn 20. þ. m. kl.
8.30 e. h.
Dagsfcrá:
Ræða.
Kórsöngur.
Dans miðri fyrir ungá fólkið, 'uppi spil og samræður fyrir
hið eldra.
Næstsföastí skemmfifundur félagsins
í vetisr
Aðgöngumiðar við innganginn.
AUGLÝSID í ÁLÞÝÐU6LAÐINU
Tvær prinseuur á leiksviði
Dættur 'brezkiu fconuiniglshjióna^na Mairgairet Rose, og Elizabeth, ríkiserfingi. lóku nýlega í
þöglum sjónleik, sem þær sjálfar höfðu skrifað icig isýmdur var í Londion. Þær feystuimar
sjást hér á leiksviðinu, Margaret Roise lengst til vinstri og Elizabetth á miðri myndirmi.
Romain rolland, —
nafnið eitt ber töfra lags-
ins, — hrinjandi ljóðsins. Líf
mannsins átti sömuleiðis þessa
eiginleika til að bera, ■— og í
Verkum hans, — ritgerðum,
sagnifræðilegum verkum varð-
andi , hljómlist, m-álaralist og
leiklist, •—- leikritum, ævisög-
um og skáldverkum, — hvar-
vetna kemur fram hin viður-
kennda snilld hans svo ekki
verður um efazt.
Það var með hann eins og svo
mörg stórmenni er lifa í draumi
um betri heim í ókominni fram-
tíð, — betri lífsskilyrði f.yrir
hvern og einn, að líf hans var
stöðugt erfiði og jafnvel þjan-
ing, — ævikvöld hans einstæð-
ingslegt og ber næsta sorglegan
blæ í endurminningunni. Hann
lézt í bænum Vézelay, þ. 30.
des. 1944, en í þeim sama bæ
hafði hann fæðst.
❖
Yfir lífi hans hafði aldrei
hvílt nein hula. Það var jafnan
öllum kunnugt, hverrar skoð-
unar hann var og sama um á
hvað sviði var, — ólit hans og
vilji var jafnan á vitorði alls
almennings, bæði innan lands
og utan. Hann var sósíalisti; •—
Frakki, er batt tryggðir við hin
ar göfugustu mannlegu hugsjón
ir, — elskaði mannúðina sem
hugsjón, listirnar, frelsið og
iimburðarlyndið, bæði meðaí
sinnar eigin þjóðar og annarra,
■—• og hann trúði því fastlega,
að hugsjónir sínar gætu rætzt,
ef friður og góðvilji fengju að
þróast meðal mannanna, ■— og
þjóðirnar vöknuðu af martröð
augnabliksæsinga og sjálfs-
hyggju. Hið góða, sanna og
fagra voru hugtök, sem í hans
augum voru efcki eingöngu til
þess að hafa þau ó vörunum,
heldur voru þau honum sem
trúarjótning, að vissu leyti; •—
og ævistarf hans var raun-
verulega að útbreiða þessi hug-
tök og gera þau að inntakinu
í annarra lífsskoðunum.
Frá móður sinni erfði Rolland
hæfileika til þess að geta notið
hljómlistar. Þegar hann var ung
ur fluttist hann ásamt foreldr-
um sínum til Parísar. Það var
samkvæmt þeirri ákvörðun föð
FTIRFARANDI grein er
þýdd úr ^Nevv Leader“
og er eftir Jacob Axelrod.
Segir hér í aðalatriðum frá
ævi og starfi franska skálds
ins Romains Rollands, eink-
um friðarstarfi hans og kenn
ingum um útbreiðslu mann-
úðlegs hugarfars í viðskipt-
um einstaklinga og þjóða.
Nú mun verið að þýða á ís-
ílcnzku stærsta verk hans
JEAN CHRISTOPE, sem á
frummálinu er samtals átta
bindi.
