Alþýðublaðið - 30.03.1947, Side 4

Útgefandi: Alþýðuí'lokkurinn
Ritstjóri: Stefán Pjetnrsson.
Símar:
Ritstjórn: símar 4901, 4902.
Afgreiðsla og augíýsingar:
4900 og 4906.
Aðsetur
í Alþýðuhúsinu við Hverf-
isgötu.
Verð í lausasölu: 50 aurar.
Alþýðuprentsmiðjan h.f.
Isiand og Bernar-
sambandlð.
Gengið um undurfagurt hús. —- Höfuðstaður án
ráðhúss er ekki. neinn höfuðstaður. — íslenzka
síldin matreidd í Svíþjóð. — HVersu lengi ætl-
um við að forsmá síldina?
RÍKISSTJÓRNIN hefur
lagt fyrir alþrngi frumvarp
fil Jaga um heimild henni til
handa til þess að staðfesta fyr
-ir.íslands hönd sáttmáia :þann
um rétt rithöfunda og lista-
manna, sem gerður var í
Bem í september. 1886 og end
urskoðaður í Berlín í nóvem-
ber 1908 og í Róm í jum 1928. J upp nokkrar byggingar sem við
ÞEGAR ÉG GEKK um Stads-
huset í Stokkhólmi, Ráðhús
Stokkhólmsborgar, og skoðaði
af undrun og forvitni hina
glæsilegu sali þess, sem ailir
eru listaverk og tengdir menn-
ingu Svía, fór ég að hugsa um
það hversu geysilega mikils
•virði það væri fyrir þjóð að eiga
slíkt hús, ekki vegna þess,
•fyrst og fremst, að notagildi
þess væri svo ákaflega mikið,
hcldnr fyrst og fremst venga
þess, að það er mnsteri, sem
menn ganga um með andakt,
-bera virðingu fyrir — og jafn-
vel elska.
UM HAGINN nefndi ég þetta
hér í pistlum mímim og taldi
Ráðhús í Reykjavík. Höfuðstað-
ur án ráðhúss er í raun og veru
ekki neinn - höfuðstaður. Þetta
ráðhús okkar verður að vera
fallegt pg það verður að vera
klætt minjum úr sögu borgar-
innar og Jandsins. Við þurfum
ekki að leggja sali þess með
silfri eða gulli, bergtegundir
okkar nægja til fulls enda betri
Veæði frumvarp þetta sam-
þykkt af alþingi, er þess því
að vænta, að ísland gerist inn
an. skamms aðili að Bernar-
sambandinu, en að því standa
nú. 31 ríki, þar á meðal öll
stórveldin, nema Bandaríkin
og. Rússland, en þau lönd
munu hafa tryggt rétt rithöf
unda sinna og listamanna
með sérstökum samningum.
: *
Afleiðing þess, að Island
gerist aðili að Bernarsamband
dnu, er sú, að óheimilt verð-
þyrftum að eignast. Ég hafði
eiiimitt þétta fyrir augum, að
höfuðstaður landsins yrði- áð
eignast' merk musteri tíl að
auka og festa ménningu lands-
manna og vekja nýjan metnað
og sterka tilfihningu fýrir þeirn
þjóðarvermætum sem við eig-
um. Vegna íbuðarhúsavandræða
vakti þetta nokkra gremju
ýmsra og var það að vísu eðli-
legur misskilningur. En ég held
því ákveðið frain, að íbuðárhús
vandræðin út áf fyrir sig, dragi
ekkert úr nauðsyn þess að við
Pj'% r ' • *”*.•?. ■&**r3x$fe£Trí"i
í dag. ■
7 ' • -• •■ '; . - »
kl. 2 og 20. \
Eftirmiðdagssýning kl. 2. j
■
Aðeins betta eina siirn. :
Bærinn okkar
Sýning kl. 8 síðd. j
■
Aðgöngumiðasala að báðum sýning- ]
um frá kl. 1. Sími 3191. :
- , ■ ■
Ath. Engrn sýning í vikunni. E
ÉG FANN ÞAÐ LÍKA, þegar
ég gekk um þetta gullfalíega
hús, hversu. fátækur Reykvík-
ingurinn var sem átti .ekkert ráð
hús, ekki einu sinni neina bygg
ingu.yfir skrifstofur höfuðborg-
arinnar. —Ráðhús Stokkhólms-
borgar var byggt fyrir allmörg-
um árum og kostaði um 18
milljónir króna. Með nútíma
gengi mundi það nema um 32,
5 millj. íslenzkra króna. En .það
er langt frá því að ég vilji bera
saman getu okkar og Svía og
við getum byggt fagurt .ráðhús
í Reykjavík án þess að eyða í
það tugum milljóna króna. •
EN VIÐ VERÐEM að éignást
ur áð þýða og gefa Út rit er- eigmunst ..opinberar .byggingar.
lendra rithöftmda eða flytja
hér eða sýna listavérk,- nema
hlutaðeigendur hafi gert um
það samning. Þannig yrðu
réttindi rithöfunda og hsta-
manna þeirra þjóða, sem að
BemaTsambandinu standa,
tryggð hér á larndi, en jafn-
framt væri íslenzkum rithöf
undum og listamönnum
tryggð sömu réttindi erlend-
is. -
Um þetta mál hafa orðið
állmiklar umræður hér á
landi, einmig hér í blaðinu.
Rithöfundar okkar og lista-
menn hafa að vonum lagt á-
herzlu á það, að íslknd1 géiið-
ist- aðili að Bemarsamband-
inu. Með þvi hafa þeir eng-
an vveginn verið einvörðungu
að- vinna að hagsmunum
sjálfra sm, enda þótt hér sé
um mikið -hagsmunamál
þeirrá að ræða og það vitað,
aðí sumir rithöfundax okkar
. fá :ekki bækur sínar þýddar .á
erlend mál vegna þess. eins,
aði ísland .hefur ekki skipað
sér í svpit .þeirra ríkja, sem
standa að Bemarsáttmálan-
ikm. Rithöfundar okkar hafa
fyrst og fremst lagt kapp á
þetta mál til þess að firra
þjóð sína mikilli vansæmd.
Því er sem sé ekki að neita,
að við höfum orðið fyriir
slæníu ámíeli vegna: þeirrar
framkomu íálenzkra útgef-
enda, að láta þýða bækur er-
jendra höfunda og gefa þær
nér út, án þess að gera samn
ingr ’íð hlutaðeigendur um
en gull og silfur. Við þurfum
ekki að hafa í því tjöld úr dýr-
asta silki eða örrnur sem ofm eru
gull og silfurþráðvun. Við get-
vm nfið tjöld okkar oór. íslenzk-
nm þráðum og méð íslenzkum
höndum. .
RÁÐHÚS STOKKHÖLMS-
B.ORGAR er ákaflega. glæsileg
og fögur bygging, líkast til feg-
ursta bygging á Norðurlöndum,
enda er Stokkhólmur fegursta
borgin og áréiðanlega hin rík-
asta. Um þetta hús ganga Svíar
með lotningu — og jafnvel er-
lendir gestir ganga þögulir um
það og fullir af aðdáun. Slík
geta áhrif sumra húsa verið.
Maður sagði. við mig. „Mennta-
skólanémendur, sem ekki geta
á sér setið með að þrjótá .óg
bramla í húsinu sem þeim er
kennt í, ganga um svona bygg-
ingar . kurteisir og ,alvarlegir.“
— Og ég trúi þessu.