' ur hans, að Romain skyldi fá
1 notið þeirrar menntunar, er
hann fékk sjálfur ekki á sínum
yngri árum. Dýengurinn var
góðum gáfum gæddur. Og fyrir
í'.ámsdugnað þann er hann sýndi
strax í upphafi, var hann send-
ur í franskan skóla í Róm. Þar
komst hann í kynni við konu
eina, Malwidu von Meysenbug,
er m. a. fór með hann til Rie-
hards Wagners og kom bonum
auk þess.í kynni við verk Nietz
sches, Mazzinis og Herzens.
Af þessari konu og þeim vin-
um sínum Ernest Renan og Leo
Toistoy nam hann margt það,
sem enginn skóli hefði verið
fær um að kenna honum, —
hann lærði að skilja og meta for
tíðina, 'en á réttan hátt — og
hann las forn og ný verk og
kynntist samtíð sinni allræki
lega.» Nám hans var aldliða
mjög og hann kynnti sér hinar
ólíkustu skoðanir og sjónar-
mið. Hann hafði einlægan skiln
ing á tilhneigingum manna og
þrám; — skildi örvæntingu
mannlegrar sálar, — en einnig
sigurgleðina, — eða samvizku-
bitið,--ef því var að skipta.
❖
Svo kom að því, að hann vatt
sér út í starfið fyrir alvöru, —
til þess að aðrir gætu lært af
reynslu hans og íærdómi. Eitit
bindið af öðru kom frá honum,
— bækur -um hljómlist, málara-
list, leiklist og tónskáld, t. d.
ævisaga Reethovens; — sömu-
leiðis ævisaga Michael-Angelós.
En þetta nægði honum ekfci.
Hann vildi láta frekar til skar
ar skríða, — með öðrum og
óhrifaríkari hætti. Þá reit hann
Jean Christophe og það tók
hann átta ár. Þegar því verki
var lofcið, árið 1912, hafði Rol-
land safnað þar saman flestu
því, er “hann vildi segja að svo
stöddu, — því, er lífsreynsla
’hans og menntun hafði lagt
honum upp í hendurnar til þess
að vinna hið mikla og merkilega
verk sitt úr. Undirtónninn í
verki þessu var djúpur og áber-
andi. Það var hvöt til bræðra-
lags meðal mannanna. Og enda
þótt á einstaka stað í hinu fyrir
ferðarmikla stoáldveriki komi
fyrir óþýður blettur, er það sök
um þess, að höfundurinn flytur
djar'ft mál og óeigingjarnt, en
án slíks inntaks í boðskap er
tilvera mannanna líflaus og
vöxtur þeirra í kyrkingi. „Þið,
meðbræður vorir, fótumtroðið
oss og haldið oss í ánauð. Eruð
þeið meiri en við? — ham-
ingjusamari en við? . .. . í til-
verunni skiptast líf og dauði
stöðugt á. Yér munum deyja,
Christophe, til þess að fæðast
' ' cc
a ny .
❖
A<LIa sína ævi var Romain
Rolland sannfærður um það, að
það væri heilög skylda hvers
manns. einkum þó hæfileika-
mannsins og listamannsins, að
vmna í þágu mannúðarinnar, ó-
þreytandi og óaflátandii gegn
hverju því, er ynni gegn eða
misbyði hinu sanna mannlega
bróðurþeli. Leiðtogarnir og
Lstamennirnir eru fyrst og
fremst aðeins menn. Framar
öllu öðru eru þeir menn, háðir
hver öðrum meira og minna og
á ýmsan bátt.
. Með þessa grundvallarskoð-
un í þuga fylgdi Rolland Ana-
tole France og Jean Jaurés að
málum í sambandi við Dreyfus-
málaferlin og sagði: „Hver sem
finnst það vera óréttlátt að
standa utan við þessar ádeilur,
er hvorki sannur listamaður né
sannur maður.“
Rolland vann gegn óréttlæti
(Frh. á 7. síðu.)
/■