HVENÆR haldið þið að ég
hafi bragðað mesta sælgæti á
ævi rninni? Ég bragðaði það í
Stokkhólmi. Það var síld,- ís-
lenzk síld, tilreydd af sænskum
matsveini. Hún' vár borin fyrir
mig á stærðar ísklumpi og
smákkaðist svo vel að ég skamm
aðist mín undir eins fyrir það
hve aumir við ísleridingar vær-
um að borða svo lítið af síld,
sem raun er á, og kunna svo lít-
ið með hana að fara. Ég sagði
við þjóninn, sem vissi að ég var
íslendingur og tilkynnti mér að
nú ksemi hann með Íslandssíld,
ég sagði við haxin. „Já, við sköff
um ykkur hana og þið matreið-
ið hana.“ Sviar geta áreiðahlega
Franiliald á 7. siSu.

ENGEL LZJND
• í kvöld kl. 8,30 í Tripoli.
Páll ísólfsson aðstoðar.
• NÝ EFNISSKRÁ!
Áðgöngumiðar seldir eftir kl. 2 í dag í
Sími 1182.
B. R.
verður haldinn í Breiðfirðingábuð í kvöld-kl. 10.
Aðgöngumiðasala hefst kl. 8 e. h.
þýðingarrétt og ritlatm. Er-
lertdis hefúr raunar verið-
meíra úr b'essu gért en áStæða
•hefur“verið til, þar eS sumir
þeir, sem þungorðastir haía
verið í okkar garð, háfa byggt
dóma sína á ’miður traustum
forsendum. En afsakanir eru
engar fyrir hendi af okkar
hálfu, og vegna heiðurs þjóð
arinnar og réttar íslenzkra
rithöfunda erlendis, hefði al
þingi og ríkisstjórn átt fyrir
löngu að af greiða þetta mál á
þann hátt, sem til er ætlazt
með hinu tímabæra frum-|
varpi: nutíærándi - ííkisstjóm-
arx/: uie-a. gíai ðí.v slat
*
Þátttaka íslands í Bernar
sambandinu þarf engin áhrift
að hafa á bókaútgáfu hér á
landi. Urreiðslur fyrir þýðing
arrefct -eru;.
þáfctur t hókaútgáfti. Þeir út
gefendur, sem greitt. ’hafa
fyrir þýðingarrétt á erlend-
úm bókum, muriu ekki >af .
þeim/ ástæðum ,hafa -orðið
fýrir fjárhagstjóni. Hér er
fýrst og ’fremst 'um þáð að
ræða, að íslenzka ríkið geri
hérlendum - bókaútgefendum
að skyldu að standa í skilum
og fara að lögum annarra
menningarlanda og . tryggi
rithöfundum okkar og lista-
mö-rmum sama rétt og flest-
ar siðmenntaðar þjóðir hafa
lörigu:.gert.:, Þátttaka íslands.
í Bernarsamba.ndimi yerður
til þess ( að þvo af okkur
blett, sem hefur verið stor í
augum annarra þjoria óg
! órigu meriningafríki er sæm
andi að bera.
Félag Snðumesjamanna, Reykjavík,
heldur
SKEMMTIFUND
í Tjaroarcafé mánudáginn 31. þ. m. kl 8,30 s. d.
„i Myndasýning
Félagsvist
Bögglauppboð
• Aðgöngumiðar. em seldir í Reykjarvík hjá-Skó-
verzltm Stefáns Gomnarssonar,- Austurstræti 12.
*' Frk. Guðrúnu Eiríksdóttur, Thorvaldsenss.tr. 6.
' • í Hafnarfixði hjá Þorbimi Klemenssyni, Lækjar-
:götu 10.
Félagsmeiln fjölmennið!/ - '.
„ Stjórn Félags Suðumesjamanna.
\
-p/ðtfi tffmi nw
‘ú.rrg(> '235(1 'go dubmi hb^b
yh
verðtoshaldið rfyætefél igsmenn og gesti þeirra
-ríélágshéimihVííR v 5¥oh^str0etj á kvöld.;)
. ; skemmtinefndin.
'ibriEo' iiCþs i-i
mwiöaríðd jgttí 'í§95’í